1-2. Yahutu minw tun be Babilɔni, olu tun ka ɲi ka desizɔnba juman lo ta? (Ɛsidirasi 1:2-4).

 MASACƐ ye cii di ko Yahutu minw tun be jɔnya la Babilɔni a saan 70 ɲɔgɔn ye nin ye, u be se ka kɔsegi u faso la Israɛl! (Ɛsidirasi 1:2-4 kalan). O sera ka kɛ Jehova dɔrɔn lo sababu la. Mun na an b’o fɔ? Sabu Babilɔnikaw tun tɛ u ka jɔɔnw labila fewu! (Ezayi 14:4, 17). Nka, u juguw tun ye Babilɔni dugu minɛ ani masacɛ kura tun y’a fɔ Yahutuw ye ko u be se ka kɔsegi u faso la. O la, Yahutuw kelen kelen bɛɛ, sanko sotigiw tun ka ɲi k’a latigɛ n’u bena bɔ Babilɔni wala n’u bena to o yɔrɔ la. N’a sɔrɔ a tun man nɔgɔ u ma k’o desizɔn ta. Mun na do?

² N’a sɔrɔ kɔrɔya kosɔn, dɔw tun tɛ se ka o sirajan tagama. Ani, komi Yahutuw fanba tun wolola Babilɔni, u tun tɛ dugu wɛrɛ lɔn o kɔ. Olu fɛ, Israɛl ye u bɛmaw ka jamana lo ye. A be komi Yahutu dɔw tun kɛra waritigiw ye Babilɔni. O kama, a tun ka gwɛlɛ u ma k’u ka boon cɛɲumaninw wala u ka baara ɲuman to yen ka taga sigi jamana dɔ la u tɛ min lɔn.

3. Yahutu kantigi minw tun bena kɔsegi Israɛl, olu tun bena duga juman lo sɔrɔ?

³ Yahutu kantigiw tun b’a lɔn ko u ye fɛɛn minw to Babilɔni, u tun bena duga minw sɔrɔ Israɛl, o tun bena tɛmɛ o kan fɔɔ ka taga ka na. O dugaw bɛɛ la belebeleba tun ɲɛsinnin be u ka batoli lo ma. Kafiriw ka batoso 50 ni kɔ lo tun be Babilɔni, nka Jehova batoso si tun tɛ yen. Sarakabɔlan si tun tɛ yen Israɛldenw tun be se ka sarakaw bɔ minw kan i ko Musa ka sariya tun b’a ɲini u fɛ cogo min  na ani sarakalasebaga fana tun tɛ yen. Ka fara o kan, mɔgɔ minw tun be ngalon alaw bato, u tun ka ca ka tɛmɛ Jehova batobagaw kan. O la, Yahutu waa caaman minw tun be Jehova kanu, olu tun kɔrɔtɔnin lo ka kɔsegi u ka jamana na walisa ka batoli senuman sigi kokura.

4. Yahutu minw tun bena kɔsegi Israɛl jamana na, Jehova ye layidu ta ko a bena dɛmɛ juman lo lase u ma?

⁴ Ka bɔ Babilɔni ka taga Israɛl, o tun ye voyazi gwɛlɛ lo ye ani o tun be se ka kalo naani ɲɔgɔn ta. Nka, Jehova ye layidu ta ko fɛɛn o fɛɛn tun be se k’u bali ka kɔsegi, a tun bena o bɔ yen u ka sira kan. Ezayi y’ a sɛbɛ ko: “Aw ka sira dilan Masaba ye kongokolon kɔnɔ, aw ka tɛmɛyɔrɔ labɛn aw ka Ala ye kongo janin kɔnɔ. . . . Yɔrɔ minw wilinin bɛ sanfɛ, olu ka dakɛɲɛ, jigijigijuguw ka dakɛɲɛ.” (Ezayi 40:3, 4). Miiri k’a filɛ: sira dakɛɲɛnin dɔ be tɛmɛ kongokolon kɔnɔ kuluw cɛma. O sira tagama ka di yɛrɛ le! A tun bena nɔgɔya Israɛldenw ma ka tagama sira dakɛɲɛnin kan sanni ka tagama jigijigiw yɔrɔ la wala ka kuluw yɛlɛ. U tun bena se joona fana.

5. Sira min tun be Babilɔni ni Israɛl jamana cɛ, tɔgɔ juman lo tun dira o ma?

⁵ Bi, sira caaman be ni nimɔrɔ wala tɔgɔ ye. Ezayi kumana sira min koo la, o tɛ sira yɛrɛ yɛrɛ ye ani tɔgɔ b’ale fana na. A y’a sɛbɛ ko: “Sira dɔ bena bɔ yen min bena wele ko Sira senuman. Mɔgɔ min saniyanin tɛ, o tigi tena se ka tɛmɛ yen.” (Ezayi 35:8). O layidu tun ɲɛsinna Israɛldenw ma cogo di galen? Ani a ɲɛsinna an ma cogo di bi?

6. Mun na o sira weelela ko Sira senuman?

⁶ “Sira senuman,” o ye tɔgɔ ɲuman yɛrɛ lo ye! Mun na o sira weelela o cogo la do? “Mɔgɔ min saniyanin tɛ,” o tigi sigiyɔrɔ tun tɛna sɔrɔ Israɛl jamana na. O kɔrɔ ko Yahutu minw tun be kakalayakow kɛ, minw tun be ngalon alaw bato wala ka kojuguba wɛrɛw kɛ, Jehova tun tɛna sɔn u be sigi Israɛl jamana na. Yahutu minw kɔsegira Israɛl, olu tun ka ɲi ka kɛ “siya senuma” ye (Deter. 7:6, Bible senuma). Nka, o kɔrɔ tɛ ko u tun man ɲi ka yɛlɛmaniw kɛ walisa k’u koo diya Jehova ye.

7. Yahutu dɔw tun ka ɲi ka yɛlɛmani jumanw lo kɛ? Misali dɔ fɔ.

⁷ I ko an y’a ye cogo min na, Yahutu caaman tun wolola Babilɔni. O la, a be komi u caaman tun delila Babilɔnikaw ka miiricogo n’u ka kokɛcogo dɔw la. Saan caaman Yahutu fɔlɔw kɔseginin kɔ Israɛl, Ɛsidirasi y’a kɔrɔsi ko u dɔw tun ye kafirimusow furu (Ɛkiz. 34:15, 16; Ɛsid. 9:1, 2). O bɛɛ n’a ta kɔfɛ, gofɛrɛnɛrɛ Neemi kabakoyara k’a ye ko denmisɛn minw tun wolola Israɛl, olu tun tɛ Eburukan yɛrɛ mɛn (Deter. 6:6, 7; Neemi 13:23, 24). Ala ka Kuma fanba do tun sɛbɛra Eburukan lo la. O la, o denmisɛnw tun be se ka Jehova kanu ani k’a bato cogo di n’u tun tɛ o kaan mɛn? (Ɛsid. 10:3, 44). O kama, o Yahutuw tun ka ɲi ka yɛlɛmanibaw kɛ. Nka, a tun bena nɔgɔya u ma k’o kɛ Israɛl jamana na sabu batoli senuman tun be sigira sen kan o yɔrɔ la dɔɔni dɔɔni.—Neemi 8:8, 9.

8. Koo minw kɛra galen, mun na o ɲɛsinna an ma bi? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

⁸ Dɔw be se k’a miiri ko: “Min ye Yahutuw sɔrɔ galen, o ye koɲumanba lo ye. Nka yala o ɲɛsinna an ma bi wa?” Ɔnhɔn, sabu an be se k’a fɔ ko an be tagamana “Sira senuman” lo kan. An  mana kɛ kerecɛn mɔlenw wala “saga dɔ wɛrɛw” cɛma, an ka ɲi ka to “Sira senuman” kan. O sira be taga n’an ye alijɛnɛ kɔnɔ Alako ta fan fɛ ani sini ma, an bena Ala ka Masaya ka dugaw sɔrɔ b (Zan 10:16). Kabi saan 1919, mɔgɔ miliyɔn caaman, cɛɛw, musow ni denmisɛnw be bɔra Babilonɛba la, o min ye duniɲa kuru bɛɛ ka ngalon diinanw jɛnkulu ye. U be tagamana sira senuman kan Alako ta fan fɛ. N’a sɔrɔ i b’u cɛma. O sira dayɛlɛla a saan kɛmɛ ɲɔgɔn ye nin ye. Nka, mɔgɔ dɔw tun y’a daminɛ k’o sira labɛn saan kɛmɛkulu caaman ka kɔn o ɲɛ.

9. Kɔrɔ juman na Ezayi 57:14 b’a fɔ ko “Sira senuman” labɛnna?

⁹ Yahutu minw bɔra Babilɔni, Jehova ye baliw bɔ u ka sira kan (Ezayi 57:14 kalan). Bi, yala Jehova ye baliw bɔ “Sira senuman” kan fana wa? Saan kɛmɛkulu caaman ka kɔn saan 1919 ɲɛ, Jehova tɛmɛna cɛɛ dɔw fɛ minw tun be bonyaba la a kan ka sira labɛn walisa mɔgɔw ka bɔ Babilonɛba la (Ezayi 40:3 lajɛ). U ye baaraba kɛ k’o sira labɛn walisa kɔfɛ, mɔgɔ kɔnɔgwɛw ka se ka bɔ ngalon diinan na ani ka Jehova bato n’a ka jama ye. U ye baara jumanw lo kɛ tigitigi k’o sira labɛn? An ka u dɔw lajɛ.

10-11. U kɛtɔ ka Bibulu bɔ papiye kan ani k’a bayɛlɛma, cogo juman na o kɛra sababu ye ka Bibulu ka kalanw jɛnsɛn? (Jaa lajɛ fana.)

¹⁰ U ye Bibulu bɔ papiye kan. Fɔɔ ka na se saan 1450 fan fɛ, mɔgɔw tun be Bibulu kopiw kɛ bolo la le. O baara tun be wagati caaman ta, Bibulu kopiw tun man ca ani u sɔngɔ tun ka gwɛlɛ kosɔbɛ. Nka tuma min na ɛnprimɛri bɔra kura ye, u tun be se ka Bibulu bɔ papiye kan ani k’a jɛnsɛn cogo nɔgɔman na.

¹¹ U ye Bibulu bayɛlɛma. Saan kɛmɛkulu caaman kɔnɔ, Bibuluw fanba tun be sɔrɔ latɛnkan lo la. Mɔgɔ minw kalanna kosɔbɛ, olu dɔrɔn lo tun b’o kaan mɛn. Nka tuma min na ɛnprimɛriw cayara, Ala ɲɛsiranbaga dɔw ye baaraba kɛ walisa ka Bibulu bayɛlɛma kaanw na, mɔgɔ caaman tun be minw mɛn. Legilizi kuntigiw tun be mɔgɔw kalan min na, Bibulu kalanbagaw tun be se k’o suma ni Bibulu ka fɔta ye.

12-13. Saan kɛmɛkulu 19nan na, Bibulu sɛgɛsɛgɛrikɛla kɔnɔgwɛw y’a daminɛ cogo di ka ngalon diinan ka ngalon kalanw bɔ kɛnɛ kan? Misali dɔ fɔ.

¹² Bibulu sɛgɛsɛgɛrikɛ minanw. Mɔgɔ dɔw tun b’u sɔbɛ don ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ ani u ye koo caaman faamu a kɔnɔ. U ye min faamu, tuma min na u y’a daminɛ k’o kofɔ mɔgɔw ye, o ye legilizi kuntigiw dimi kosɔbɛ. Saan kɛmɛkulu 19nan na, cɛɛ kɔnɔgwɛ dɔw y’a daminɛ ka sɛbɛninw bɔ u minw na u tun be legilizi ka ngalon kalanw bɔ kɛnɛ kan.

¹³ Saan 1835 fan fɛ, Ala ɲɛsiranbaga dɔ min tɔgɔ ko Henry Grew, ale ye sɛbɛnin dɔ bɔ min tun be suuw cogoya yira. O sɛbɛnin kɔnɔ, a basigira Bibulu kan k’a yira ko sabaliya ye Ala ka nilifɛn lo ye, an bɛɛ tɛ wolo n’o ye i ko legiliziw fanba tun b’a fɔ cogo min na. Saan 1837, waajulikɛla dɔ min tɔgɔ ko George Storrs, ale ye o sɛbɛnin kopi dɔ ye tuma min na a tun be tɛrɛn kɔnɔ. A y’o kalan ani a lara a la ko a bɔra tiɲɛnkalan jɔnjɔn dɔ lo kan. A y’a latigɛ k’o kofɔ mɔgɔw ye. Saan 1842, a ye forobakalan  dɔw kɛ barokun kabakoman nin kan: “Yala mɔgɔ juguw be ni sabaliya ye wa?” George Storrs ka sɛbɛw ye nɔɔ ɲuman to kanbele dɔ kan min tɔgɔ ko Charles Taze Russell.

14. Baara min tun kɛra galen Alako ta fan fɛ ka sira labɛn, o ye balimacɛ Russell n’a jɛnɲɔgɔnw nafa cogo di? (Jaa lajɛ fana.)

¹⁴ Baara min tun kɛra galen Alako ta fan fɛ ka sira labɛn, o ye balimacɛ Russell n’a jɛnɲɔgɔnw nafa cogo di? Russell n’a jɛnɲɔgɔnw tun be sɛgɛsɛgɛri kɛ daɲɛ gafew ani Bibulu bayɛlɛmani caaman kɔnɔ. U tun be gafe dɔw lajɛ fana, o minw na Bibulu ka kumaden dɔw tun be yen ani u be sɔrɔ vɛrise minw kɔnɔ. O sɛbɛw bɛɛ tun labɛnna ka kɔn u ka wagati ɲɛ. U ye nafa sɔrɔ fana Henry Grew, George Storrs ani mɔgɔ wɛrɛw ka sɛgɛsɛgɛriw la Bibulu kan. Balimacɛ Russell n’a jɛnɲɔgɔnw ye dɛmɛ don fana k’o sira labɛn Alako ta fan fɛ, u kɛtɔ ka gafew ni sɛbɛnin caaman bɔ minw be kuma Bibulu ka barokunw koo la.

15. Yɛlɛmaniba jumanw lo kɛra saan 1919?

¹⁵ Saan 1919, Ala sagokɛlaw bɔra jɔnya la Babilonɛba la. O saan na, “jɔncɛ kantigiman hakiliman” sigira sen kan. A y’a daminɛ ka baara kɛ walisa mɔgɔ kɔnɔgwɛw ka se ka tagama “Sira senuman” kan, o min tun dayɛlɛla kura ye (Mat. 24:45-47, NW). Mɔgɔ kantigi minw ye baara kɛ o sira kan fɔlɔ la, olu ka baara sababu la, minw y’a daminɛ ka tagama o sira kan, olu sera ka dɔ fara u ka lɔnniya kan Jehova sagonataw koo la (Talenw 4:18). U tun be se ka yɛlɛmaniw kɛ fana ka kɛɲɛ ni Jehova ka sariyaw ye. Jehova m’a ɲini u fɛ u k’o yɛlɛmaniw bɛɛ kɛ siɲɛ kelen. Nka, a y’u saniya dɔɔni dɔɔni le. (Koorilen nin lajɛ: “ Jehova y’a sagokɛlaw saniya dɔɔni dɔɔni.”) An bɛɛ ninsɔn bena diya tuma min na an bena se ka an ka Ala dusu diya an ka kokɛtaw bɛɛ la!—Kɔlɔs. 1:10.

16. Kabi saan 1919, baara juman lo be kɛra walisa ka “Sira senuman” ladon? (Ezayi 48:17; 60:17).

¹⁶ Siraw bɛɛ mako be ladonnin na. Kabi saan 1919, baara bele be kɛra “Sira senuman” kan walisa mɔgɔ caamanba ka se ka bɔ Babilonɛba la k’o sira minɛ. Jɔncɛ kantigiman hakiliman min tun sigira kura ye, ale ye baara daminɛ ani saan 1921, a ye gafe dɔ bɔ bibulukalan kama. O gafe tɔgɔ ko La Harpe de Dieu ani a tun labɛnna walisa ka makodonmɔgɔw dɛmɛ u ka Bibulu ka tiɲɛnkalanw lɔn. A bayɛlɛmana kaan 36 la ani a kopi minw jɛnsɛnna, bɛrɛ m’u jɛn miliyɔn wɔɔrɔ la. Mɔgɔ caaman ye tiɲɛn lɔn o gafe sababu la. Kɔsa la, gafe kura ɲuman dɔ bɔra bibulukalanw kama. O gafe tɔgɔ ko Ɲɛnamaya kɛ hɛɛrɛ la fɔɔ abada! Laban wagati nunu na, Jehova be tɛmɛna a ka ɔriganisasiyɔn fɛ ka dumuni caaman di an ma Alako ta fan fɛ tuma o tuma. O kuun ye k’an bɛɛ dɛmɛ an ka to ka tagama “Sira senuman” kan.—Ezayi 48:17; 60:17 kalan.

17-18. “Sira senuman” be taga min?

¹⁷ An be se k’a fɔ ko mɔgɔ mana sɔn bibulukalan na, sababu dira a ma ka tagama “Sira senuman” kan. Dɔw b’a daminɛ ka tagama dɔɔni o sira kan ani o kɔ u b’o sira bila. Nka, dɔw cɛsirinin lo ka to ka tagama o sira kan fɔɔ ka taga se u seyɔrɔ la. O ye yɔrɔ juman lo ye?

¹⁸ Minw ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ sankolo la, “Sira senuman” be taga n’olu ye Ala ka “arijana” kɔnɔ sankolo la (Yir. 2:7). Minw ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ dugukolo kan, olu bena kɛ mɔgɔ dafaninw ye saan 1 000 mara laban na. N’i be tagamana o sira kan bi, kana i kɔɔ filɛ ani to o sira kan fɔɔ ka taga se duniɲa kura kɔnɔ! An b’a fɔ i ye ko: “Ala ka se n’i ɲuman ye.”