1-2. Kuun minw kama an ka ɲi k’a ɲini ka dɔ lɔn Yirali ka kitabu koo la, u dɔ ye juman ye?

 MƆGƆ dɔ delila k’a ɲini i fɛ i k’a ka fotow filɛ wa? O fotow filɛtɔ, i ye mɔgɔ caaman ye i tɛ minw lɔn. Nka i ye wagati ta ka foto tigitigi dɔ filɛ koɲuman. Mun na do? Sabu i b’o foto kan. I be miirila k’a filɛ tuma min na ani yɔrɔ min na o foto tara. I b’a ɲini fana k’a lɔn mɔgɔ minw bɛɛ b’o foto kan. O foto b’i hakili jigi koo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ la.

² Yirali ka kitabu be i ko o foto. Mun na an b’o fɔ? An b’o fɔ kuun fila ɲɔgɔn kama. A fɔlɔ, o kitabu sɛbɛra anw lo ye. Yirali 1:1 b’a fɔ ko: “Koo minw ka kan ka kɛ yanni dɔɔni, Ala ye sira di Yezu Krista ma, a k’olu yira a ka baarakɛlaw la.” O la, min sɛbɛra Yirali ka kitabu kɔnɔ, o ma sɛbɛ mɔgɔ bɛɛ ye. Nka, o sɛbɛra anw lo ye, an minw ye Ala sagokɛlaw ye. Komi an ye Ala sagokɛlaw ye, a man ɲi ka bari an na k’a ye ko an niin be o kitabu kabakoman ka kiraya kumaw dafali koo la. O la n’an be Yirali ka kitabu kalanna, koo minw lakalila yen, o ɲɛsinna an kelen kelen bɛɛ ma.

3-4. Ka kɛɲɛ ni Yirali ka kitabu ye, a ka kiraya kumaw bena dafa tuma juman? O ka ɲi k’an kelen kelen bɛɛ lasun ka mun lo kɛ?

³ Kuun filanan min kama an ka ɲi k’a ɲini ka dɔ lɔn Yirali ka kitabu koo la, o ye a ka kiraya kumaw dafawagati lo ye. Ciden Zan y’a yira o kiraya kumaw bena dafa wagati min na. A ko: “Matigi ka loon dɔ la, Nii Senuman barika la, ne ye kumakan dɔ mɛn.” (Yir. 1:10). Tuma min na Zan y’o kumaw sɛbɛ saan 96 faan fɛ Krista tile  la, “Matigi ka loon” bele tun ka jan (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12). Ka kɛɲɛ ni Bibulu ka kiraya kumaw ye, o loon daminɛna saan 1914, tuma min na Yezu sigira Masaya la sankolo la. Kabi o wagati, kiraya kuma minw be Yirali ka kitabu kɔnɔ ani u ɲɛsinna Ala sagokɛlaw ma, u daminɛna ka dafa. Tiɲɛn na, an be “Matigi ka loon” lo la sisan!

⁴ An be o wagati kɛrɛnkɛrɛnnin na minkɛ, an ka ɲi k’an janto koɲuman Yirali 1:3 ka ladili nin na: “Sɛbɛ nin kalanbaga, walima a kɔnɔna kirayakuma lamɛnbaga min y’a bato, o tigi dagamunin lo. Bari o koow kɛwaati surunyana.” Tiɲɛn na, an ka ɲi k’o kitabu ka kiraya kumaw “kalan,” k’u “lamɛn” ani k’u “bato.” O kiraya kuma dɔw ye jumanw ye?

5. Yirali ka kitabu b’a yira cogo di ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’an jija ka Jehova bato i ko a b’a fɛ cogo min na?

⁵ Kabi Yirali ka kitabu sapitiri fɔlɔ la, an b’a ye ko koo minw bɛɛ be kɛra kafow kɔnɔ, Yezu b’o kala ma bɛrɛbɛrɛ (Yir. 1:12-16, 20; 2:1). A ye kuma minw fɔ kafo wolonfila ye Azi mara la, o b’o lo yira. A ka kumaw na, a ye cikan tigitigiw di kerecɛn fɔlɔw ma walisa k’u dɛmɛ u k’u jija ka Jehova bato i ko a b’a fɛ cogo min na. Ka fara o kan, a ka kumaw ɲɛsinna Ala sagokɛlaw bɛɛ lo ma bi. An be kalan juman lo sɔrɔ o la? An Kuntigi Yezu Krista b’an ka Alakow cogoya kala ma bɛrɛbɛrɛ. A b’an ɲɛminɛ, k’an latanga ani a ɲɛɛ be koo bɛɛ la. A b’a lɔn an ka kan ka min kɛ walisa k’an koo diya Jehova ye tuma bɛɛ. Yezu ye cikan juman lo di an ka ɲi ka min labato bi?

6. a) Ka kɛɲɛ ni Yirali 2:3, 4 ye, gwɛlɛya juman lo tun be Efɛzi kafo kɔnɔ? b) An be kalan juman lo sɔrɔ o koo la?

⁶ Yirali 2:3, 4 kalan. An tun be Jehova kanu cogo min na a daminɛ na, an man ɲi k’a to o kanuya be nagasi. Yezu ye kuma min fɔ Efɛzi kafomɔgɔw ye, o b’a yira ko u tun muɲuna ani u tora ka Jehova sago kɛ gwɛlɛya caaman bɛɛ n’a ta. Nka, u tun be ni kanuya min ye a daminɛ na, u y’a to o nagasira. U tun ka ɲi k’u jija ka Jehova kanu kosɔbɛ kokura. N’o tɛ, a tun tɛna sɔn u ka batoli ma. O cogo kelen na bi, an man ɲi ka muɲuli kɛ dɔrɔn. An ka ɲi ka muɲuli kɛ ni ŋaniya ɲuman ye. An be min kɛ, an ka Ala b’a janto o la. Nka o dɔrɔn tɛ, an b’o kɛ kuun min kama a b’a janto o fana na. An be koow kɛ ni ŋaniya minw ye, o kɔrɔtanin lo a fɛ. A b’a fɛ an k’ale bato sabu an b’a kanu ani an b’a waleɲuman lɔn kosɔbɛ.—Talenw 16:2; Mariki 12:29, 30.

7. a) Ka kɛɲɛ ni Yirali 3:1-3 ka fɔta ye, Yezu ye gwɛlɛya juman lo ye Saadi kafo kɔnɔ? b) An ka ɲi ka mun lo kɛ?

⁷ Yirali 3:1-3 kalan. An ka ɲi ka to ɲɛɛ na. Gwɛlɛya wɛrɛ lo tun be Saadi kafo kɔnɔ. O kafomɔgɔw tun sumana Alako ta fan fɛ. O la, Yezu y’u lasɔmi ko u k’u “sɔɔn yɛlɛma.” An be kalan juman lo sɔrɔ o la? Tiɲɛn lo ko Jehova tɛna ɲinɛ an ka baara kɔ (Eburuw 6:10). Nka, an man ɲi k’a miiri ko komi an ye Jehova sago kɛ fɔlɔ la, an mako t’a la k’o kɛ sisan. Hali n’an barika dɛsɛnin lo sisan, an bolo degunnin ka ɲi ka to “Matigi ka baara la tuma bɛɛ.” An ka ɲi ka to ɲɛɛ na fana fɔɔ ka taga se laban na.—1 Kor. 15:58; Mat. 24:13; Mariki 13:33.

8. Ka kɛɲɛ ni Yirali 3:15-17 ka fɔta ye, Yezu ye min fɔ Lawodise balimaw ye, an be kalan juman lo sɔrɔ o la?

 ⁸ Yirali 3:15-17 kalan. An ka ɲi ka kisɛya ani ka Jehova bato n’an dusu bɛɛ ye. Yezu ye min fɔ Lawodise kafomɔgɔw ye, o b’a yira ko gwɛlɛya wɛrɛ lo tun b’olu kan. U tun ‘gwannin tɛ, u tun sumanin tɛ’ Jehova batoli la. U tun be Alakow bila ka suma minkɛ, Yezu ko u ye “dɛsɛbagatɔw ni makaritɔw” ye. U tun ka ɲi ka Jehova kanu kosɔbɛ ani ka kisɛya a batoli la (Yir. 3:19). An be kalan juman lo sɔrɔ o la? N’a sɔrɔ an y’a ye ko an kisɛyanin tɛ tugun ten. N’o lo, Jehova n’a ka ɔriganisasiyɔn be fɛɛn ɲuman minw bɛɛ di an ma, an ka ɲi k’an jija ka dɔ fara an ka waleɲumanlɔn kan o koo la (Yir. 3:18). An man ɲi abada k’a ɲini ka ɲɛnamaya kɛ faamanya la fɔɔ Jehova batoli tɛ kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye tugun.

9. Yezu ye kuma minw fɔ Pɛrigamu ani Tiyatiri kerecɛnw ye, ka kɛɲɛ n’o ye, an ka ɲi k’an yɛrɛ kɔrɔsi farati juman lo ma?

⁹ An ka ɲi ka ban kerecɛn murutininw ka kalanw ma. Yezu ye Pɛrigamu kafomɔgɔ dɔw jalaki sabu u tun be farali donna balimaw ni ɲɔgɔn cɛ (Yir. 2:14-16). A ye Tiyatiri balimaw tando sabu u m’a ɲini ka “Sutana ka gundo” lɔn. Ka fara o kan, a y’u jija ko u ka tiɲɛn “minɛ ka ɲa.” (Yir. 2:24-26). Kerecɛn minw ka limaniya barika tun ka dɔgɔ ani u y’a daminɛ ka tugu murutili kalanw kɔ, olu tun ka ɲi ka nimisa. An be kalan juman lo sɔrɔ o la? Kalan o kalan bɛnnin tɛ ni Jehova ka miiriya ye, an ka ɲi ka ban o ma. Kerecɛn murutininw be “u yɛrɛ kɛ Ala ɲasiranbagaw ye,” nka u “te sɔn tiɲɛ ma min ye see sɔrɔyɔrɔ ye.” (2 Tim. 3:5). N’an be to ka Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ koɲuman, a bena nɔgɔya an ma ka ngalon kalanw faranfasi ani ka ban u ma.—2 Tim. 3:14-17; Zude 3, 4.

10. Yezu ye min fɔ Pɛrigamu ani Tiyatiri balimaw ye, an be kalan wɛrɛ juman lo sɔrɔ o la?

¹⁰ An ka ɲi ka ban kakalaya sifa bɛɛ ma. Gwɛlɛya wɛrɛ tun be Pɛrigamu ani Tiyatiri kafow kɔnɔ. Yezu y’o kafoden dɔw jalaki sabu u tun be sɔn kakalayakow ma (Yir. 2:14, 20). An be kalan juman lo sɔrɔ o la? N’a sɔrɔ an be Jehova sago kɛra kabi saan caaman ani kunkanbaara  caaman kalifara an ma. O bɛɛ n’a ta, n’an be koo o koo kɛ min ye kakalayako ye, Jehova tɛna sɔn o ma fewu! (1 Sam. 15:22; 1 Piyɛri 2:16). A b’a fɛ an ka to ka tugu a ka sariya tilenninw kɔ tagamacogo ta fan fɛ, hali ni duniɲa ka sariyaw be nagasira ka taga.—Efɛz. 6:11-13.

11. Fɔɔ ka na se sisan ma, an ye mun lo ye? (Koorilen nin fana lajɛ: “ An be kalan minw sɔrɔ o la bi.”)

¹¹ Fɔɔ ka na se sisan ma, an ye mun lo ye? An y’a ye ko an ka ɲi k’an jija walisa an ka batoli ka diya Jehova ye. N’an be koo dɔ kɛra min be se k’a to Jehova be ban an ka batoli ma, an ka ɲi ka sin ka yɛlɛmaniw kɛ walisa k’an koo diya a ye (Yir. 2:5, 16; 3:3, 16). Nka Yezu ye koo wɛrɛ fɔ kafo wɛrɛw ye. O ye mun lo ye?

12. Yezu ye kuma min lase Simirini ani Filadɛlifi balimaw ma, an be kalan juman lo sɔrɔ o la? (Yirali 2:10).

¹² Yezu ye kuma min lase Simirini ani Filadɛlifi kafow ma, an k’o lajɛ sisan. A y’a fɔ o kafow balimaw ye ko u kana siran ka kɔrɔbɔliw muɲu sabu Jehova bena u sara u ka kantigiya kosɔn (Yirali 2:10 kalan; 3:10). An be kalan juman lo sɔrɔ o la bi? An k’a lɔn ko an bena kɔrɔbɔliw sɔrɔ ani an ka ɲi ka sɔn k’u muɲu (Mat. 24:9, 13; 2 Kor. 12:10). Mun na a kɔrɔtanin lo an k’o to an hakili la?

13-14. Koo minw lakalila Yirali sapitiri 12nan kɔnɔ, u ye nɔɔ juman lo to Ala sagokɛlaw kan?

¹³ Yirali ka kitabu b’a fɔ an ye ko Ala sagokɛlaw bena kɔrɔbɔ an ka wagati la, o min be weele ko “Matigi ka loon.” Yirali sapitiri 12nan b’a fɔ ko Yezu siginin kɔ dɔrɔn masaya la, kɛlɛ dɔ wulila sankolo la. Misɛli n’a ka kɛlɛbolow ye Sutana n’a ka jinaw kɛlɛ. Misɛli ye Yezu Krista tɔgɔ dɔ ye, a kɔseginin sankolo la (Yir. 12:7, 8). Yezu ye see sɔrɔ Sutana n’a ka jinaw kan ani a y’u gwɛn ka jigi dugukolo kan. O kama, u be tɔɔrɔ caaman lasera dugukolo kan mɔgɔw ma (Yir. 12:9, 12). O koo ye nɔɔ juman lo to Ala sagokɛlaw kan?

¹⁴ Yirali ka kitabu b’a fɔ an ye fana Sutana ye min kɛ a jiginin kɔ dugukolo kan. Komi a tɛ se ka kɔsegi sankolo la tugun, a dimina kosɔbɛ kerecɛn mɔlen tɔɔw kɔrɔ. O mɔlenw ye Ala ka Masaya lasigidenw ye ani u “be Ala ka kuma batora n’u sɔnnin be Yezu ka kuma ma.” (Yir. 12:17; 2 Kor. 5:20; Efɛz. 6:19, 20). O kiraya kuma dafara cogo di?

15. “Seere fila” minw kofɔra Yirali sapitiri 11nan kɔnɔ, olu ye jɔnw lo tagamasiɲɛ ye ani mun lo y’u sɔrɔ?

¹⁵ Kerecɛn mɔlen minw tun be Masaya  waajuli baara ɲɛminɛna, Sutana ye Ala juguw lasun k’u kɛlɛ. “Seere fila” minw kofɔra Yirali ka kitabu kɔnɔ ani u juguw y’u faga, olu ye jɔnw lo tagamasiɲɛ ye? Kerecɛn mɔlen minw tun b’an ka baara ɲɛminɛna o wagati la, olu tagamasiɲɛ lo. * (Yir. 11:3, 7-11). Saan 1918, balima minw tun b’an ka ɔriganisasiyɔn ɲɛminɛna, u bagara u mɔgɔ seegi ma, k’u jalaki ani k’a fɔ ko u ka ɲi ka saan caaman kɛ kaso la. Mɔgɔ caaman tun b’a miiri ko o kerecɛn mɔlenw ka baara lalɔra.

16. Koo kabakoman juman lo kɛra saan 1919? Nka Sutana tora ka mun lo kɛ kabi o wagati?

¹⁶ Yirali sapitiri 11nan b’a fɔ fana ko wagati damanin tɛmɛnin kɔ, o “seere fila” tun bena kunu. O balimaw donnin kɔ kaso la, o kiraya kuma dafara cogo kabakoman na sanni saan kelen yɛrɛ ka se. Saan 1919 marisikalo la, faamanw y’o balimaw bɔ kaso la ani kɔfɛ, u ye jalaki bɔ u kan. O balimaw sinna k’a daminɛ ka waajuli baara ɲɛminɛ kokura. Nka, Sutana bele tora ka Ala sagokɛlaw kɛlɛ. Kabi o wagati, Sutana tora ka kɔrɔbɔli caaman lase Ala sagokɛlaw bɛɛ ma. O kɔrɔbɔliw be i ko “baji” (Yir. 12:15). O kama, an kelen kelen bɛɛ ka “kan ka kɛ muɲubagaw ni jigitigiw ye.”—Yir. 13:10.

17. Hali k’a sɔrɔ Sutana tun be Ala sagokɛlaw kɛlɛla, u ye dɛmɛ juman lo sɔrɔ min barila u la?

¹⁷ Yirali sapitiri 12nan b’a yira ko Ala sagokɛlaw bena dɛmɛ sɔrɔ min bena bari u la. Kɔrɔbɔli minw be i ko “jiba,” a tun bena kɛ i n’a fɔ “dugukolo” ye o min (Yir. 12:16). O lo kɛra jaatika! Wagati dɔ la, Sutana ka duniɲamɔgɔ minw sabatinin lo, olu dɔw ye Ala sagokɛlaw dɛmɛ. Misali la, siɲɛ caaman na, kititigɛso dɔw ye joo di Jehova sagokɛlaw ma ani o kɛra sababu ye u ye sira sɔrɔ k’u ka Alakow kɛ. U ye joo min sɔrɔ, u ye baara kɛ n’o ye cogo di? Jehova ye baara min kalifa u ma, u tɛmɛna sababuw bɛɛ fɛ k’o kɛ (1 Kor. 16:9). O ye baara juman lo ye?

18. An ka baara jɔnjɔn ye juman lo ye laban loon nunu na?

 ¹⁸ Yezu tun kɔnna k’a fɔ ko a ka mɔgɔw bena Ala ka Masaya “kibaru diman . . . fɔ diɲɛ yɔrɔ bɛɛ la” laban be sɔrɔ ka se (Mat. 24:14). Mɛlɛkɛ wala mɛlɛkɛw jɛnkulu dɔ b’u dɛmɛna o baara la. Bibulu b’a fɔ o mɛlɛkɛw koo la ko ‘kibaru diman min ye waati bɛɛ ta ye, o b’u bolo k’a lase diɲɛ mɔgɔw bɛɛ ma, jamanaw kɔnɔ siyaw bɛɛ ma.’—Yir. 14:6.

19. Minw be Jehova kanu, olu ka ɲi ka kibaro wɛrɛ juman lo kofɔ mɔgɔw ye?

¹⁹ Ala sagokɛlaw tɛ Masaya kibaro diiman dɔrɔn lo kofɔra mɔgɔw ye. Mɛlɛkɛ minw kofɔra Yirali sapitiri 8 ka taga se 10nan kɔnɔ, Ala sagokɛlaw ka ɲi k’olu dɛmɛ u ka baara la fana. Minw banna Ala ka Masaya ma, o mɛlɛkɛw b’a yira bɔnɛba minw bena olu sɔrɔ. O kama, Jehova Seerew be Ala ka kitikow wangola. O kitikow be i ko “sanbɛrɛ ni takami” minw be lasera Sutana ka duniɲa juguman nin faan bɛɛ ma (Yir. 8:7, 13). Mɔgɔw ka ɲi k’a lɔn ko laban loon surunyana. O la, u bena se ka yɛlɛmanibaw kɛ u ka ɲɛnamaya kɔnɔ ani ka kisi Jehova ka dimiya loon na (Sof. 2:2, 3). Nka, o kibaro man di mɔgɔ caaman ye. O kama, an mako be jagwɛlɛya la walisa k’a lase mɔgɔw ma. Tɔɔrɔba wagati la, an bena Ala ka kitiko laban min kofɔ mɔgɔw ye, o bena u tɔɔrɔ ka tɛmɛ sisan ta kan.—Yir. 16:21.

20. An bena mun lo lajɛ barokun fila nataw la?

²⁰ Tiɲɛn na, an ka ɲi k’an janto Yirali ka “kirayakuma” na sabu min fɔra yen, an niin b’o dafali koo la (Yir. 1:3). An be se ka kɔrɔbɔliw muɲu ni kantigiya ye ani ka to ka kibaro diiman ni Ala ka kitikow fɔ ni jagwɛlɛya ye. Nka, an be se k’o kɛ cogo di? Koo fila bena an barika bonya. A fɔlɔ, Yirali ka kitabu be min fɔ Ala juguw koo la ani a filanan, an bena duga minw sɔrɔ n’an tora kantigiya la. An bena o koow lajɛ barokun fila nataw la.