Paul: U y’an ci ka taga yɔrɔ fɔlɔ min na an ka misɔndenya baara la, o ye Liberiya lo ye, Afiriki tileben fan fɛ. Saan 1985 novanburukalo la, an tun be tagara o yɔrɔ la ani an ninsɔn tun ka di kosɔbɛ. An ka awiyɔn lɔra Sɛnɛgali ani Anne y’a fɔ ko: “Yanni lɛri kelen ni kɔ dɔrɔn, an bena se Liberiya.” O kɔ, an ye kunnafoni dɔ mɛn ko: “Mɔgɔ minw be tagara Liberiya a’ ye jigi ka bɔ awiyɔn kɔnɔ. Fangaben dɔ be kɛra Liberiya, o kama an tɛ se ka taga yen.” Tile tan minw tugura o kɔ, an tora ni Sɛnɛgali ka misɔndenw ye. An tora ka kunnafoniw lamɛn ani an y’a mɛn k’u ye mɔgɔ caaman faga. U ko gofɛrɛnɛman ye kuwurufe sigi sen kan ani ko minw m’o labato, u b’u faga.

Anne: Tungataga man di an ye ten. Kabi n’ denmisɛn tuma, u tun be n’ weele ko Annie siranbagatɔ. N’ yɛrɛ be siran ka sira tigɛ! Nka an tun cɛsirinin lo ka taga an ka misɔndenya baara la.

Paul: Ne ni Anne wolola mara kelen na, Angletɛri tileben fan fɛ ani kilomɛtɛrɛ 8 dɔrɔn lo tun be an ni ɲɔgɔn cɛ. N’ bangebagaw tun be to ka n’ jija n’ ka kɛ piyɔniye ye ani Anne bamuso fana tun b’a jija o la. O kama an tilanin kɔ lise la dɔrɔn, an fila bɛɛ kɛra piyɔniyew ye. An bangebagaw ninsɔn tun ka di kosɔbɛ sabu an tun b’a fɛ ka kudayi cidenya baara kɛ. N’ saan 19, n’ ye nɛɛma sɔrɔ ka taga Betɛli la. Ani ne ni Anne furunin kɔ saan 1982, a nana fara n’ kan.

Anne: Betɛli baara tun ka di an ye. Nka kabi wagatijan, an ka laɲinita tun ye ka taga dɛmɛ don yɔrɔ min na waajulikɛlaw man ca. Betɛli la, an tun be baara kɛ ni misɔnden kɔrɔ dɔw ye minkɛ, o y’a to an tun b’a fɛ kosɔbɛ ka kɛ misɔndenw ye fana. Saan saba kɔnɔ, an tun be delili kɛ o koo la suu bɛɛ. O kama saan 1985, tuma min na u y’an weele Gilead klasi 79nan na, an ninsɔn diyara kosɔbɛ! U y’an ci ka taga Liberiya, Afiriki tileben fan fɛ.

Paul: Awiyɔn fɔlɔ min tun be tagara Liberiya, an donna o kɔnɔ. Mɔgɔw tun sirannin lo kosɔbɛ ani kuwurufe bele tun ma ban fɔlɔ. Siranya kosɔn, mobili dɔ tun mana bari ka mankanba kɛ, bɛɛ tun be kule ani k’a daminɛ ka boli! Walisa an hakili ka sigi, an tun be Zaburuw yɔrɔ dɔw kalan ɲɔgɔn fɛ loon bɛɛ sufɛ. Nka, an ka cidenya baara tun ka di an ye kosɔbɛ. Anne tun be waajuli kɛ loon bɛɛ ani ne tun be taga  baara kɛ Betɛli la ni John Charuk ye. a N’ ye kalan caaman sɔrɔ a fɛ sabu a ye saan caaman kɛ Liberiya ani a tun b’a lɔn koɲuman gwɛlɛya minw be balimaw kan.

Anne: Mun na Liberiya sinna ka diya an ye ten? Sabu an balimaw y’a yira an na k’u b’an kanu kosɔbɛ ani u tun be kantigiya kɛra Jehova ye. An magwɛrɛla u la kosɔbɛ ani u kɛra an ka denbayamɔgɔw ye. U ka ladiliw y’an barika bonya Alako ta fan fɛ. Waajuli tun ka di yɛrɛ le! N’an tun tagara waajuli kɛ mɔgɔ dɔ ka soo ani an ma mɛɛn yen, a tigi tun be dimi! Mɔgɔw tun be baro kɛ Bibulu koo la hali siradaw la. I tun be se ka sin k’i daa don baro la ten dɔrɔn. Bibulu kalanden caaman tun b’an fɛ fɔɔ an tun tɛ se ka kalan kɛ n’u bɛɛ ye. Waajulikɛyɔrɔ ɲuman tun lo yɛrɛ le!

Paul: Jamana sumana dɔɔni saan naani kɔnɔ. Nka saan 1989, siyakɛlɛba dɔ wulila. Betɛli tun be kiin min na, mɔgɔ murutininw y’o lamini saan 1990, zuwe tile 2. Kalo saba kɔnɔ, an tun tɛ se ka kuma ni jamana wɛrɛ mɔgɔw ye hali an somɔgɔw ani sigiyɔrɔsoba balimaw. Yɔrɔ bɛɛ tun ɲagaminin lo, fariyakow tun be yen, dumuni bɛrɛ tun tɛ yen ani u tun be ben muso caaman kan. O koow tora ka kɛ saan 14 kɔnɔ ani o jɛnsɛnna jamana yɔrɔ bɛɛ.

Anne: Siyamɔgɔ dɔw wulila siya wɛrɛ mɔgɔw kama ka to k’u faga. Sɔrɔdasiw tun be yɔrɔ bɛɛ siradaw la. Marifa caaman tun b’u bolo ani u tun ye fani sifa dɔw don. U tun be don soo kelen kelen bɛɛ la ka mɔgɔw ka minanw cɛ. Mɔgɔfaga tun tɛ foyi ye u dɔw ɲɛɛ na. U tun be mɔgɔw “faga i n’a fɔ sisɛw.” Sɔrɔdasiw tun lɔ lɔnin lo siradaw la ani u tun ka teli ka tɛmɛbagaw faga k’u suuw la la ɲɔgɔn kan. O kɛra Betɛli yɛrɛ gɛrɛfɛ. U ye misɔnden kanulen fila faga ani balima kantigi wɛrɛw.

U tun be siyamɔgɔ minw ɲinina k’u faga, an balimaw y’u niin bila farati la k’u balimaw dogo minw tun ye o siyamɔgɔ dɔw ye. Misɔndenw ni betɛlidenw fana y’u dɔw dogo. An tun ye balima minw dogo Betɛli la, u dɔw tun be la sangaso dugumayɔrɔ la ani dɔ wɛrɛw tun be n’an ye sangaso sanfɛ. Mɔgɔ wolonfila lo tun be si n’an ye an ka boon kɔnɔ ani u bɛɛ tun ye denbaya kelen mɔgɔw ye.

Paul: Loon o loon, sɔrɔdasiw tun be na Betɛli la walisa k’a filɛ n’an ye mɔgɔ dɔw dogo. Tuma o tuma ni sɔrɔdasiw tun b’a fɛ ka don, balima fila tun be taga kuma n’u ye dondaba yɔrɔ la ani fila wɛrɛw tun be lɔ finɛtiri la ka kɔrɔsili kɛ. Balima fila minw tun be dondaba yɔrɔ la, n’olu tun y’u bolo bila u ɲɛɛ fɛ, o  kɔrɔ ko sɔrɔdasiw tɛna don Betɛli la. Nka n’u y’u bolo bila u kɔfɛ, o kɔrɔ ko o sɔrɔdasiw ka fari. O la, balima minw lɔnin lo finɛtiri la, olu be teliya ka taga an teriw dogo.

Anne: Loon dɔ, sɔrɔdasiw dɔw tun diminin lo ani u donna Betɛli la fanga la. Ne ni balimamuso dɔ donna ɲɛgɛn na ka daa sɔgɔ an yɛrɛ la. Dogoyɔrɔ dennin dɔ tun be aramɔri dɔ kɔnɔ ani balimamuso tintinna ka don yen. Sɔrɔdasiw yɛlɛla sangaso sanfɛ n’u ka marifaw ye. U dimininba y’a daminɛ ka an ka daa gosi gosi. Paul y’u deli ani a y’a fɔ u ye ko: “N’ muso be ɲɛgɛn na.” Balimamuso tun dogonin be yɔrɔ dennin min na, o datugutɔ, mankan dɔ kɛra. O kɔ, n’ ye fɛɛnw bila u nɔɔ na etazɛriw kan ani o ye wagati dɔɔni ta. N’ tun lanin b’a la ko sɔrɔdasiw tun bena u yɛrɛ ɲininga n’ be min kɛra. Siranya kojugu bolo, n’ fari bɛɛ y’a daminɛ ka yɛrɛyɛrɛ. N’ tun bena kɛ cogo di ka daa yɛlɛ? N’ ye delili kɛ n’ kɔnɔ k’a ɲini Jehova fɛ a ka n’ dɛmɛ. O kɔ, n’ sera ka daa yɛlɛ ani n’ ye n’ hakili sigi k’u fo. Sɔrɔdasi dɔ ye n’ ɲɔndi ka bɔ daa la ani ka don. A sinna ka taga aramɔri dayɛlɛ ani k’a daminɛ ka minanw ɲagami. A ma foyi ye ani o y’a dabali ban. Ale ni sɔrɔdasi tɔɔw ye boon bɛɛ yaala hali boon jukɔrɔla yɛrɛ, nka nin sen nin na fana u ma foyi ye.

Paul: Dumuni bɛrɛ tun t’an fɛ kalo caaman kɔnɔ. Nka an tun be dumuni min sɔrɔ Alako ta fan fɛ, o lo tun b’an barika bonya. Tuma caaman na, an tun tɛ daraka sɔrɔ ka kɛ. Nka sɔgɔma batoli tun be i ko daraka an fɛ. O tun ka di an ye sabu o tun be barika don an na.

N’an tun bɔra ka taga dumuni ni jii ɲini, an tun ye balima minw dogo, an tun tɛna se k’u latanga ani u tun be se k’u faga. An mako tun be min na, tuma caaman na, Jehova tun b’o di an ma wagati bɛnnin na ani cogo kabakoman na. Jehova y’an mako wasa ani a y’an dɛmɛ an ye see sɔrɔ an ka siranya kan.

Jamana ka koow tun be juguyara ka taga, nka Bibulu ka tiɲɛnkalanw ye jigiya di an bɛɛ ma. Siɲɛ caaman na, an balima dɔw bolila walisa k’u niin kisi. Nka u ka limaniya barika ma dɔgɔya ani u hakili siginin tora o gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta. U dɔw ko o gwɛlɛyaw ye “fɔrɔmasɔn lo ye tɔɔrɔba nata kama.” Diinan mɔgɔkɔrɔw ni balima kanbelew y’u jaa gwɛlɛya k’u seko bɛɛ kɛ k’u balimaw dɛmɛ. Balima minw bolila ka taga yɔrɔ wɛrɛw la, u ye ɲɔgɔn dɛmɛ ani u ye waajuli daminɛ o yɔrɔw la. U tun ye fɛɛn minw sɔrɔ tuu kɔnɔ, u y’o cɛ ka Masaya Boonw lɔ ani u tun be lajɛnw kɛ yen. O wagati gwɛlɛw na, ka taga lajɛnw na ani ka waajuli kɛ, o ye balimaw jigi tugu ani k’u jija kosɔbɛ. N’u tun y’an ci ka taga dumuni, faniw ani fɛɛn wɛrɛw di balimaw ma, u caaman tun be waajulikɛ sakiw lo deli sanni ka faniw deli. O tun b’an jija yɛrɛ le! Mɔgɔ jigi tigɛninw tun be kibaro diiman lamɛn. U tun mana a ye ko balimaw ninsɔn ka di ani ko u be koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye, o tun b’u kabakoya. Balimaw tun be i ko yeelen manamanatɔ dibi kɔnɔ! (Mat. 5:14-16). U tun kisɛyanin lo minkɛ, hali sɔrɔdasi fariman dɔw nana kɛ an balimaw ye.

Paul: Tuma dɔw la, an bɔra Liberiya, ka taga a gɛrɛfɛ jamana dɔw la. An tagara wagati kunkurunin kɛ siɲɛ saba ani ka saan kuru bɛɛ kɛ siɲɛ fila. Balimamuso misɔnden dɔ ye an dusukunnakow lakali koɲuman ten ko: “Gilead lakɔli la, u y’an kalan ko u bena an ci ka taga yɔrɔ minw na, an k’o yɔrɔ balimaw kanu n’an dusu bɛɛ ye ani an y’o lo kɛ. O la, ka taga k’an balimaw to yen o wagati gwɛlɛw na, o y’an dusu tiɲɛ yɛrɛ le!” Nka, an dusu tun ka di sabu k’an to gɛrɛfɛ jamanaw na, an bele tun be se ka koo caaman kɛ ka Liberiya balimaw dɛmɛ ani ka dɛmɛ don waajuli baara la yen.

Anne: Saan 1996 mɛkalo la, an mɔgɔ naani donna Betɛli ka mobili kɔnɔ ani sɛbɛ jɔnjɔn dɔw tun b’an kun minw ɲɛsinna waajuli baara koo ma Liberiya. An tun b’a fɛ ka kilomɛtɛrɛ 16 kɛ ka taga yɔrɔ latanganin dɔ la dugu faan wɛrɛ la. O yɔrɔnin bɛɛ, Betɛli tun be kiin min kɔnɔ, kɛlɛ gwanna o yɔrɔ la. Sɔrɔdasi diminin dɔw y’a daminɛ ka ciciri kɛ sanfɛ. U y’an lalɔ k’an mɔgɔ saba ɲɔndi ka bɔ mobili kɔnɔ ani u donna mobili kɔnɔ ka vin ka taga ni Paul ye. An hakili bɛɛ ɲagamina siranya bolo. Dɔɔni o kɔ, an y’a ye Paul be tagamana ka na ani joli tun be bɔra a kuun na. An tun b’a miiri ko u y’a ci ni marifa lo ye. Nka o kɔ, an y’a faamu ko n’o tun lo, a tun tɛna se ka tagama! A tun mandimina le tuma min na sɔrɔdasi dɔ y’a ɲɔndi ka bɔ mobili kɔnɔ. Kunnadiya lo k’a ye ko a tun ma mandimi kojugu.

Sɔrɔdasi mobili dɔ tun b’an gɛrɛfɛ, mɔgɔw tun fanin b’a kɔnɔ ani u tun siranninba lo. A y’a daminɛ ka taga minkɛ an panpanna ka nɔrɔ a la. Sofɛricɛ vinna fɔɔ an tun be ɲini ka ben. An y’a deli ko a ka lɔ nka a tun sirannin lo minkɛ, a ma mɛnni kɛ an fɛ. An banbara ka nɔrɔ mobili la walisa an kana ben. Nka tuma min na an sera, an fasaw bɛɛ tun b’an dimi ani an tun be yɛrɛyɛrɛla siranya bolo.

Paul: An ka faniw bɛɛ faranfaranna ani an tun nɔgɔninba lo. An ye ɲɔgɔn filɛ ani an kabakoyara k’a ye ko an bele be niin na. An sira kɛnɛma, awiyɔn dɔ gɛrɛfɛ. Marifakisɛw tun y’a sɔgɔsɔgɔ ani a tun be komi a bena walaka. O awiyɔn lo y’an ta ka taga Siraleyɔni, o loon dugusagwɛ. An ye Jehova waleɲuman lɔn sabu an tun be niin na. Nka, an tun be jɔrɔla kosɔbɛ an balimaw koo la.

Anne: An senin Firitawun Betɛli la Siraleyɔni, an tun latanganin lo ani balimaw y’u janto an na koɲuman. Nka o kɔ, n’ ye kojuguba minw ye Liberiya, o y’a daminɛ ka na n’ hakili la. Loon o loon n’ tun sirannin lo tuma bɛɛ ko kojuguba dɔ bena kɛ ani n’ tun tɛ se ka miiri koɲuman. A tun be komi n’ be sikora le. Tuma caaman na sufɛ, n’ yɛrɛyɛrɛtɔ tun be pan ka wuli ani n’ tun sirannin lo ko kojuguba dɔ bena kɛ. N’ nɛnɛkiri tun be degun. Paul tun be meleke n’ na ani a tun be delili kɛ ni n’ ye. An tun be Masaya dɔnkiliw la fɔɔ n’ hakili be sigi. N’ tun b’a miiri ko n’ kuun be wulila le ani ko n’ tɛna se ka n’ ka misɔndenya baara kɛ tugun.

Min kɛra o kɔ, n’ tɛna ɲinɛ o kɔ abada. O lɔgɔkun bɛɛ, an ye zurunali fila sɔrɔ. A fɔlɔ kɛra saan 1996, zuwɛnkalo tile 8nan ka Réveillez-vous! ye. Barokun nin tun b’a kɔnɔ: “Comment venir à bout des crises de panique.” Sisan, n’ tun b’a faamu min be kɛra n’ na. A filanan tun ye saan 1996, mɛkalo tile 15nan ka Kɔrɔsili Sangaso ye. Barokun nin tun b’a kɔnɔ: “Où puisent-ils leur force?” O Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ, firinfirin dɔ jaa tun be yen ani a gaman mandimina. O barokun y’a ɲɛfɔ ko o firinfirin be se ka to ka van hali k’a sɔrɔ a gaman mandimina kojugu. O cogo kelen na Jehova ka hakili senu barika la, an fana be se ka to ka tɔɔw dɛmɛ hali ni kojuguba dɔw kɛra an na. Jehova tɛmɛna o barokunw fɛ ka barika don n’ na wagati bɛnnin na (Mat. 24:45). N’ ye sɛgɛsɛgɛri kɛ n’ ka gwɛlɛya kan ani barokun minw be kuma o koo la, n’ y’u bila n’ bolo kɔrɔ. O ye n’ dɛmɛ kosɔbɛ. Dɔɔni o kɔ, miiriya juguw tun tɛ n’ tɔɔrɔ tugun i ko fɔlɔ la.

Paul: Liberiya tun kɛra komi an faso. An tun mana kɔsegi yen tuma o tuma, an ninsɔn tun be diya kosɔbɛ. Saan 2004 laban na, bɛrɛ tun m’an jɛn saan 20 na an ka cidenya baara la yen. Kɛlɛ tun banna. Labɛnw tun be kɛra walisa ka lɔli baaraw kɛ Betɛli la. Nka u y’a ɲini an fɛ an ka taga yɔrɔ wɛrɛ la. O barila an na yɛrɛ le!

O koo ma nɔgɔya an ma fewu. An tun be Liberiya balimaw kanu kosɔbɛ. U tun be i n’a fɔ an somɔgɔw ani an tun t’a fɛ ka taga k’u to yen. Nka an miirila k’a ye Jehova y’an dɛmɛ cogo min na, tuma min na an  y’an somɔgɔw to yen ani ka taga Gilead lakɔli la. O kama, an sɔnna o cii kura la. U y’an ci ka taga Gana, Liberiya gɛrɛfɛ.

Anne: An bɔtɔ Liberiya, an kasira kosɔbɛ. Balima cɛkɔrɔba hakilitigi dɔ min tɔgɔ ko Frank, ale y’a fɔ an ye ko: “Aw ye ɲinɛ an kɔ!” O y’an kabakoya yɛrɛ le. O kɔ, a y’a ɲɛfɔ ko: “An b’a lɔn ko aw tɛna ɲinɛ an kɔ abada. Nka cii kura min kalifara aw ma, aw y’o dafa n’aw dusu bɛɛ ye. Jehova lo y’o cii kalifa aw ma. O la, aw ye aw janto kosɔbɛ o yɔrɔ balimaw na.” An tun be tagara jamana min na, mɔgɔ damanin dɔrɔn lo tun b’an lɔn yen ani fɛɛn bɛɛ tun ye kura ye an fɛ. Nka o balimacɛ ka kumaw y’an jija an k’a ɲini ka teri kuraw sɔrɔ yen.

Paul: A ma mɛɛn yɛrɛ an ye Gana balimaw kanu, ani u kɛra an ka denbayamɔgɔ dɔw ye. Jehova Seerew ka ca o yɔrɔ la yɛrɛ le. An teri kuraw ka kantigiya n’u ka limaniya barikaman y’an dɛmɛ ka koo caaman faamu. Saan 13 kɛnin kɔ Gana, u ye cii wɛrɛ kalifa an ma. O fana barila an na kosɔbɛ. U y’an ci ka taga Keniya, Afiriki kɔrɔn fɛ tɔnbolo la. Tiɲɛn lo ko an tagara k’an balima minw to Liberiya ani Gana, u lɔgɔ tun b’an na. Nka a ma mɛɛn an ye teriya don n’an balima kanulenw ye Keniya. I ko Gana ni Liberiya, baara caaman fana be yen ka kɛ Keniya.

Anne: N’ ye gwɛlɛya caaman sɔrɔ n’ ka ɲɛnamaya la ani tuma dɔw la n’ tun be siran kosɔbɛ. N’an sigira farati yɔrɔw la ani ni gwɛlɛyabaw y’an sɔrɔ, o be se ka bana ni siranya bila an na ani k’an hakili ɲagami. Jehova tɛ kabakow kɛ k’an latanga o koow ma. Hali sisan ni n’ ye marifakan mɛn, n’ kɔnɔ b’a daminɛ ka dimi siranya bolo, ani n’ bolow bɛɛ be faga. Jehova be tɛmɛ fɛɛrɛ minw fɛ k’an barika bonya i n’a fɔ an balimaw ka dɛmɛ, n’ tora ka n’ jigi la o kan. N’ y’a kɔrɔsi ko n’an tora ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ ani ka delili kɛ, ka taga lajɛnw na ani ka waajuli kɛ, Jehova be barika don an na walisa an ka to an ka cidenya baara la.

Paul: Tuma dɔw la, dɔw b’an ɲininga ko: “Aw ka cidenya baara ka di aw ye wa?” Jamana dɔw cɛ ka ɲi, nka kɛlɛ be se ka wuli yen ani a be kɛ faratiyɔrɔ ye. O la, an be mun lo kanu ka tɛmɛ jamana kan? O ye an balima kanulenw lo ye olu minw ye an ka denbayamɔgɔw ye. Hali ni an bɔyɔrɔ tɛ kelen ye, an bɛɛ be ni miiriya kelen lo ye Jehova koo la. An tun b’a miiri ko u y’an ci ka taga an balimaw jija, nka tiɲɛn fɔ ka di, olu yɛrɛ lo ye an jija ani k’an barika bonya.

Jehova be kabako min kɛra bi, an mana taga yɔrɔ o yɔrɔ, an b’o lo ye. An b’a ye ko balimaw kaan bɛnnin lo. An mana kɛ kafo dɔ kɔnɔ, an b’an ka denbaya lo kɔnɔ ani an latanganin lo. An lanin b’a la ko n’an tora k’an jigi la Jehova kan, a bena barika don an na an ka se ka gwɛlɛya sifa bɛɛ muɲu.—Filip. 4:13.