1. Jehova b’an jija an ka mun lo kɛ?

KANUYA kantigiman kɔrɔtanin lo kosɔbɛ Jehova fɛ (Oze 6:6). A b’a sagokɛlaw jija olu fana k’o jogo jati o cogo la. An ka Ala tɛmɛna kira Mise fɛ k’an jija ko: “Ɲumanya [wala kanuya kantigiman] ka diya i ye.” (Mise 6:8). Nka, walisa kanuya kantigiman ka diya an ye, an ka ɲi k’a lɔn fɔlɔ fɛɛn min lo.

2. Kanuya kantigiman ye mun lo ye?

² Kanuya kantigiman ye mun lo ye? “Kanuya kantigiman” kofɔra La Bible. Traduction du monde nouveau kɔnɔ siɲɛ 230 ɲɔgɔn. Kumaden min bayɛlɛmana ko “kanuya kantigiman,” o bayɛlɛmana Bibulu dɔw kɔnɔ ko “ɲumanya,” “makari,” “kanuya” wala “kantigiya.” Vɛrise minw kofɔra barokun nin n’a nɔfɛta la, n’a fɔra ko “ɲumanya,” “makari,” “kanuya” wala “kantigiya,” o ɲɛsinna “kanuya kantigiman” lo ma. Nka, o jogo kɔrɔ ko di? N’i be ni kanuya kantigiman ye mɔgɔ dɔ koo la, o kɔrɔ ko i b’a tigi kanu tuma bɛɛ ani i be to ka kantigiya kɛ a ye. Tuma caaman na, Ala lo b’o kanuya yira adamadenw na. Nka, adamadenw fana be se k’o kanuya yira u ni ɲɔgɔn cɛ. Mɔgɔ si tɛ kanuya kantigiman yira ka se Jehova ma. Barokun nin na, an bena a ye Jehova be kanuya kantigiman yira adamadenw na cogo min na. An minw ye a sagokɛlaw ye, an bena a ye barokun nata la an be se k’a ladegi cogo min na, an kɛtɔ ka kanuya kantigiman yira ɲɔgɔn na.

3. Jehova ye mun lo fɔ Musa ye a yɛrɛ koo la?

³ Dɔɔni Israɛldenw bɔnin kɔ Ezipiti, Jehova ye koo  dɔw fɔ Musa ye a yɛrɛ tɔgɔ n’a ka jogow koo la. A ko: “[Jehova, Jehova, NW ] makaritigi, hinɛbaga Ala. A te dimi joona, a ka ɲumanya n’a ka kantigiya ka bon. A b’a ka ɲumanya yira adamadenw kɔmɔgɔw la fɔɔ filankuru caaman. A be tilenbaliyako, ni murutili, ani hakɛ yafa.” (Ɛkis. 34: 6, 7). Jehova tɛmɛna o kuma ɲumanw fɛ ka koo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ fɔ Musa ye a yɛrɛ ka kanuya kantigiman koo la. O ye mun lo ye do?

4-5. a) Jehova ye mun lo fɔ a yɛrɛ koo la? b) An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ?

⁴ Jehova m’a fɔ dɔrɔn ko ale be ni kanuya kantigiman ye dɛ! Nka a ko ale ka “ɲumanya [wala kanuya kantigiman] ka bon” kosɔbɛ. Vɛrise caaman b’o yira (Neemi 9:17; Zab. 86:15; 103:8; Zowɛli 2:13). Jehova kɛtɔ ka kuma a ka kanuya kantigiman koo la siɲɛ caaman Bibulu kɔnɔ, o b’an kabakoya yɛrɛ le! Siga t’a la, o b’a yira ko kanuya kantigiman kɔrɔtanin lo Jehova fɛ. O lo kama, masacɛ Dawuda ko: “Masaba, e ka ɲumanya ka bon i ko sankolo. . . . E ka ɲumanya ka bon. Adamaden b’a yɛrɛ sutara e suma kɔrɔ.” (Zab. 36:6, 8). I ko Dawuda, yala Ala ka kanuya kantigiman kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an fɛ wa?

⁵ Walisa k’a faamu bɛrɛbɛrɛ kanuya kantigiman kɔrɔ ye min ye, an ka ɲiningali fila lajɛ: Jehova be kanuya kantigiman yira jɔnw lo la? A ka kanuya kantigiman b’an nafa cogo di?

6. Jehova be kanuya kantigiman yira jɔnw lo la?

⁶ Jehova be kanuya kantigiman yira jɔnw lo la? Bibulu b’a fɔ ko fɛɛn caaman koo be se ka diya an ye. Ɲɛyirali fɛ, a b’a fɔ ko “sɛnɛ,” “duvɛn ni faamadumuni,” “ladili ni lɔnniya” ani “hakilitigiya” be se ka diya mɔgɔ ye (2 Til. Kib. 26:10; Talenw 12:1; 21:17; 29:3). Nka, kanuya kantigiman be yira mɔgɔw lo la, a tɛ yira abada fɛɛnw koo la. Jehova tɛ kanuya kantigiman yira mɔgɔ bɛɛ la. Minw be jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ n’a ye, a be o jogo yira olu lo la. An ka Ala be kantigiya kɛ a teriw ye. A be ni laɲinita ɲuman ye u koo la ani a bena to ka u kanu tuma bɛɛ.

7. Jehova y’a yira cogo di ko a be mɔgɔ bɛɛ kanu?

⁷ Jehova y’a yira ko a be mɔgɔ bɛɛ kanu. Yezu y’a fɔ Nikodɛmu ye ko: “Ala ye diɲɛ [o kɔrɔ, adamadenw] kanu haali, fɔɔ a y’a Deen kelenpe ci mɔgɔw ma, waasa ni mɔgɔ min y’a jigi la a kan, o tigi kana  halaki, nga o ka nii banbali sɔrɔ.”—Zan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

8-9. a) Mun na Jehova be kanuya kantigiman yira a sagokɛlaw la? b) An bena mun lo lajɛ sisan?

⁸ I ko an y’a ye ka tɛmɛ cogo min na, Jehova b’a ka kanuya kantigiman yira a sagokɛlaw dɔrɔn lo la, o kɔrɔ, minw be jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ n’a ye. Masacɛ Dawuda ani kira Daniyɛli ka kumaw b’an dɛmɛ ka o lo faamu. Ɲɛyirali fɛ, Dawuda y’a fɔ ko: “I k’i ka ɲumanya kɛ i lɔnbagaw ye.” A y’a fɔ fana ko: “Masaba ka ɲumanya b’a ɲasiranbagaw kan kudayi.” Daniyɛli ko: “ Ee! Matigi Ala, . . . mɔgɔ minw b’i kanu, k’i ka sariya bato, i bɛnnin be to ni olu ye kanuya la.” (Zab. 36:11; 103:17; Dan. 9:4). O vɛrisew sɛbɛra hakili senu barika lo la. Ka kɛɲɛ n’o vɛrisew kɔnɔnakumaw ye, Jehova be kanuya kantigiman yira a sagokɛlaw la sabu u b’a lɔn, u be siran a ɲɛ, u b’a kanu ani u b’a ka sariyaw labato. Minw be Jehova bato a ɲɛɛ ma, a be kanuya kantigiman yira olu dɔrɔn lo la.

⁹ Sanni an ka kɛ Jehova Seerew ye, Jehova y’a yira ko a b’an kanu i ko a be adamaden tɔɔw kanu cogo min na (Zab. 104:14). An y’a sagokɛlaw ye minkɛ, a b’a ka kanuya kantigiman yira an na fana. Jehova yɛrɛ b’a sagokɛla kelen kelen bɛɛ hakili sigi ko: “Foyi tena bɔ ne ka kanuya la i faan fɛ.” (Ezayi 54:10). Dawuda yɛrɛ y’a kɔrɔsi ko Jehova “be mɔgɔtilennin lɔn.” (Zab. 4:4). K’a lɔn ko Jehova b’a janto an na cogo kɛrɛnkɛrɛnnin na ten, o b’an lasun ka mun lo kɛ? Zaburu sɛbɛbaga dɔ y’a fɔ ko: “Kolɔnbaga k’o koow kɔlɔsi kosɔbɛ, a ka Masaba ka koɲumanw faamu.” (Zab. 107:43). O ladili ɲuman bɔra Jehova lo yɔrɔ. O la, Jehova be kanuya kantigiman yira an na cogo minw na, an k’u la saba lajɛ ani an k’a filɛ an be nafa minw sɔrɔ o la.

10. K’a lɔn ko Jehova ka kanuya kantigiman tɛ ban abada, o be an nafa cogo di? (Zaburuw 31:8).

¹⁰ Ala ka kanuya kantigiman tɛ ban abada. Zaburuw 136nan na, koo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ fɔra Ala ka kanuya  kantigiman koo la siɲɛ 26. Vɛrise fɔlɔ la, a fɔra ko: “Aw ka Masaba tanu, bari a ka ɲi, a ka ɲumanya [wala a ka kanuya kantigiman] te ban abada.” (Zab. 136:1). O Zaburu ka vɛrise 26 kelen kelen bɛɛ kɔnɔ, a fɔra ko: “A ka ɲumanya te ban abada.” O Zaburu kalantɔ, an be kabakoya k’a ye ko Jehova b’a ka kanuya kantigiman yira cogo caaman na ani a b’o kɛ tuma bɛɛ. U kɛtɔ k’a fɔ tuma o tuma ko Ala ka “ɲumanya te ban abada,” o b’a yira ko Ala b’a sagokɛlaw kanu cogo min na, o tɛ yɛlɛma. Jehova tɛ sin ka ban ko a tɛna a sagokɛla dɔ kanu tugun. O b’an dusu sɔrɔ yɛrɛ le! Minw b’a sago kɛ, a b’olu kanu tuma bɛɛ ani a t’u bila sanko ni gwɛlɛyaw b’u kan. An be nafa minw sɔrɔ o la: K’a lɔn ko Jehova b’a masiri an na, o be ninsɔndiya ni fanga di an ma. O b’a to an b’an ka gwɛlɛyaw muɲu ani ka to ɲɛnamaya sira kan.—Zaburuw 31:8 kalan.

11. Ka kɛɲɛ ni Zaburuw 86:5 ye, mun lo be Jehova lasun a be yafa?

¹¹ Kanuya kantigiman be Ala lasun a be yafa. Ni Jehova y’a ye ko jurumukɛla dɔ nimisara ani k’a ka koo juguw dabila, kanuya kantigiman b’a lasun ka yafa o tigi ma. Zaburu sɛbɛbaga Dawuda y’a sɛbɛ Jehova koo la ko: “A t’an minɛ ka kɛɲɛ n’an ka kojugu ye. A t’an sara ka kɛɲɛ n’an ka fili ye.” (Zab. 103:8-11). Ni mɔgɔ dusukun b’a kɛlɛ, a b’a yɛrɛ jalaki ani a dusu be kasi cogo min na, Dawuda tun b’o lɔn. Nka, a tun b’a lɔn fana ko Jehova “be yafa.” Mun lo be Jehova lasun ka yafa? O jaabili be sɔrɔ Zaburuw 86:5 kɔnɔ. (A kalan.) O yɔrɔ la, Dawuda y’a fɔ a ka delili la ko minw bɛɛ be Jehova deli ko a ka yafa u ma, a be yafa olu ma sabu a ka kanuya kantigiman ka bon.

12-13. N’an b’an yɛrɛ jalaki ani an dusu kasinin lo an ka jurumu tɛmɛninw kosɔn, mun lo be se k’an dɛmɛ?

¹² N’an ye jurumu kɛ, a bɛnnin lo an dusu ka kasi. O be se k’an lasun ka nimisa ani k’an ka kɛwalew yɛlɛma. Nka, Ala sagokɛla dɔw be to k’u yɛrɛ jalaki u ka jurumu tɛmɛninw kosɔn. U ye Jehova deli ko a ka yafa u ma ani u y’u ka kɛwale  juguw dabila. O bɛɛ n’a ta, u bele be to k’a miiri ko Jehova tɛna yafa u ma abada. N’i b’o lo miiri, k’a lɔn ko Jehova b’a fɛ sɔbɛ la k’a ka kanuya kantigiman yira a sagokɛlaw la, o bena i dɛmɛ ka see sɔrɔ o miiriya kan.

¹³ An be nafa minw sɔrɔ o la: An ka dafabaliya bɛɛ n’a ta, an be se ka Jehova bato ninsɔndiya la ni dusukun ɲuman ye. O be se ka kɛ sabu “a Dencɛ Yezu joli b’an ka hakɛw bɛɛ bɔ an na.” (1 Zan 1:7). N’i fari fagara i ka dafabaliyako dɔw kosɔn, a to i hakili la ko Jehova b’a fɛ sɔbɛ la ka yafa i ma n’i nimisara. A kɔrɔsi ko Dawuda y’a yira ko jɛn be kanuya kantigiman ni yafali cɛ. A y’a sɛbɛ ko: “Sankolo ni dugukolo furancɛ ka bon cogo min na, o cogo kelen la fana, a ka ɲumanya ka bon a ɲasiranbagaw kan. Kɔrɔn fɛ ni tileben ka jan ɲɔgɔn na cogo min na, o cogo kelen na, a b’an ka filiw yɔrɔ jaɲa an na.” (Zab. 103:11, 12). Jehova labɛnnin lo ka ‘yafa an ma tiɲɛ na.’—Ezayi 55:7.

14. Ala ka kanuya kantigiman b’an latanga cogo min na, Dawuda y’o ɲɛfɔ cogo di?

¹⁴ Ala ka kanuya kantigiman b’an latanga Alako ta fan fɛ. Dawuda y’a fɔ Jehova ye delili la ko: “Ele le ye ne dogoyɔrɔ ye, e be ne tanga dusukasi ma. Ne bena n bɔsiko dɔnkili la bari i be ne tanga. . . . Mɔgɔ min y’a yɛrɛ kalifa Masaba ma, a b’a ka ɲumanya kɛ o tigi ye.” (Zab. 32:7, 10). Galen, u tun be kogow lɔ ka duguw lamini walisa ka dugumɔgɔw latanga. O cogo kelen na, Jehova ka kanuya kantigiman be i ko kogo min be an latanga Alako ta fan fɛ. Ka fara o kan, Jehova ka kanuya kantigiman b’a lasun a k’a magwɛrɛ an na.—Zer. 31:3.

15. Cogo juman na Jehova ka kanuya kantigiman be i ko dogoyɔrɔ barikaman?

¹⁵ Dawuda ye ɲɛyirali wɛrɛ ta walisa k’a yira Ala b’a sagokɛlaw latanga cogo min na. A y’a sɛbɛ ko: “Ele Ala le ye ne ka yɔrɔ barikaman ye. Ala, e ka ɲi tiɲɛ na.” Dawuda y’a fɔ fana Jehova koo la ko: “Ne wasabaga ni ne dogoyɔrɔ barikaman lo, ne dogoyɔrɔba ni ne bɔsibaga lo. Ne tangabaga, ne be n yɛrɛ dogo min kɔrɔ.” (Zab. 59:18; 144:2). Mun na Dawuda ye Jehova ka kanuya kantigiman ni dogoyɔrɔ barikaman kofɔ ɲɔgɔn fɛ? An be jɛnɲɔgɔnya min kɛra ni Jehova ye, o nafa ka bon kosɔbɛ. An mako be dɛmɛ min bɛɛ la walisa k’o jɛnɲɔgɔnya latanga, a bena to k’o di an ma, an mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ dugukolo kan. Zaburu 91nan sɛbɛbaga fana b’an hakili sigi o koo la. A y’a sɛbɛ ko: “Ne kɔni be Masaba koo fɔ ko: ‘N dogoyɔrɔ, n dogoyɔrɔ barikaman lo.’ ” (Zab. 91:1-3, 9, 14). Musa fana y’a fɔ ko Jehova y’an dogoyɔrɔ ye (Zab. 90:1). Dɔɔni ka kɔn Musa saya ɲɛ, a ye koo wɛrɛ fɔ min be mɔgɔ dusukun sɔrɔ kosɔbɛ. A ko: “Ala banbari le ye aw dogoyɔrɔ ye. A boro baraka ye baraka banbari le ye.” (Deter. 33:27, Biblu Ala ta Kuma). A fɔra ko Jehova “boro baraka ye baraka banbari le ye.” O be mun lo yira an na a koo la?

16. Jehova b’an dɛmɛ cogo jumanw na? (Zaburuw 136:23).

¹⁶ N’an ye Jehova kɛ an dogoyɔrɔ ye, an b’a ye ko an latanganin lo. Tuma dɔw la, an fari be se ka faga ani a be kɛ komi an tɛ see sɔrɔla an ka miiriya juguw kan. Jehova bena mun lo kɛ an ye o wagati la? (Zaburuw 136:23 kalan). A bena an dɛmɛ n’a bolo barikaman ye dɔɔni dɔɔni walisa an ka see sɔrɔ o farifaga kan (Zab. 28:9; 94:18). An be nafa minw sɔrɔ o la: An b’a lɔn ko an be se k’an jigi la Ala kan tuma bɛɛ. O b’an dɛmɛ cogo fila la. A fɔlɔ, an mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ, an b’a  lɔn ko Jehova bena an latanga tuma bɛɛ. A filanan, an sankolola Faa kanutigi b’a janto an na kosɔbɛ.

17. An lanin be mun lo la Ala ka kanuya kantigiman koo la? (Zaburuw 33:18-22).

¹⁷ I ko an y’a ye cogo min na, an lanin b’a la ko ni gwɛlɛyaw b’an kan, Jehova bena an dɛmɛ walisa an ka to ka kantigiya kɛ a ye (2 Kor. 4:7-9). Kira Zeremi y’a sɛbɛ ko: “Masaba ka ɲumanya ma ban, a ka makari ma ban.” (Dusukas. 3:22). An be se ka la a la ko Jehova bena to ka kanuya kantigiman yira an na sabu Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔ minw be siran Masaba ɲa, a be olu mara. Mɔgɔ minw jigi b’a ka ɲumanya kan, a be olu dɛmɛ.”—Zaburuw 33:18-22 kalan.

18-19. a) An b’a fɛ ka mun lo to an hakili la? b) An bena mun lo ye barokun nata la?

¹⁸ An b’a fɛ ka mun lo to an hakili la? Sanni an ka kɛ Jehova Seerew ye, Jehova y’a yira ko a b’an kanu i ko a be adamaden tɔɔw kanu cogo min na. An y’a sagokɛlaw ye minkɛ, a b’a ka kanuya kantigiman yira an na fana. O kanuya be Jehova lasun k’an latanga n’a bolo barikaman ye. A bena an dɛmɛ tuma bɛɛ walisa an magwɛrɛnin ka to ale la. A bena a ka layidu ɲumanw dafa an koo la fana. A b’a fɛ an ka to ka teriya kɛ n’ale fɔɔ abada (Zab. 46:2, 3, 8). O la, gwɛlɛya o gwɛlɛya mana an sɔrɔ, Jehova bena to ka fanga di an ma walisa an ka to kantigiya la.

¹⁹ Barokun nin na, an y’a ye Jehova be kanuya kantigiman yira a sagokɛlaw la cogo min na. A b’a fɛ an fana ka kanuya kantigiman yira an ni ɲɔgɔn cɛ. An be se k’o kɛ cogo di? An bena o koo kɔrɔtanin lajɛ barokun nata la.