I b’a lɔn wa?
Yala Maridose ye ɲɛnamaya kɛ tiɲɛn tiɲɛn na wa?
MARIDOSE tun ye Yahutu ye ani a ye koo kɔrɔtanin dɔ kɛ min lakalila Ɛsitɛri ka kitabu kɔnɔ. Yahutu minw tun minɛna ka taga jɔnya la, Maridose y’u dɔ ye. A tun be baara kɛ Pɛrɛsi masaso kɔnɔ saan kɛmɛkulu duurunan daminɛ na ka kɔn Krista tile ɲɛ, “masacɛ Sɛrisɛsi [fɔlɔ] . . . ka tile la” (bi, mɔgɔw b’a jati k’o masacɛ lo be weele fana ko Asuyerusi). Mɔgɔ dɔw tun y’a latigɛ ko u bena masacɛ faga, nka Maridose y’o koo fɔ a ye. Masacɛ y’a waleɲuman lɔn o kosɔn a kɛtɔ ka cii di k’u ka bonya la Maridose kan jama ɲɛɛ fɛ. Aman tun ye Maridose ni Yahutu tɔɔw jugu ye, nka a sanin kɔ, masacɛ ye Maridose kɛ a ka minisiriw ɲɛmɔgɔ ye. O kɛra sababu ye Maridose ye bataki dɔ sɛbɛ walisa ka Yahutuw niin kisi Pɛrɛsi jamana na, sabu labɛnw tun kɛra walisa k’u siya tunu.—Ɛsit. 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.
Saan kɛmɛkulu 20nan daminɛ na, tarikikow sɛgɛsɛgɛbaga dɔw ko min fɔra Ɛsitɛri ka kitabu kɔnɔ, o tɛ tiɲɛnko ye ani ko Maridose ma ɲɛnamaya kɛ tiɲɛn tiɲɛn na. Nka saan 1941, sɛgɛsɛgɛrikɛlaw bɔra fɛɛn dɔ kan. A be komi o fɛɛn b’a yira ko Bibulu be min fɔ Maridose koo la, o ye tiɲɛn lo ye. U bɔra fɛɛn juman lo kan?
Sɛgɛsɛgɛrikɛlaw bɔra sɛbɛri kɔrɔkɔrɔ dɔw kan cɛɛ nin tɔgɔ tun be minw na: Marduka (Maridose, julakan na). O cɛɛ tun be baara kɛ masacɛ ye. A be komi wari jatiminɛla tun lo Suzi dugu la. Arthur Ungnad ye Pɛrɛsi n’a gɛrɛfɛ jamanaw ka tarikikow sɛgɛsɛgɛrikɛla dɔ ye. Ale ko tuma min na u bɔra o sɛbɛriw kan, “ka Bibulu niin bɔ a la, olu dɔrɔn lo [tun] be kuma Maridose koo la.”
Kabi o tuma, lɔnnikɛlaw ye sɛbɛri kɔrɔkɔrɔ waa caaman wɛrɛw bayɛlɛma. U ye o fɛɛn dɔw wɔgɔbi ka bɔ Pɛrɛsipolisi dugu tɔmɔw jukɔrɔ, a kogow yɔrɔ la. A be komi nafolo marayɔrɔ tun lo. U bɔra fɛɛn minw kan yen, u sɛbɛra masacɛ Sɛrisɛsi fɔlɔ ka masaya tuma na. O sɛbɛriw tun be elamitikan na ani tɔgɔ caaman be yen, minw be sɔrɔ Ɛsitɛri ka kitabu kɔnɔ. a
Pɛrɛsipolisi dugu ka sɛbɛri kɔrɔkɔrɔ caaman be kuma Marduka koo la. Ale tun ye masacɛ ka sekeretɛri ye masaso kɔnɔ Suzi dugu la, masacɛ Sɛrisɛsi fɔlɔ ka masaya wagati la. O sɛbɛri kɔrɔkɔrɔw dɔ kɔnɔ, a fɔra ko Marduka tun ye bayɛlɛmabaga ye. O be bɛn ni Bibulu ka fɔta ye Maridose koo la. Maridose tun be baara kɛ masacɛ Sɛrisɛsi fɔlɔ (Asuyerusi ) ka luu kɔnɔ ani a tun be kaan fila ɲɔgɔn fɔ. A tun be to ka sigi masaso bulonda la Suzi dugu la (Ɛsit. 2:19, 21; 3:3). O bulonda tun ye boon belebeleba dɔ lo ye, yɔrɔ min na masacɛ ka baarakɛlaw tun be baara kɛ.
Marduka min kofɔra o sɛbɛriw kɔnɔ ani Maridose min kofɔra Bibulu kɔnɔ, u ka koo caaman bɔnin be ɲɔgɔn ma. U ye ɲɛnamaya kɛ wagati ani yɔrɔ kelen na. U tun ye masacɛ ka baarakɛlaw ye ani u tun be baara kɛ yɔrɔ kelen na fana. Ka kɛɲɛ n’o koow bɛɛ ye, a be komi Marduka ni Maridose ye mɔgɔ kelen lo ye.
a Saan 1992, Profesɛri Edwin Yamauchi ye sɛbɛ dɔ bɔ. O sɛbɛ kɔnɔ, tɔgɔ tan tun kofɔra minw tun be Pɛrɛsipolisi dugu ka sɛbɛriw la ani u be Ɛsitɛri ka kitabu kɔnɔ fana.