DƆ KA ƝƐNAMAYA
N’ ye dugabaw ni ninsɔndiya sɔrɔ Jehova ka baara la
SAAN 1951, n’ sera Ruwɛn dugu dennin na Kanada, Kebɛki mara la. U tun ye ladɛrɛsi min di n’ ma, n’ tagara yen ani n’ ye daa kɔkɔ. Marcel Filteau a lo nana daa yɛlɛ. A tun ye Gilead lakɔli kɛ ani misɔnden tun lo. Ale tun be ni saan 23 ye ani a tun ka jan. Ne tun be ni saan 16 ye ani n’ tun ka surun. U tun ye lɛtɛrɛ min di n’ ma k’a yira ko n’ kɛra piyɔniye ye Ruwɛn dugu la, n’ y’o yira a la. A y’a kalan ani ka n’ filɛ. N’ bele tun be komi denmisɛn minkɛ, a y’a fɔ n’ ye ko: “Kɔni i bamuso b’a kala ma ko i be yan?”
N’ SOMƆGƆW
N’ wolola saan 1934. N’ bangebagaw bɔra Swisi ka taga sigi Timins dugu la. O dugu be Ɔntario mara la Kanada ani u be sanu n’a ɲɔgɔnnaw bɔ yen. Saan 1939 fan fɛ, n’ bamuso y’a daminɛ ka Kɔrɔsili Sangaso kalan ani ka taga Jehova Seerew ka lajɛnw na. A tun be taga ni ne ni n’ kɔrɔw ni n’ dɔgɔw ye: An tun ye mɔgɔ wolonfila ye. Dɔɔni o kɔ, a kɛra Jehova Seere ye.
O ma diya n’ facɛ ye. Nka tiɲɛn diinan koo tun ka di n’ bamuso ye ani a tun cɛsirinin lo ka to kantigiya la Jehova ye. A tora tiɲɛn diinan na hali tuma min na bali sigira Jehova Seerew ka baara kan Kanada, saan 1940. Ani hali ni n’ facɛ tun be to k’a nɛni, n’ bamuso tun be bonya la a kan tuma bɛɛ ani k’a minɛ ni ɲumanya ye. A ka ɲɛyirali ɲuman ye ne ni n’ kɔrɔw ni n’ dɔgɔw lasun an fana sɔnna tiɲɛn diinan na. Kɔfɛ, n’ facɛ magayara ani a y’a daminɛ ka an minɛ ni ɲumanya ye. O diyara an ye kosɔbɛ.
N’ YE KUDAYI CIDENYA BAARA DAMINƐ
Saan 1950 zuwekalo la, n’ tagara lajɛnba dɔ la Niyɔriki dugu la. O lajɛnba kuun tun ko: “L’accroissement de la théocratie.” O lajɛnba la, n’ ye sababu sɔrɔ ka baro kɛ ni balimaw ye minw bɔra duniɲa faan bɛɛ la ani ka Gilead lakɔlidenw ka fɛta diiman dɔw lamɛn. O ye n’ lasun k’a ɲini ka caaman kɛ Jehova ka baara la. N’ tun cɛsirinin lo ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan ka kɛ kudayi cidenya baarakɛla ye. N’ kɔseginin soo, n’ sinna ka demandi dafa walisa ka kɛ kudayi piyɔniye ye. Kanada ka tɔnbolo balimaw ye n’ jaabi k’a fɔ n’ ye ko n’ ka kɔnɔni kɛ ka batize fɔlɔ. N’ batizera saan
1950, ɔkutɔburukalo tile fɔlɔ la. Kalo kelen o kɔ, n’ kɛra kudayi piyɔniye ye ani u ye n’ cii ka taga yɔrɔ fɔlɔ min na, o ye Kapuskezing dugu lo ye. N’ tun be yɔrɔ min na, o yɔrɔ tun ka jan kosɔbɛ ni Kapuskezing dugu ye.Saan 1951, marisikalo ni mɛkalo cɛ, tɔnbolo y’a ɲini balima faransɛkan fɔbagaw fɛ k’u k’a filɛ n’u be se ka taga dɛmɛ don Kebɛki mara la, yɔrɔ min na faransɛkan be fɔ. U mako gwɛlɛ tun be weleweledalaw la yen. Komi n’ tun be faransɛkan ni angilikan fɔ, n’ y’a latigɛ ka taga yen ani u ye n’ ci ka taga Ruwɛn dugu la. N’ tun tɛ mɔgɔ si lɔn yen. N’ ye balimacɛ min kofɔ barokun daminɛ na, ale ka ladɛrɛsi dɔrɔn lo tun be n’ fɛ. Nka n’ tagara min kama, n’ ma nimisa o la. Ne ni Marcel kɛra teri sɔbɛw ye. N’ ye ninsɔndiya sɔrɔ ka waajuli kɛ Kebɛki saan naani kɔnɔ ani a laban, n’ kɛra dan na piyɔniye ye.
N’ YE GILEAD LAKƆLI KƐ ANI N’ YE KƆNƆNI KƐ
Ka n’ to Kebɛki, n’ ninsɔn diyara kosɔbɛ tuma min na u ye n’ weele Gilead klasi 26nan na, Lansing worodugu fan fɛ, Niyɔriki mara la. An y’an ka diplomuw sɔrɔ saan 1956, feburukalo tile 12 ani u ye n’ ci ka taga Gana, b Afiriki tileben fan fɛ. Nka n’ tun ka ɲi ka kɔsegi ka taga Kanada walisa ka n’ ka papiyew labɛn ka sɔrɔ ka taga Gana. A tun be n’ kɔnɔ ko yanni lɔgɔkun fila wala saba, n’ bena o papiyew sɔrɔ.
N’ ye kalo wolonfila bɛɛ kɛ Torɔnto ka sɔrɔ k’o papiyew sɔrɔ. O wagati la, Cripps denbayamɔgɔw ye n’ ladon u ka soo ni ɲumanya ye ani ne n’u denmuso Sheila ye ɲɔgɔn lɔn. An jarabira ɲɔgɔn na. Tuma min na n’ tun b’a fɛ k’a bolo deli, n’ ye n’ ka viza sɔrɔ. Ne ni Sheila ye delili kɛ o koo la ani an y’a latigɛ ko n’ bena taga n’ ka misɔndenya baara la. An y’a latigɛ ko an bena to ka lɛtɛrɛw ci ɲɔgɔn ma k’a filɛ n’an bena se ka furu ani an bena o kɛ tuma min na. A ma nɔgɔya an ma k’o latigɛ. Nka kɔfɛ, an y’a ye ko an tun ye min latigɛ, o tun ye koo ɲuman lo ye.
N’ donna tɛrɛn, bato ani awiyɔn kɔnɔ ka walisa ka taga Gana ani n’ ye kalo kelen kɛ ka sɔrɔ ka se yen. N’ kɛra distriki kɔrɔsibaga ye o yɔrɔ la. O baara sen fɛ, n’ tun be taga Gana jamana yɔrɔ bɛɛ la, ani a gɛrɛfɛ jamanaw na, i n’a fɔ Kɔdiwari ani Togo. N’ tun b’o voyaziw fanba kɛ n’ kelen ni tɔnbolo ka mobili dɔ ye. A tun ka di n’ ye kosɔbɛ ka taga bɔ balimaw ye.
Wikɛniw na, n’ tun be kalanw kɛ kafokulu ka lajɛnbaw la. An tun tɛ ni lajɛnba boon ye. O kama, balimaw tun be gwata lɔ ni banbu lɔgɔ ye ani u tun be teen furaburuw la a sanfɛ walisa mɔgɔw ka sigi suma kɔrɔ. Komi firigo tun tɛ yen gwakɛyɔrɔ la, balimaw tun be bɛgɛn dɔw to u bolo kɔrɔ. Ani kɔfɛ, u tun b’u faga k’u tobi ka di lajɛnba mɔgɔw ma.
Yɛlɛko koo dɔw kɛra o lajɛnbaw tuma na. Loon dɔ, n’ misɔndenɲɔgɔn Herb Jennings c tun be kalan kɛra ani misi dɔ bolila ka bɔ gwakɛyɔrɔ la. A nana to ka boli boli jama ni tintin cɛ. Herb y’a ka kalan lalɔ ani o misi tun be komi a t’a lɔn a be taga yɔrɔ min na. Nka, balimacɛ kɔgɔnin naani y’a bɛn ka minɛ ka kɔsegi n’a ye gwabugu la ani jama y’a daminɛ ka tɛgɛrɛ fɔ.
Lɔgɔkun kɔnɔ, n’ tun b’an ka filimu nin yira gɛrɛfɛ duguw la: La Société du Monde Nouveau en action. N’ tun be fani gwɛman dɔ dulon poto fila wala yiri fila la ani filimu tun be bɔ o kan. O filimu tun ka di dugumɔgɔw ye! U caaman siɲɛ fɔlɔ tun lo ka filimu filɛ. Tuma min na u y’a ye o filimu kɔnɔ mɔgɔw be batizera, u ye tɛgɛrɛba ci. Mɔgɔ minw y’o filimu filɛ, a y’u dɛmɛ k’a ye ko Jehova Seerew kaan bɛnnin lo duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ.
Saan fila ɲɔgɔn kɛnin kɔ Afiriki, saan 1958 n’ ninsɔn diyara kosɔbɛ ka taga lajɛnba dɔ la Niyɔriki dugu la. O lajɛnba tun labɛnna jamana caaman kama. A diyara n’ ye yɛrɛ le ka Sheila ye o yɔrɔ la! Dan na piyɔniye tun lo Kebɛki. An tun be to ka lɛtɛrɛw ci ɲɔgɔn ma. Nka komi an ye ɲɔgɔn ye sisan, n’ y’a fɔ a ye ko n’ b’a fɛ k’a furu ani a sɔnna. N’ ye lɛtɛrɛ ci balimacɛ Knorr d ma k’a ɲininga ni Sheila be se ka Gilead lakɔli kɛ ani ka na fara n’ kan Afiriki. A sɔnna. A laban, Sheila sera Gana. N’ y’a furu Akara saan 1959, ɔkutɔburukalo tile 3nan loon. An y’a ye ko Jehova y’an duga kosɔbɛ sabu an y’a sago kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye.
AN Y’AN KA CIDENYA BAARA KƐ ƝƆGƆN FƐ KAMERUNI
Saan 1961, u y’an ci ka taga Kameruni jamana na. N’ bolo tun degunnin lo kosɔbɛ sabu balimaw y’a ɲini n’ fɛ n’ ka dɛmɛ don ka tɔnbolo kura yɛlɛ. Komi n’ tun ye o Betɛli kɔrɔsibaga kura ye, n’ tun ka ɲi ka koo caaman degi. Saan 1965, dɔgɔtɔrɔw y’a fɔ an ye ko Sheila kɔnɔman lo. Tiɲɛn fɔ ka di, a gwɛlɛyara an ma kosɔbɛ ka sɔn a ma ko an bena kɛ bangebagaw ye. Nka dɔɔni o kɔ, an y’a daminɛ ka ninsɔndiya o kunkanbaara kura koo la ani ka labɛnw kɛ walisa ka kɔsegi Kanada. O wagati la le dusukasikoba dɔ y’an sɔrɔ.
Sheila kɔnɔ tiɲɛna. Dɔgɔtɔrɔ y’a fɔ an ye ko cɛden tun lo. O koo kɛra a saan 50 ni kɔ ye nin ye, nka an ma ɲinɛ o kɔ abada! O koo y’an dusu kasi yɛrɛ le! O bɛɛ n’a ta, an tora an ka cidenya baara la Kameruni. O baara tun ka di an ye kosɔbɛ.
Kameruni, mɔgɔw tun be balimaw kɛlɛ tuma caaman na sabu u tɛ u seen don politikikow la. Peresidan vote tuma yɛrɛ lo la koow tun ka gwɛlɛ kosɔbɛ balimaw fɛ. An tun be siranna min ɲɛ kosɔbɛ, o lo kɛra: Saan 1970, mɛkalo tile 13, faamanw ye bali sigi Jehova Seerew ka baara kan. An tun yɛlɛmana tɔnbolo cɛɲumanin min na a kalo duuru dɔrɔn ye nin ye, faamanw y’o bɔsi an na. Lɔgɔkun kelen kɔnɔ, u ye ne ni Sheila ani misɔnden tɔɔw bɛɛ gwɛn ka bɔ jamana kɔnɔ. A gwɛlɛyara an ma ka taga k’o balimaw to yen sabu an tun b’u kanu kosɔbɛ ani an tun be jɔɔrɔla min tun bena u sɔrɔ loon nataw la.
Kalo wɔɔrɔ minw tugura o kɔ, an tora Faransi ka tɔnbolo la. Ka n’ to o yɔrɔ la, n’ tora ka n’ seko bɛɛ kɛ ka n’ janto Kameruni balimaw makoyaw la. Desanburukalo la, u y’an ci ka taga Nizeriya tɔnbolo la. Kɔfɛ, o tɔnbolo y’a daminɛ ka waajuli baara ɲɛminɛ Kameruni. Nizeriya balimaw y’an bisimila ni dusudiya ye ani a diyara an ye ka baara kɛ yen saan caaman kɔnɔ.
DESIZƆN GWƐLƐ DƆ
Saan 1973, an tun ka ɲi ka desizɔn gwɛlɛ dɔ ta. Sheila ka kɛnɛyako tun be juguyara ka taga. An tun tagara Niyɔriki lajɛnba dɔ kama ani Sheila y’a daminɛ ka kasi. A y’a fɔ n’ ye ko: “N’ tɛ se tugun. N’ sɛgɛnninba lo ani n’ man kɛnɛ wagati fanba la.” An tun be cidenya baara kɛra ɲɔgɔn fɛ Afiriki tileben fan fɛ a saan 14 ni kɔ ye nin ye. N’ dusu tun ka di a kɔrɔ kosɔbɛ sabu a tun be Jehova sago kɛra kantigiya la. Nka fɔɔ an tun ka yɛlɛmani dɔw kɛ. An ye baro kɛ ani ka delili kɛ kosɔbɛ o koo la. O kɔ, an y’a latigɛ ka kɔsegi Kanada walisa k’an janto koɲuman Sheila ka kɛnɛyako la. K’a latigɛ k’an ka misɔndenya baara ani kudayi cidenya baara to yen, o kɛra an ka desizɔnw bɛɛ la gwɛlɛman ye ani o y’an dusu tiɲɛ yɛrɛ le!
An senin Kanada, n’ teri kɔrɔ dɔ ye n’ ta baara la. A tun be mobiliw lo feere Torɔnto dugu saheli fan fɛ. An ye boon ta luwanse la, ka minan kɔrɔ dɔw san ani o kɔ le, an yɛlɛmana. O cogo la, an ma juru ta. An tun
b’a fɛ ka to ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na sabu an jigi tun b’a la ko loon dɔ, an bena an ka kudayi cidenya baara daminɛ kokura. A yɛrɛ ma mɛɛn, an segira k’o baara daminɛ. O y’an kabakoya yɛrɛ le!Lajɛnba boon kura dɔ tun be lɔra Nɔrval, Ɔntario mara la. N’ y’a daminɛ ka taga dɛmɛ don o yɔrɔ la samedilon bɛɛ. Kɔfɛ, u y’a ɲini n’ fɛ ko n’ ka kɛ o lajɛnba boon kɔrɔsibaga ye. Komi Sheila fari tun be fisayara ka taga, an y’a ye ko an be se k’o kunkanbaara kura dafa ɲɔgɔn fɛ. O la saan 1974 zuwɛnkalo la, an yɛlɛmana boon dɔ kɔnɔ lajɛnba kɛyɔrɔ la. An ninsɔn diyara kosɔbɛ ka kudayi cidenya baara daminɛ kokura!
An be Ala fo sabu Sheila ka kɛnɛyako tora ka fisaya ka taga. Saan fila o kɔ, u y’a ɲini an fɛ an ka kafokulu kɔrɔsili baara kɛ ani an sɔnna. O kafokulu be Manitoba mara la Kanada ani nɛnɛ ka fari yen. O yɔrɔ balimaw tun b’an kanu kosɔbɛ yɛrɛ le! An y’a faamu ko an be cidenya baara kɛ yɔrɔ min na, o lo kɔrɔtanin tɛ. Nka min kɔrɔtanin lo, o ye ka to ka Jehova sago kɛ an mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ.
KALAN NAFAMAN DƆ
Saan caaman kɛnin kɔ kafokulu kɔrɔsili baara la, u y’an weele Kanada Betɛli la saan 1978. Dɔɔni o kɔ, n’ ye kalan nafaman dɔ sɔrɔ, a gwɛlɛyara n’ ma ka sɔn min ma. A tun ɲinina n’ fɛ ko n’ ka kalan dɔ kɛ faransɛkan na lajɛn kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ la Mɔntereyal. O kalan mɛnna lɛri kelen ni tilan. A fɔ man di nka, n’ ka kalan ma diya mɔgɔw ye. Biro min be waajuliko ɲɛnabɔ, o yɔrɔ balimacɛ dɔ ye n’ ladi n’ ka kalan koo la. Tiɲɛn na, n’ tɛ kalankɛla ɲuman ye ani n’ tun ka ɲi ka sɔn a ma kabi o wagati. Nka n’ ma sɔn o balimacɛ ka ladili ma ani an ka baro ma laban cogo ɲuman na. Ne fɛ, a ye n’ kɔrɔfɔ kojugu ani a yɛrɛ ma n’ tando hali dɔɔni. O kama, n’ dimina a kɔrɔ. N’ ye fili min kɛ, o ye ko n’ tun b’o balimacɛ jati cogo min na ani a y’o ladili di cogo min na, n’ sinsinna o lo kan.
Tile damanin o kɔ, tɔnbolo ka kɔmite mɔgɔ dɔ kumana ni n’ ye o koo la. N’ sɔnna a ma ko balimacɛ min tun kɔnna ka n’ ladi, n’ m’a ka ladili ta cogo ɲuman na ani n’ y’a fɔ ko o koo be n’ tɔɔrɔla. O kɔ, n’ tagara kuma o balimacɛ fɛ ani a sɔnna ka yafa n’ ma. O koo y’a yira n’ na ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ n’ ka kɛ ni majigilenya ye ani n’ tɛna ɲinɛ o kɔ abada (Talenw 16:18). N’ ye Jehova deli o koo la siɲɛ caaman na ani n’ cɛsirinin lo ka ladiliw ta cogo ɲuman na tuma bɛɛ.
A saan 40 ni kɔ ye nin ye, n’ be Kanada Betɛli la ani kabi saan 1985, n’ ye nɛɛma sɔrɔ ka kɛ tɔnbolo ka kɔmite mɔgɔ dɔ ye. Saan 2021 feburukalo la, n’ muso kanulen Sheila sara. A ɲɛnafin be n’ na kosɔbɛ ani n’ man kɛnɛ fana. Nka, n’ bolo degunnin lo kosɔbɛ Jehova ka baara la ani n’ ninsɔn ka di fɔɔ wagati be tɛmɛ n’ ɲina ma (Waaj. 5:19). Tiɲɛn lo ko n’ ye gwɛlɛyaw sɔrɔ. Nka n’ ye ninsɔndiya minw sɔrɔ, o tɛmɛna o gwɛlɛyaw kan fɔɔ ka taga ka na. N’ wasanin lo n’ ka ɲɛnamaya kɔnɔ sabu n’ ye Jehova sago kɛ n’ ɲɛnako fɔlɔ ye ani n’ ye saan 70 kɛ kudayi cidenya baara la. N’ be to ka delili kɛ ko kanbelew ni sunguruw fana ka to ka Jehova sago kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye. N’ lanin b’a la k’o dɔrɔn lo bena a to u be ninsɔndiya ani dugabaw sɔrɔ!
a Marcel Filteau ka ɲɛnamaya lakalila saan 2000, feburukalo tile fɔlɔ ka Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ barokun nin na: “Jéhovah est mon refuge et ma force.”
b Fɔɔ ka na se saan 1957, o jamana tun be Angletɛri ka kuntigiya kɔrɔ ani a tun be weele ko Côte-de-l’Or.
c Herbert Jennings ka ɲɛnamaya lakalila saan 2000, desanburukalo tile fɔlɔ ka Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ barokun nin na: “Vous ne savez pas ce que votre vie sera demain.”
d Nathan H. Knorr lo tun b’an ka baara ɲɛminɛna o wagati la.