Taga a kɔnɔkow lajɛ

Taga a kɔnɔnakow lajɛ

BAROKUN KALANTA KAFO KƆNƆ 39

I tɔgɔ be “ɲɛnamaya kitabu” kɔnɔ wa?

I tɔgɔ be “ɲɛnamaya kitabu” kɔnɔ wa?

“Kitabu dɔ sɛbɛnna Masaba ɲana k’a ɲasiranbagaw koo fɔ.”—MAL. 3:16.

DƆNKILI 61 Témoins, en avant ! (Seerew, a’ ye taga ɲɛ!)

BAROKUN KƆNƆNAKOW *

Jehova be mɔgɔw tɔgɔ sɛbɛra “ɲɛnamaya kitabu” kɔnɔ kabi wagatijan (Dakun 1-2nan lajɛ)

1. Ka kɛɲɛ ni Malasi 3:16 ye, Jehova be kitabu juman lo sɛbɛra ani mun lo b’o kitabu kɔnɔ?

 A SAAN waa caaman ye nin ye, Jehova be kitabu kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ sɛbɛra. Mɔgɔw tɔgɔ lo be sɔrɔ o kitabu kɔnɔ k’a daminɛ ni seere kantigi fɔlɔ Abɛli ye * (Luka 11:50, 51). Kabi o wagati, Jehova ye mɔgɔ wɛrɛw tɔgɔ sɛbɛ o kitabu kɔnɔ ani bi, mɔgɔ miliyɔn caaman tɔgɔ lo be sɔrɔ a kɔnɔ. Bibulu kɔnɔ, o kitabu weelela ko kitabu min be Masaba “ɲasiranbagaw koo fɔ,” “nii banbali sɛbɛ” ani “ɲɛnamaya kitabu.” Barokun nin na, an bena a weele ko “ɲɛnamaya kitabu.”—Malasi 3:16 kalan; Yir. 3:5; 17:8, Bible senuma.

2. Jɔnw lo tɔgɔ sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ ani an be se ka mun lo kɛ walisa an tɔgɔ ka sɛbɛ yen?

2 Mɔgɔ minw bɛɛ be Jehova bato, u be bonyaba la a kan ani a tɔgɔ koo ka di u ye, olu lo tɔgɔ sɛbɛnin be o kitabu kɛrɛnkɛrɛnnin kɔnɔ. Sababu dira u ma ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ. Bi, an tɔgɔ be se ka sɛbɛ o kitabu kɔnɔ n’an be jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ ni Jehova ye a Dencɛ Yezu Krista ka kunmabɔ saraka barika la (Zan 3:16, 36). An ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ sankolo la wo wala dugukolo kan wo, an bɛɛ b’a fɛ an tɔgɔ ka sɛbɛ o kitabu kɔnɔ.

3-4. a) N’an tɔgɔ sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ sisan, yala o kɔrɔ ko an bena ɲɛnamaya banbali sɔrɔ wa? A ɲɛfɔ. b) An bena mun lo lajɛ barokun nin n’a nɔfɛta la?

3 Yala o kɔrɔ ko minw tɔgɔ sɛbɛnin be o kitabu kɔnɔ, olu bɛɛ bena ɲɛnamaya banbali sɔrɔ wa? An b’o ɲiningali jaabili sɔrɔ Jehova ka kumaw na, a ye minw fɔ Musa ye Ɛkizɔdi 32:33 kɔnɔ. A ko: “Mɔgɔ min ye ne hakɛ ta, ne b’o tigi le tɔgɔ jɔsi ka bɔ ne ka kitabu la.” O la, tɔgɔ minw sɛbɛnin be o kitabu kɔnɔ sisan, u be se ka jɔsi ka bɔ yen. A be komi Jehova b’a daminɛ ka tɔgɔw sɛbɛ ni kiriyɔn lo ye (Yir. 3:5). An ka ɲi k’an seko bɛɛ kɛ walisa an tɔgɔ sɛbɛnin ka to o kitabu kɔnɔ, fɔɔ tuma min na Ala bena a sɛbɛ ni biki ye walisa a kana se ka jɔsi.

4 O be se k’a to an b’an yɛrɛ ɲininga koo dɔw la. Misali la, minw tɔgɔ sɛbɛra o kitabu kɔnɔ ani minw tɔgɔ sɛbɛnin t’a kɔnɔ, Bibulu be mun lo fɔ olu koo la? Minw tɔgɔ sɛbɛnin b’a kɔnɔ, tuma juman lo olu bena ɲɛnamaya banbali sɔrɔ? Nka, minw sara ani u ma sababu sɔrɔ ka Jehova lɔn do? Yala u tɔgɔ be se ka sɛbɛ o kitabu kɔnɔ wa? An bena o ɲiningaliw jaabi barokun nin n’a nɔfɛta la.

JƆNW LO TƆGƆ SƐBƐNIN BE O KITABU KƆNƆ?

5-6. a) Ka kɛɲɛ ni Filipikaw 4:3 ye, minw tɔgɔ sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ, u dɔw ye jɔnw ye? b) Tuma juman lo u tɔgɔ sɛbɛnin bena to yen kudayi?

5 Jɔnw lo tɔgɔ sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ? Walisa k’o ɲiningali jaabi, an bena kuma jɛnkulu duuru koo la. U dɔw tɔgɔ sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ, nka u dɔw tɔgɔ sɛbɛnin tɛ yen.

6 Jɛnkulu fɔlɔ, o ye mɔgɔ minw sugandira walisa ka mara kɛ ni Yezu ye sankolo la. Yala u tɔgɔ sɛbɛnin be sisan ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ wa? Ɔnhɔn. Ciden Pol ye min fɔ a “baarakɛɲɔgɔn tɔw bɛɛ” ye Filipi dugu la, o b’a yira ko kerecɛn mɔlenw tɔgɔ sɛbɛnin be sisan ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Olu lo sugandira ka taga mara kɛ ni Yezu ye sankolo la (Filipikaw 4:3 kalan). Nka, walisa u tɔgɔw sɛbɛnin ka to o kitabu kɔnɔ, fɔɔ u ka to kantigiya la. Ni tagamasiɲɛ laban lara u kan tuma min na, o wagati lo la u tɔgɔw sɛbɛnin bena to kudayi ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. O be kɛ dɔɔni ka kɔn u saya ɲɛ wala ka kɔn tɔɔrɔba wagati ɲɛ.— Yir. 7:3.

7. Ka kɛɲɛ ni Yirali 7:16, 17 ye, wagati juman lo la jamaba mɔgɔw tɔgɔw sɛbɛnin bena to kudayi ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ?

7 Jɛnkulu filanan ye “jamaba” mɔgɔw lo ye. Yala u tɔgɔw sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ wa? Ɔnhɔn. U tɔgɔw bele bena sɔrɔ o kitabu kɔnɔ u kisinin kɔ Arimagedɔn na wa? Ɔnhɔn (Yir. 7:9, 14). ‘Saga dɔ wɛrɛ’ mɔgɔw lo fana ani Yezu y’a fɔ ko u bena don “Ala ka hɛrɛ banbali yɔrɔ la.” (Zan 10:16; Mat. 25:46). O mɔgɔ minw kisira Arimagedɔn na, u tɛna sin ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ. A bena kɛ i n’a fɔ u tɔgɔw bele sɛbɛnin be ni kiriyɔn ye. Yezu ka saan waa kelen mara tuma na, a “bena kɛ u dɛndɛbaga ye. A bena taga n’u ye jii ɲanaman [wala ɲɛnamaya jii] yɔrɔw la.” Minw bena sɔn Krista ka ɲɛminɛli ma, a laban, Jehova bena u jati mɔgɔ kantigiw ye. Olu lo tɔgɔw sɛbɛnin bena to kudayi ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ.—Yirali 7:16, 17 kalan.

8. Jɔnw lo tɔgɔ sɛbɛnin tɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ ani mun lo bena olu sɔrɔ?

8 Jɛnkulu sabanan ye baaw lo ye minw bena halaki Arimagedɔn na. Olu tɔgɔw tɛ sɔrɔ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Yezu y’a fɔ ko olu “bena taga tɔɔrɔ [wala halakili] banbali yɔrɔ la.” (Mat. 25:46). Hakili senu barika la, Pol y’a fɔ ko o mɔgɔw “ta kojugu sara bɛna kɛ halakiri banbari le ye.” (2 Tes. 1:9, Biblu Ala ta Kuma; 2 Piyɛri 2:9). Ka fara o kan kabi wagatijan, mɔgɔ dɔw tugura ka hakili senu hakɛ ta. Olu tɛna ɲɛnamaya banbali sɔrɔ, nka u bena halaki bugubugu! A gwɛnin lo ko olu suu tɛna kunu (Mat. 12:32; Mariki 3:28, 29; Eburuw 6:4-6). Sisan, an ka kuma koɲuman jɛnkulu fila dɔw koo la, minw mɔgɔw suu bena kunu dugukolo kan.

JƆNW LO SUU BENA KUNU?

9. Ka kɛɲɛ ni Kɛwaliw 24:15 ye, jɛnkulu fila jumanw lo ka mɔgɔw suu bena kunu dugukolo kan? Faranfasi juman lo b’o jɛnkulu fila cɛ?

9 Bibulu be kuma jɛnkulu fila dɔw koo la minw mɔgɔw suu bena kunu ani u bena sababu sɔrɔ ka ɲɛnamaya kɛ dugukolo kan fɔɔ abada. O jɛnkulu fila ye “mɔgɔ tilennenw ni mɔgɔ tilenbaliw” lo ye (Kɛwaliw 24:15 kalan). * Mɔgɔ minw ye Jehova sago kɛ kantigiya la tuma min na u tun be niin na, olu lo ye “mɔgɔ tilennenw” ye. Nka “mɔgɔ tilenbaliw” ma Jehova sago kɛ. Tiɲɛn na, u ka kɛwalew fanba tun ye tilenbaliyakow lo ye. O jɛnkulu fila mɔgɔw suu bena kunu minkɛ, yala an be se k’a fɔ ko u tɔgɔw be sɔrɔ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ wa? Walisa k’o ɲiningali jaabi, an k’o jɛnkuluw kelen kelen bɛɛ ka koo lajɛ.

10. Mun na “mɔgɔ tilennenw” suu bena kunu ani u dɔw bena nɛɛma juman lo sɔrɔ? (ka ɲɛsin sukununi koo ma dugukolo kan, barokun nin fana lajɛ Kɔrɔsili Sangaso nin kɔnɔ: “Kalanbagaw ka ɲiningaliw”).

10 Jɛnkulu naaninan ye “mɔgɔ tilennenw” lo ye. Sanni u ka sa, u tɔgɔw tun sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Yala u tɔgɔw jɔsira ka bɔ yen tuma min na u sara wa? Ayi, sabu Jehova fɛ, “u ɲanaman lo.” O kɔrɔ, a hakili bele b’u la. Jehova “te suuw ka Ala ye, nga ɲanamanw ta lo, bari Ala fɛ, u sanin tɛ, u ɲanaman lo.” (Luka 20:38). O kɔrɔ ko ni mɔgɔ tilenninw suu kununa dugukolo kan, u tɔgɔw bena sɔrɔ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Nka, a bena kɛ komi u sɛbɛnin lo ni kiriyɔn ye (Luka 14:14). Siga t’a la, o mɔgɔ dɔw bena nɛɛma sɔrɔ ka “kɛ ɲamɔgɔw ye diɲɛ yɔrɔ bɛɛ la.”—Zab. 45:17.

11. “Mɔgɔ tilenbaliw” ka ɲi ka mun lo kɛ u tɔgɔw be sɔrɔ ka sɛbɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ?

11 A laban, an ka kuma jɛnkulu duurunan koo la, o min ye “mɔgɔ tilenbaliw” ye. O mɔgɔw tun tɛ Jehova ka sariyaw lɔn ka sɔrɔ ka sa. N’a sɔrɔ o lo kama u ma koo tilenninw kɛ. O la, u tɔgɔ sɛbɛnin tɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Nka, Ala bena u lakunu ani ka sababu di u ma walisa u tɔgɔ ka sɛbɛ o kitabu kɔnɔ. O “mɔgɔ tilenbaliw” mako bena kɛ dɛmɛba la sabu u dɔw tun be kojugubaw kɛ ka sɔrɔ ka sa. O la, o mɔgɔw mako bena kɛ a la u k’u kalan walisa u ka Jehova ka sariya tilenninw labato. O kama, Ala ka Masaya bena baaraba dɔ ɲɛminɛ, o min ye ka mɔgɔw kalan. O baaraba ɲɔgɔn ma deli ka kɛ ka ye dugukolo kan!

12. a) Jɔnw lo bena mɔgɔ tilenbaliw kalan? b) U kalanna min na, minw bena ban k’o sira tagama, mun lo bena olu sɔrɔ?

12 Jɔnw lo bena mɔgɔ tilenbaliw kalan? Jamaba mɔgɔw ani mɔgɔ tilennin minw bena lakunu, olu lo bena u kalan. Walisa mɔgɔ tilenbaliw tɔgɔw ka sɛbɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ, fɔɔ u ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye ani k’u yɛrɛkun di a ma. Yezu Krista ni kerecɛn mɔlenw bena to sankolo la ka mɔgɔ tilenbaliw kɔrɔsi koɲuman k’a filɛ u b’u ka kalanw ta cogo min na (Yir. 20:4). Mɔgɔ o mɔgɔ bena ban k’o kalanw sira tagama, a bena halaki, hali n’a be ni saan 100 ye (Ezayi 65:20). Jehova ni Yezu be mɔgɔ kɔnɔnako lɔn ani u tɛna a to mɔgɔ si ka koo jugu wala cɛnni kɛ duniɲa kura kɔnɔ.—Ezayi 11:9; 60:18; 65:25; Zan 2:25.

SUKUNUNI, ƝƐNAMAYA ANI KITI KAMA

13-14. a) Yezu ye min fɔ Zan 5:29 kɔnɔ, an tun be o faamu cogo di fɔlɔ la? b) An ka ɲi k’an janto mun lo la o vɛrise kɔnɔ?

13 Minw suu bena kunu yan dugukolo kan, Yezu fana kumana olu koo la. Misali la, a y’a fɔ ko: “Waati dɔ bena se, suuw bena ne kaan mɛn. U bena kunun. Minw tun be ɲuman kɛ, olu bena kunun ka balo banbali sɔrɔ. Kojugukɛlaw bena kunun kiti kama.” (Zan 5:28, 29). Yezu tun b’a fɛ ka mun lo fɔ do?

14 Fɔlɔ la, an tun b’a miiri ko Yezu ka kumaw ɲɛsinna mɔgɔw ka kɛwalew ma u bena minw kɛ u suu kununin kɔ. An tun b’a miiri fana ko minw suu bena kunu, u dɔw bena koo ɲumanw kɛ ani dɔ wɛrɛw bena koo juguw kɛ. Nka, a kɔrɔsi ko Yezu m’a fɔ ko minw suu bena kunu, olu bena koo ɲumanw wala koo juguw kɛ. A ka kumaw b’a yira ko a tun kaan be o mɔgɔw ka kɛwale tɛmɛninw lo ma. A ko minw “tun be ɲuman kɛ” ani “kojugukɛlaw.” O b’a yira ko u y’o koow kɛ ka kɔn u saya ɲɛ le. O bɛnnin lo sabu Ala tɛna a to mɔgɔ si ka koo jugu kɛ duniɲa kura kɔnɔ. Siga t’a la, mɔgɔ tilenbaliw ye koo juguw kɛ ka kɔn u saya ɲɛ le. N’o lo, an be se ka Yezu ka kuma nunu faamu cogo di: ka “kunun ka balo [wala ɲɛnamaya] banbali sɔrɔ” ani ka “kunun kiti kama”?

15. Jɔnw lo bena kunu ɲɛnamaya kama ani mun na?

15 Mɔgɔ tilenninw, o kɔrɔ minw ye koo ɲuman kɛ sanni u ka sa, olu bena “kunun ka balo [wala ɲɛnamaya] banbali sɔrɔ” sabu u tɔgɔw sɛbɛnin be ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ ka ban. O kɔrɔ ko ɲumankɛla minw kofɔra Zan 5:29 kɔnɔ ani mɔgɔ tilennin minw kofɔra Kɛwaliw 24:15 kɔnɔ, olu ka sukununi ye kelen ye. O faamuyali bɛnnin lo ni Ɔrɔmukaw 6:7 ka fɔta ye. A fɔra yen ko: “Katuguni min sara, o hɔrɔnyara jurumu ma.” (Bible senuma). Mɔgɔ tilenninw ka jurumuw be jɔsi ka bɔ yen u satuma na. Nka u ye koo ɲuman minw kɛ, Jehova tɛ ɲinɛ o kɔ (Eburuw 6:10). Ayiwa mɔgɔ tilennin minw suu bena kunu, walisa u tɔgɔ ka to ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ, fɔɔ u ka to kantigiya la.

16. Ka “kunun kiti kama,” o kɔrɔ ko di?

16 Nka minw ye koo jugu kɛ sanin u ka sa do? Hali n’u ka jurumuw jɔsira ka bɔ yen u satuma na, u ma Jehova sago kɛ. U tɔgɔw sɛbɛnin tɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. O la, “kojugukɛlaw” ani ‘mɔgɔ tilenbali’ minw kofɔra Kɛwaliw 24:15 kɔnɔ, olu ka sukununi ye kelen ye. U suu bena “kunun kiti kama.” * Mɔgɔ tilenbaliw bena kiti, o kɔrɔ, Yezu bena wagati to u ye u k’a yira u ye mɔgɔ sugu minw ye (Luka 22:30). Wagati dɔ tɛmɛnin kɔ, Yezu bena a lɔn n’a bɛnnin lo u tɔgɔw ka sɛbɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Walisa o mɔgɔ tilenbaliw tɔgɔw ka sɛbɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ, fɔɔ u ka kɛwale juguw dabila ani k’u yɛrɛkun di Jehova ma.

17-18. Mɔgɔ minw bɛɛ suuw bena kunu dugukolo kan, olu ka ɲi ka mun lo kɛ? ‘Kɛwali’ jumanw lo kofɔra Yirali 20:12, 13 kɔnɔ?

17 Saan 1000 mara tuma na, sɛbɛ kura dɔw bena dayɛlɛ. Mɔgɔ tilenninw ni mɔgɔ tilenbali minw suu bena kunu, olu bɛɛ ka ɲi ka o sɛbɛ kuraw ka sariyaw labato. Ciden Zan ye min ye yelifɛn dɔ la, a y’o lakali ten ko: “Ne ye suuw ye, u bɛɛ kununna, denmisɛn fara mɔgɔkɔrɔbaw kan, u tagara lɔ masasigilan ɲafɛ. Ayiwa, sɛbɛ dɔw dayɛlɛla. Nii banbali sɛbɛ fana dayɛlɛla. O tuma na, u ye mɔgɔw kiti ka kɛɲɛ n’u ka kɛwaliw ye.”—Yir. 20:12, 13.

18 Minw suu bena kunu, olu bena kiti ka kɛɲɛ n’u ka ‘kɛwali’ jumanw lo ye? U ye koo minw kɛ ka kɔn u saya ɲɛ, yala olu lo wa? Ayi! A to i hakili la ko u ka jurumuw jɔsira ka bɔ yen u satuma na. O la ‘kɛwali’ minw kofɔra, o tɛ se ka kɛ u ka kɛwale tɛmɛninw ye. Nka u bena koo minw kɛ u kalannin kɔ duniɲa kura kɔnɔ, o “kɛwaliw” ɲɛsinna o lo ma. Hali cɛɛ kantigiw i n’a fɔ Nuhun, Samuyɛli, Dawuda ani Daniyɛli ka ɲi k’a ɲini ka Yezu Krista lɔn ani ka limaniya a ka kunmabɔsara koo la. N’o cɛɛ kantigiw ka ɲi k’o kɛ, kuma tɛ mɔgɔ tilenbaliw ma!

19. Mɔgɔ minw tɔgɔ tɛna sɔrɔ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ, a laban, mun lo bena olu sɔrɔ?

19 Minw suu bena kunu, olu bena sababu ɲuman sɔrɔ walisa u tɔgɔ ka sɛbɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ. Minw tɛna tɛmɛ o sababu fɛ, a laban, mun lo bena olu sɔrɔ do? Yirali 20:15 b’a fɔ ko: “Mɔgɔ o mɔgɔ tɔgɔ sɛbɛnin ma sɔrɔ ɲanamanya kitabu kɔnɔ, o ka o firi dingaba tasumaman kɔnɔ.” (Biblu Ala ta Kuma). O kɔrɔ, u bena halaki pewu pewu! O kama, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’an jija walisa an tɔgɔ ka sɛbɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ ani a ka to yen kudayi!

Baaraba min bena kɛ walisa ka mɔgɔw kalan saan waa kelen mara tuma na, balimacɛ dɔ b’a niin donna o baara la. (Dakun 20nan lajɛ.)

20. Baara ɲumanba juman lo bena kɛ saan waa kelen mara tuma na? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

20 Saan waa kelen mara bena kɛ wagati diiman ye yɛrɛ le! Ala sagokɛlaw bena baaraba kɛ ka mɔgɔw kalan dugukolo kan cogo min na, u ma deli k’o ɲɔgɔn kɛ ka ye. Nka o wagati la fana, Yezu bena mɔgɔ tilenninw ni mɔgɔ tilenbaliw ka kɛwalew sɛgɛsɛgɛ (Ezayi 26:9; Kɛw. 17:31). Mɔgɔw kalanko bena labɛn cogo di? Barokun nata bena o ɲiningali jaabi. An bena a ye fana fɛɛn min kama an ka ɲi k’o labɛn ɲuman jati koo nafamanba ye.

DƆNKILI 147 La promesse de la vie éternelle (Layidu, ɲɛnamaya banbali koo la)

^ Zan 5:28, 29 kɔnɔ, Yezu kumana mɔgɔ dɔw koo la minw bena “kunun ka balo [wala ɲɛnamaya] banbali” sɔrɔ ani minw bena “kunun kiti kama.” Yezu ye min fɔ o vɛrise kɔnɔ, barokun nin bena yɛlɛmani don an ka faamuyali la o koo la. An bena a ye o sukununi fila ye minw ye ani u ɲɛsinna mɔgɔ minw ma.

^ Ala y’a daminɛ k’o kitabu sɛbɛ “kabini diɲɛ dantuma.” Duniɲa min kofɔra yan, o ɲɛsinna mɔgɔw ma minw bena Yezu ka kunmabɔsara nafa sɔrɔ (Mat. 25:34; Yir. 17:8). O kama, mɔgɔ fɔlɔ min tɔgɔ sɛbɛra o kitabu kɔnɔ, a be komi o ye cɛɛ tilennin Abɛli lo ye.

^ Kɛwaliw 24:15 (Bible senuma): “Ne jigi dalen bɛ Ala kan, i ko u fana jigi b’a kan cogo min na, ko mɔgɔw bɛɛ suw na kunun, mɔgɔ tilennenw ni mɔgɔ tilenbaliw bɛɛ.”

^ Fɔlɔ la, an tun b’a ɲɛfɔ ko “kiti” min kofɔra o vɛrise kɔnɔ, o ye ka jalaki ben mɔgɔ kan. Tiɲɛn lo ko kumaden min ye ko “kiti” a kɔrɔ be se ka kɛ o ye. Nka, a be komi Yezu y’o kumaden fɔ ka ɲɛsin wagati dɔ ma, o min na u be mɔgɔ dɔ kɔrɔsi ani ka wagati to a ye walisa a k’a yira a ye mɔgɔ sugu min ye. Ka kɛɲɛ ni daɲɛ gafe dɔ ye, kiti kɔrɔ ko ka mɔgɔ ka “kɛwalew kɔrɔsi koɲuman.”