1. Yusufu ye kɔrɔbɔli juman lo sɔrɔ ani a ye mun lo kɛ?

 YAKUBA dencɛ Yusufu ye kɔrɔbɔliba dɔ sɔrɔ. A matigi Potifari muso y’a fɔ a ye ko: “Na la ni ne ye.” Nka Yusufu banna. Bi, dɔ be se k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Mun na Yusufu lɔra kelen kan o kɔrɔbɔli ɲɛ?” Potifari tun tɛ yen. Ka fara o kan, Yusufu tun ye jɔɔn lo ye. N’a tun banna, o muso tun be se ka koow gwɛlɛya a ma. Hali n’o muso y’a ɲini Yusufu fɛ siɲɛ caaman ko a ka la n’ale ye, Yusufu tora ka ban. Mun na do? A ko: “Mun na ne bena kojuguba kɛ ani ka Ala hakɛ ta?”—Zɛnɛzi 39:7-12.

2. Yusufu tun b’a lɔn cogo di ko mɔgɔ min be kakalaya kɛ, o tigi be Ala hakɛ lo ta?

² Yusufu tun b’a lɔn cogo di ko Ala be kakalaya jati “kojuguba” ye? A tun fɔra Musa ka sariya kɔnɔ ka gwɛ ko: “Aw kana kakalaya kɛ.” O sariya nana sɛbɛ saan 200 ɲɔgɔn le Yusufu ka wagati kɔ (Ɛkiz. 20:14). Nka Yusufu tun be Jehova lɔn koɲuman minkɛ, a y’a faamu a be min miiri kakalaya koo la. Siga t’a la, Yusufu tun b’a lɔn ko Jehova ye furu fɔlɔ min siri, a y’o kɛ cɛɛ kelen ni muso kelen lo cɛ. N’a sɔrɔ a tun y’a mɛn cogo min na Jehova ye dɔ kɛ dɔ ye siɲɛ fila bɛɛ k’a mamamuso kɔrɔba Sara latanga walisa dɔw kana la n’a ye fanga la. O cogo kelen na, Ala ye Isiyaka muso Erebɛka latanga (Zɛnɛzi 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11). Yusufu miirila o koow kan minkɛ, a y’a faamu min ka ɲi ani min man ɲi Ala ɲɛɛ kɔrɔ. A tun cɛsirinin lo ka Jehova sago kɛ sabu Jehova n’a ka sariyaw koo tun ka di a ye.

3. An bena mun lo ye barokun nin na?

 ³ Siga t’a la, tilenninya ka di an ye. Nka fɔɔ an k’an yɛrɛ kɔrɔsi. N’o tɛ, komi an ye mɔgɔ dafabaliw ye, duniɲamɔgɔw be tilenninya jati cogo min na o ka teli ka nɔɔ to an kan (Ezayi 5:20; Ɔrɔm. 12:2). O kama, an bena a ye tilenninya kɔrɔ ye min ye ani an be nafa minw sɔrɔ n’o jogo ka di an ye. O kɔ, an bena koo saba lajɛ an be se ka minw kɛ walisa Jehova ka sariyaw koo ka diya an ye bɛrɛbɛrɛ.

4. Mɔgɔw be mun lo miiri tilenninya koo la min bɛnnin tɛ?

⁴ N’u ko mɔgɔ tilennin, mɔgɔ caaman be miiri mɔgɔ dɔ koo la min fanin b’a yɛrɛ la, a be tɔɔw jalaki wala a b’a miiri ko a ka fisa n’u ye. Nka, o jogow man di Ala ye hali dɔɔni. Tuma min na Yezu tun be dugukolo kan, a ye diinan kuntigiw jalaki kosɔbɛ. O cɛɛw tun be u yɛrɛ ka sariyaw sigi tilenninya koo la (Waaj. 7:16; Luka 16:15). Mɔgɔ min tilennin lo sɔbɛ la, o tigi t’a miiri ko a ka fisa ni tɔɔw ye.

5. Ka kɛɲɛ ni Bibulu ka fɔta ye, tilenninya kɔrɔ ko di? Misali dɔw fɔ.

⁵ Tilenninya ye jogo ɲuman lo ye. K’a fɔ ka surunya, a kɔrɔ ko ka koo tilennin kɛ Jehova ɲɛɛ kɔrɔ. Bibulu kɔnɔ, kumaden minw bayɛlɛmana ko “tilenninya,” o kɔrɔ ko ka koow kɛ ka kɛɲɛ ni sariyaw bɛɛ la kɔrɔtaninba ye, o min ye Jehova ka sariya ye. Misali la, Jehova ye sariya sigi ko “sumanikɛminan min kɛɲɛnin lo,” jagokɛlaw ka ɲi ka baara kɛ n’o lo ye (Deter. 25:15). Eburukan kumaden min bayɛlɛmana ko “kɛɲɛnin,” o be se ka bayɛlɛma fana ko “tilennin.” O la, kerecɛn min b’a fɛ ka koo tilennin kɛ Ala ɲɛɛ kɔrɔ, ale ka ɲi ka kɛ hɔɔrɔn ye a ka jagokow bɛɛ la. Tilenninya ka di mɔgɔ min ye sɔbɛ la, a man di o tigi ye k’a ye ko u be tilenbaliyako kɛra mɔgɔ dɔ la. Walisa k’a “koo ka diya [Jehova] ye tuma bɛɛ,” o tigi be jatiminɛ kɛ k’a filɛ Jehova be min miiri ale ka desizɔnw koo la.—Kɔlɔs. 1:10.

6. Jehova ye sariya minw sigi ɲuman ni juguman koo la, mun na an be se ka la o la? (Ezayi 55:8, 9).

⁶ Bibulu kɔnɔ, a fɔra ko Jehova ye “tilenninya bɔyɔrɔ” ye (Zer. 50:7). Jehova ye Danbaga ye minkɛ, joo be ale kelenpe lo fɛ ka sariyaw sigi ɲuman ni juguman koo la. Jehova dafanin lo. O kama, a be min miiri ɲuman ni juguman koo la, o ni an ta cɛ ka jan. Mun na do? Sabu jurumu ni dafabaliya be nɔɔ to an ka miiriyaw kan (Talenw 14:12; Ezayi 55:8, 9 kalan). Nka Ala y’an dan a yɛrɛ jaa la minkɛ, an be se k’a ka sariya tilenninw sira tagama (Zɛnɛzi 1:27). Ani a ka di an ye k’o kɛ. Komi an b’an Faa kanu, o b’an lasun k’an seko bɛɛ kɛ k’a ladegi.—Efɛz. 5:1.

7. Mun na an mako be sariya ɲumanw na? A ɲɛfɔ.

⁷ Jehova ye sariya minw sigi ɲuman ni juguman koo la, n’an b’u labato, o b’an nafa. Mun na do? Miiri k’a filɛ min tun bena kɛ ni bankiw bɛɛ tun tɛ wari valɛri jati cogo kelen na wala ni bonlɔbagaw tun be boonw lɔ u kunfɛ. O tun bena kɛ ɲagaminin ye dɛ! Miiri k’a filɛ fana ni dɔgɔtɔrɔw tun tɛ sariya tigitigi dɔw labato furakɛcogo koo la. Banabagatɔ caaman niin tun bena to a la. Siga t’a la, sariya ɲumanw be mɔgɔ latanga. O cogo kelen na, Ala ye sariya minw sigi ɲuman ni juguman koo la, u b’an latanga.

8. A ka di mɔgɔ minw ye ka tilenninyakow kɛ, olu bena duga jumanw lo sɔrɔ?

⁸ Minw b’u jija ka ɲɛnamaya kɛ ka kɛɲɛ  ni Jehova ka sariyaw ye, a b’olu duga. A ye layidu ta ko: “Mɔgɔtilenninw le bena jamana nin tigiya kɛ, u bena to yen kudayi.” (Zab. 37:29). Miiri k’a filɛ ɲɛnamaya bena kɛ cogo min na tuma min na mɔgɔw bɛɛ bena koow kɛ ka kɛɲɛ ni Jehova ka sariyaw ye: U bena bɛn ani ka kɛ hɛɛrɛ ni ninsɔndiya la. Jehova b’a fɛ i k’o ɲɛnamaya ɲɔgɔn lo diyabɔ! O koo nunu bɛɛ kosɔn, tilenninya ka ɲi ka diya an kelen kelen bɛɛ ye. An be se ka mun lo kɛ walisa o jogo koo ka diya an ye bɛrɛbɛrɛ? An ka koo saba lajɛ.

9. Mun lo bena a to tilenninya be diya an ye?

⁹ Koo fɔlɔ: Sariya sigibaga kanu. Tigi min ye sariyaw sigi ɲuman ni juguman koo la, n’an be dɔ fara an ka kanuya kan ale koo la, tilenninya koo bena diya an ye. Ni dɔ tora ka fara an ka kanuya kan Jehova koo la, a bena diya an ye kosɔbɛ ka ɲɛnamaya kɛ ka kɛɲɛ n’a ka sariya tilenninw ye. Misali la, ni Adama ni Awa tun be Jehova kanu, u tun bena mɛnni kɛ a fɛ.—Zɛnɛzi 3:1-6, 16-19.

10. Ibrayima ye mun lo kɛ walisa ka Jehova ka miiriya lɔn koɲuman?

¹⁰ Siga t’a la, an t’a fɛ ka Adama ni Awa ka fili ɲɔgɔn kɛ. Min y’u sɔrɔ, an be se k’an yɛrɛ tanga o ma cogo di? An ka to ka dɔ fara an ka lɔnniya kan Jehova koo la, k’a to a jogow ka diya an ye ani an ka banba k’a miiricogo faamu. N’an b’o kɛ, siga t’a la dɔ bena fara an ka kanuya kan Jehova koo la. An ka Ibrayima ka koo lajɛ. A tun be Jehova kanu kosɔbɛ. Hali ni tuma dɔw la a tun ka gwɛlɛ a ma ka Jehova ka desizɔnw faamu, a ma muruti a ma. Nka, a tun b’a ɲini ka Jehova lɔn koɲuman. Misali la, a y’a mɛn ko ‘adamadenw bɛɛ Kitibaga’ Jehova y’a latigɛ ka Sodɔmu ni Gɔmɔri halaki. A daminɛ na, a siranna ko Jehova bena mɔgɔ juguw ni mɔgɔ tilenninw halaki ɲɔgɔn fɛ. Nka Ibrayima fɛ, Jehova tun tɛna sɔn k’o kɛ. O kama, a y’a majigi ka ɲiningali dɔw kɛ Jehova ye ka tugu tugu ɲɔgɔn kɔ. Jehova muɲuna k’a lamɛn. Ibrayima labanna k’a faamu ko Jehova be adamadenw kelen kelen bɛɛ dusukun sɛgɛsɛgɛ ani ko a tɛna mɔgɔ juguw ni mɔgɔ tilenninw halaki ɲɔgɔn fɛ abada!—Zɛnɛzi 18:20-32.

11. Ibrayima y’a yira cogo di ko a be Jehova kanu ani ko a jigi lanin b’a kan?

¹¹ Ibrayima ye baro min kɛ ni Jehova ye Sodɔmu ni Gɔmɔri dugu koo la, o ye nɔɔba to a kan. Siga t’a la, o y’a lasun k’a Faa Jehova kanu ani ka bonya la a kan kosɔbɛ ka tɛmɛ fɔlɔ kan. Saan damanin o kɔ, koo dɔ ye Ibrayima sɔrɔ min y’a to a gwɛlɛyara a ma kosɔbɛ k’a jigi lanin to Jehova kan. Jehova y’a ɲini a fɛ a k’a dencɛ kanulen saraka. Nka nin sen nin na, a ma Jehova ɲininga sabu a tun b’a ka miiriya lɔn koɲuman. Jehova ye min ɲini a fɛ, a sinna k’a yɛrɛ labɛn o kama. Nka miiri k’a filɛ Ibrayima hakili tun ɲagaminin lo cogo min na, tuma min na a tun b’a yɛrɛ labɛnna ka taga Isiyaka saraka! A tun be min lɔn Jehova koo la, siga t’a la a miirila o la kosɔbɛ. A tun b’a lɔn ko Jehova be koow kɛ ni tilenninya ni kanuya ye tuma bɛɛ. I ko ciden Pol y’a fɔ cogo min na, Ibrayima tun lanin b’a la ko Jehova be se k’a dencɛ kanulen Isiyaka suu kunu (Eburuw 11:17-19). Jehova yɛrɛ tun ye layidu ta ko siya dɔ tun bena bɔ Isiyaka  la. Isiyaka do tun ma deen sɔrɔ fɔlɔ. Ibrayima tun be a Faa Jehova kanu minkɛ, a tun lanin b’a la ko a bena koow kɛ tilenninya la. Hali n’a tun ka gwɛlɛ Ibrayima ma ka mɛnni kɛ Jehova fɛ, a y’o kɛ sabu a tun limaniyanin lo a la.—Zɛnɛzi 22:1-12.

12. An be se ka Ibrayima ladegi cogo di? (Zaburuw 73:28).

¹² An be se ka Ibrayima ladegi cogo di? An ka ɲi ka to k’a ɲini ka dɔ fara an ka lɔnniya kan Jehova koo la. N’an b’o kɛ, an bena an magwɛrɛ Jehova la kosɔbɛ ani dɔ bena fara an ka kanuya kan a koo la (Zaburuw 73:28 kalan). An bena an dusukun kolo fana. O cogo la, an bena koow jati i ko Jehova b’u jati cogo min na (Eburuw 5:14). O la, ni mɔgɔ dɔ b’an lasunna ka koo jugu kɛ, an bena ban. A tɛna na an hakili la abada ka koo dɔ kɛ min bena an Faa dusu kasi ani k’an ka teriya tiɲɛ n’a ye. An be se k’a yira cogo wɛrɛ juman na ko tilenninya ka di an ye?

13. An be se k’an jija cogo di ka tilenninyakow kɛ? (Talenw 15:9).

¹³ Koo 2nan: I jija loon o loon walisa tilenninya ka diya i ye. N’an b’a fɛ an fasaw ka barika sɔrɔ, an ka ɲi k’an jija kosɔbɛ ka spɔr kɛ loon o loon. O cogo kelen na, an ka ɲi k’an jija kosɔbɛ le walisa Jehova ka sariya tilenninw ka diya an ye. O ye koo ye, an be se ka min kɛ loon o loon. Jehova be koow kɛ ka dama kɛɲɛ ani a tɛ koo dɔ ɲini an fɛ an tɛ se min na (Zab. 103:14). A b’an hakili sigi ko “mɔgɔ minw be tilenninya kɛ [wala minw tugunin be tilenninya kɔ], olu koo ka d’a ye.” (Talenw 15:9 kalan). N’an b’a ɲinina ka laɲinita dɔ dafa Jehova ka baara la, an be to k’an jija kosɔbɛ walisa k’o dafa. O kelen lo fana n’an b’a ɲinina ka tilenninyakow kɛ. Jehova bena muɲu an kɔrɔ ani k’an dɛmɛ an k’an ka laɲinita dafa dɔɔni dɔɔni.—Zab. 84:5, 7.

14. “Tilennenya nɛgɛdulɔki” ye mun lo ye ani mun na an mako b’a la?

¹⁴ Jehova b’an hakili jigi ni kanuya ye  ko a man gwɛlɛ kojugu ka tilenninya sira tagama (1 Zan 5:3). O yɛrɛ b’an latanga le ani an mako b’o latangali la loon o loon. Ciden Pol kumana kɛlɛkɛminan minw koo la, miiri u la (Efɛz. 6:14-18, Bible senuma). U la juman lo tun be sɔrɔdasi dusukun latanga? “Tilennenya nɛgɛdulɔki” lo ani o ye Jehova ka sariya tilenninw tagamasiɲɛ lo ye. Nɛgɛdeleke be mɔgɔ dusukun yɛrɛ yɛrɛ latanga. O cogo kelen na, Jehova ka sariya tilenninw b’an dusukun latanga, o kɔrɔ, an ye mɔgɔ min ye tigitigi. O lo kama a kɔrɔtanin lo i k’i janto tilenninya nɛgɛdeleke ka kɛ i ka kɛlɛkɛminanw cɛma!—Talenw 4:23.

15. I be se ka tilenninya nɛgɛdeleke don cogo di?

¹⁵ I be se ka tilenninya nɛgɛdeleke don cogo di? I be se k’o kɛ i kɛtɔ ka basigi Ala ka sariyaw kan ka desizɔnw ta loon o loon. N’i b’a latigɛra i bena baro kɛ fɛɛn min kan, i bena miziki min lamɛn, i bena ɲɛnagwɛko min filɛ wala i bena gafe min kalan, i yɛrɛ ɲininga fɔlɔ ko: “N’ bena a to mun lo be don n’ dusukun na. O ka di Jehova ye wa? Yala kakalayakow ni fariyakow be sɔrɔ a la ani a be mɔgɔ lasun ka kɛ wasabali ye wala ka miiri a yɛrɛ nafa dɔrɔn na wa? Jehova do b’o fɛɛnw jati tilenbaliyakow ye.” (Filip. 4:8). N’i be desizɔnw ta minw bɛnnin lo ni Jehova sago ye, i bena a to a ka sariya tilenninw k’i dusukun latanga.

16-17. Ezayi 48:18 b’an hakili sigi cogo di ko an be se ka Ala ka sariyaw labato fɔɔ abada?

¹⁶ Yala i delila ka jɔrɔ ko i tɛna se ka Ala ka sariya tilenninw labato loon o loon wa? An ka ɲɛyirali dɔ lajɛ Jehova ye min ta Ezayi 48:18 kɔnɔ (a kalan). Jehova y’a daa di ko an “ka tilenninya . . . bena kɛ i ko kɔgɔji.” Miiri k’a filɛ ko i lɔnin lo kɔgɔjiba dɔ daa la ani i be jikuruw filɛra u be to ka na kɔgɔjida gosi ka kɔsegi. I lafiyanin lo yɛrɛ le o yɔrɔ la! Yala i bena jɔrɔ ko loon dɔ o jikuruw tɛna na kɔgɔjida gosi tugun wa? Ayi. I b’a lɔn ko kabi saan waa caaman, jikuruw be to ka na kɔgɔjida gosi ani i lanin b’a la ko u bena to k’o kɛ.

¹⁷ I ka tilenninya be se ka kɛ cogo di i ko o jikuruw? N’i b’a fɛ ka desizɔn dɔ ta, miiri k’a filɛ fɔlɔ Jehova b’a fɛ i ka min kɛ. O kɔ, koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ye. O desizɔn mana gwɛlɛya i ma cogo o cogo, la a la ko i Faa kanutigi be yen walisa ka barika don i la ani k’i dɛmɛ i ka to ka koo tilennin kɛ loon o loon.—Ezayi 40:29-31.

18. Mun na an man ɲi ka basigi an ka koow filɛcogo kan ka kiti tigɛ tɔɔw kan?

¹⁸ Koo 3nan: Kitiko to Jehova bolo. An b’an jija kosɔbɛ ka Jehova ka sariya tilenninw labato. Nka, an tɛ kiti tigɛ tɔɔw kan ani k’a miiri ko an ye mɔgɔ tilenninw ye ka tɛmɛ u kan. Hali n’an b’an jija ka koow kɛ ka kɛɲɛ ni Jehova sago ye, an man kan k’an ka kokɛtaw suma ni tɔɔw ta ye. An man ɲi k’a miiri fana ko an ka fisa n’u ye. Joo t’an fɛ ka kiti tigɛ tɔɔw kan ko u tɛ Jehova sago kɛra. Nka, an k’a to an hakili la ko Jehova lo “be adamadenw bɛɛ kiti.” (Zɛnɛzi 18:25). Jehova ma o kitiko kalifa an ma. Yezu yɛrɛ y’a fɔ ko: “Aw kana tɔw kiti, janko Ala kana aw kiti.” —Mat. 7:1. b

19. Yusufu y’a yira cogo di ko a lanin b’a la ko Jehova be kiti tigɛ cogo tilennin na?

 ¹⁹ An ka cɛɛ tilennin Yusufu ka koo lajɛ tugun. A tun tɛ tɔɔw kiti, hali minw ye koo jugu kɛ a la. A kɔrɔw ye fariyako kɛ a la ani k’a feere jɔnya la. U y’a kɛ a facɛ y’a miiri ko a sara. Saan caaman o kɔ, Yusufu n’a somɔgɔw ye ɲɔgɔn ye tugun. O wagati la, a tun ye jamana kuntigi dɔ ye. O kama, a tun be se k’a kɔrɔw jalaki fɔɔ ka juguya ani k’a yɛrɛ mɔnɛbɔ. Yusufu kɔrɔw tun sirannin lo ko a bena o lo kɛ hali k’a sɔrɔ u tun nimisanin lo sɔbɛ la u ka kɛwalew kosɔn. Nka Yusufu y’u hakili sigi ko: “Aw kana siran. Yala ne bilara Ala nɔɔ na wa?” (Zɛnɛzi 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21). Yusufu y’a yɛrɛ majigi ka kitiko to Jehova bolo.

20-21. An be se ka mun lo kɛ walisa an kana an yɛrɛ jati mɔgɔ tilennin ye ka tɛmɛ tɔɔw kan?

²⁰ I ko Yusufu, an be kitiko to Jehova bolo. Misali la, an t’a miiri ko an b’an balimaw ka ŋaniyaw lɔn. An tɛ se k’a lɔn min b’u dusukun na sabu Jehova kelenpe “le be mɔgɔw kɔnɔnakow . . . lɔn.” (Talenw 16:2). A be mɔgɔ sifaw bɛɛ kanu, u bɔyɔrɔ n’u ka kokɛcogow mana kɛ min o min ye. Ani a b’an jija an k’an “ka kanuya bonya” tɔɔw koo la (2 Kor. 6:13, Bible senuma). An b’a ɲini k’an balimaw bɛɛ kanu ani an t’u kiti.

²¹ Hali minw tɛ an kerecɛnɲɔgɔnw ye, an tɛ kiti tigɛ u kan (1 Tim. 2:3, 4). Yala i bena kiti tigɛ i lɔnbaga dɔ kan k’a fɔ ko: “Nin tigi tɛ se ka kɛ Jehova Seere dɔ ye abada” wa? Ayi! N’i y’o kɛ, o ye kuncɛbaya lo ye ani i b’a jati ko i ye mɔgɔ tilennin ye ka tɛmɛ tɔɔw kan. Jehova bele be sababu dira mɔgɔ sifa bɛɛ ma “yɔrɔ bɛɛ” u ka nimisa (Kɛw. 17:30). A to i hakili la ko minw b’a miiri k’u ye mɔgɔ tilenninw ye ka tɛmɛ tɔɔw kan, Jehova b’olu jati mɔgɔ tilenbaliw ye.

22. Mun na i cɛsirinin lo walisa tilenninya ka diya i ye?

²² Ni Jehova ka sariya tilenninw koo ka di an ye, o bena a to an be ninsɔn diya ani o bena tɔɔw lasun u b’an ladegi. O la, u bena anw ni an ka Ala kanu kosɔbɛ. An k’an jija walisa “tilenninya nigɛ” ka kɛ an na tuma bɛɛ (Mat. 5:6). A lɔn ko i be jijali minw kɛra, Jehova ɲɛɛ b’u la. I b’i seko bɛɛ kɛra minkɛ ka koo tilennin kɛ, o b’a dusu diya tuma bɛɛ. Hali ni tilenbaliyakow be cayara ka taga duniɲa nin kɔnɔ, kana i fari faga! A to i hakili la tuma bɛɛ ko “mɔgɔtilenninw koo ka [di Jehova] ye.”—Zab. 146:8.