1. Kɔrɔ juman na kerecɛn ka ɲi ka kɛ i ko yiri? (Jaa lajɛ fana.)

 “YIRI min be se ka kuru, fɔɲɔ tɛ se k’o ben.” O ntalen be koo kɔrɔtanin dɔ yira min b’a to yiri dɔw be barika sɔrɔ. O ye ko o yiriw be se ka kuru. Walisa ka barika sɔrɔ Alako ta fan fɛ, kerecɛn man ɲi ka ja kelen kan, nka a ka ɲi ka sɔn ka kuru i ko yiri. Cogo di do? A ka ɲi ka kɛ mɔgɔ sabalinin ye, a kɛtɔ ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’a ka koow cogoya ye ani ka sɔn tɔɔw ka miiriya n’u ka desizɔnw ma.

2. Jogo jumanw lo bena an dɛmɛ ka koow kɛ ka kɛɲɛ n’an ka koow cogoya ye? An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

² An ye Jehova sagokɛlaw ye minkɛ, an b’a fɛ ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye. An b’a fɛ fana ka kɛ mɔgɔ majigininw ye ani ka hinɛ tɔɔw la. Barokun nin na, an bena a ye cogo min na o jogow ye kerecɛn dɔw dɛmɛ u sera ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’u ka koow cogoya ye. An bena a ye fana o jogow be se k’an dɛmɛ cogo min na. Nka an k’a filɛ fɔlɔ, an be kalan min sɔrɔ Jehova ni Yezu fɛ, olu minw sabalinin lo yɛrɛ le.

3. An b’a lɔn cogo di ko Jehova sabalinin lo?

³ A fɔra ko Jehova ye “tangakabakuru” ye sabu barika b’a la ani a ye lamagabali ye (Deter. 32:4). Nka, a tɛ ja kelen kan fana. Duniɲa ka koow be yɛlɛma minkɛ, Jehova tora ka yɛlɛmaniw kɛ walisa a sagonata ka dafa. A ye adamadenw dan a yɛrɛ jaa la ani ka see di u ma walisa u ka se ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’u ka koow cogoya ye. A ye sariyakolow di an ma Bibulu kɔnɔ minw gwɛnin lo. U b’an dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta an ka gwɛlɛyaw mana kɛ min o min ye. Jehova yɛrɛ ka ɲɛyirali ani a ye sariyakolo minw di an ma, u b’a yira ka gwɛ ko hali ni “tangakabakuru” lo, a tɛ ja kelen kan.

4. Misali dɔ fɔ min b’a yira ko Jehova sabalinin lo (Levitiki 5:7, 11).

 ⁴ Jehova ka kokɛcogow dafanin lo ani u b’a yira ko a sabalinin lo. A tɛ koo gwɛlɛw ɲini adamadenw fɛ. Misali la, an k’a filɛ cogo min na Jehova y’a yira ko a sabalinin lo Israɛldenw koo la. A tun t’a ɲini nafolotigiw ni fantanw fɛ u ka saraka sifa kelen lo bɔ. Tuma dɔw la, a tun b’a to mɔgɔ kelen kelen bɛɛ Io ka saraka bɔ ka kɛɲɛ n’a ka koow cogoya ye.—Levitiki 5:7, 11 kalan.

5. Misali dɔ fɔ min be Jehova ka majigilenya n’a ka hinɛ yira.

⁵ Jehova ka majigilenya n’a ka hinɛ b’a lasun ka kɛ mɔgɔ sabalinin ye. Misali la, a ka majigilenya yirala ka gwɛ tuma min na a y’a latigɛ ka mɔgɔ juguw halaki Sodɔmu. A tɛmɛna a ka mɛlɛkɛ dɔw fɛ k’a fɔ cɛɛ tilennin Lɔti ye ko a ka boli ka taga kuluyɔrɔw la. Lɔti tun be siranna ka taga yen. O kama, a ye Jehova deli ko a k’a to ale n’a somɔgɔw ka boli ka taga Sowari dugu dennin na, o min fana tun ka ɲi ka halaki. Jehova tun be se ka ja kelen kan ko ale ye min fɔ, Lɔti k’o lo kɛ. Nka, a m’o kɛ. A sɔnna Lɔti ta ma ani a ma Sowari dugu halaki (Zɛnɛzi 19:18-22). Saan kɛmɛkulu caaman o kɔ, Jehova hinɛna Ninivukaw la. A ye kira Zonasi ci u fɛ ko a k’a fɔ u ye ko u ka juguya kosɔn, ale bena olu n’u ka dugu bɛɛ halaki. Nka Ninivukaw nimisara minkɛ, Jehova hinɛna u la ani a ma u ka dugu halaki.—Zonasi 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Misali dɔ fɔ min b’a yira ko Yezu sabalinin lo i ko Jehova.

⁶ Yezu sabalinin lo i ko Jehova. A tun cira dugukolo kan walisa ka na kibaro diiman lase “Isirayɛlidenw dama ma, minw be i n’a fɔ saga tununinw.” Nka o cii dafatɔ, a y’a yira ko a sabalinin lo. Loon dɔ, muso dɔ ye Yezu deli ko a k’ale denmuso kɛnɛya sabu a “tɔɔrɔnin lo kosɔbɛ, jina b’a la.” O muso tun tɛ Yahutu ye, nka Yezu hinɛna a la ani a y’a denmuso kɛnɛya (Mat. 15:21-28). An ka misali wɛrɛ lajɛ. Yezu ka cidenya baara daminɛ na, a y’a fɔ ko: “Mɔgɔ min banna ne la . . . ne fana bena ban o tigi la.” (Mat. 10:33). Nka, yala a banna Piyɛri la, ale min tun banna a la fɔɔ siɲɛ saba wa? Ayi. Yezu tun b’a lɔn ko Piyɛri nimisara kosɔbɛ ani ko cɛɛ kantigi lo. Yezu suu kununin kɔ, a y’a yɛrɛ yira Piyɛri la ani k’a hakili sigi ko ale yafara a ma ani ko a bele b’a kanu.—Luka 24:33, 34.

7. Ka kɛɲɛ ni Filipikaw 4:5 ye, an b’a fɛ tɔɔw k’an jati cogo di?

⁷ An y’a ye ko Jehova Ala ani Yezu Krista sabalinin lo. Nka, anw do? Jehova b’a fɛ an fana ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye (Filipikaw 4:5 kalan). A fɔra Biblu Ala ta Kuma kɔnɔ ko: “Aw y’a to mɔgɔw bɛɛ ye aw lɔn ni sabari le ye.” An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Yala mɔgɔw be n’ jati mɔgɔ  sabalinin ye ani ko n’ be sɔn tɔɔw ta ma wa? Wala u b’a jati ko n’ be ja kelen kan, n’ ka koo ka gwɛlɛ ani ko n’ ye tulo gwɛlɛ ye wa? Ne b’a fɛ koow ka kɛ cogo min na, yala n’ be ja kelen kan ko koow ka kɛ o cogo la wa? Wala n’ be mɛnni kɛ tɔɔw fɛ ani ka sɔn u ta ma n’a bɛnnin lo wa?” N’an tora k’an jija ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye, an bena to ka Jehova ni Yezu ladegi kosɔbɛ. An ka koo fila lajɛ o minw na an ka ɲi k’a yira ko an ye mɔgɔ sabalininw ye: N’an ka koow cogoya yɛlɛmana ani ni tɔɔw ka miiriya n’u ka desizɔnw be dan na an taw la.

8. Ni koow yɛlɛmana, mun lo be se k’an dɛmɛ ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye? (Jukɔrɔla kunnafoni fana lajɛ.)

⁸ Ka kɛ mɔgɔ sabalinin ye, o kɔrɔ ko fana ka sɔn ka yɛlɛmaniw kɛ n’an ka koow cogoya yɛlɛmana. O yɛlɛmaniw be se ka gwɛlɛya dɔw lase an ma, an ma sigi ni minw ye. Misali la, bana jugu dɔ be se ka bari k’an minɛ. Wala an ka jamana ka koow be se ka bari ka yɛlɛma wariko wala politikiko ta fan fɛ ani ka yɛlɛmani don an ka ɲɛnamaya la pewu! (Waaj. 9:11; 1 Kor. 7:31). N’u ye baara wɛrɛ kalifa an ma Jehova ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ, o fana be se ka gwɛlɛya an ma. O gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta, an be se ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’an ka koow cogoya ye n’an be koo naani nunu kɛ: 1) sɔn a ma ko i ka koow yɛlɛmana, 2) miiri siniko la, 3) koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye ani 4) tɔɔw dɛmɛ. b An ka balima dɔw ka koo lajɛ minw ye o koo naani nunu kɛ ani u ye nafa sɔrɔ u la.

9. Gwɛlɛya dɔw cunna balimacɛ dɔ n’a muso kan u ka misɔndenya baara la. U sera k’o muɲu cogo di?

⁹ Sɔn a ma ko i ka koow yɛlɛmana. Emanuele ni Francesca cira ka taga misɔndenya baara kɛ jamana wɛrɛ la. U y’a daminɛ k’o yɔrɔ ka kaan degi ani k’u ka kafo kura balimaw lɔn ani a ma mɛɛn COVID-19 fɔɲɔbana daminɛna. O kama, u ye u mabɔ tɔɔw la. O kɔ, Francesca bamuso barila ka sa. A tun b’a fɛ n’a dusu bɛɛ ye ka kɛ n’a somɔgɔw ye. Nka fɔɲɔbana kosɔn, a ma se ka taga u ka jamana na. A sera k’o gwɛlɛyaw bɛɛ muɲu cogo di? A fɔlɔ, Emanuele ni Francesca ye Jehova deli ɲɔgɔn fɛ a ka hakilitigiya di u ma walisa u ka se k’u ka gwɛlɛyaw muɲu loon o loon. Jehova tɛmɛna a ka ɔriganisasiyɔn fɛ k’u ka deliliw jaabi wagati bɛnnin na. Misali la, balimacɛ dɔ ye min fɔ videwo dɔ kɔnɔ, o ye u jija. A ko: “N’an ka koow cogoya yɛlɛmana, n’an sɔnna o ma joona, an tɛna mɛɛn ka ninsɔndiya sɔrɔ kokura. O la, an bena se k’an seko kɛ ka kɛɲɛ n’an ka koow cogoya ye.” c A filanan, u y’a latigɛ k’u ka waajuli kɛcogo fisaya ni telefɔni ye ani u yɛrɛ ye bibulukalan dɔ daminɛ. A sabanan, u ka kafo balimaw ye jijali kumaw ni dɛmɛ min lase u ma ni kanuya ye, u sɔnna o ma ani u ye u waleɲuman lɔn. Balimamuso dɔ ye u minɛ ni ɲumanya ye, a kɛtɔ ka mesazi surun dɔ ci u ma ni vɛrise dɔ ye loon o loon. A y’o kɛ fɔɔ saan kelen. N’an fana sɔnna an ka koow cogoya kura ma, an be se ka min kɛ, an bena ninsɔndiya o kosɔn.

10. Tuma min na balimamuso dɔ ka koow yɛlɛmana, a ye koow kɛ cogo di ka kɛɲɛ n’o ye?

¹⁰ Miiri siniko la ani koow filɛ ni ɲɛɛ  ɲuman ye. Christina be bɔ Rumani ani a siginin be Zapɔn. A tun be lajɛnw kɛ angilikan kafo min na, tuma min na u y’o kafo datugu, o y’a dusu tiɲɛ yɛrɛ le. Nka, a ma to ka miiri o la tuma bɛɛ. A tagara kafo dɔ kɔnɔ zapɔnnɛkan be fɔ yɔrɔ min na ani a y’a latigɛ k’a seko fisaman kɛ yen ani k’a seen don bɛrɛbɛrɛ waajuli la. A y’a ɲini a baarakɛɲɔgɔn kɔrɔ dɔ fɛ a k’a kalan walisa a ka se ka zapɔnnɛkan fɔ ka ɲɛ. Walisa ka Christina kalan zapɔnnɛkan na, o muso sɔnna ka baara kɛ ni Bibulu ani kitabunin Ɲɛnamaya kɛ hɛɛrɛ la fɔɔ abada! ye. O ye Christina dɛmɛ a ye zapɔnnɛkan mɛn ka ɲɛ ani o muso y’a daminɛ k’a mako don Bibulu ka tiɲɛnkalanw na. N’an be to ka miiri siniko la ani an be koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye, hali ni yɛlɛmani dɔ barila ka kɛ an ka ɲɛnamaya kɔnɔ, o be se ka duga lase an ma an tun tɛ miirila minw na.

11. Furuɲɔgɔn dɔw ye mun lo kɛ tuma min na wariko gwɛlɛya tun b’u kan?

¹¹ Tɔɔw dɛmɛ. Furuɲɔgɔn dɔw be jamana dɔ la yɔrɔ min na bali sigira an ka baara kan. Tuma min wariko gwɛlɛya donna o jamana kɔnɔ, u y’a daminɛ ka gwɛlɛyaw sɔrɔ wariko ta fan fɛ. U ye yɛlɛmani jumanw lo kɛ? A fɔlɔ, u ye u ka ɲɛnamaya kɛcogo nɔgɔya. O kɔ, sanni u ka sinsin u ka gwɛlɛyaw kan, u y’a latigɛ ka tɔɔw dɛmɛ u kɛtɔ k’u ka wagati fanba kɛ waajuli la (Kɛw. 20:35). Cɛman ko: “An bolo tun degunnin lo waajuli la minkɛ, wagati bɛrɛ tun tɛ yen ka miiri an ka gwɛlɛyaw koo la, nka wagati caaman tun b’an fɛ ka Ala sago kɛ.” N’an ka koow cogoya yɛlɛmana, an ka ɲi k’a to an hakili la ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka to ka tɔɔw dɛmɛ, sanko waajuli la.

12. Ciden Pol ka ɲɛyirali b’an dɛmɛ cogo di an kana ja kelen kan waajuli la?

¹² An man ɲi ka ja kelen kan waajuli la sabu an be mɔgɔ minw kunbɛn, u ka lannakow, u ka kokɛcogow ani u bɔyɔrɔ tɛ kelen ye. Ciden Pol tun be bɛɛ minɛ ka kɛɲɛ n’a ka koow cogoya ye ani an be se ka kalan sɔrɔ a fɛ. Yezu ye Pol ci “siya wɛrɛw” fɛ (Ɔrɔm. 11:13). O la, Pol ye mɔgɔ nunu waaju: Yahutuw, Grɛkiw, mɔgɔ minw kalanna, sɛnɛkɛlaw, faamanw ani masaw. Walisa k’o mɔgɔ sugu bɛɛ dusu sɔrɔ, Pol tun y’a “yɛrɛ kɛ bɛɛ ka mɔgɔ ye.” (1 Kor. 9:19-23). A tun b’a janto kosɔbɛ a lamɛnbagaw bɔyɔrɔ ani u ka lannakow la. O y’a dɛmɛ ka kibaro diiman fɔ ka kɛɲɛ ni bɛɛ cogoya ye walisa k’u dusukun sɔrɔ. An fana be se k’an ka waajuli kɛcogo fisaya kosɔbɛ n’an tɛ ja kelen kan ani n’an be miiri k’a filɛ an be se k’an lamɛnbagaw dɛmɛ cogo fisaman min na.

13. An bena an yɛrɛ tanga mun lo ma n’an be sɔn tɔɔw ka koow jaticogo ma? (1 Korɛntikaw 8:9).

¹³ N’an ye mɔgɔ sabalininw ye, an bena sɔn tɔɔw ka koow jaticogo ma. Misali la, balimamuso dɔw b’u ɲɛda masiri, nka dɔw t’o kɛ. Kerecɛn dɔw be dɔrɔ min ka dama kɛɲɛ, nka dɔw be ban dɔrɔ la pewu. Kerecɛnw bɛɛ b’a fɛ ka to kɛnɛya la, nka u bɛɛ t’u yɛrɛ furakɛ cogo kelen na. N’an b’a miiri ko an be min latigɛ, o lo ka fisa tuma bɛɛ ani n’an be balimaw lasun u ka koow kɛ i ko anw, an be se ka dɔw kunnatiɲɛ ani k’a kɛ bɛnbaliya be don kafo kɔnɔ. Siga t’a la, an t’a fɛ k’o kɛ abada! (1 Korɛntikaw 8:9 kalan; 10:23, 24). An ka misali fila lajɛ minw b’a yira ko n’an be Bibulu ka sariyakolow sira tagama, o b’an dɛmɛ ka koow kɛ ka dama kɛɲɛ ani ka to hɛɛrɛ la ni tɔɔw ye.

14. An ka ɲi k’an janto Bibulu ka sariyakolo jumanw lo la ka ɲɛsin an ka fanidoncogo ani an kunlabɛncogo ma?

 ¹⁴ Fanidoncogo ani kunlabɛncogo. Jehova m’a fɔ an ye tigitigi an ka ɲi ka fani sifa minw don, nka a ye sariyakolow di an ma o koo la. An ka ɲi ka faniw don minw be bonya la Ala kan, u b’an “sutara,” u b’a yira ko an ye mɔgɔ sabalininw ye ani ko an majiginin lo (1 Tim. 2:9, 10; 1 Piyɛri 3:3). O kama, an tɛ faniw don minw be mɔgɔw ɲɛɛ sama an kan. Bibulu ka sariyakolow be diinan mɔgɔkɔrɔw fana dɛmɛ u kana sariyaw sigi fanidoncogo ani kunlabɛncogo koo la. Misali la, kafo dɔ ka diinan mɔgɔkɔrɔw tun b’a fɛ ka kanbele dɔw dɛmɛ. O kanbelew tun ye u filankuru dɔw ka kunlabɛncogo ladegi. U tun be u kunsigiw tigɛ k’u surunya ani k’u ɲagaminin to. Diinan mɔgɔkɔrɔw tun be se k’u dɛmɛ cogo di ani u tɛ sariya sigi o koo la? Kafokulu kɔrɔsibaga y’a fɔ diinan mɔgɔkɔrɔw ye k’u k’a fɔ o balimaw ye ko: “N’i be tintin kan ani i lamɛnbagaw be i masiricogo filɛra kojugu ani i be min fɔra u t’o lamɛnna, o kɔrɔ ko fiɲɛ be i ka fanidoncogo n’i kunlabɛncogo la.” O ɲɛfɔli dama y’o kanbelew dɛmɛ ani diinan mɔgɔkɔrɔw ma sariya sigi fanidoncogo ni kunlabɛncogo koo la. d

15. Furakɛcogo koo la, Bibulu ka sariyaw n’a ka sariyakolo jumanw lo be se k’an dɛmɛ? (Ɔrɔmukaw 14:5).

¹⁵ Kɛnɛyako. Kerecɛn kelen kelen bɛɛ lo b’a latigɛ a bena a janto a ka kɛnɛyako la cogo min na (Gal. 6:5). N’a b’a latigɛra a bena sɔn furakɛcogo minw ma, a ka ɲi ka Bibulu ka sariyaw labato ani ka ban joli ni jinakow ma (Kɛw. 15:20; Gal. 5:19, 20). K’o niin bɔ o la, a be se k’a  latigɛ a yɛrɛ ma a bena sɔn furakɛcogo wɛrɛ minw ma. Dɔ b’a latigɛ k’a yɛrɛ furakɛ dɔgɔtɔrɔsow dɔrɔn na ani dɔ wɛrɛ b’a latigɛ k’a yɛrɛ furakɛ cogo wɛrɛw la. N’a sɔrɔ an lanin b’a la ko furakɛcogo dɔ ka ɲi wala a bɛnnin tɛ, nka an ka ɲi ka sɔn a ma ko joo be an balimaw fɛ k’a latigɛ u bena u yɛrɛ furakɛ cogo min na. O la, an ka ɲi ka koo naani nunu to an hakili la: 1) Ala ka Masaya dɔrɔn lo bena kɛnɛya dafanin di an ma fɔɔ abada! (Ezayi 33:24). 2) Ni kerecɛn kelen kelen bɛɛ b’a latigɛra min ka fisa a ma kɛnɛyako ta fan fɛ, a daan ye a ka la kosɔbɛ a ka miiriya la (Ɔrɔmukaw 14:5 kalan). 3) Tɔɔw be min latigɛ, an kana u kiti o kosɔn ani an kana koo si kɛ min bena u kunnatiɲɛ (Ɔrɔm. 14:13). 4) Kerecɛnw b’a yira ko u be ɲɔgɔn kanu ani u b’a faamu ko kafo ka kelenya kɔrɔtanin lo kosɔbɛ ka tɛmɛ u yɛrɛ ka miiriya kan (Ɔrɔm. 14:15, 19, 20). N’an be o koow to an hakili la, an bena jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ n’an balimaw ye ani k’a kɛ hɛɛrɛ be to kafo kɔnɔ.

16. Diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ be se k’a yira cogo di ko a sabalinin lo n’a be koow kɛra ni diinan mɔgɔkɔrɔ tɔɔw ye? (Jaa lajɛ fana.)

¹⁶ Diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi ka kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye u kɛtɔ ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye (1 Tim. 3:2, 3). Misali la, diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ man ɲi k’a jati ko diinan mɔgɔkɔrɔ tɔɔw ka ɲi ka sɔn ale ka miiriyaw ma tuma bɛɛ sabu a ka kɔrɔ n’u ye. A b’a faamu ko Jehova ka hakili senu be se ka diinan mɔgɔkɔrɔ kelen kelen bɛɛ lasun ka koo dɔ fɔ min bena a to diinan mɔgɔkɔrɔw jɛnkulu be desizɔn ɲuman ta. A be se ka kɛ ko diinan mɔgɔkɔrɔw fanba sɔnna desizɔn dɔ ma ani o tɛ Bibulu ka sariyakolo si tiɲɛ. O la, diinan mɔgɔkɔrɔ min sabalinin lo, ale be sɔn o desizɔn ma hali n’a tun b’a fɛ koow ka kɛ cogo wɛrɛ la.

17. Kerecɛn sabalininw be duga jumanw lo sɔrɔ?

¹⁷ Kerecɛn sabalininw be duga caaman sɔrɔ. An be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’an balimaw ye ani hɛɛrɛ be to kafo kɔnɔ. An ninsɔn ka di ka Jehova bato kelenya la ni mɔgɔw ye minw sɔɔn n’u ka kokɛcogow tɛ kelen ye. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ko an ninsɔn ka di k’a lɔn ko an be an ka Ala Jehova ladegira ale min sabalinin lo.