1-2. a) Yezu y’a ka kalandenw lasɔmi mun lo la? b) Mun na Yezu ka kalandenw bolila k’a to yen? (jaaw lajɛ fana).

 “KOƝUMAN miiriya bɛ mɔgɔ kɔnɔ, nka a farisogo baraka ka dɔgɔ.” a (Mat. 26:41b, Biblu Ala ta Kuma). O kumaw fɛ, Yezu y’a yira ko a b’a faamu ko an be fili sabu an ye dafabaliw ye. Nka o kumaw ye lasɔmini kumaw ye fana. O ye ko an kana la an yɛrɛ la kojugu. Dɔɔni ka kɔn Yezu ka kumaw ɲɛ, a ka kalandenw tun y’u daa di ko u tɛna bɔ a kɔ fewu! (Mat. 26:35). U ŋaniya tun ka ɲi. Nka u tun m’a faamu ko gwɛlɛyaw tuma na, u barika ka teli ka dɔgɔya ani u t’a fɛ ka min kɛ, u b’o lo kɛ. O lo kama, Yezu y’u lasɔmi ko: “Aw ye to ɲana ka Ala daali waasa aw kana don kɔrɔbɔli la.”—Mat. 26:41a.

² Nka a fɔ man di, Yezu ka kalandenw ma to ɲɛɛ na. Tuma min na u nana Yezu minɛyɔrɔ, yala a ka kalandenw tora n’a ye, wala u siranna ka boli k’a to yen? Komi u ma to ɲɛɛ na, u tun ko u tɛna min kɛ abada, u y’o lo kɛ jaatika: U bolila ka Yezu to yen!—Mat. 26:56.

3. a) Walisa ka to kantigiya la Jehova ye, mun na an man ɲi ka la an yɛrɛ la kojugu? b) An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

³ An man ɲi ka la an yɛrɛ la kojugu. Tiɲɛn lo ko an t’a fɛ ka koo si kɛ min man di Jehova ye. Nka an ye mɔgɔ dafabaliw ye ani kojugukɛ nege ka teli k’an minɛ (Ɔrɔm. 5:12; 7:21-23). N’an m’an yɛrɛ kɔrɔsi, koo dɔ be se ka bari  ka kɛ ani kojugukɛ nege b’an minɛ. Yezu y’an ladi ko an k’an janto an yɛrɛ la walisa an kana koo jugu kɛ. N’an b’a fɛ ka to kantigiya la Jehova n’a Dencɛ ye, an ka ɲi ka tugu o ladili kɔ. Barokun nin bena an dɛmɛ k’o kɛ. A fɔlɔ, an bena a filɛ koo jumanw lo la an ka ɲi k’an janto an yɛrɛ la kosɔbɛ. O kɔ, an bena a ye an be se k’an janto an yɛrɛ la cogo min na walisa an kana ben kɔrɔbɔli la. A laban, an bena a ye an be se ka to ka an janto an yɛrɛ la cogo min na.

KOO JUMANW LO LA AN KA ƝI K’AN JANTO AN YƐRƐ LA?

4-5. Mun na an ka ɲi k’an janto walisa an kana jurumu den-denninw yɛrɛ kɛ?

⁴ Hali jurumu den-denninw be se ka an ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya nagasi. U be se k’an lasun ka jurumubaw kɛ fana.

⁵ Kojugukɛ nege b’an bɛɛ minɛ. An kelen kelen bɛɛ n’an ka barikantanya lo. Misali la, n’a sɔrɔ an be bondori kɛra walisa an kana sɔn duniɲa ka miiriya ma ani an kana jurumuba wala koo nɔgɔnin kɛ. N’a sɔrɔ dɔ be bondori kɛra walisa a kana kakalaya kɛ. Dɔ wɛrɛ be bondori kɛra walisa a kana koo nɔgɔnin kɛ i n’a fɔ k’a ɲɛfɛla mɔmɔ wala ka porno filɛ. Nka dɔ wɛrɛ be bondori kɛra walisa ka see sɔrɔ adamaden ɲɛsiran, kuncɛbaya, dusubɔ wala koo wɛrɛ kan. O lo kama Zaki y’a fɔ ko: “Mɔgɔ kelen kelen bɛɛ kɔnɔnako le be kojugukɛ nigɛ don a la.”—Zaki 1:14.

6. An ka ɲi k’an kɔnɔ gwɛ ka sɔn mun lo ma?

⁶ Yala ele b’a lɔn i ka teli ka kɔrɔbɔ koo minw na wa? Farati b’a la k’an ɲɛɛ tugu an ka barikantanya kan wala k’a miiri ko an tɛna koo jugu kɛ sabu an barika ka bon (1 Zan 1:8). A to i hakili la ko Pol ko hali kerecɛn kolɔnbagaw be se ka jurumu kɛ n’u m’u yɛrɛ kɔrɔsi (Gal. 6:1). An ka ɲi k’an kɔnɔ gwɛ an yɛrɛ ye ani ka sɔn a ma ko an barika ka dɔgɔ koo dɔw la.—2 Kor. 13:5.

7. An ka ɲi k’an janto kosɔbɛ mun lo la? A ɲɛfɔ.

⁷ N’an y’a lɔn an barika ka dɔgɔ koo minw na, an ka ɲi ka mun lo kɛ do? An ka ɲi k’an jija k’an barika bonya walisa o koow kana kɛ kɔrɔbɔli ye an fɛ. Misali la, Bibulu sɛbɛwagati la, u tun ka teli ka kogo barikamanw lɔ ka dugu lamini. Mɔgɔ juguw tun ka teli ka don dugu dondaw lo fɛ. O kama, u tun be garadi caaman bila walisa ka dugu dondaw kɔrɔsi. O cogo kelen na, an b’a  lɔn ko an barika ka dɔgɔ koo minw na, an ka ɲi k’an janto kosɔbɛ o la.—1 Kor. 9:27.

AN BE SE K’AN JANTO AN YƐRƐ LA COGO MIN NA

8-9. Kanbele min kofɔra Talenw sapitiri 7nan na, ale tun be se k’a yɛrɛ tanga jurumuba ma cogo di? (Talenw 7:8, 9, 13, 14, 21).

⁸ An be se k’an janto an yɛrɛ la cogo di? Kanbele min kofɔra Talenw sapitiri 7nan na, an k’a filɛ an be se ka kalan min sɔrɔ ale ka koo la. A ye kakalaya kɛ ni jatɔmuso dɔ ye. Vɛrise 22nan b’a fɔ ko kanbele tugura a kɔ “o yɔrɔnin bɛɛ.” Vɛrise tɛmɛninw b’a yira ko a kɔnna ka desizɔn jugu dɔw lo ta, minw y’a lasun dɔɔni dɔɔni a ye kakalaya kɛ.

⁹ Mun lo ye o kanbele lasun a ye kakalaya kɛ? A fɔlɔ, a “tɛmɛna kakalamuso dɔ ka soo gɛrɛfɛ” sufɛ. O kɔ, a ye o muso ka soo sira ta (Talenw 7:8, 9 kalan). Kɔfɛ, tuma min na a y’o muso ye, a ma kɔsegi. Nka, a sɔnna o muso y’a bolo meleke a la ani a tora k’a lamɛn. O muso y’a fɔ a ye ko ale ye jɛnɲɔgɔnya saraka bɔ. N’a sɔrɔ a tun b’a fɛ o kanbele k’a miiri le ko ale tɛ mɔgɔ kolon ye (Talenw 7:13, 14, 21 kalan). N’o kanbele tun m’o desizɔn juguw bɛɛ ta, koo jugu nege tun tɛna a minɛ ani a tun tɛna koo jugu kɛ.

10. Bi, mɔgɔ be se k’o kanbele ka desizɔn jugu ɲɔgɔn ta cogo di?

¹⁰ O maana b’a yira min be se ka Jehova sagokɛla kelen kelen bɛɛ sɔrɔ. Dɔ be se ka jurumuba dɔ kɛ ani kɔfɛ, a b’a miiri k’o koo barila ka kɛ le. Wala a b’a fɔ ko: “N’ yɛrɛ m’a lɔn o koo ye n’ sɔrɔ cogo min na.” Nka koow kɛra cogo min na, n’a miirila o la koɲuman, a bena a faamu ko a ye desizɔn jugu dɔw lo ta minw y’a lasun k’o jurumu kɛ. O desizɔn juguw be se ka kɛ koo nunu dɔ ye: jɛnɲɔgɔn juguw, ɲɛnagwɛko bɛnbaliw wala ka taga yɔrɔ dɔw la wala site web dɔw kan minw bɛnnin tɛ kerecɛnw ma. N’a sɔrɔ a tun tɛ delili kɛ tugun ani a tun ye Bibulu kalan, lajɛntaga wala waajuli dabila. N’a sɔrɔ o tigi ye desizɔn jugu minw ta, o lo y’a lasun ka jurumuba kɛ i ko kanbele min kofɔra Talenw ka kitabu kɔnɔ. O la, a tɛ se k’a fɔ k’o koow barila ka kɛ le.

11. Walisa an kana jurumu kɛ, an ka ɲi k’an yɛrɛ tanga mun lo ma?

¹¹ An be kalan juman lo sɔrɔ o la? An man ɲi k’an yɛrɛ tanga jurumu dɔrɔn ma. Nka koo minw b’an lasun ka jurumu kɛ, an ka ɲi k’an yɛrɛ tanga olu ma fana. Solomani ko an ka ɲi k’o yɛrɛ lo kɛ tuma min na a tun be kanbele ni kakalamuso ka maana kuncɛra. A y’a fɔ kakalamuso koo la ko: “Aw kana siraɲuman bila ka tugu a kɔ.” (Talenw 7:25). A y’a fɔ fana ko: “Aw yɔrɔ ka jaɲa musokolon na, aw kana gwɛrɛ a ka soo daa la.” (Talenw 5:3, 8). Tiɲɛn na, koo minw b’an lasun ka jurumu kɛ, n’an b’an yɛrɛ tanga u ma, an tɛna jurumu kɛ. b O kɔrɔ ko hali koo minw tɛ koo juguw ye kerecɛnw fɛ, an man ɲi k’u kɛ n’an b’a lɔn ko u be se ka kɛ kɔrɔbɔli ye an fɛ.—Mat. 5:29, 30.

12. Zɔbu tun ye mun lo latigɛ ani o y’a tanga kɔrɔbɔli ma cogo di? (Zɔbu 31:1).

¹² Koo minw be se k’an lasun ka jurumu kɛ, walisa k’an yɛrɛ tanga u ma, an ka ɲi k’an cɛsiri ka ban u ma. Zɔbu y’o lo kɛ. A tun “y’a latigɛ sɔbɛ la” ko ale tɛna ɲɛbɔ  muso wɛrɛ fɛ (Zɔbu 31:1 kalan). A ye min latigɛ, a kɛtɔ k’o kɛ, o y’a tanga kakalaya ma. Koo o koo be se k’an lasun ka jurumu kɛ, an fana be se k’an cɛsiri ka ban o la!

13. Mun na an ka ɲi k’an ka miiriyaw kɔrɔsi? (jaaw lajɛ fana).

¹³ An ka ɲi k’an ka miiriyaw kɔrɔsi fana (Ɛkiz. 20:17). Dɔw b’a jati ko n’u be to ka miiri kakalayakow la, o tɛ koo jugu ye, a daan ye u kana o kɛ. Nka, o miiriya bɛnnin tɛ. Mɔgɔ min be to ka miiri kakalayakow la, o koow nege be gwan a la. A be komi a be kɔrɔbɔli lara a yɛrɛ kan ani o kɔ, a b’a ɲini ka see sɔrɔ o kan. Tiɲɛn lo ko tuma dɔw la, miiriya juguw be na an hakili la. Nka min kɔrɔtanin lo, o ye ka sin k’u bɔ an hakili la ani ka to ka miiri koo ɲumanw na. N’an b’o kɛ, an b’an yɛrɛ tanga jurumuba ma, sabu an t’a to miiriya juguw ka koo jugu nege gwan an na.—Filip. 4:8; Kɔlɔs. 3:2; Zaki 1:13-15.

14. Koo wɛrɛ juman lo be se k’an tanga kɔrɔbɔli ma?

¹⁴ An be se ka koo wɛrɛ juman lo kɛ walisa k’an yɛrɛ tanga kɔrɔbɔli ma? An ka ɲi ka la a la kosɔbɛ ko n’an be Jehova ka sariyaw labato, o b’an nafa tuma bɛɛ. Tuma dɔw la, a be se ka gwɛlɛya an ma ka miiri ani ka koow jati i ko Jehova b’a fɛ cogo min na. Nka n’an b’an jija kosɔbɛ k’o kɛ, an bena ninsɔndiya sɔbɛ sɔrɔ.

15. N’an b’a fɛ sɔbɛ la ka koo ɲuman kɛ, mun na o bena an tanga kojugukɛ ma?

¹⁵ An ka ɲi k’a ɲini sɔbɛ la ka koo ɲuman kɛ. ‘An kana kojugu koo diya an yɛrɛ ye, nga, an ka koɲuman le kanu.’ (Amɔsi 5:15). O bena a to an b’an cɛsiri kosɔbɛ ka koo ɲuman kɛ ani koo minw be se k’an lasun ka jurumu kɛ, an bena an yɛrɛ tanga o ma. N’an b’a fɛ sɔbɛ la ka koo ɲuman kɛ, an bena see sɔrɔ kɔrɔbɔli kan, hali ni koo dɔ barila k’an sɔrɔ an tun ma miiri min na wala an tun tɛ se ka min bali.

16. Alakow be se k’an dɛmɛ cogo di an k’an janto an yɛrɛ la? (jaaw lajɛ fana).

 ¹⁶ Mun lo bena an lasun an b’a ɲini ka koo ɲuman kɛ? An bolo degunnin ka ɲi ka kɛ Alakow la. N’an be lajɛnw na ani n’an be waajuli kɛra, a nege be kɛ an na kosɔbɛ k’an koo diya Jehova ye ani kojugukɛ nege t’an minɛ (Mat. 28:19, 20; Eburuw 10:24, 25). N’an be Ala ka Kuma kalan, k’a sɛgɛsɛgɛ ani ka miiri a kan, koo ɲuman bena diya an ye kosɔbɛ ani an bena koo jugu kɔniya (Zozuwe 1:8; Zab. 1:2, 3; 119:97, 101). A to i hakili la ko Yezu y’a fɔ a ka kalandenw ye ko: “Aw ye to ɲana ka Ala daali waasa aw kana don kɔrɔbɔli la.” (Mat. 26:41). N’an be to k’an sankolola Faa deli, an be sababu di a ma a k’an dɛmɛ ani a nege be kɛ an na kosɔbɛ k’an koo diya a ye.—Zaki 4:8.

AN KA TO K’AN JANTO AN YƐRƐ LA

17. Piyɛri bele tun be bondori kɛra ni barikantanya juman lo ye?

¹⁷ An be se ka see sɔrɔ an ka barikantanya dɔw kan pewu! Nka, n’a sɔrɔ an ka ɲi ka to ka bondori kɛ n’an ka barikantanya dɔw ye wagatijan kɔnɔ. An ka ciden Piyɛri ka koo lajɛ. Adamaden ɲɛsiran kosɔn, a y’a fɔ siɲɛ saba ko ale tɛ Yezu lɔn (Mat. 26:69-75). Kɔfɛ, a tun be komi Piyɛri ye see sɔrɔ o barikantanya kan sabu a ye seereya kɛ ni jagwɛlɛya ye Yahutuw ka kititigɛlaw ɲɛɛ fɛ (Kɛw. 5:27-29). Nka saan damanin o kɔ, kerecɛn minw tɛ Yahutuw ye, Piyɛri y’a dabila ka dumuni kɛ n’olu ye wagati dɔ la “zuwifuw ɲasiran kosɔn.” (Gal. 2:11, 12). Piyɛri ka barikantanya bɔra kɛnɛ kan tugu. A be komi a tun ma see sɔrɔ a kan pewu.

18. Hali n’a b’an ɲɛɛ na ko an ye see sɔrɔ an ka barikantanya dɔ kan, mun lo be se ka kɛ?

¹⁸ I ko Piyɛri, an ka barikantanya dɔ be se ka bɔ kɛnɛ kan tugun, k’a sɔrɔ an tun b’a miiri ko an ye see sɔrɔ a kan. Misali la, balimacɛ dɔ y’a fɔ ko: “N’ tun ye pornofilɛ dabila kabi saan 10 ani n’ tun lanin b’a la ko n’ tun ye see sɔrɔ o koo kan pewu! Nka, o barikantanya tun be komi waraba sinɔgɔtɔ min be wagati ɲuman kɔnɔna ka girin n’ kan.” An balimacɛ m’a fari faga. A y’a faamu  ko a ka ɲi ka to ka jijaliw kɛ loon o loon walisa k’o barikantanya kɛlɛ. N’a sɔrɔ a yɛrɛ ka ɲi k’o kɛ a ka ɲɛnamaya tɔɔ bɛɛ la duniɲa juguman nin kɔnɔ. A muso ani diinan mɔgɔkɔrɔw ka dɛmɛ barika la, a ye koo jɔnjɔn dɔw latigɛ walisa a kana porno filɛ tugun.

19. N’an ma see sɔrɔ an ka barikantanya dɔ kan fɔlɔ, an be se ka mun lo kɛ?

¹⁹ N’an ma see sɔrɔ an ka barikantanya dɔ kan fɔlɔ, an be se ka mun lo kɛ walisa a kana an lasun ka koo jugu kɛ? Yezu ye ladili min di kɔrɔbɔli koo la, an ka ɲi ka tugu o kɔ. A ko: “Aw ye to ɲana.” Hali n’a b’i ɲɛɛ na ko i barika ka bon, to k’i yɛrɛ tanga koow ma minw be se k’i lasun ka koo jugu kɛ (1 Kor. 10:12). Koo minw b’i dɛmɛ ka see sɔrɔ i ka barikantanya kan, to k’o kɛ. Talenw 28:14 b’a fɔ ko: “Mɔgɔ min b’a yɛrɛ kɔlɔsi kojugu la tuma bɛɛ, o tigi dagamunin lo.”— 2 Piyɛri 3:14.

N’AN BE TO K’AN JANTO AN YƐRƐ LA, NAFA MINW B’O LA

20-21. a) N’an be to k’an janto an yɛrɛ la walisa an kana ben kɔrɔbɔli la, nafa jumanw lo b’o la? b) N’an b’an seko kɛ, Jehova bena mun lo kɛ an ye? (2 Korɛntikaw 4:7).

²⁰ An ka la a la ko n’an b’an janto walisa an kana ben kɔrɔbɔli la, o b’an nafa tuma bɛɛ. Jurumu be se k’an ninsɔndiya “waati dɔɔni” kɔnɔ. Nka n’an be Jehova ka sariyaw labato, o b’an ninsɔndiya cogo min na, a tɛ se ka fɔ (Eburuw 11:25; Zab. 19:9). Mun na do? Sabu Jehova y’an dan walisa an k’a ka sariyaw labato (Zɛnɛzi 1:27). N’an b’o kɛ, an dusukun tɛna an kɛlɛ ani an bena to ɲɛnamaya banbali sira kan.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Zude 20, 21.

²¹ Tiɲɛn lo ko “farisogo baraka ka dɔgɔ.” Nka o kɔrɔ tɛ ko an tɛ se k’an ka barikantanyaw kɛlɛ. An mako be fanga min na, Jehova labɛnnin lo k’o di an ma (2 Korɛntikaw 4:7 kalan). A kɔrɔsi ko Ala be sebagaya kabakoman lo di an ma. Nka, an ka ɲi k’an seko bɛɛ kɛ fɔlɔ walisa k’an ka barikantanya kɛlɛ. N’an y’o kɛ, an ka la a la ko an mako be fanga wɛrɛ min na, n’an y’o deli Jehova fɛ, a bena o di an ma (1 Kor. 10:13). Tiɲɛn na Jehova ka dɛmɛ barika la, an be se ka to k’an janto an yɛrɛ la walisa an kana ben kɔrɔbɔli la.