Alesi Dziɖuha la To Vovo na Dɔwɔha si Woɖo le Se Nui

WONƆA Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ƒe ƒe sia ƒe takpekpewo wɔm tso January 1885 me ke. Esime Kristotɔ amesiaminawo nuƒoƒoƒu nɔ edzi yim le ƒe alafa 19 lia ƒe nuwuwu lɔƒo la, dɔwɔha sia ƒe dɔdzikpɔlawo kple woƒe amegãwo dometɔ ɖesiaɖe nye amesiwo si dziƒomɔkpɔkpɔ le. Le nyateƒe me la, alea koe wònɔ ɣeawokatãɣi kloe.

Ame ɖeka gome koe menɔ alea le o. Le ƒe 1940 me la, wotia Hayden C. Covington—si nye Habɔbɔa ƒe senyala si nye ‘alẽ bubuawo’ me tɔ, amesi si anyigbadzinɔnɔ ƒe mɔkpɔkpɔ le—wònye Habɔbɔa ƒe dɔdzikpɔlawo dometɔ ɖeka. (Yohanes 10:16) Enye Habɔbɔa ƒe zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ tso ƒe 1942 vaseɖe ƒe 1945 me. Nɔviŋutsu Covington ɖe asi le dɔdzikpɔdɔa ŋu bene yeawɔ ɖe nusi dze abe eyae nye Yehowa ƒe lɔlɔ̃nu ene dzi—be Pennsylvania dɔwɔha si le se nu la me tɔwo kple eƒe amegãwo katã nanye Kristotɔ amesiaminawo. Lyman A. Swingle va xɔ ɖe Hayden C. Covington teƒe le dɔdzikpɔha la me, eye wotia Frederick W. Franz zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔe.

Nukatae Yehowa subɔlawo xɔe se be ele be Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania la ƒe dɔdzikpɔlawo kple woƒe amegãwo katã nanye Kristotɔ amesiaminawo? Nusitae nye be ɣemaɣi la, wolɔ̃a dɔdzikpɔhaa me tɔwo kple woƒe amegãwo bubu be woawoe nye Yehowa Ðasefowo ƒe Dziɖuha la, eye ha sia me tɔwo katã nye ŋutsu siwo wotsɔ gbɔgbɔ si ami na.

Ƒe sia Ƒe Takpekpe aɖe si Womaŋlɔ Be O

Le ƒe sia ƒe ƒe takpekpe si wowɔ le October 2, 1944, dzi le Pittsburgh la, Pennsylvania ƒe dɔwɔha la lɔ̃ ɖe tameɖoɖo kplikpaa ade siwo me wowɔ asitɔtrɔ le woƒe ɖoɖowo ŋu le dzi. Le ɖoɖo si nɔ anyi tsã nu la, amesiwo dzɔa ga na Habɔbɔa ƒe dɔwo wɔwɔ koe te ŋu daa akɔ tia ame, gake tɔtrɔ etɔ̃lia te fli ɖe ɖoɖo ma me. Ƒe sia ƒe takpekpe ma ŋuti nyatakaka aɖe gblɔ be: “Habɔbɔa me tɔwo masɔ gbɔ wu ame 500 o . . . Ele be eme tɔ ɖesiaɖe si woatia la nanye Habɔbɔa ƒe ɣeyiɣiawo katã ƒe subɔla loo alo Yehowa ɖasefowo ƒe ƒuƒoƒo [hame] aɖe ƒe ɣeyiɣi aɖe ƒe subɔla eye wòaɖe Aƒetɔ la ƒe gbɔgbɔ afia.”

Le ema megbe la, amesiwo woada akɔ na be woanye Habɔbɔa ƒe dɔdzikpɔlawo la nanye amesiwo tsɔ wo ɖokui na Yehowa bliboe, eɖanye ga home kae wodzɔ be woatsɔ ado Fiaɖuƒedɔa ɖe ŋgɔe alo ga home kae womedzɔ o. Esia nye ɖɔɖɔɖo siwo wowɔ vivivi siwo ƒe nya wogblɔ ɖi le Yesaya 60:17, afisi míexlẽ le be: “Mahe sika vɛ ɖe akɔbli teƒe kple klosalo ɖe gayibɔ teƒe, akɔbli ɖe ati teƒe, eye gayibɔ ɖe kpewo teƒe, matsɔ ŋutifafa aɖo tatɔe na wò kple dzɔdzɔenyenye aɖo wò dɔnunɔlae.” Esi nyagblɔɖi sia yɔ ‘tatɔ’ kple ‘dɔnunɔla’ la, efia asi ɖɔɖɔɖo siwo woawɔ le Yehowa ƒe amewo ƒe habɔbɔa me.

Esia nye afɔɖeɖe vevi aɖe le nana be habɔbɔa nawɔ nu wòasɔ ɖe teokrasiɖoɖowo nu me, esi va eme le “fiẽ kple ŋdi akpe eve alafa etɔ̃” si ƒe nya wogblɔ le Daniel 8:14 la ƒe nuwuwu. ‘Wogaɖɔ kɔkɔeƒe la ɖo’ ɣemaɣi.

Gake le ƒe sia ƒe takpekpe si womaŋlɔ be o si wowɔ le ƒe 1944 me la, biabia vevi aɖe gakpɔtɔ nɔ anyi. Esi wolɔ̃a Dziɖuha la bubu ɣemaɣi be woawoe nye Pennsylvania ƒe dɔdzikpɔha la me tɔ adreawo ta la, ɖe wòfia be Dziɖuha la me tɔwo mate ŋu asɔ gbɔ wu Kristotɔ amesiamina adre oa? Tsɔ kpe ɖe eŋu la, esi wònye dɔwɔha ma me tɔwoe tiaa dɔdzikpɔlawo la, ƒe  sia ƒee dɔwɔhaa me tɔwo tiaa Dziɖuha la le woƒe ƒe sia ƒe takpekpea mea? Ame ɖekawoe Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania dɔwɔha la me tɔwo kple woƒe amegãwo kpakple Dziɖuhaa me tɔwo nye loo alo ame vovovowoe?

Ƒe sia Ƒe Takpekpe Bubu si Womaŋlɔ Be O

Woɖo nya siawo ŋu le ƒe sia ƒe takpekpe si wowɔ le October 1, 1971, dzi me. Nuƒolawo dometɔ ɖeka tɔ asi edzi le takpekpe ma me be “dɔla nuteƒewɔla kple aɖaŋudzela” ƒe dziɖuha la tsɔ ƒe alafawo nɔ ŋgɔ na Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania la. (Mateo 24:45-47) Woɖo dziɖuha aɖe anyi le ƒe 33 M.Ŋ. ƒe Pentekoste-ŋkekea dzi, si nye ƒe alafa 18 do ŋgɔ na Pennsylvania dɔwɔha la ɖoɖo. Gbã la, menye ŋutsu 7 ye nɔ dziɖuhaa me o, ke boŋ apostolo 12 lae. Edze ƒã be wova sɔ gbɔ wu ema emegbe, elabena “apostolowo kple hamemegã, siwo le Yerusalem” nɔ ŋgɔ xɔm ɣemaɣi.—Dɔwɔwɔwo 15:2, míawoe te gbe ɖe edzi.

Le ƒe 1971 me la, nuƒola ma ke gaɖe nu me be Gbetakpɔxɔ Habɔbɔa mate ŋu atia Dziɖuha la me tɔ amesiaminawo o. Nukatae? Egblɔ be: “Elabena menye amegbetɔ aɖekee tiaa ‘dɔla’ ha la ƒe “dziɖuha” o. Kristo-hame vavãtɔ ƒe Ta si nye ‘dɔla nuteƒewɔla kple aɖaŋudzela’ ƒe ha la ƒe Aƒetɔ kple Tatɔ Yesu Kristo . . . ye tianae.” Eyata eme kɔ be dɔwɔha si woɖo anyi le se nu me tɔwo mate ŋu atia amesiwo anye Dziɖuha la me tɔwo o.

Nuƒola la yi edzi gblɔ nya vevi sia be: “Amegãwo mele Dziɖuha la si abe alesi wòle Habɔbɔa ƒe Dɔwɔha Me Tɔwo sii ene, abe zimenɔla, zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ, gadzikpɔla kple gadzikpɔla ƒe kpeɖeŋutɔ ene o. Zimenɔla koe le esi.” Pennsylvania dɔwɔha la ƒe zimenɔlae nyea Dziɖuha la ƒe ame ŋkuta ƒe geɖe. Maganɔ alea o. Togbɔ be Dziɖuha la me tɔwo katã ƒe nuteƒekpɔkpɔ kple ŋutete mesɔ o hã la, woasɔ le agbanɔamedziwo tsɔtsɔ ya me. Nuƒola la gblɔ kpee be: “Dziɖuha la me tɔ ɖesiaɖe ate ŋu anye dziɖuha la ƒe zimenɔla togbɔ be manye . . . Habɔbɔa . . . ƒe zimenɔla le ɣeyiɣi ma ke me o hã. Wo katã nɔ te ɖe zimenɔnɔ ƒe ɖoɖo si wowɔ le dziɖuha la me si dzea emenɔla ɖesiaɖe dzi la nu.”

Le ƒe sia ƒe takpekpe ma si womaŋlɔ be o si wowɔ le ƒe 1971 me la, wode vovototo si dze kɔte Dziɖuha me tɔ siwo wotsɔ gbɔgbɔ si ami nae kple Pennsylvania dɔwɔha la me. Ke hã Dziɖuha me tɔwo gayi edzi nye Habɔbɔa ƒe dɔdzikpɔlawo kple woƒe amegãwo. Gake biabia la va egbea be: Ðe Ŋɔŋlɔawo me susu aɖe li si ta Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ƒe dɔdzikpɔlawo nanye Dziɖuha la me tɔwo kokokoa?

Ŋuɖoɖoae nye ao. Menye Pennsylvania dɔwɔha la koe nye dɔwɔha si le se nu si Yehowa Ðasefowo zãna o. Bubuwo gali. Ðekae nye Watchtower Bible and Tract Society of New York, Incorporated. Habɔbɔ sia wɔnɛ be míaƒe dɔa wɔwɔ le bɔbɔe le United States. Edze ƒã be Yehowa ƒe yayra le dɔwɔha ma dzi, togbɔ be eme tɔwo kple eƒe amegãwo ƒe akpa gãtɔ nye ‘alẽ bubuawo’ hã. Wozãa International Bible Students Association le Britain. Wozãa dɔwɔha bubuwo be woatsɔ ado Fiaɖuƒenuwo ɖe ŋgɔ le dukɔ bubuwo me. Wo katã wowɔa dɔ le ɖekawɔwɔ me eye wowɔa akpa aɖe le egbɔkpɔkpɔ be woaɖe gbeƒã nyanyuia le anyigba la ƒe afisiafi me. Eɖanye afikae dɔwɔha siawo le alo amekawoe nye wo me tɔwo o, wotsɔa teokrasiɖoɖowo fiaa mɔ woe eye Dziɖuha la zãa wo. Eyata wode dɔwo asi na dɔwɔha siawo be woawɔ le Fiaɖuƒenuwo dodo ɖe ŋgɔ me.

Ede mía dzi be dɔwɔha siwo woɖo le se nu nanɔ mía si. To esia wɔwɔ me la, míewɔna ɖe nutowo kple dukɔwo ƒe sewo dzi, abe alesi Mawu ƒe Nya la biae tso mía si ene. (Yeremya 32:11; Romatɔwo 13:1) Dɔwɔha siwo woɖo le se nu naa míaƒe dɔ si nye gbeƒãɖeɖe Fiaɖuƒegbedasia to Biblia, agbalẽ, magazine, kple agbalẽ gbadzawo, kpakple dɔwɔnu bubuwo dzi wɔwɔ nɔa bɔbɔe na mí. Dɔwɔha siawo nye  dɔwɔnu siwo le se nu siwo kpɔa nya siwo ku ɖe xɔwo alo anyigba kpɔkpɔ, kpekpeɖeŋu nana le afɔkudzɔdzɔwo me, teƒe didi na takpekpewo wɔwɔ, kple esiawo tɔgbe gbɔ wònya wɔna na mí. Míeda akpe ɖe dɔwɔha siawo ƒe anyinɔnɔ ta.

Yehowa ƒe Ŋkɔ Dodoɖedzi

Wotrɔ asi le Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ƒe ɖoɖo me Nyati II ŋu le ƒe 1944 me be woatsɔ ate gbe ɖe dɔwɔha sia ƒe taɖodzinuwo dzi. Wogblɔ le ɖoɖoa me be Habɔbɔa ƒe taɖodzinuwo dometɔ vevitɔe nye taɖodzinu sia: “Be woaɖe gbeƒã Mawu ƒe fiaɖuƒe si le Kristo Yesu ƒe kpɔkplɔ te la ƒe nyanyui na dukɔwo katã bene wòanye ɖaseɖiɖi na Mawu Ŋusẽkatãtɔ YEHOWA ƒe ŋkɔ, eƒe nya kple eƒe gãnyenye.”

‘Dɔla nuteƒewɔla’ la do Yehowa ƒe ŋkɔ ɖe dzi tso ƒe 1926 me ke. Esia dze le ƒe 1931 me koŋ esime Biblia Nusrɔ̃viwo tsɔ ŋkɔ si nye Yehowa Ðasefowo. (Yesaya 43:10-12) Habɔbɔa ƒe agbalẽ siwo te gbe ɖe Mawu ƒe ŋkɔa dzi ƒe ɖewoe nye Jehovah (ƒe 1934), “Let Your Name Be Sanctified” (ƒe 1961), kple “The Nations Shall Know That I Am Jehovah”—How? (ƒe 1971).

Ele be míaƒo nu tso New World Translation of the Holy Scriptures, si nye Biblia bliboa ƒe gɔmeɖeɖe si nu wowu le ƒe 1960 me ŋu etɔxɛe. Yehowa ƒe ŋkɔa dze le eme le afisiafi si Ŋɔŋlɔdzesi Eneawo dze le Hebri Ŋɔŋlɔawo me le. Mawu ƒe ŋkɔa dze le Kristotɔwo ƒe Hela Ŋɔŋlɔawo me afisiwo wòdze be wòadze le le gɔmeɖeɖe sia me le teƒe 237. Aleke gbegbe míedaa akpee nye si be Yehowa to “dɔla” la kple eƒe Dziɖuha la dzi zãa woƒe agbalẽtadɔwɔhawo kple habɔbɔ siwo woɖo le se nu be woana woanya eƒe ŋkɔa le anyigbaa dzi katã!

Ede Mawu ƒe Nya la Mama Dzi

Yehowa ƒe amewo ɖi ɖase le eƒe ŋkɔa ŋu ɣeawokatãɣi eye wolé eƒe Nya la me ɖe asi to Biblia-srɔ̃gbalẽ miliɔn geɖe kpakple Biblia la ŋutɔ tata kple emama me. Le ƒe 1900 ƒeawo ƒe gɔmedzedze la, Gbetakpɔxɔ Habɔbɔa va zu amesiwo si Benjamin Wilson ƒe The Emphatic Diaglott si nye Kristotɔwo ƒe Hela Ŋɔŋlɔawo gɔmeɖeɖe nya ɖe nya nui si me Helagbea me nyaawo kple Eŋlisigbea dze le ƒe tata ƒe gome va su. Habɔbɔa ta Biblia Nusrɔ̃viwo ƒe King James Version la ƒe tata si ŋu woŋlɔ megbenya siwo xɔ axa 500 ɖo la kpe ɖo. Le ƒe 1942 me la, wota King James Version si me wode axadzinuŋɔŋlɔwoe. Eye le ƒe 1944 me la, Habɔbɔa dze American Standard Version si wota le ƒe 1901 me, si me Mawu ƒe ŋkɔa dze le la tata gɔme. Yehowa ƒe ŋkɔ dze le The Bible in Living English, si gɔme Stephen T. Byington ɖe la hã me, eye Habɔbɔa tae le ƒe 1972 me.

Dɔwɔha siwo le se nu siwo Yehowa Ðasefowo zãna la nye kpekpeɖeŋunu le Biblia gɔmeɖeɖe siawo katã tata me. Gake nusi ɖe dzesi wue nye dɔwɔwɔ kplikplikpli si le Gbetakpɔxɔ Habɔbɔa kple Yehowa Ðasefowo ƒe amesiaminawo ƒe ƒuƒoƒo siwo le kɔmiti si ta New World Translation Biblia la dome. Enye dzidzɔ na mí be wota gɔmeɖeɖe bliboa alo eƒe akpa aɖewo ɖekaɖeka siwo wu 106,400,000 ɖe gbegbɔgblɔ 38 me. Nyateƒee, Biblia habɔbɔe Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania nye!

‘Woɖo dɔla nuteƒewɔla la eƒe aƒetɔ ƒe nuwo katã nu.’ Nusiawo ƒe ɖewoe nye dɔwɔƒegã si le New York State, U.S.A., kple alɔdze 110 siwo le xexeame katã fifia. Dɔla ƒe ha la me tɔwo nya be woabia alesi yewozã nusiwo wotsɔ de asi na  yewo ƒe akɔnta yewo. (Mateo 25:14-30) Ke hã esia mexe mɔ na ‘dɔla’ la be meɖea mɔ na dzikpɔla siwo dze siwo nye ‘alẽ bubuawo’ me tɔwo be woakpɔ senyawo kpakple dɔdzikpɔdɔwo gbɔ o. Le nyateƒe me, esia naa Dziɖuha la me tɔwo te ŋu kpɔa ɣeyiɣi geɖe ɖe “gbedodoɖa kple nya la ƒe subɔsubɔ” ŋu.—Dɔwɔwɔwo 6:4.

Zi alesi xexe sia me ƒe nɔnɔmewo aɖe mɔ la, Dziɖuha si nɔa “dɔla nuteƒewɔla kple aɖaŋudzela” la teƒe ayi edzi anɔ dɔwɔha siwo woɖo le se nu zãm. Wonana be dɔa wɔwɔ nɔa bɔbɔe, gake mefia be woawo manɔmee la, womate ŋu awɔe o. Ne dziɖuɖu ƒe se gbã dɔwɔha aɖe si woɖo le se nu la, gbeƒãɖeɖedɔa agayi edzi kokoko. Fifia gɔ̃ hã le dukɔ siwo me mɔxeɖenuwo le eye dɔwɔha siwo le se nu aɖeke mele o la, wole gbeƒã ɖem Fiaɖuƒegbedasia, wole nusrɔ̃lawo wɔm, eye teokrasi dzidziɖedzia le edzi yim. Esi Yehowa Ðasefowo le nu dom hele tsi demee, eye ‘Mawu na wòle tsitsim’ tae.—Korintotɔwo I, 3:6, 7.

Ne míebu alesi etsɔme anɔ ŋu la, míaka ɖe edzi be Yehowa akpɔ eƒe amewo ƒe gbɔgbɔ me kple ŋutilã me nuhiahiãwo gbɔ. Wo kple Via Yesu Kristo woayi edzi anɔ mɔfiafia si hiã be míawu Fiaɖuƒegbeƒãɖeɖedɔa nu la nam tso dziƒo eye woanɔ megbe na mí. Nyateƒee, nusianu si mí Mawu subɔlawo míewɔ la, ‘meva me to aʋakɔ alo ŋusẽ me o, ke boŋ to Yehowa ƒe gbɔgbɔ dzie.’ (Zaxarya 4:6) Eyata míedoa gbe ɖa biaa Mawu ƒe kpekpeɖeŋu, elabena míenyae be le Yehowa ƒe ŋusẽdoame me la, míate ŋu awu dɔ si wòde asi na mí be míawɔ le nuwuɣi sia me nu!