Kristmas​—Afikae Wòɖo Tae?

ƑE EWO enye si va yi, le ɣleti sia me la, wota nyati si ƒe tanyae nye “Alesi Wotsia Dzi ɖe Kristmas Ðuɖu Ŋui” la ɖe magazine si nye U.S.News & World Report me. Wodzro nu me le nyatia me nenye be Kristmas “le kɔkɔe wu, eye eƒe asitsatsa le to yim” fifia wu hã. Aleke nɔnɔmea le?

Nyatia ka fe susu siwo tae mele be míabui nenema o la ŋu. Egblɔ be: “Nuŋlɔɖi aɖeke meli si ɖo kpe edzi be woɖua Kristo ƒe dzigbezã do ŋgɔ na esime Konstantino . . . va nye Roma dziɖulagã le ƒe alafa enelia me o.” Esia ɖee fia be “ne mede ɖeke o hã la, ame aɖeke menya ŋkeke si tututu dzie wodzi Yesu o.” Nyatia gblɔe tẽ be “Nyanyuigbalẽawo meyɔ ƒea hafi ahayi ɣletia alo ɣletiŋkekea tututu gɔ̃ hã yɔ ge o.” Yunivɛsiti si le Texas ƒe blemaŋutinyaŋlɔla aɖe gblɔ be, “Kristotɔ gbãtɔwo metsi dzi aɖeke kura ɖe Yesu ƒe dzigbezãɖuɖu ŋu o.”

Woɖe “alesi sɔlemehaa wɔ va tia December 25 lia” me le nyatia ƒe tanya sue si nye “Afisi Wòanya Tso” me. Woɖe eme be: “Ame geɖewo xɔe se be ‘Kristotɔwoe’ ɖoe koŋ tsɔ Saturnalia [si nye ɣesubɔsubɔ-zã] tsaka kple trɔ̃subɔlawo ƒe azã bubuwo wòva zu ŋkekenyui sia.” “Esi wotsɔ Kristmas ɖuɣia da ɖe December ƒe nuwuwu lɔƒo, si me amewo lɔ̃a azãɖuɖu le, ta la, sɔlemehaŋgɔnɔlawo kpɔ egbɔ be ame geɖeawo ƒo wo ɖokui ɖe Ðelaa ƒe dzigbezãɖuɖu me.” Le ƒe alafa 19 lia ƒe domedome la, wova nɔ nuƒeƒle kple nunana amewo le azãa ɖuɣi ƒe dzi dem ƒo wu. “Nunana amewo le Kristmas dzi si wova to vɛ la va dzi asitsanyawo ɖe edzi enumake eye eteƒe medidi o, asitsalawo kple adzɔnuwo ƒe boblodolawo va te azãa ɖuɖu dodo ɖe ŋgɔ.”

Eyata susu aɖeke meli si tae míakpɔ mɔ be Kristmas naɖo ta nu nyui aɖeke gbɔ tsɔ wu tatra tso Kristotɔnyenye vavãtɔ gbɔ o. Togbɔ be “asitsalawo kpɔa ga ŋutɔ tsoa” Kristmas si woɖuna egbea me hã la, nyateƒeae nye be Kristotɔ vavãtɔwo mekpɔa mɔ be yewoaɖu Yesu ƒe dzigbezã o. Ke boŋ nusi dzi Biblia ya te gbe ɖoe nye ŋkuɖoɖo tafe si Kristo xe, to eƒe ku kple eƒe tsitretsitsi yi dziƒo dzi, la dzi. (Mateo 20:28) Esiae agakpɔtɔ anye nu vevitɔ yi ɖe mavɔ me.