Nu Vevi Siwo Nana Ƒomewo Kpɔa Dzidzɔ

Ne Srɔ̃wò Hiã Beléle Tɔxɛ Le Lãmegbegblẽ Ta

Tso esime wokpɔ ɖeɖiteameŋu atraɖii ƒe dɔléle le ŋunye la, enɔ na srɔ̃nye be eya ɖeka ko nanɔ ga hem va aƒea me. Gake megblɔa míaƒe gazazãwo ŋu nya aɖeke nam o. Nu ka tae? Ðewohĩ ganyawo megade ƒomea dzi o, eye enya be ne menya nu tso gakuxi siwo gbegbe me tom míele ŋu la, aɖe fu nam vevie.—Nancy. *

KUXIWO ate ŋu anɔ srɔ̃ɖeɖe me, gake ne dɔmavɔleameŋu aɖe dze srɔ̃tɔ ɖeka dzi la, esia agate ŋu adzi kuxiwo ɖe edzi. * Ðe srɔ̃wò le nɔnɔme sia tɔgbi me, si gbɔ wòle be nàkpɔa? Ne nenemae la, ɖe biabia siwo gbɔna la dometɔ aɖe ɖea fu na wòa: ‘Ðe mate ŋu anɔ te ɖe enu ne srɔ̃nye ƒe lãmegbegblẽa gava nyra ɖe edzia? Ɣeyiɣi didi kae mate ŋu ayi edzi anɔ srɔ̃nyea gbɔ kpɔm, eye maganɔ nuɖaɖa, aƒemedzadzraɖo, kple dɔwɔɖui nyawo hã gbɔ kpɔm? Nu ka tae wònye be nyee le lãmesẽ me anɔ fu siawo kpem?’

Le go bubu me la, ne wòe le dɔa lém la, ɖewohĩ àbia ɖokuiwò be: ‘Aleke mate ŋu ade bubu ɖokuinye ŋu le esi nyemegate ŋu wɔa naneke le ɖokuinye si o? Ðe nye nu vea dɔ me na srɔ̃nye, le nye dɔlélea ta? Míaƒe dzidzɔkpɔkpɔ le srɔ̃ɖeɖea me ƒe seɖoƒee nye esia?’

Nublanuitɔe la, srɔ̃ɖeɖe geɖewo me gblẽ le esi dɔmavɔleameŋu dze ame ɖeka dzi ta. Gake esia mefia be nenema kokokoe wòanɔ le miawo hã gome o.

Srɔ̃tɔ geɖewo te ŋu nɔ te ɖe nɔnɔmea nu, eye wokpɔa dzidzɔ hã, togbɔ be dɔmavɔleameŋu ɖe kpe na wo dometɔ ɖeka hã. Le kpɔɖeŋu me, bu Yoshiaki kple Kazuko ŋu kpɔ. Dɔléle aɖe si gblẽa nu le ame ƒe dzimeƒu ŋu la wɔe be Yoshiaki megate ŋu wɔa naneke kura le eɖokui si o. Kazuko gblɔ be: “Ele be mawɔ nu sia nu na srɔ̃nye. Egbɔkpɔkpɔ wɔe be nye kɔ, abɔtawo, kple abɔwo katã va nɔ veyem, eye medea ƒunukpeƒewo kple dzimeƒuwo ŋuti dɔyɔƒe aɖe enuenu. Mesena le ɖokuinye me zi geɖe be dɔnɔdzikpɔkpɔ mele bɔbɔe kura o.” Togbɔ be nɔnɔmeawo sesẽ alea hã la, Kazuko gblɔ be: “Míaƒe srɔ̃ɖekadodoa me gava sẽ ɖe edzi wu.”

Ekema, nu vevi kae nana wokpɔa dzidzɔ le nɔnɔme siawo tɔgbi me? Nu vevi siwo nana ame siwo le nɔnɔme sia me la yia edzi nɔa dzidzɔ kpɔm le woƒe srɔ̃ɖeɖea me eye woƒe dzi dzea eme lae nye ale si wobua dɔlélea be yewo ame  evea siaa dzie wòdze, ke menye ame si tsi aba dzi la koe o. Nya lae nye be ne srɔ̃tɔ ɖeka dze dɔ la, wo ame evea katã kpea fu le mɔ aɖe nu godoo. Woƒo nu tso ɖekawɔwɔ blibo sia si wòle be wòanɔ srɔ̃ŋutsu kple srɔ̃nyɔnu dome la ŋu le 1 Mose 2:24 be: “Ŋutsu agblẽ fofoa kple dadaa ɖi ahaku ɖe srɔ̃a ŋuti, eye woanye ŋutilã ɖeka.” Eya ta ne dɔmavɔleameŋu dze srɔ̃tɔ ɖeka dzi la, ele be wo ame evea woawɔ nu adudu le akɔkpekpe kple kuxia me.

Tsɔ kpe ɖe eŋu la, numekukuwo ɖee fia be srɔ̃tɔ siwo naa ƒomedodo kplikplikpli nɔa wo dome la ƒe nɔnɔmea metia wo o, togbɔ be dɔmavɔleameŋu ɖe kpe na wo dometɔ ɖeka hã, eye wote ŋu srɔ̃a mɔ nyuitɔ siwo dzi woato atrɔ ɖe nɔnɔmeawo ŋu. Mɔ nyuitɔ siawo siwo wosrɔ̃ tsɔ nɔa te ɖe nɔnɔmeawo nu la ɖo kpe ale si aɖaŋuɖoɖo siwo le Biblia me la ɖea vi ɣesiaɣi la dzi. Bu aɖaŋuɖoɖo etɔ̃ siwo gbɔna la ŋu kpɔ.

Miɖe Ameŋububu Fia Mia Nɔewo

Nyagblɔla 4:9 gblɔ be: “Ne ame le eve la, enyo wu ame ɖeka.” Nu ka tae? Kpukpui 10 lia gblɔ be: “Ne wo dometɔ ɖeka dze anyi la, nɔvia afɔe ɖe tsitre.” Ðe nègblɔa ŋudzedzekpɔɖeameŋunyawo ‘tsɔ fɔna srɔ̃wò ɖe tsitrea’?

Ðe miete ŋu dia mɔnu siwo dzi miato ana kpekpeɖeŋu mia nɔewoa? Yong, si srɔ̃nyɔnu ƒe akpa ɖeka tu la gblɔ be: “Medzea agbagba ɖea ameŋububu fiaa srɔ̃nye ɣesiaɣi. Ne tsikɔ le wuyem la, mebua eŋu be tsikɔ anya nɔ eya hã wum. Ne meɖoe be mayi aɖaɖi tsa le teƒe dzeaniwo la, mebianɛ ne adi be yeayi kplim. Míesea veve hedoa dzi ɖekae.”

Le go bubu me la, ne wòe nye dɔnɔa la, ɖe nàte ŋu awɔ nanewo na ɖokuiwò, si magblẽ nu le wò lãmesẽ ŋu oa? Ne èwɔe alea la, ate ŋu ana nàde asixɔxɔ ɖokuiwò ŋu, eye wòate ŋu akpe ɖe srɔ̃wò ŋu be wòayi edzi anɔ be lém na wò.

Le esi teƒe be nàsusui be yenya mɔ nyuitɔ si dzi yeato aɖe ameŋububu afia ye srɔ̃ la, ɖe manyo be nàbiae wòagblɔ nu si adze eŋu wu la na wò oa? Nancy, si ŋu míeƒo nu tso le nyati sia ƒe gɔmedzedze la va gblɔ ale si wòtena ɖe edzi be yemegasea nya aɖeke tso ƒomea ƒe ganyawo ŋu o la na srɔ̃a mlɔeba. Fifia la, srɔ̃a dzea agbagba ɖoa dze kplii tso eŋu.

TE MƆNU SIA KPƆ: Ŋlɔ nu siwo nèsusu be ne srɔ̃wò wɔ na wò la, ana nɔnɔmea naka ɖe eme vie la ɖi, eye nàna srɔ̃wòa hã nawɔe nenema. Azɔ mia dometɔ ɖe sia ɖe natsɔ eƒe nuŋlɔɖia na nɔvia. Mia dometɔ ɖe sia ɖe netia nu siwo nɔvia ŋlɔ la dometɔ ɖeka alo eve siwo dzi wɔwɔ anya wɔ.

Ðoɖowɔɖi Si Da Sɔ Nenɔ Mia Si

Nunyala Fia Salomo ŋlɔ be: ‘Ɣeyiɣi li na nu sia nu.’ (Nyagblɔla 3:1) Ke hã, ate ŋu adze abe manya wɔ be woawɔ ɖoɖowɔɖi si da sɔ o ene, le ale si dɔmavɔleameŋu me tsonuwo ate ŋu anɔ ƒomea ƒe ɖoɖowo me tɔtɔm ta. Nu kae miate ŋu awɔ be dadasɔ aɖe si nu ya nanɔ miaƒe ɖoɖowɔɖiwo me?

Miwɔ ɖoɖo ɖekae mianɔ gome kpɔm le nuwɔna siwo ana mianɔ susu ɖem ɖa le dɔlélea dzi vie tso ɣeyiɣi yi ɣeyiɣi la me. Ðe miagate ŋu awɔ nu siwo miewɔna ɖekae tsã hafi dɔlélea va do mo ɖa la dometɔ aɖewo akea? Ne manya wɔ nenema o la, nu bubu kawoe miate ŋu awɔ? Ate ŋu anye nu bɔbɔe aɖe ko abe nuxexlẽ na mia nɔewo loo, alo nu siwo wɔwɔ bia agbagba dzedze geɖe, abe gbegbɔgblɔ bubu sɔsrɔ̃ ene. Nu siwo ana miaɖe susu ɖa le dɔlélea dzi vie la wɔwɔ ɖekae ate ŋu ado ŋusẽ miaƒe “ŋutilã ɖeka” ƒe kadodoa—eye esia adzi miaƒe dzidzɔkpɔkpɔ ɖe edzi.

Nu bubu si hã akpe ɖe mia ŋu miada asɔe nye hadede kple ame bubuwo. Biblia gblɔ le Lododowo 18:1 be: ‘Ame si ɖe eɖokui ɖe aga le eya ŋutɔ ƒe dzodzro yome dim la, etsia tre ɖe nunyanyawo katã ŋu.’ Ðe nède dzesii le kpukpui sia me be ame ɖokui ɖeɖe ɖe aga ate ŋu agblẽ nu le ame ƒe tamesusu ŋua? To vovo na ema la, hadede kple ame bubuwo enuenu ate ŋu ana wò dzi nadze eme eye wò susu me hã nadze akɔ anyi. Ðe manyo be wò ŋutɔ nàkpe ame aɖe be wòava srã wò kpɔ oa?

Ɣeaɖewoɣi la, esesẽna na srɔ̃tɔ siwo le wo srɔ̃ dɔnɔwo dzi kpɔm la be woada asɔ. Wo dometɔ  aɖewo ƒoa wo ɖokuiwo ɖe dɔ geɖe akpa wɔwɔ me, si wɔnɛ be nu nɔa wo ŋu tem vivivi, eye wògblẽa nu le woƒe lãmesẽ ŋu. Ate ŋu ava dzɔ be nu ava te wo ŋu ale gbegbe be womagava te ŋu anɔ wo srɔ̃ lɔlɔ̃a gbɔ kpɔm gɔ̃ hã o. Eya ta ne èle srɔ̃wò si dɔmavɔleameŋu le fu ɖem na gbɔ kpɔm la, mègaŋe aɖaba ƒu wò ŋutɔ wò lãmesẽnyawo dzi o. Ðo ɣeyiɣi aɖewo koŋ ɖi nàtsɔ anɔ ɖiɖim ɖe eme edziedzi. * Ame aɖewo kpɔe be edea yewoƒe lãmesẽ dzi ŋutɔ ne yewoƒoa nu tso yewoƒe dzimaɖitsitsiwo ŋu na yewo xɔlɔ̃ si dzi yewo ka ɖo, si ƒe vidzinu meto vovo na wo tɔ o, la tso ɣeyiɣi yi ɣeyiɣi.

TE MƆNU SIA KPƆ: Ŋlɔ kuxi siwo nèdoa goe le srɔ̃wòa gbɔ kpɔkpɔ me la ɖi. Emegbe ŋlɔ afɔ siwo nèkpɔ be yeate ŋu aɖe atsɔ akpɔ wo gbɔ alo anɔ te ɖe wo nu nyuie la ɖi. Le esi teƒe be nànɔ afɔɖeɖe siawo dometɔ ɖe sia ɖe ŋu bum fũu akpa la, bia ɖokuiwò be, ‘Wo dometɔ ka ŋu dɔ wɔwɔe anɔ bɔbɔe wu, si dze ƒãa be ana nɔnɔmea naka ɖe eme?’

Na Nukpɔsusu Nyui Nanɔ Asiwò

Biblia xlɔ̃ nu be: ‘Mègagblɔ be, nu ka ta tsã ŋkekewo nyo wu fifitɔwo hã o.’ (Nyagblɔla 7:10) Eya ta ƒo asa na ale si nuwo anɔ ne ɖe medze dɔ o la ŋu bubu. Ðo ŋku edzi be le xexe sia me la, seɖoƒe li na dzidzɔ ɖe sia ɖe si míakpɔ la le mɔ aɖe nu. Nu si le vevie ye nye be nàlɔ̃ ɖe nɔnɔme si me nèle la dzi, eye nàwɔ nu siwo nàte ŋu awɔ be wò dzi nadze eme.

Nu kae ate ŋu akpe ɖe mia kple srɔ̃wòa ŋu le go sia me? Miɖo dze tso miaƒe yayrawo ŋu ɖekae. Kpɔ dzidzɔ ɖe tɔtrɔ nyui ɖe sia ɖe si nàde dzesi le wò lãmegbegblẽa ŋu la ŋu ɣesiaɣi. Mibu nu nyui siwo miate ŋu anɔ mɔ kpɔm na la ŋu, eye miaɖo taɖodzinu siwo gbɔ miate ŋu aɖo la na mia ɖokui.

Atsu kple asi siwo nye Shoji kple Akiko wɔ ɖe aɖaŋuɖoɖo sia dzi, eye wòɖe vi geɖe na wo. Esi lãmekaveame dɔléle aɖe va dze Akiko dzi la, enɔ na wo be woaɖe asi le Kristotɔwo ƒe ɣeyiɣiawo katã ƒe subɔsubɔdɔ tɔxɛ si wɔm wonɔ la ŋu. Ðe dzi ɖe le wo ƒoa? Dzi anya ɖe le wo ƒo ya. Gake Shoji ƒe nuxlɔ̃ame sia le yiyim na ame siwo le nɔnɔme ma me be: “Mègana dzi naɖe le ƒowò to nu siwo màgate ŋu awɔ o la ŋu bubu me o. Na nukpɔsusu nyui nanɔ asiwò. Ne mɔkpɔkpɔ li be nɔnɔmeawo ava ɖɔ ɖo le etsɔme hã la, miaƒe susu nenɔ nu siwo miate ŋu awɔ fifia dzi. Le gonyeme la, nu si mewɔna ye nye be menaa nye susu katã kuna ɖe srɔ̃nyea kple ale si makpe ɖe eŋui la ŋu.” Aɖaŋuɖoɖo nyui sia ate ŋu akpe ɖe wò hã ŋuwò ne srɔ̃wò hiã beléle tɔxɛ le lãmegbegblẽ ta.

[Etenuŋɔŋlɔwo]

BIA ÐOKUIWÒ BE . . .

Nu kae hiã vevie wu be mía kple srɔ̃nye míawɔ fifi laa?

▪ Míanɔ dze ɖom tso dɔlélea ŋu geɖe wu

▪ Míanɔ dze ɖom tso dɔlélea ŋu fũu o

▪ Míatsi dzimaɖi fũu o

▪ Míaɖe ameŋububu afia mía nɔewo geɖe wu

▪ Míanɔ nu siwo míate ŋu awɔ ɖekae atsɔ aɖe susu ɖa le dɔlélea ŋu vie la wɔm

▪ Míanɔ ha dem kple ame bubuwo geɖe wu

▪ Míaɖo taɖodzinu siwo asɔ na mí

[Nɔnɔmetata si le axa 12]

Be miada asɔ nyuie la, ɖe miate ŋu awɔ dzidzɔdonamenuwo ɖekaea?