Elijah okop ke Edidem Ahab akpa. Da nte ke omokụt nte akamba prọfet oro etiede ọfiọn̄ọ ntan̄ebek esie sụn̄sụn̄, ke ekere ofụri se iketịbede ediwak isua emi enye ekesikade okotobo idiọk edidem oro etop. Idịghe ekpri n̄kpọ ke Elijah ọkọyọ ke ubọk Ahab! Ahab ye Jezebel an̄wan esie emi ekedide ọbọn̄ an̄wan ẹma ẹdịghe enye uwem ediwak ini ẹnyụn̄ ẹdọn̄ mme owo ẹkemụm enye. Enyene ini emi akayakde nsịn̄ ndiwot enye. Ini Jezebel ọkọdọn̄de ẹkewot ediwak prọfet Jehovah, Ahab ikakpanke enye. Idiọkitọn̄ ama anam enye ye Jezebel ẹwot eti owo kiet, emi ekekerede Naboth, oro mîkenyeneke se ekeduede, ẹnyụn̄ ẹwot nditọ esie irenowo ẹdian do. Ke mmọ ẹma ẹkewot Naboth ye nditọ esie, Elijah ama aka ọkọdọhọ Ahab ke Jehovah ọdọhọ ke imọn̄ isobo enye ye ofụri ufọk esie. Idahaemi se Jehovah eketịn̄de ama ọtọn̄ọ ndisu. Ahab okonyụn̄ akpa nte Jehovah ọkọdọhọde.—1 Ndidem 18:4; 21:1-26; 22:37, 38; 2 Ndidem 9:26.

Kpa ye oro, Elijah ama ọdiọn̄ọ ke ana imọ ika iso iyọ. Jezebel ikakpaha kan̄a, ke okosio odudu ke ubon esie ye ke idụt oro, onyụn̄ ekpep mmọ idiọkn̄kpọ. Mfịna efen efen ke akana ebet Elijah, ama onyụn̄ enyene ediwak n̄kpọ emi akanade enye ekpep Elisha nsan̄a esie emi edidade itie esie. Ntre ẹyak ineme akpatre utom ita emi Elijah akanamde. Nte ikụtde nsio nsio usụn̄ emi mbuọtidem esie akan̄wamde enye ọyọ, imekeme ndinen̄ede n̄kụt nte ikpọsọn̄ọde mbuọtidem nnyịn ke utọ ini afanikọn̄ emi idude uwem mi.

Ahaziah eyen Ahab ye Jezebel ekedidi edidem Israel. Utu ke enye ndida ukpepn̄kpọ ke se ndisịme uwem ete ye eka esie akadade edi, enye ama ekpebe ibak mmọ. (1 Ndidem 22:52) Ahaziah okokpono Baal ukem nte ete ye eka esie. Mbon emi ẹkekponode Baal ẹma ẹsinam utọ ndiọi n̄kpọ nte usan̄a akpara ke temple ye ndiwa nditọwọn̄. Ndi enyene n̄kpọ ndomokiet emi ekekemede ndinam Ahaziah okpụhọde onyụn̄ an̄wam ikọt esie ẹtre utọ ikpọ ndiọi n̄kpọ emi akanamde mmọ ẹkpọn̄ Jehovah?

N̄kpọ ama ọwọrọ ekpri atan̄idem edidem oro ini enye mîkodorike enyịn. Enye ama oto window ubet enyọn̄ ufọk esie odorode ediduọ ada unan idiọk idiọk. Kpa ye emi n̄kpa akadade enye ke iso, enye ikosụk ikaha ibịne Jehovah ikoyom un̄wam. Utu ke oro, enye ọkọdọn̄ isụn̄utom ẹka Ekron ke idụt mbon Philistia emi ẹkedide mme asua Israel ẹkebụp abasi emi ẹkotde Baal-zebub m̀mê idem ọyọsọn̄ imọ. Jehovah ikekemeke ndiyọ usọn̄enyịn oro aba. Enye ama ọdọn̄ angel ọkọdọhọ Elijah aka ebịne mme isụn̄utom oro. Elijah ama ọnọ mmọ ọkpọsọn̄ etop ẹketobo edidem. Ahaziah ama anam akwa idiọkn̄kpọ ke enye ndikanam n̄kpọ nte Israel inyeneke Abasi. Ntre Jehovah ama ebiere ke Ahaziah edikpa ke bed udọn̄ọ esie oro.—2 Ndidem 1:2-4.

Ahaziah ikosụk ikabakede esịt. Enye ama obụp ete: “Owo oro ekedide edisobo ye mbufo onyụn̄ etịn̄de ikọ emi ye mbufo eketie didie?” Mme isụn̄utom oro ẹma ẹtịn̄ utọ ọfọn̄ emi prọfet oro ekesịnede ẹnọ enye. Ahaziah ama ọdọhọ inikiet inikiet ete: “Edi Elijah.” (2 Ndidem 1:7, 8) Omokụt do ke Elijah ikoyomke ikpọ n̄kpọ, tutu edi se ẹdade ọfọn̄idem esie emi mîkedịghe uwouwo ẹdiọn̄ọ enye. Owo ikpeketịn̄ke utọ ikọ oro iban̄a Ahaziah m̀mê ete ye eka esie sia mmọ ẹkedi mbon idiọkitọn̄ ẹnyụn̄ ẹma ikpọ n̄kpọ. Uwem Elijah eti nnyịn ndinam item Jesus emi ọdọhọde ikûyom ikpọ n̄kpọ, edi iwụk enyịn ke se inen̄erede idi akpan n̄kpọ.—Matthew 6:22-24.

Ahaziah ama ebiere ndisio Elijah usiene. Enye ama ọdọn̄ mbonekọn̄ 50 ye etubom mmọ ẹkemụm Elijah ẹdi. Ke ini mmọ ẹkụtde Elijah “etiede . . . ke enyọn̄ obot,” * etubom mbonekọn̄ oro ama ọdọhọ Elijah usọn̄enyịn usọn̄enyịn se edidem ọkọdọn̄de enye ete: “Sụhọde di.” Etie nte ikọ esie ọkọwọrọ yak enye edi ẹmen enye ẹkewot. Kop do! Kpa ye emi mbonekọn̄ oro ẹkediọn̄ọde ke Elijah ekedi “owo ata Abasi,” mmọ ẹkekere ke imenyene unen ndisịn Elijah ndịk ke idem nnyụn̄ mfiomo enye. Ata ndudue ke mmọ ẹkenam oro! Elijah ama ọdọhọ etubom mmọ ete: “Ọfọn, edieke ami ndide owo ata Abasi, yak ikan̄ oto heaven osụhọde edita fi ye owo aba ye duop fo.” Abasi ama eyere enye! Bible ọdọhọ ete: “Ndien ikan̄ oto heaven osụhọde edita enye ye owo aba ye duop esie.” (2 Ndidem 1:9, 10) Utọ enyene-ndịk n̄kpa oro mbonekọn̄ oro ẹkekpade anam iti ke Jehovah esiyat esịt etieti ye mbon emi ẹdade mme asan̄autom esie ẹdọn̄ ndọk m̀mê emi mîkponoke mmọ.—1 Chronicle 16:21, 22.

Ahaziah ama afiak ọdọn̄ mbonekọn̄ 50 en̄wen ye etubom mmọ ẹkemụm Elijah. Owo enye emi ama anana ibuot akan akpa oro. Akpa edi ke enye ikekpepke n̄kpọ ito nte owo 51 oro ẹkesan̄ade ẹkpa, kpa ye emi edide ekeme ndidi enye ama okụt ntọn̄ mmọ obonode ke mben obot oro. En̄wen edi ke enye iketreke ke nditịn̄ ukem ikọ usọn̄enyịn emi akpa owo oro eketịn̄de, edi ama adian “sọsọp”! Nso utọ ndisịme! Enye ye mbonekọn̄ esie ẹma ẹnyụn̄ ẹkpa ke ukem usụn̄ emi akpa owo 51 oro ẹkekpade. Owo emi akakam esịmede akan kpukpru mmọ ekedi edidem. Kpa ye se ikọwọrọde otu mbonekọn̄ iba oro, enye ama afiak ọdọn̄ ọyọhọ otu ita. Se ifọnde edi ke ọyọhọ etubom ekọn̄ ita emi ama ọdiọn̄ọ idem etieti. Enye ama osụhọde idem ekpe Elijah ubọk ete okûnam ikan̄ osụhọde edita imọ ye mbonekọn̄ imọ. Sia Elijah ekedide owo Abasi, se enye ọkọbọrọde etubom oro okowụt ke enye ama enyene esịtmbọm nte Jehovah. Angel Jehovah ama ọdọhọ Elijah etiene mbonekọn̄ oro aka. Elijah ama etiene mmọ aka onyụn̄ afiak eketịn̄ se Jehovah ekebierede ndinam idiọk edidem oro. Ahaziah ama akpa kpa nte Jehovah ọkọdọhọde. Enye akakara isua iba kpọt.—2 Ndidem 1:11-17.

Elijah akanam didie ọyọ kpa ye emi mbon mmọ ẹkesọn̄de ibuot ntre, inyụn̄ imaha ndikabade esịt? Ndi ukereke ke mbụme oro ebehe nnyịn mfịn? Ndi akanam ayat fi nte owo emi afo amade esịnde ndida eti item emi ẹnọde enye, edi ke esịn ibuot esịn itọn̄ anam n̄kpọ emi edisịnde enye ke mfịna? Nso ikeme ndin̄wam nnyịn iyọ utọ n̄kpọ oro? Imekeme ndikpep n̄kpọ nto ebiet emi mbonekọn̄ ẹkekụtde Elijah, oro edi, “ke enyọn̄ obot.” Nnyịn ikemeke ndidọhọ ke imọdiọn̄ọ se ikanamde Elijah aka do, edi sia idiọn̄ọde ke enye ama esima ndibọn̄ akam etieti, imenịm ke enye ama okụt ke sia itie oro odobode-dobo, ke oro ekeme ndin̄wam imọ inen̄ede ikpere edima Abasi imọ. (James 5:16-18) Nnyịn n̄ko imekeme ndisisio ini nnịm ke ubọk ke ubọk ndu ikpọn̄ nneme nneme ye Abasi, n̄kot enye ke enyịn̄ nnyụn̄ ntịn̄ se ifịnade nnyịn ye se iwọrọde nnyịn nnọ enye. Emi ayan̄wam nnyịn ikeme ndiyọ ke ini ikụtde nte mbon emi ẹdude ẹkpere nnyịn ẹnamde n̄kpọ ntịme ntịme ẹnyụn̄ ẹsịnde idem ke mfịna.

Ini ama edikem Elijah ndikpọn̄ utom prọfet nnọ Elisha. Yak ise se enye akanamde. Nte enye ye Elisha ẹkekpọn̄de Gilgal, enye ama ọdọhọ Elisha odu do yak imọ isan̄a ikpọn̄ ika Bethel. To Gilgal sịm Bethel edi n̄kpọ nte itiat 7. Elisha ama ọdọhọ enye ete: “Ma uwem Jehovah, ma ukpọn̄ fo n̄ko, ami ndikpọn̄ke fi.” Ke mmọ mbiba ẹma ẹkesịm Bethel, Elijah ama ọdọhọ Elisha ke iyom ndisan̄a ikpọn̄ n̄ka Jericho. To Bethel sịm Jericho edi n̄kpọ nte itiat 14. Elisha ama afiak ọdọhọ enye ke imọ idikpọn̄ke enye. Elijah ama afiak etịn̄ ukem ikọ oro ke Jericho, mbemiso mmọ ẹkade Akpa Jordan, emi edide n̄kpọ nte itiat 5 to ke Jericho sịm do. Elisha okosụk ada kpa ke uyo esie oro, onyụn̄ afiak ọdọhọ enye ke imọ idikpọn̄ke enye!—2 Ndidem 2:1-6.

Elisha okowụt ke imenyene utọ ima emi ẹkotde ima nsọn̄ọnda. Utọ ima emi ke Ruth akama Naomi. Owo emi enyenede utọ ima emi esinen̄ede ama owo en̄wen inyụn̄ inyịmeke ndidian̄ade n̄kpọn̄ enye. (Ruth 1:15, 16) Ana kpukpru ikọt Abasi ẹnyene utọ ima emi, akpan akpan idahaemi. Ndi imenen̄ede ikụt ufọn utọ ima emi nte Elisha okokụtde?

Imenịm ke Elijah ndikụt Elisha amade enye ntre onyụn̄ ọsọn̄ọde ada ye enye ama ọsọn̄ọ enye idem. Oro akanam Elisha okụt akpatre utịben̄kpọ emi Elijah akanamde. Nte mmọ ẹsụk ẹdade ke mben Akpa Jordan emi esisọpde onyụn̄ otụn̄ọde ke ndusụk itie, Elijah ama emen ọfọn̄ prọfet esie amia mmọn̄ oro. Mmọn̄ ama abahade! “Nditọ mme prọfet, owo aba ye duop,” ke ẹkeda do n̄ko ẹse utịben̄kpọ oro. Etie nte mmọ ẹdi ndusụk ke otu irenowo emi ẹkenọde ukpep man ẹda idụt oro usụn̄ ndituak ibuot nnọ ata Abasi. (2 Ndidem 2:7, 8) Ekeme ndidi Elijah akada usụn̄ ke ukpep oro. Isua ifan̄ mbemiso oro, Elijah ekekere ke imọ kpọt inam n̄kpọ Jehovah ke idụt oro. Tọn̄ọ oro, Jehovah ama ọdiọn̄ enye ke ndikenyene ime, onyụn̄ anam enye odu uwem okụt nte nditọ Israel ẹtọn̄ọde ndifiak nnam n̄kpọ Jehovah.—1 Ndidem 19:10.

Ke mmọ ẹma ẹkebe Akpa Jordan, Elijah ama ọdọhọ Elisha ete: “Ben̄e se oyomde nnam nnọ fi mbemiso ẹmende mi ẹkpọn̄ fi.” Elijah ama ọdiọn̄ọ ke ini ekem imọ ndikpọn̄ Elisha. Enye ikọdiọkke esịt ke mme ifetutom emi akparawa oro edinyenede, ye nte enye ediwọrọde etop nte ini akade. Utu ke oro, ama ọdọn̄ enye ndin̄wam Elisha ke usụn̄ eke enye ekekeme. Elisha ekeben̄e n̄kpọ kiet kpọt ete: “Mbọk, nọ mi udeme spirit fo iba.” (2 Ndidem 2:9) Ikọ esie ikọwọrọke ke enye okoyom ẹnọ imọ udomo edisana spirit emi ẹkenọde Elijah utịm ikaba. Utu ke oro enye ekeben̄e udeme emi ẹsinọde akpan. Ibet ọkọdọhọ ẹma ẹdeme n̄kpọ-akpa, yak ẹnọ akpan mbak iba m̀mê se ikponde ikan man an̄wam enye anam obufa utom esie nte ibuotufọk. (Deuteronomy 21:17) Sia Elisha eketiede nte adiakpa Elijah, enye ama okụt ke oyom imọ inyene utọ uko emi Elijah ekenyenede man ikeme ndinam utom emi ẹdiyakde inọ imọ.

Elijah ama osụhọde idem ayak eben̄e oro esịn Jehovah ke ubọk. Edieke Jehovah ediyakde Elisha okụt ini Abasi emende Elijah ọkpọn̄ enye, Abasi ayanam se Elisha ekeben̄ede. Ibịghike-bịghi, nte iren iba emi ẹma ẹkedi ufan ẹbịghi mi ẹsụk ẹsan̄ade ẹka, “ke ẹsan̄a ke ẹneme nneme,” ata utịbe utịbe n̄kpọ ama etịbe!—2 Ndidem 2:10, 11.

Nsemnsem n̄kpọ kiet emi akanamde enyọn̄ ayama ama akpat idem ekpere mmọ. Kere nte eketiede! Mmọ ẹma ẹkop utọ uyom emi owo esikopde ini ọkpọsọn̄ oyobio ọwọrọde inikiet inikiet. Uyom oro akasan̄a ye nsemnsem n̄kpọ kiet emi edide ebịne mmọ usọp usọp, edibahade mmọ mbiba. Ekeme ndidi uten̄e ama anam mmọ ẹfụmede ẹnyọn̄ edem edem. Se mmọ ẹkekụtde oro ekedi chariot emi ayamade etieti nte ẹda ikan̄ ẹnam. Elijah ama ada oro ọdiọn̄ọ ke ini ekem. Ndi enye ama ọdọk chariot oro odoro? Bible itịn̄ke. Edi imekere ke enye ama okop nte ẹmenerede enye ẹdọk enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹmende enye ke ọkpọsọn̄ oyobio oro ẹdaha!

Elisha ama ada ese, uten̄e omụm enye. Sia enye ama okokụt utịben̄kpọ oro, enye ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah ọyọnọ imọ ‘udeme spirit uko Elijah iba.’ Edi mfụhọ ikayakke Elisha ekere n̄kan̄ oro. Enye ikọdiọn̄ọke ebiet emi ẹmende akanieren ufan esie ẹka, edi etie nte enye ama ọdiọn̄ọ ke imọ idikwe enye aba. Enye ama ofiori ete: “Ete mi, ete mi, chariot ekọn̄ Israel ye mme awat enan̄-mbakara esie!” Enye ama ada ese tutu edima ufan esie emi ekekpepde enye n̄kpọ osop enye ke enyịn; ekem Elisha awak ọfọn̄idem esie ke ntak mfụhọ.—2 Ndidem 2:12.

Nte ẹkesụk ẹmende Elijah ẹdọk enyọn̄, ndi enye ama okop uyo eseme ufan esie onyụn̄ etiene enye atua? Nnyịn idiọn̄ọke, edi imenịm ke enye ama ọdiọn̄ọ ke ndinyene utọ ufan nte Elisha ama an̄wam imọ iyọ ndusụk mfịna emi imọ ikosobode. Ọfọn ikpebe uwụtn̄kpọ Elijah inyụn̄ inam ufan ye mbon emi ẹmade Abasi ẹnyụn̄ ẹyomde ndinam se Abasi amade!

M̀mọ̀n̄ ke ẹkemen Elijah ẹka? Ndusụk ido ukpono ẹdọhọ ke ẹkemen enye ẹdọk heaven yak okodu ye Abasi. Edi utọ ikọ oro ikemeke ndidi akpanikọ. Ke ediwak isua ama ekebe tọn̄ọ n̄kpọ oro eketịbe, Jesus Christ ama ọdọhọ ke mbemiso imọ idide isọn̄, ke owo ndomokiet ikọdọkke ika heaven. (John 3:13) Ntre ke ini ikotde ke ndusụk Bible ke ‘Elijah ọkọdọk aka heaven,’ emi esinam ibụp, “Ewe heaven idi oro?” (2 Ndidem 2:11, Edisana Ŋwed Abasi Ibom) Idịghe ebiet emi Jehovah odụn̄de kpọt ke Bible esikot “heaven,” edi esikot n̄ko ikpaenyọn̄ emi isidade ikụt, emi ntọn̄enyọn̄ esidude, inuen esinyụn̄ efede. (Psalm 147:8) Ikpaenyọn̄ oro, m̀mê heaven oro, ke ẹkemen Elijah ẹdọk ẹka. Nso iketịbe ke ẹma ẹkemen enye ẹdọk do?

Jehovah ekemen edima prọfet esie oro aka obufa itie emi Enye ọkọdọn̄de enye utom, ke obio ubọn̄ Judah emi okodude ke mbọhọ oro. Bible owụt ke Elijah ama odu ke obufa itie oro anam utom ebe isua itiaba. Idiọk edidem emi ekekerede Jehoram akakara Judah ini oro. Enye ọkọdọ adiaha Ahab ye Jezebel, ntre idiọkn̄kpọ emi Ahab ye Jezebel ẹkekpepde mme owo okosụk akaka iso. Jehovah ama ọdọhọ Elijah ewet leta ọnọ Jehoram, etịn̄ se imọ ibierede ndinam enye. Jehoram ama akpa ata enyene-ndịk n̄kpa, kpa nte Jehovah eketịn̄de. Se ikam idiọkde ikan edi se Bible etịn̄de aban̄a utịt esie. Bible ọdọhọ: “Ekem enye ebe efep ndien owo isemeke enye.”—2 Chronicle 21:12-20.

Utịt idiọk owo oro ama okpụhọde ye utịt Elijah! Nnyịn idiọn̄ọke nte Elijah akakpade ye ini emi enye akakpade. Edi imọdiọn̄ọ ke n̄kpa esie iketiehe nte eke Jehoram emi owo ndomokiet mîkesemeke. N̄kpa esie ama abiak Elisha ufan esie. Imenịm ke ama abiak ediwak nti prọfet eken n̄ko. Jehovah okosụk adada Elijah ke ọsọn̄urua sia ke n̄kpọ nte isua tọsịn kiet ama ekebe, Jehovah ama anam ẹkụt mbiet prọfet oro ke n̄kukụt oro mbiet Jesus okokpụhọrede. (Matthew 17:1-9) Ndi omoyom ndikpebe Elijah nnyụn̄ nnyene utọ mbuọtidem emi ekemede ndin̄wam fi ọyọ afanikọn̄ ekededi? Ekpedi ntre, nam ufan ye mbon emi ẹmade Abasi, sịn ofụri esịt fo nam n̄kpọ Jehovah, sinyụn̄ bọn̄ akam ke ofụri esịt. Jehovah emi edide edima Abasi nnyịn akpakam ama fi nsinsi ima n̄ko!