Ndi emekere ke mme owo ẹkeme ndikọk ediwak mfịna oro anamde emem okûdu ke ererimbot onyụn̄ anamde idem enyek nnyịn ke ini ikerede iban̄a ini iso? Edieke iyomde ndikọk mfịna ererimbot emi, ana ifiọk se idide ntak mfịna oro.

Ke uwụtn̄kpọ, ete kiet emi ekekerede Tom ama ọdọn̄ọ ekem akpa. Ntak emi enye akakpade? Dọkta emi anamde utom ke ufọkibọk oro ẹkemende Tom ẹka esisịt ini mbemiso enye akpade, ekewet ete: “Ke ini udọn̄ọ esie ọkọtọn̄ọde, idụhe owo emi ọkọdọhọde ke ọkpọfọn ẹyom usụn̄ ẹfiọk se idide ntak udọn̄ọ esie.” Etie nte akpa dọkta oro ọkọsọbọde enye idem ọkọnọ enye ibọk emi akanamde idem afiak efere enye.

Okûdi nte mme owo ẹnyụn̄ ẹdomode ndikọk mfịna ererimbot edi oro? Ke uwụtn̄kpọ, ukara ẹnịm nsio nsio ibet, ẹdọn̄ n̄kpọ-usio-ndise ke efak man ẹkụt se mme owo ẹnamde, ẹnyụn̄ ẹnyene ediwak bodisi man ẹmụm mme abiatibet. Edi okposụkedi emi mme n̄kpọ emi ẹnyenede ufọn, mmọ isụk ikọkke mfịna ererimbot emi sia owo idụn̄ọkede ifiọk se idide ntak mfịna emi. Se idude edi ke nte mme owo ẹsinamde n̄kpọ owụt nte mmọ ẹsikerede n̄kpọ ye se mmọ ẹmade.

Daniel, emi odụn̄de ke idụt kiet ke South America emi n̄kpọ enen̄erede ọsọn̄, ọdọhọ ete: “Enyene ini emi n̄kpọ ekesifọnde, ama-uke ikesinyụn̄ ifịnake nnyịn. Edi idahaemi idụhe obio ndomokiet emi anade sụn̄. Nte n̄kpọ ọsọn̄de anam ẹnen̄ede ẹkụt ke mme owo ẹdiọk itọn̄, inyụn̄ idaha uwem ye inyene mbon en̄wen ke n̄kpọ.”

Ete kiet ama efehe ọkpọn̄ ufọk esie ke idụt kiet ke Asia ke ntak ekọn̄, ekem enye ama ọtọn̄ọ ndikpep Bible. Enye ọdọhọ ete: “Mbonubon ye ikpọ mbon ukara emi ẹkenyụn̄ ẹdide ikpọ owo ufọkabasi ẹma ẹdọhọ ediwak n̄kparawa ke obio nnyịn ẹtiene ẹn̄wana ekọn̄ man ẹda mmọ nte irenowo uko. Ikpọ mbon ukara n̄kan̄ oro ẹkedide en̄wan ye nnyịn ẹma ẹnyụn̄ ẹdọhọ n̄kparawa mmọ ẹsịn idem ẹn̄wana. Emi ama anam n̄kụt ke ifọnke ndibuọt idem ye mme andikara ererimbot emi.”

Bible ọdọhọ ete:

• “Ekikere esịt owo [ọdọdiọk] toto ke uyen.”—Genesis 8:21.

• “Esịt abian̄a akan n̄kpọ efen ekededi onyụn̄ anam n̄kpọ ke mbrenyịn. Anie ekeme ndifiọk enye?”—Jeremiah 17:9.

• “Ndiọi ekikere, uwotowo, . . . use, inọ, ikọ ntiense nsu . . . ẹto owo ke esịt ẹwọn̄ọ.”—Matthew 15:19.

Mme owo isụk ikemeke ndinam mme owo ẹtre ndiọi edu emi esinamde ẹbak ibak. Akam etie nte edi eyo esiere, mme owo ẹdiọk ẹkan nte ẹkediọkde, ndien emi anam mme mfịna oro iketịn̄de iban̄a ke akpa ibuotikọ etetịm okpon. (2 Timothy 3:1-5) Nte n̄kpọ etiede edi oro kpa ye oro mme owo ẹdiọn̄ọde ediwak n̄kpọ idahaemi ẹnyụn̄ ẹnyenede nsio nsio usụn̄ emi ẹkemede ndineme nneme. Ntak emi nnyịn mîkemeke ndinam emem odu ke ererimbot emi, ndịk okûnyụn̄ unam nnyịn aba? Okûdi n̄kpọ enye emi akan nnyịn ubọk? Ndi emem ekeme ndidu ke ererimbot emi?

Ọkpọkọm odu nte ikemede ndinam mme owo ẹtre ndiọi edu, nnyịn ikposụk ikemeke ndinam emem odu ke ererimbot. Ntak-a? Sia enye oro akan nnyịn ubọk.

 Se idude edi emi: “Isịneke ke ubọk owo . . . ndinen̄ede ikpatisan̄ esiemmọ.” (Jeremiah 10:23) Abasi ikobotke nnyịn ite ikara mme owo nte nnyịn. Kpa nte enye mîkobotke nnyịn ndidụn̄ ke esịt mmọn̄ m̀mê ke ufụm enyọn̄, enye ikobotke nnyịn ite ikara mme owo.

Ke uwụtn̄kpọ, mme owo isimaha mbon en̄wen ẹteme mmọ nte ẹkpedude uwem m̀mê se idide eti ye idiọk. Mme owo isinyụn̄ imaha mbon en̄wen ẹteme mmọ nte ẹkpetụnọde nditọ mmọ m̀mê nte ẹkpesede usion̄o-idịbi. Mme n̄kpọ ntre ẹnam mme owo ẹkûdiana kiet ke ererimbot emi. Se Bible etịn̄de edi akpanikọ kpa ye oro ndusụk owo mîmaha ndinyịme. Nnyịn ikemeke ndikara mme owo inyụn̄ inyeneke unen ndinam oro. Anie ndien ekeme ndin̄wam nnyịn?

N̄kukụre owo emi ekemede ndin̄wam nnyịn edi Abasi sia enye okobot nnyịn. Enye ifreke nnyịn nte ndusụk owo ẹkerede. Utu ke oro, Bible owụt ke enye enen̄ede ekere aban̄a nnyịn. Edieke idiọn̄ọde se Bible ekpepde, iyọdiọn̄ọ se ikemede ndinam ye se nnyịn mîkemeke. Iyonyụn̄ idiọn̄ọ ntak emi mfịna osụk odude ke ererimbot tutu emi. Emi ayanam ikụt ntak emi ataifiọk kiet ke Germany ọkọdọhọde ke mme owo ye mbon ukara ikpepke n̄kpọ ndomokiet ito se iketịbede ke eset, ke mmọ inyụn̄ ikpụhọke nte ẹkesinamde n̄kpọ.

Jesus ọkọdọhọ ke “kpukpru nditọ [m̀mê utom] ọniọn̄ ẹwụt ke ọniọn̄ enen.” (Luke 7:35) Kiet ke otu itien̄wed emi owụtde ke se enye eketịn̄de emi edi akpanikọ edi Psalm 146:3 emi ọdọhọde ete: “Ẹkûbuọt idem ye mbọn̄, ẹkûnyụn̄ ẹbuọt ye eyen owo, emi edinyan̄a mîdụhe enye ke ubọk.” Eti item emi ekeme ndikpeme nnyịn onyụn̄ anam nnyịn ikûnịm nsu. Kenneth emi odụn̄de ke obio kiet ke North America emi afai okponde etieti ọdọhọ ete: “Nsio nsio mbon ukara ẹsitịn̄ ke iyanam n̄kpọ ọfọn, edi inamke. Oro esinam nti se Bible etịn̄de.”

Daniel, oro iketịn̄de iban̄a, ọdọhọ ete: “Se isitịbede kpukpru usen anam nnen̄ede nnịm ke mme owo ikemeke ndikara nnyịn ọfọn. . . . Edieke owo enyenede ediwak okụk ke ban̄k m̀mê odoride enyịn ke ẹyekpe imọ ediwak okụk ke ini ikpọn̄de utom, oro iwọrọke ke n̄kpọ ọyọfọn ye enye ke ini iso. Mmokụt ediwak mbon emi ẹkedoride enyịn ke utọ n̄kpọ emi, edi idotenyịn mmọ akpa mfụhọ.”

Omokụt do ke Bible ekeme ndikpeme nnyịn onyụn̄ anam ikûdori enyịn ke mme n̄kpọ oro mîditịbeke. Edi enyene n̄kpọ en̄wen oro Bible anamde ọnọ nnyịn. Enye anam inyene ata idotenyịn. Iyeneme iban̄a emi nte osụk okotde aka.