Ebe ye n̄wan ẹsisobo ekese mfịna ke nditọ mmọ ẹma ẹkekponi ẹwọrọ ẹkpọn̄ ufọk. Mmọ ẹsidi ẹdikụt ke mmimọ ikpereke kiet eken nte ikpekperede. Ataifiọk emi esinọde ebe ye n̄wan item, emi ekerede M. Gary Neuman, ọdọhọ ke imesin̄wam ediwak ebe ye n̄wan emi nditọ mmọ ẹma ẹkewọrọ ẹkpọn̄ ufọk. Enye ọdọhọ ke mmọ isinen̄ekede inyene se ẹnemede sia nditọ mmọ mîdụhe aba ye mmọ. *

Ndi se iwọrọde fi edi oro? Edieke edide ntre, fiọk ke emekeme ndifiak n̄kpere n̄wan m̀mê ebe fo. Edi yak ibem iso ineme ndusụk n̄kpọ emi ẹkemede ndinam mbufo ẹkûnen̄ede ẹkpere kiet eken aba.

Ke ini edem, nditọ mbufo ke ẹkesinen̄ede ẹkere ẹban̄a. Sia mme ete ye eka ẹnen̄erede ẹma nditọ mmọ, mmọ ẹsikere ẹban̄a nditọ mmọ ẹkan nte ẹkerede ẹban̄a ndọ mmọ. Esimehe mmọ ndinam n̄kpọ nte ete ye eka tutu mmọ ẹfre ke isụk idi ebe ye n̄wan. Esidi nditọ mmọ ẹma ẹkponi ẹnyụn̄ ẹwọrọ ẹkpọn̄ ufọk, do ndien ke enyịn esin̄wan̄a mmọ. Mma kiet emi edide isua 59 ọdọhọ ke ini nditọ mmimọ ẹkedude ye mmimọ, ke imọ ye ebe imọ ima isidiana kiet inam n̄kpọ. Edi ke nditọ mmọ ẹma ẹkekpọn̄ ufọk, enye ọdọhọ ke ekedi enyene uwa esie atua. Enyene ini emi enye akakam ọdọhọde ebe esie ke etie nte mmimọ idi mfịna inọ kiet eken.

Ndusụk ebe ye n̄wan isiben̄eke idem inọ ini emi nditọ mmọ ẹdikpọn̄de ufọk. N̄wed emi ẹkotde Empty Nesting ọdọhọ ke esitie ediwak ebe ye n̄wan nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke mmọ ẹdọ ndọ obufa. Mmọ ẹsidu uwem nte owo iba emi ẹnyụn̄ ẹdụn̄de ubet kiet, idụn̄ke aba nte ebe ye n̄wan. Esidi enyene n̄kpọ esie anam.

Kpa ye oro n̄kpọ etiede ntem, enyene se ekemede ndinam man ẹfiak ẹdiana kiet ẹnyụn̄ ẹkop inem ndọ mbufo. Bible ekeme ndin̄wam fi ọfiọk se akpanamde. Yak ineme ndusụk n̄kpọ emi akpanamde.

Nyịme ke n̄kpọ itiehe aba nte ekesitiede. Bible ọdọhọ ke owo ‘ọyọkpọn̄ ete ye eka esie’ ke ini enye okponde. (Genesis 2:24) Ke ini nditọ mbufo ẹkesụk ẹdude ye mbufo, se ikenen̄erede ibehe mbufo ekedi ndikpep mmọ nte ẹdidude uwem ẹma ẹkponi. Ntre, esịt akpakam enenem mbufo ke ini nditọ mbufo ẹkponide ẹwọrọ ẹkedụn̄ ikpọn̄.​—Se se Bible etịn̄de ke Mark 10:7.

Kpa ye oro, mmọ ẹsụk ẹdi nditọ mbufo. Edi akpan utom mbufo idahaemi idịghe ndise mmọ enyịn kpukpru ini, edi edi ndinọ mmọ item ini ekededi oro mmọ ẹdide ẹbịne mbufo. Emi ayanam ẹka iso ẹkpere nditọ mbufo ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹdiana kiet nte n̄wan ye ebe. *​—Se se Bible etịn̄de ke Matthew 19:6.

Tịn̄ se ifịnade fi nọ ebe m̀mê n̄wan fo. Nam ebe m̀mê n̄wan fo ọfiọk nte etiede fi ke idem ke emi nditọ mbufo ẹma ẹkewọrọ ẹkpọn̄ mbufo ẹkedụn̄ ke idemmọ, nyụn̄ kpan̄ utọn̄ ke ini enye etịn̄de esie. Nyene ime nyụn̄ domo ndifiọk se inamde n̄kpọ etie nte etiede oro. Ekeme ndida ini mbemiso mbufo mbiba ẹfiak ẹdiana kiet nte ẹkesidianade. Edi ẹyedia ufọn edieke ẹnamde emi.​—Se se Bible etịn̄de ke 1 Corinth 13:4.

Yom mbufa n̄kpọ emi ẹdidianade kiet inam. Ẹneme ẹban̄a se ẹyomde ndidiana kiet nnam ye se ẹkpenamde man n̄kpọ oro enen̄ede enem mbufo. Sia edide ẹma ẹkpep ediwak n̄kpọ ke ini ẹkebọkde nditọ mbufo, ẹda ifiọk oro ẹn̄wam mbon en̄wen.​—Se se Bible etịn̄de ke Job 12:12.

Nam n̄wan m̀mê ebe fo ọfiọk ke osụk amama imọ. Kere ban̄a mme edu emi akanamde ama n̄wan m̀mê ebe fo. Kere ban̄a nti n̄kpọ emi ẹketịbede ke uwem mbufo ye ini emi mbufo ẹkedianade kiet ẹyọ mfịna. Edieke anamde emi, oyokụt ke nditọ mbufo ndikpọn̄ ufọk idinamke ẹkûkpere kiet eken aba. Edieke ẹdianade kiet ẹnam n̄kpọ idahaemi mbufo mbiba kpọt ẹsụhọde mi ke ufọk, ima mbufo ayaka iso ofiop, ndọ mbufo oyonyụn̄ enen̄ede enem.