1, 2. Nso ikọwọrọ Jephthah ye adiaha esie?

N̄KAIFERI kiet ama efehe ọkọkọm ete esie. Esịt ama enen̄ede enem enye ndikụt ete esie ọnyọn̄de ekọn̄ edi ye uwem. Enye ama ọkwọ ikwọ onyụn̄ enek unek koro ete esie ama akan ke ekọn̄. Edi se ete esie akanamde onyụn̄ etịn̄de ama akpa enye idem. Ete esie ama awak ọfọn̄idem esie onyụn̄ ọdọhọ ete: “O adiaha mi! Afo amanam mi mfụhọ.” Enye ama ọdọhọ adiaha esie ke imọ ima inam un̄wọn̄ọ inọ Jehovah. Se enye ọkọn̄wọn̄ọde emi idiyakke adiaha esie ọdọ ebe onyụn̄ enyene nditọ. Inikiet inikiet, enye ama ọdọhọ ete esie okûfịna, edi yak anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Jehovah. Se n̄kaiferi emi eketịn̄de owụt ke enye ama enen̄ede enịm ke se ededi oro Jehovah ọdọhọde inam idisọn̄ke ikan imọ. (Judges 11:34-37) Ke ini ete esie okokụtde utọ mbuọtidem emi enye ekenyenede, esịt ama enen̄ede enem enye sia enye ama ọfiọk ke se adiaha imọ enyịmede ndinam emi eyenem Jehovah esịt.

 ² Jephthah ye adiaha esie ẹma ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Jehovah ẹnyụn̄ ẹnịm ke se ededi oro enye anamde edi ke ufọn mmimọ. Mmọ ẹma ẹbuọt idem ye Jehovah idem ke ini ọkọsọn̄de ndinam ntre. Mmọ ẹma ẹben̄e idem ndinam n̄kpọ ekededi man Jehovah ọdiọn̄ mmọ.

3. Didie ke uwụtn̄kpọ Jephthah ye eke adiaha esie ẹkeme ndin̄wam nnyịn mfịn?

³ Isimemke utom ndibuọt idem ye Jehovah kpukpru ini. Ntem ana ika iso ‘in̄wana ọkpọsọn̄ en̄wan man inyene mbuọtidem.’ (Jude 3) Man ikeme ndinam emi, ẹyak ise nte Jephthah ye adiaha esie ẹkeyọde mme n̄kpọ oro ẹkewọrọde mmọ. Nso ikan̄wam mmọ ẹka iso ẹbuọt idem ye Jehovah?

4, 5. (a) Nso ke Jehovah ọkọdọhọ nditọ Israel ẹnam ke ini mmọ ẹkedụkde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ? (b) Psalm 106 ọdọhọ ke nso ufen ke nditọ Israel ẹkebọ ke ntak emi mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye Jehovah?

⁴ Etie nte idụhe usen emi Jephthah ye adiaha esie mîkekwe ufen emi nditọ Israel ẹkebọde ke ntak emi mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye Jehovah. N̄kpọ nte isua 300 mbemiso eyo mmọ, Jehovah ama ọdọhọ nditọ Israel ẹwot kpukpru mbon oro ẹkekponode nsunsu abasi ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, edi mmọ ikowotke. (Deuteronomy 7:1-4) Ediwak nditọ Israel ẹma ẹtọn̄ọ ndikpebe mbon Canaan emi ẹkesituakde ibuot ẹnọ nsunsu abasi ẹnyụn̄ ẹdude oburobụt uwem.—Kot Psalm 106:34-39.

⁵ Jehovah ama ayak nditọ Israel esịn mme asua mmọ ke ubọk ke ntak emi mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye enye. (Judges 2:1-3, 11-15; Psalm 106:40-43) Anaedi ama enen̄ede ọsọn̄ mme ubon oro ẹkemade Jehovah ndika iso nnam n̄kpọ esie ke ini n̄kpọ eketiede ntem. Edi Bible ọdọhọ ke Jephthah ye adiaha esie, Elkanah, Hannah, ye Samuel ẹkesụk ẹbọbuọt idem ye Jehovah ini oro. Mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹbiere ndinam esịt enem Jehovah.—1 Samuel 1:20-28; 2:26.

6. Nso ke mme owo ẹnen̄ede ẹma ke ererimbot emi, ndien ntak emi nnyịn mîkpamaha mme n̄kpọ emi?

⁶ Mfịn, mme owo ẹdu uwem ẹnyụn̄ ẹkere n̄kpọ nte mbon Canaan. Mmọ ẹma okụk, afai, ye idan̄ ẹkan n̄kpọ en̄wen ekededi. Edi Jehovah enen̄ede odụri nnyịn utọn̄ ete ikûma mme n̄kpọ emi. Enye iyomke n̄kpọ anam nnyịn kpa nte enye mîkoyomke n̄kpọ anam nditọ Israel. Ndi nnyịn iyekpep n̄kpọ ito se iketịbede inọ nditọ Israel? (1 Corinth 10:6-11) Ẹyak nnyịn ikûdedei ikere n̄kpọ nte mbon ererimbot. (Rome 12:2) Ndi afo oyodomo ofụri ukeme fo ndinam item emi?

7. (a) Nso ke mbon mme Jephthah ẹkenam enye? (b) Jephthah akanam n̄kpọ didie ye mmọ?

⁷ Ke eyo Jephthah, mbon Philistia ye nditọ Ammon ẹma ẹfịk nditọ Israel ke ntak emi mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye Jehovah. (Judges 10:7, 8) Ke adianade ye mfịna emi, nditọete Jephthah ye mbiowo Gilead ẹma ẹfịna enye uwem. Idiọkesịt ye usua ama anam mmọ ẹbọ enye udeme isọn̄ esie. (Judges 11:1-3) Edi Jephthah ikayakke idiọkido  mmọ afịna enye. Isan̄a didie ifiọk emi? Koro ke ini mbiowo Gilead ẹkedide ẹdikpe enye ubọk ẹte an̄wam mmimọ, enye ama an̄wam mmọ. (Judges 11:4-11) Nso ikanam Jephthah anam n̄kpọ ntre?

8, 9. (a) Didie ke Ibet Moses akan̄wam Jephthah? (b) Nso ikenen̄ede ibehe Jephthah?

⁸ Jephthah ama enen̄ede ọfiọk ndin̄wana ekọn̄, onyụn̄ ọdiọn̄ọ mbụk Israel ye Ibet Moses etieti. Nte Jehovah akanamde n̄kpọ ye ikọt esie ama anam Jephthah ọfiọk se Jehovah amade ye se enye asuade. (Judges 11:12-27) Se Jephthah ọkọfiọkde emi ama an̄wam enye ke ini enye akanamde ubiere. Enye ama enen̄ede ọdiọn̄ọ ke Jehovah imaha owo iyatesịt ye owo emi esisiode owo usiene, onyụn̄ ọdiọn̄ọ ke Jehovah oyom ikọt esie ẹma kiet eken. Adianade do, Ibet Moses ama anam enye ọfiọk nte enye akpanamde n̄kpọ ye mbon en̄wen, idem ye mbon oro ẹsuade enye.—Kot Exodus 23:5; Leviticus 19:17, 18.

⁹ Etie nte Jephthah ekekpebe Joseph. Anaedi enye ama ọfiọk nte Joseph akatuade nditọete esie mbọm, kpa ye oro mmọ ẹkesuade enye. (Genesis 37:4; 45:4, 5) Ekeme ndidi Jephthah nditie n̄kere nte Joseph akanamde n̄kpọ ye nditọete esie akan̄wam enye anam se inemde Jehovah esịt. Se nditọete Jephthah ẹkenamde enye ama enen̄ede abiak enye. Edi ndin̄wana ye mbon oro ẹkesuade Jehovah ye ikọt esie ekenen̄ede ebehe Jephthah akan se nditọete esie ẹkenamde enye. (Judges 11:9) Enye ama enen̄ede ebiere ndisọn̄ọ nda ye Jehovah. Emi akanam Jehovah ọdiọn̄ enye ye nditọ Israel.—Mme Hebrew 11:32, 33.

10. Didie ke Bible ekeme ndin̄wam nnyịn inam n̄kpọ ye nditọete nnyịn?

¹⁰ Nso ke mbụk Jephthah emi ekpep nnyịn? Didie ke idinam n̄kpọ ke ini nditọete nnyịn ẹnamde n̄kpọ emi nnyịn mîmaha m̀mê ẹnamde nnyịn n̄kpọ emi mîfọnke? Ikpanaha iyat esịt tutu itre ndinam n̄kpọ Jehovah. Ikponyụn̄ inaha itre ndidụk mbono esop m̀mê ndidian idem ye nditọete nnyịn. Ẹyak nnyịn ikpebe Jephthah inyụn̄ ikop uyo Jehovah. Emi ayanam nnyịn idu ke emem ye nditọete nnyịn inyụn̄ inịm eti uwụtn̄kpọ inọ mmọ.—Rome 12:20, 21; Colossae 3:13.

11, 12. Nso ke Jephthah ọkọn̄wọn̄ọ ndinam nnọ Jehovah, ndien nso ke un̄wọn̄ọ esie emi ọkọwọrọ?

¹¹ Jephthah ama ọfiọk ke Abasi ikpọn̄ ekeme ndin̄wam imọ isio nditọ Israel ke ufụn nditọ Ammon. Enye ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ Jehovah ete ke edieke enye anamde imọ ikan ke ekọn̄, ke imọ iyọnọ enye akpa owo emi ediwọrọde ke ufọk imọ idisobo ye imọ ke ini imọ inyọn̄de idi. Owo oro edidi “edifọp uwa.” (Judges 11:30, 31) Nso ke ikọ esie ọkọwọrọ?

 ¹² Jehovah enen̄ede asua owo ndiwa owo, ntre nnyịn imọdiọn̄ọ ke Jephthah ikoyomke ndiwa owo oro nte ẹsiwade unam. (Deuteronomy 18:9, 10) Ke Ibet Moses, edifọp uwa ekedi ata akpan enọ emi ẹnọde Jehovah ofụri ofụri. Ntem, ikọ Jephthah ọkọwọrọ ke owo emi imọ idinọde Jehovah edidu ke tent utuakibuot anam n̄kpọ Jehovah ke ofụri eyouwem esie. Jehovah ama okop se Jephthah eketịn̄de onyụn̄ an̄wam enye akan ke ekọn̄ oro. (Judges 11:32, 33) Edi anie ke Jephthah edinọ Jehovah?

13, 14. Didie ke ikọ Jephthah ke Judges 11:35 owụt ke enye ama enen̄ede enyene mbuọtidem?

¹³ N̄kọ ke eteti mbụk oro ikọnọde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuotikọ emi? Ke ini Jephthah ọkọnyọn̄de ekọn̄ edi, akpa owo emi ọkọwọrọde edisobo ye enye ekedi edima adiaha esie, n̄kukụre eyen emi enye ekenyenede! Ndi Jephthah oyosụk anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde? Ndi enye eyenyịme adiaha esie akanam n̄kpọ Jehovah ke tent utuakibuot ke ofụri eyouwem esie?

¹⁴ Anaedi se enye ekekpepde ke Ibet Abasi ama an̄wam enye anam nnennen ubiere isan̄ enye emi n̄ko. Ekeme ndidi enye ama eti ke Abasi ọkọdọhọ ikọt esie ke Exodus 23:19 ete ẹnọ imọ n̄kpọ oro ọfọnde akan. Ibet Abasi ama ọdọhọ n̄ko ke owo oro anamde un̄wọn̄ọ ọnọ Jehovah “inyeneke ndibiat un̄wọn̄ọ esie. Enye enyene ndinam kpukpru se ikọwọrọde enye ke inua.” (Numbers 30:2) Jephthah ama anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde kpa ye oro enye ọkọdiọn̄ọde ke emi idimemke inọ imọ ye adiaha imọ. Kpa ntre ke Hannah emi etiede nte okodu uwem ke eyo mme Jephthah akanam. Jephthah ama ọdiọn̄ọ ke edieke adiaha imọ akade okodu ke tent utuakibuot anam n̄kpọ Jehovah, ke enye idinyeneke eyen, imọ n̄ko idinyeneke adiakpa.  (Judges 11:34) Kpa ye oro, Jephthah ama ọdọhọ ete: “Mma ntat inua mi n̄kan̄a akan̄a nnọ Jehovah, ndikemeke ndifiak edem.” (Judges 11:35) Jehovah ama enen̄ede ama se Jephthah akanamde emi onyụn̄ ọdiọn̄ enye. Ekpedi afo ekedi Jephthah, ndi akpanam se ọkọn̄wọn̄ọde?

15. Nso ke ediwak nnyịn ikọn̄wọn̄ọ inọ Jehovah, ndien didie ke ikeme ndikpebe Jephthah?

¹⁵ Ke ini ikayakde idem inọ Jehovah, ima in̄wọn̄ọ ndinam uduak esie inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe. Imọdiọn̄ọ ke idimemke utom ndinam emi kpukpru ini. Edi isinam n̄kpọ didie ke ini ẹdọhọde nnyịn inam n̄kpọ emi mînemke nnyịn ndinam? Edieke inamde n̄kpọ emi ke ofụri esịt kpa ye oro mînemke nnyịn ndinam, ọwọrọ imanam se ikọn̄wọn̄ọde ke ini ikayakde idem inọ Abasi. Ediwak n̄kpọ ẹkeme nditak nnyịn ke ntak Abasi, edi edidiọn̄ emi Jehovah edidiọn̄de nnyịn oyokpon akan n̄kpọ ekededi oro iyakde atak. (Malachi 3:10) Edi nso ke adiaha Jephthah akanam aban̄a un̄wọn̄ọ emi ete esie ọkọn̄wọn̄ọde?

16. Adiaha Jephthah akanam n̄kpọ didie ke ini ete esie ọkọdọhọde ke imayak enye inọ Jehovah? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

¹⁶ Idịghe se Jephthah ọkọn̄wọn̄ọde ndinam ke Hannah ọkọn̄wọn̄ọ. Hannah ọkọn̄wọn̄ọ ndiyak Samuel eyen esie akanam n̄kpọ Abasi ke tent utuakibuot nte Nazirite. (1 Samuel 1:11) Mme Nazirite ẹma ẹsidọ ndọ ẹnyụn̄ ẹnyene nditọ. Edi Jephthah akayak adiaha esie ọnọ Abasi ofụri ofụri nte “edifọp uwa,” ntem enye ikekemeke ndidọ ebe nnyụn̄ nnyene nditọ. (Judges 11:37-40) Ekeme ndidi adiaha Jephthah ọkpọkọdọ ata eti owo ke obio mmọ koro ete esie ekedi etubom ke Israel. Edi idahaemi, enye edidu ke tent utuakibuot anam n̄kpọ Abasi. Nso ke n̄kaiferi emi akanam? Enye ama owụt ke ndinam n̄kpọ Jehovah edi akpan n̄kpọ akan, onyụn̄ ọdọhọ ete esie ete: “Nam ye ami se ikọwọrọde fi ke inua.” (Judges 11:36) Enye ama enyịme ndinam n̄kpọ Jehovah utu ke ndidọ ebe nnyụn̄ nnyene nditọ nte iban eken. Didie ke ikeme  ndikpebe enye nnyụn̄ nyak n̄kpọ atak nnyịn?

17. (a) Didie ke ikeme ndinyene mbuọtidem nte Jephthah ye adiaha esie? (b) Didie ke Mme Hebrew 6:10-12 ekeme ndin̄wam nnyịn iyak n̄kpọ atak nnyịn ke ntak Abasi?

¹⁷ Ediwak tọsịn n̄kparawa ye n̄kaiferi ẹmek nditre ndisọp ndọ ndọ m̀mê ndinyene nditọ kan̄a. Ntak-a? Koro mmọ ẹyom ndinen̄ede nsịn idem nnam n̄kpọ Jehovah. Ediwak ikpọ owo ẹda ini emi mmọ ẹkpetiede ye nditọ ye nditọ nditọ mmọ ẹnam n̄kpọ Jehovah. Ndusụk mmọ ẹtiene ẹbọp n̄kpọ ẹnọ esop Abasi; mbon eken emi ẹkụrede Ufọkn̄wed Mme Ọkwọrọ Obio Ubọn̄ ẹsika ẹken̄wam mme esop emi ẹnen̄erede ẹyom mme ọkwọrọikọ. Ndusụk ẹsinam ndutịm ndinen̄ede n̄kwọrọ ikọ ke ini Editi. Jehovah idifreke kpukpru se ikọt esie ẹyakde atak mmọ man ẹnam n̄kpọ esie. (Kot Mme Hebrew 6:10-12.) Nso kaban̄a fi? Ndi ayayak n̄kpọ atak fi man enen̄ede esịn idem anam n̄kpọ Jehovah?

18, 19. Nso ke mbụk Jephthah ye adiaha esie ekpep nnyịn, ndien didie ke ikeme ndikpebe mmọ?

¹⁸ Nso ikan̄wam Jephthah ọyọ se ikọwọrọde enye? Enye ama ayak Jehovah ada enye usụn̄ ke se ededi oro enye akanamde. Enye ikodụhe uwem nte mbon eyo esie. Enye ama aka iso anam n̄kpọ Jehovah kpa ye oro ẹkenamde se ibiakde enye. Jehovah ama ọdiọn̄ Jephthah ye adiaha esie ke ntak emi mmọ ẹkenyịmede n̄kpọ atak mmọ. Enye ama onyụn̄ ada mmọ anam nditọ Israel ẹka iso ẹtuak ibuot ẹnọ enye. Idem ke ini mbon eken ẹketrede ndinam se inende, Jephthah ye adiaha esie ẹkesụk ẹbọbuọt idem ye Jehovah.

¹⁹ Bible ọdọhọ ete: “Ẹdi mme andikpebe mbon oro otode ke mbuọtidem ye ime mmọ ẹbọ mme un̄wọn̄ọ ẹnyene.” (Mme Hebrew 6:12) Ẹyak nnyịn ikpebe Jephthah ye adiaha esie, sia imọdiọn̄ọ ke Jehovah ọyọdiọn̄ nnyịn edieke ikade iso ibuọt idem ye enye.