1. Nso ke ndibak Abasi ọwọrọ? Ntak emi mbon emi ẹmade Jehovah ẹkpebakde enye?

MME Christian ẹma Abasi ẹnyụn̄ ẹbak enye. Edi ndusụk owo ẹkeme ndikere m̀mê owo akpananam didie abak Abasi emi enye amade. Nnyịn itịn̄ke iban̄a owo ndiyomo nsia mban̄a n̄kpọ. Mbak enye emi iyomde ndineme mi edi san̄asan̄a mbak. Mbon emi ẹnyenede utọ mbak emi ẹsiteten̄e Abasi ẹnyụn̄ ẹkpono enye ke ofụri esịt. Mmọ isiyomke ndinam n̄kpọ emi ediyatde Ete mmọ eke heaven esịt sia mmọ iyomke nditre ndidi ufan esie.—Ps. 111:10; N̄ke 8:13.

2. Se Edidem David ekewetde ke Psalm 86:11 edinam ineme nso n̄kpọ iba?

² Kot Psalm 86:11. Afo ndikere se itien̄wed emi etịn̄de anam fi okụt ke ama an̄wan̄a Edidem David ntak emi ọfọnde ibak Abasi. Ẹyak ineme nte ikemede ndinam se David eketịn̄de oro ini enye ọbọn̄de akam ọnọ Jehovah. Akpa kan̄a, iyese ndusụk ntak emi ikpeten̄ede enyịn̄ Abasi. Ọyọhọ iba, iyeneme nte ikpowụtde ke imeten̄e enyịn̄ Abasi ke se inamde ke usen ke usen.

3. Anaedi nso ikanam Moses aka iso eten̄e enyịn̄ Abasi?

³ Kere nte eketiede Moses ke idem ini enye en̄wịnede esịne ke abaitiat okụt ubọn̄ Jehovah, ke ubọn̄ oro ama akasan̄a ebe. N̄wed Insight on the Scriptures ọdọhọ ke “etie nte idụhe owo en̄wen emi okokụtde utọ enyene-uten̄e n̄kpọ ntre mbemiso Jesus Christ edide isọn̄.” Moses ama okop ẹdọhọde ẹte: “Jehovah, Jehovah, Abasi mbọm ye mfọn,  isọpke iyatesịt edi awak ima-mfọnido ye akpanikọ, enịm ima-mfọnido ọnọ ediwak tọsịn, efen ndudue ye ubiatibet ye idiọkn̄kpọ.” Etie nte Abasi akada angel etịn̄ ikọ oro. (Ex. 33:17-23; 34:5-7) Anaedi Moses ama esiti se iketịbede oro enye ama okot enyịn̄ Jehovah. Imosụk ise Moses okodụride nditọ Israel emi ẹkedide ikọt Abasi utọn̄ ete “[ẹbak] ubọn̄ ubọn̄ ye enyene-uten̄e enyịn̄ emi.”—Deut. 28:58.

4. Nso idin̄wam nnyịn iten̄e Jehovah?

⁴ Ke ini ikerede iban̄a enyịn̄ Jehovah, ọfọn ikere n̄ko iban̄a utọ Owo emi Jehovah edide. Ọfọn iti ima esie, odudu esie, ọniọn̄ esie, ye nte enye esikpede unenikpe. Ima itie ikere mme n̄kpọ oro ye nti edu esie eken, iyeten̄e enye.—Ps. 77:11-15.

5-6. (a) Enyịn̄ Abasi ọwọrọ nso? (b) Didie ke Exodus 3:13, 14 ye Isaiah 64:8 ẹwụt nte Jehovah esisan̄ade anam se ededi emi enye oyomde ndinam?

⁵ Nso ke idiọn̄ọ iban̄a se enyịn̄ Abasi ọwọrọde? Ndusụk ntaifiọk emi ẹnamde ndụn̄ọde ẹban̄a Bible ẹdọhọ ke enyịn̄ oro Jehovah ọwọrọ “Enye Anam Akabade Edi.” Se enyịn̄ oro ọwọrọde eti nnyịn ke idụhe se ikemede ndikpan Jehovah ndinam se ededi emi enye oyomde ndinam. Nso inam edi ntre?

⁶ Jehovah esikabade edi se ededi emi anade enye akabade edi man anam se enye oyomde ndinam. (Kot Exodus 3:13, 14.) Ẹsiwak nditi nnyịn ke mme n̄wed nnyịn ẹte ikere iban̄a utọ utịbe utịbe ukeme emi Abasi enyenede do. Jehovah ekeme n̄ko ndinam ikọt esie emi mîfọnke ima ẹkabade se ededi emi anade mmọ ẹkabade ẹdi man ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye ẹnyụn̄ ẹnam se enye aduakde osu. (Kot Isaiah 64:8.) Mme usụn̄ emi ke Jehovah esinam se enye oyomde etịbe. Idụhe se ikemede ndikpan Jehovah ndinam se enye oyomde ndinam.—Isa. 46:10, 11.

7. Nso idinam nnyịn ima Ete nnyịn ke heaven?

⁷ Ima itie ikere se Ete nnyịn ke heaven anamde ye se enye anamde nnyịn ikeme ndinam, oro ayanam inen̄ede ima enye. Ke uwụtn̄kpọ, ima itie ikere kpukpru se  Jehovah okobotde, imesinen̄ede ima kpukpru se enye anamde. (Ps. 8:3, 4) Ima inyụn̄ itie ikere se Jehovah anamde ikabade idi man ikeme ndinam se enye oyomde, imesinen̄ede ikpono enye. Enyịn̄ Jehovah enen̄ede odot se ẹten̄ede! Se enyịn̄ oro ọwọrọde esịne kpukpru se Ete nnyịn edide, kpukpru se enye anamde, ye kpukpru se enye edinamde.—Ps. 89:7, 8.

8. Didie ke Deuteronomy 32:2, 3 owụt nte Jehovah adade enyịn̄ esie?

⁸ Esisịt ini mbemiso nditọ Israel ẹkedụkde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, Jehovah ama ekpep Moses ikwọ kiet. (Deut. 31:19) Akana Moses emen ikwọ oro ekekpep mmọ. (Kot Deuteronomy 32:2, 3.) Ima ikere se ẹtịn̄de ke ufan̄ikọ 2 ye 3 oro, imenen̄ede ikụt ke Jehovah iyomke ẹdedịp enyịn̄ esie, ẹnam nte enyịn̄ oro edi ata edisana tutu idịghe se ẹkotde. Enye oyom kpukpru owo ẹdiọn̄ọ enyịn̄ oro! Ekedi n̄kpọ ukpono nditọ Israel ndikop Moses ekpepde mmọ aban̄a Jehovah ye enyene-uten̄e enyịn̄ Esie oro! Se Moses ekekpepde mmọ oro ama anam mmọ ẹtetịm ẹbuọt idem ye Abasi onyụn̄ ọsọn̄ọ mmọ idem kpa nte n̄ken̄e ukot edịm esinamde se ẹtọde esehe. Ikpanam didie yak se ikpepde mme owo etie ntre?

9. Didie ke ikeme ndin̄wam nnam enyịn̄ Jehovah asana?

⁹ Ima ikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk m̀mê ke ebiet emi mme owo ẹwakde, imekeme ndida Bible n̄wụt mme owo ke enyịn̄ Abasi edi Jehovah. Imekeme ndinọ mmọ ndiye n̄wed nnyịn inyụn̄ iwụt mmọ inem inem vidio nnyịn ye mme n̄kpọ eken emi ẹnọde Jehovah ubọn̄, emi idọn̄de ke Intanet. Edide ke itieutom, ke ufọkn̄wed, m̀mê ke ini ikade isan̄, imekeme ndidomo ndinam mme owo ẹdiọn̄ọ edima Abasi nnyịn ye utọ Owo emi enye edide. Ima inam mme owo ẹdiọn̄ọ nti n̄kpọ emi Jehovah aduakde ndinam nnọ mme owo ye isọn̄ emi, idọhọ mmọ n̄kpọ emi ekemede ndidi mmọ idiọn̄ọke iban̄a Jehovah akanam. Nte ikpepde mme owo akpanikọ iban̄a edima Ete nnyịn, ke in̄wam inam enyịn̄ Abasi asana. Ke inyụn̄ in̄wam mmọ ẹkụt ke ndusụk n̄kpọ emi ẹkekpepde mmọ ẹban̄a Jehovah ẹdi nsu, ke ẹbiat enye enyịn̄. Idụhe se mme owo ẹkpepde yak ọfọn ye mmọ onyụn̄ ọsọn̄ọ mmọ idem nte se idade Bible ikpep mmọ.—Isa. 65:13, 14.

10. Ima ikpep owo Bible, ntak emi mîfọnke ikpep enye sụk mme ibet Abasi ye nte Abasi ọdọhọde idu uwem?

¹⁰ Ke ini ikpepde mme owo Bible, iyom ndin̄wam mmọ ẹdiọn̄ọ enyịn̄ Jehovah ẹnyụn̄ ẹkot enyịn̄ oro. Iyom ndin̄wam mmọ ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ Jehovah n̄ko. Nnyịn idikemeke ndinam kpukpru emi edieke n̄kukụre se ikpepde mmọ edide mme item Bible, mme ibet Jehovah, ye nte enye ọdọhọde idu uwem. Eti eyen ukpepn̄kpọ ekeme ndidiọn̄ọ mme ibet Abasi, enye akam ekeme ndinen̄ede mma mmọ. Edi ndi enye oyokop uyo Jehovah ke ntak emi enye amade Jehovah? N̄kọ emeti ke Eve ama ọdiọn̄ọ ibet Abasi, edi enye ikamaha Abasi emi ọkọnọde ibet oro ata ima; Adam n̄ko ikamaha Abasi ata ima. (Gen. 3:1-6) Ntre idịghe mme ibet Abasi ye nte enye ọdọhọde idu uwem kpọt ke ikpekpep mme owo.

11. Ikpanam nso man mbon emi ikpepde ibet Abasi ye nte enye ọdọhọde idu uwem ẹma Andinọ ibet oro?

¹¹ Mme ibet Abasi ye nte Abasi ọdọhọde idu uwem ẹsifọn ye nnyịn kpukpru ini. (Ps. 119:97, 111, 112) Edi ekeme ndinam mbon emi ikpepde Bible ikwe ntre, ibọhọke mmọ ẹkụt ke ima akanam Jehovah ọnọ  nnyịn mme ibet oro. Ntre imekeme ndibụp mmọ: “Afo ekere ke nso inam Abasi ọdọhọ ikọt esie ẹnam emi, ẹkûnam oko? Nso ke oro ekpep nnyịn aban̄a Abasi?” Edieke in̄wamde mbon emi ikpepde Bible ẹkere ẹban̄a Jehovah ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹma enyene-uten̄e enyịn̄ esie, se ikpepde mmọ ekeme ndidụk mmọ esịt. Mmọ ẹyema ibet Abasi ẹnyụn̄ ẹma Andinọ ibet oro. (Ps. 119:68) Mmọ ẹyenen̄ede ẹbuọt idem ye Abasi, oro oyonyụn̄ an̄wam mmọ ẹyọ n̄kpọsọn̄ idomo emi ẹdisịmde mmọ.—1 Cor. 3:12-15.

12. Tịn̄ ini kiet emi David mîkanamke n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt. Nso ke oro akada edi?

¹² Se Edidem David ekewetde ke Psalm 86:11 ete yak Jehovah ‘anam ofụri esịt imọ abak’ enyịn̄ esie enen̄ede edi akpan n̄kpọ n̄ko. Ke eyouwem David, enye ama okụt ke isọn̄ke owo nditọn̄ọ nnam n̄kpọ Abasi ke ubak esịt. Enyene ini kiet emi enye okodorode ke enyọn̄ ufọk esie okụt n̄wan owo eyerede mmọn̄. Mma oro ekekere Bath-sheba. Ndi David ama abak Jehovah ke ofụri esịt esie ke ebe oro, mîdịghe ndi esịt esie ama abahade? Enye ama ọfiọk ke ibet Jehovah ọdọhọ ete: “Kûyom n̄wan ekemmọ owo.” (Ex. 20:17) Kpa ye oro, enye ama aka iso ese mma oro. Esịt kiet ama ọtọn̄ọ ndidọhọ enye ‘dan̄ ye n̄wan oro,’ esịt kiet ete ‘nam se idinemde Jehovah.’ Okposụkedi emi edide ebịghi David ọkọtọn̄ọ ndima Jehovah nnyụn̄ nnam n̄kpọ Esie, enye ama anam se idọn̄de enye. David ama anam ata ndiọi n̄kpọ. Enye ama esuene enyịn̄ Jehovah. Edinam esie oro ama onyụn̄ anam mbon emi mîduehe ẹbọ ufen, esịnede mbon ubon esie.—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Inam didie ifiọk ke David ama afiak anam n̄kpọ Abasi ke ofụri esịt?

¹³ Jehovah ama otụnọ David, ekem David ama afiak edi ufan esie. (2 Sam. 12:13; Ps. 51:2-4, 17) David ama eti afanikọn̄ ye ukụt emi ẹketịbede ini enye eketrede nditiene Abasi ke ofụri esịt. Ẹkeme ndikabade ikọ esie oro ke Psalm 86:11 ntem: “Nam mi nnyene esịt emi mîbahakede.” Ndi Jehovah ama an̄wam David anam n̄kpọ esie ke ofụri esịt? Ama an̄wam, sia nte ini akakade N̄wed Abasi ama edidọhọ ke David ama ‘asan̄a ke ofụri esịt ye Jehovah Abasi esie.’—1 Ndi. 11:4; 15:3.

14. Nso ke ikpobụp idem nnyịn? Ntak-a?

¹⁴ Mbụk David emi ọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ odụri nnyịn utọn̄. Enye ndikanam utọ akwa idiọkn̄kpọ oro anam ikọt Abasi  ẹda idem ifiọk. Edide ebịghi ikọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ Jehovah m̀mê nnyịn ndisụk ntọn̄ọ edi emi, ọfọn ibụp idem nnyịn, ‘Ndi ke ntre ndiduọ ndụk afia emi Satan ọkọkde man anam mi n̄kûnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt?’

15. Didie ke nnyịn ndibak Jehovah edin̄wam nnyịn ke ini ikụtde oburobụt ndise?

¹⁵ Ke uwụtn̄kpọ, nso ke afo esinam ama okụt ndise ke TV m̀mê ke Intanet emi ekemede ndinam fi ekere oburobụt n̄kpọ? Emekeme ndisọsọp ndọhọ idemfo ke idịghe ndise idan̄ m̀mê fim idan̄. Edi, okûdi Satan odomo ndida oro nnam esịt fo abahade? (2 Cor. 2:11) Ndise oro ekeme nditie nte ekụri emi owo akamade asiak akamba ifia. Enye edibem iso ikama nsọsọp iso ekụri oro etiede mfefere mfefere ọkọn̄ ifia oro. Nte enye ọkọn̄de aka, ntre ke ekụri oro asiak odụk ifia oro aka tutu ifia oro abahade iba. Okûdi oburobụt ndise oro etie nte mfefere iso ekụri oro? N̄kpọ emi etiede nte inyeneke se isịnede m̀mê ke idiọkke ekeme ndinam esịt owo abahade onyụn̄ anam enye akanam ndiọi n̄kpọ emi ẹdidian̄arede enye ikpọn̄ Jehovah. Ntre kûyak n̄kpọ ndomokiet emi mîfọnke odụk fi esịt! Nam ofụri esịt fo abak enyịn̄ Jehovah!

16. Nso ke ikpobụp idem nnyịn ini idomo edide?

¹⁶ Idịghe oburobụt ndise kpọt ke Satan esidomo ndida nnam nnyịn inam idiọkn̄kpọ, enye esida ediwak n̄kpọ en̄wen n̄ko. Isinam n̄kpọ didie enye ama ada mme idomo emi edi? Emem utom ndikere ke mme n̄kpọ oro inen̄ekede idiọk. Ke uwụtn̄kpọ, imekeme ndidọhọ: ‘Itiehe nte n̄kpọ emi enen̄ede ọdiọk sia idịghe utọ n̄kpọ emi ke ẹkeme ndida nsio mi ke esop.’ Utọ ekikere oro ọdiọk etieti. Ọfọn ibụp idem nnyịn utọ mbụme nte: ‘Ndi Satan odomo ndida n̄kpọ emi mbahade esịt mi? N̄kpanam  ndiọi n̄kpọ emi ẹdọn̄de mi, ndi nyesuene enyịn̄ Jehovah? Ndi ndinam n̄kpọ emi ayanam nnen̄ede n̄kpere Abasi mi m̀mê edidadian̄ade mi ikpọn̄ enye?’ Tie kere utọ mme mbụme emi. Bọn̄ akam dọhọ Jehovah ọnọ fi ọniọn̄ ọbọrọ mme mbụme emi ke esịt akpanikọ, ubian̄ake idem. (Jas. 1:5) Ndinam emi ekeme ndinen̄ede n̄kpeme fi. Ekeme ndin̄wam fi enyene uko ọbiọn̄ọ idomo ukem nte Jesus emi ọkọdọhọde ete: “Daha mi, Satan!”—Matt. 4:10.

17. Ntak mîfọnke esịt nnyịn abahade? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹⁷ Ifọnke esịt nnyịn abahade. Da nte ke enyene n̄ka mbre mbuba emi mbon mmọ mîdianake kiet. Ndusụk ke otu mmọ ẹyom ndida itoro nnọ idemmọ kpọt, owo ifan̄ do imaha ndibre nte ẹdọhọde, ndusụk inyụn̄ ikponoke andikpep mmọ. Edisọsọn̄ utọ n̄ka oro ndikan mbuba. Edi idisọn̄ke n̄ka emi ẹdianade kiet ndikan. Esịt fo ekeme nditie nte n̄ka emi ẹsikande do edieke se afo ekerede, se idọn̄de fi, ye nte afo adade n̄kpọ ẹkemde ye se Jehovah amade. Ti ke ekpenem Satan edieke esịt fo abaharede. Enye oyom yak se afo ekerede, se idọn̄de fi, ye nte afo adade n̄kpọ okûsan̄a ukem ye se Jehovah amade. Edi inaha ayak esịt fo abahade man ekeme ndinam n̄kpọ Jehovah. (Matt. 22:36-38) Kûdedei uyak Satan abahade esịt fo!

18. Se Micah 4:5 etịn̄de anam fi ebiere nso?

¹⁸ Sibọn̄ ukem akam emi David ọkọbọn̄de ọnọ Jehovah ete: “Nam ofụri esịt mi abak enyịn̄ fo.” Nam kpukpru se ekekeme man anam se eben̄ede oro. Kpukpru usen, biere ke se imọ imekde ndinam, edide ekpri m̀mê akamba n̄kpọ, oyowụt ke emenen̄ede eten̄e edisan̄a enyịn̄ Jehovah. Ndinam emi ọyọnọ enyịn̄ Jehovah ubọn̄ sia afo edi Ntiense Jehovah. (N̄ke 27:11) Ndien kpukpru nnyịn iyekeme nditịn̄ se prọfet Micah eketịn̄de ete: “Nnyịn idisan̄a ke enyịn̄ Jehovah Abasi nnyịn ke nsinsi nsinsi.”—Mic. 4:5.