1-2. Nso ke ana inam nte isụk itiede ibet obufa ererimbot?

 ENEM nnyịn etieti nte Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndisobo idiọk ererimbot emi, mmen obufa ererimbot emi mfịna mîdidụhe ndi. (2 Pet. 3:13) Kpa ye emi nnyịn mîdiọn̄ọke usen emi obufa ererimbot edidide, se itịbede idahaemi owụt ke esesịm ama.​—Matt. 24:32-34, 36; Utom 1:7.

² Edi ke adan̄aemi isụk ibetde, inamke n̄kpọ m̀mê ebịghi didie ikodu ke esop, ana kpukpru nnyịn inam se idinamde itetịm inịm ke obufa ererimbot ke edi. Ntak idọhọde ntre edi ke owo ekeme ndinen̄ede mbuọt idem ye Abasi mfịn, n̄kpọn̄ ibuọtke aba ntre. Apostle Paul akakam okot unana mbuọtidem “idiọkn̄kpọ eke ẹyịrede nnyịn.” Oro owụt ke edi idiọkn̄kpọ emi ekemede ndisọp nsio nnyịn ntọ. (Heb. 12:1) Sia nnyịn mîyomke n̄kpọ ndomokiet anam ikûnen̄ede ubuọt idem ye Abasi aba, ke ini ke ini, ọfọn isitịm ikere mme n̄kpọ emi ẹsọn̄ọde ke obufa ererimbot esesịm ama.​—Heb. 11:1.

3. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

³ Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme n̄kpọ ita emi ikpanamde man itetịm inịm se Jehovah ọn̄wọn̄ọde ke obufa ererimbot ke edi: (1) ana itie ikere n̄kpa emi Jesus ekedikpade afak nnyịn, (2) ana ikere utọ odudu emi Jehovah enyenede, (3) ana inam mme n̄kpọ emi ẹdinamde itetịm ikpere Jehovah. Ekem iyeneme nte se Jehovah eketịn̄de ye Habakkuk anamde itetịm ibuọt idem ye Jehovah mfịn. Edi ẹyak ibem iso ineme ndusụk ini emi oyomde iwụt ke imenen̄ede inịm ke obufa ererimbot ke edi.

 MME INI EMI OYOMDE IWỤT KE IMENEN̄EDE INYENE MBUỌTIDEM

4. Nso ye nso ke ana ibiere, emi oyomde inen̄ede inyene mbuọtidem?

⁴ Kpukpru usen, imesibiere mme n̄kpọ emi oyomde inen̄ede inyene mbuọtidem. Ndusụk se isibierede ẹsiban̄a ndọ, nditọ, utom, adan̄a nte ikpakade n̄wed iketre, utọ mbon emi ikpodụkde ndụk, utọ fim emi ikpesede, ye utọ ikwọ emi ikpebrede. Ọfọn ibụp idem nnyịn: “Ndi se mbierede owụt ke mmenen̄ede nnịm ke ererimbot emi eyebe efep, ke ekpri ini ukara Abasi edidu? Mîdịghe, ndi mbiere n̄kpọ nte mbon emi ẹsidọhọde, ‘Yak idia, ita, in̄wọn̄ ini ikụtde do. Ima ikpa, okụre’?” (Matt. 6:19, 20; Luke 12:16-21) Edieke inen̄erede inịm ke obufa ererimbot esesịm ama, se ibierede ọyọfọn etieti.

5-6. Ntak emi ọfọnde inen̄ede inyene mbuọtidem ke ini afanikọn̄? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁵ Imesisobo n̄kpọsọn̄ idomo emi oyomde inen̄ede inyene mbuọtidem. Ẹkeme ndikọbọ nnyịn, imekeme ndinyene udọn̄ọ emi odụn̄de-dụn̄ nnyịn ke idem, mîdịghe inyene mfịna en̄wen emi ekemede ndinam idem emem nnyịn. Nsonso oro, imekeme ndikere ke inyeneke se isịnede do, ke imọn̄ iyọ. Edi mme mfịna ntre isiwakke ndisọp n̄kụre. Ọfọn inen̄ede inyene mbuọtidem man ikeme ndiyọ mmọ inyụn̄ ika iso inam n̄kpọ Jehovah ye idatesịt.​—Rome 12:12; 1 Pet. 1:6, 7.

⁶ Ini afanikọn̄ emi esịmde nnyịn akamade iso nte iyomke unyọn̄, ekeme nditie nnyịn nte ke obufa ererimbot emi Abasi ọn̄wọn̄ọde idisọpke idi. Ndi oro ọwọrọ ke nnyịn inen̄ekede ibuọt idem ye Abasi aba? Iwọrọke ntre. Se uwụtn̄kpọ mi. Ke ini ọwọkwọk ukwọedịm emi edịm edepde ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ kpukpru usen, ekeme nditie nte ukwọedịm isua oro iduakke ndisọp nnyọn̄ yak ndaeyo edi. Edi esinyọn̄, ndaeyo onyụn̄ edi. Ukem ntre, ke ini idem enen̄erede emem nnyịn, ekeme nditie nnyịn nte ke obufa ererimbot idisọpke idi. Edi edieke inen̄erede inyene mbuọtidem, imọdiọn̄ọ ke eyedi sia se Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde edi oro. (Ps. 94:3, 14, 15; Heb. 6:17-19) Oro ayanam ika iso inam n̄kpọ Abasi edi akpa ke uwem nnyịn.

7. Nso ke ana ikpeme?

⁷ Ẹyak ineme ini efen emi oyomde inen̄ede inyene mbuọtidem. Edi ke utom ukwọrọikọ nnyịn. Ediwak owo ẹkere ke “eti mbụk” emi ikwọrọde ite ke Abasi ọmọn̄ anam obufa ererimbot edi, edi abian̄a. (Matt. 24:14; Ezek. 33:32) Ana inen̄ede ikpeme mbak nnyịn iditiene ida akpanikọ emi Jehovah ekpepde nnyịn nte mmọ ẹdade. Se idinamde man oro iditịbe edi nnyịn ndinam se idin̄wamde nnyịn itetịm ibuọt idem ye Abasi. Ẹyak ise n̄kpọ ita emi ikemede ndinam.

TIE KERE N̄KPA EMI JESUS EKEDIKPADE AFAK NNYỊN

8-9. Didie ke nnyịn nditie n̄kere n̄kpa emi Jesus akakpade afak nnyịn ekeme ndinam itetịm ibuọt idem ye Abasi?

⁸ N̄kpọ kiet emi idinamde man itetịm ibuọt idem ye Abasi edi nnyịn nditie n̄kere n̄kpa emi Jesus ekedikpade afak nnyịn. N̄kpa Jesus anam inen̄ede ikụt ke kpukpru se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ẹyesu. Ima itịm ikere ntak emi Abasi akayakde Jesus edikpa ye se ikatakde Abasi, oro esinam itetịm inịm se Abasi ọn̄wọn̄ọde ete ke iyodu uwem ke nsinsi ke ererimbot emi ọfọnde akan emi. Ntak idọhọde ntre?

⁹ Nso ye nso ikesịne ke se Abasi akanamde oro ọnọ nnyịn? Jehovah ama anam edima Akpan esie emi ekperede enye idem akan, oto heaven edimana ke isọn̄ emi nte mfọnmma owo. Ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama ọyọ kpukpru orụk ukụt ekem ọbọ ufen onyụn̄ akpa ubiak ubiak n̄kpa. Idịghe ekpri n̄kpọ ke  Jehovah akanam oro ọnọ nnyịn! Ekpedi edima Abasi nnyịn okoyom idu uwem emi ọfọnde akan emi, edi enye edi ke ekpri ini, enye ikpakayakke Eyen esie edibọ utọ ufen oro onyụn̄ akpa. (John 3:16; 1 Pet. 1:18, 19) Sia Jehovah ama akanam utọ akamba n̄kpọ oro ọnọ nnyịn, enye oyokụt ete ke imanam nnyịn ikeme ndidu uwem ke nsinsi ke obufa ererimbot emi edide.

TIE KERE UTỌ ODUDU EMI JEHOVAH ENYENEDE

10. Ephesus 3:20 owụt ke Jehovah ekeme ndinam nso?

¹⁰ Ọyọhọ n̄kpọ iba emi idinamde man itetịm inyene mbuọtidem edi nnyịn nditie n̄kere utọ odudu emi Jehovah enyenede. Jehovah enyene odudu ndinam kpukpru se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Ediwak owo ẹkere ke inyeneke nte idikemede ndidu uwem ke nsinsi ke obufa ererimbot. Edi se idiọn̄ọde edi ke Jehovah esiwak ndin̄wọn̄ọ ndinam mme n̄kpọ emi mme owo ẹkerede ke ikemeke-keme nditịbe. Enye ekeme ndinam mmọ sia enye edi Ata Ọkpọsọn̄ Abasi. (Job 42:2; Mark 10:27) Ndi imekere ke enye ekeme nditịn̄ se enye mîdikemeke ndinam?​—Kot Ephesus 3:20.

11. Tịn̄ n̄kpọ kiet emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ndinam emi akande ukeme owo. (Se ekebe emi “ Ndusụk N̄kpọ Emi Ẹkande Ukeme Owo Emi Abasi Ọkọn̄wọn̄ọde Onyụn̄ Anamde.”)

¹¹ Ẹyak ise ndusụk n̄kpọ emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ ikọt esie ke eset, emi ẹketiede nte idikemeke nditịbe. Jehovah ama ọdọhọ Abraham ye Sarah emi ẹma ẹkesọn̄ ẹma ke mmọ ẹyenyene eyen. (Gen. 17:15-17) Jehovah ama onyụn̄ ọdọhọ Abraham ke nditọ nditọ esie ẹdinyene Canaan. Ofụri isua emi nditọ Israel emi ẹkedide nditọ nditọ Abraham ẹkedide ifịn ke Egypt, anaedi ama etie nte ke se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde oro iditịbeke tutu amama. Edi ama etịbe. Nte ini akakade, Jehovah ama ọdọhọ ke Elizabeth emi ama ọkọsọn̄ ama ayaman eyen, onyụn̄ ọdọhọ ke Mary emi mîfiọkke erenowo akanam ediman Eyen imọ. Eyen oro ke Jehovah eketịn̄ aban̄a ata ediwak tọsịn isua ke In̄wan̄ Eden mbemiso eyo mme Mary. Enye oro n̄ko ama etịbe!​—Gen. 3:15.

12. Nso ke ikụt ke Joshua 23:14 ye Isaiah 55:10, 11 emi owụtde se Jehovah ekemede ndida odudu esie nnam?

¹² Ima ikere iban̄a kpukpru se Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ye nte enye akanamde mme n̄kpọ oro ẹsu, imesikụt ke odudu esie idịghe mben̄e. Oro esinam inen̄ede inịm ke obufa ererimbot emi enye ọn̄wọn̄ọde ke edi. (Kot Joshua 23:14; Isaiah 55:10, 11.) Ndinịm oro anam inen̄ede idiọn̄ọ nte ikpan̄wamde mbon en̄wen ẹkụt ke obufa ererimbot oro idịghe ekọn̄-n̄ke, inyụn̄ idịghe n̄kpọ emi ẹdọhọde ẹtịn̄ yak enem. Ini Jehovah eketịn̄de aban̄a obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄, enye ke idemesie ọkọdọhọ ete: “Ikọ emi edi akpanikọ ye se ẹkemede ndibuọt idem.”​—Edi. 21:1, 5.

NAM MME N̄KPỌ EMI ẸDINAMDE ETETỊM EKPERE JEHOVAH

13. Tịn̄ nte mbono esop ekemede ndinam itetịm ibuọt idem ye Abasi.

¹³ Ọyọhọ n̄kpọ ita emi idinamde man itetịm inyene mbuọtidem edi nnyịn ndisinam mme n̄kpọ emi ẹdinamde itetịm ikpere Jehovah. Ẹyak ida mme mbono esop nnyịn ke uwụtn̄kpọ, inyụn̄ ise ufọn emi isibọde ito mmọ. Anna emi ama akanam nsio nsio utom ofụri ini ọnọ Abasi ke ediwak isua ọdọhọ ete: “Mme mbono esop ẹsinam ntetịm mbuọt idem ye Abasi. Ọkpọkọm eyenete emi ọnọde utịn̄ikọ inen̄ekede idiọn̄ọ ndikpep Ikọ Abasi, mîdịghe inyeneke obufa n̄kpọ emi enye etịn̄de, nyosụk n̄kop n̄kpọ emi edinamde se Bible ekpepde etetịm an̄wan̄a mi ke otu se enye etịn̄de, ndien oro esinam ntetịm mbuọt idem ye Abasi.” b N̄kpọ efen emi isimade ke mme mbono  esop nnyịn edi ndinem ibọrọ nditọete nnyịn.​—Rome 1:11, 12; 10:17.

14. Didie ke ukwọrọikọ esin̄wam nnyịn inen̄ede inyene mbuọtidem?

¹⁴ N̄kpọ efen emi isinamde man inen̄ede inyene mbuọtidem edi nnyịn ndikwọrọ ikọ. (Heb. 10:23) Barbara emi ama akanam n̄kpọ Abasi ebe isua 70 ọdọhọ ete: “Toto ke ini emi n̄kọtọn̄ọde ukwọrọikọ, mmokụt ke ukwọrọikọ anam ntetịm mbuọt idem ye Abasi. Adan̄a nte nsịnde idem ndọhọ mme owo nti n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam, ntre ke ntetịm mbuọt idem ye enye nnyụn̄ nnịm ke enye ayanam se enye ọn̄wọn̄ọde.”

15. Didie ke nnyịn nditie ke idem nnyịn n̄kpep Ikọ Abasi esinam itetịm inyene mbuọtidem? (Se mme ndise n̄ko.)

¹⁵ Ẹyak ineme n̄kpọ efen emi esinamde inen̄ede inyene mbuọtidem. N̄kpọ oro edi nditie ke idem nnyịn n̄kpep Ikọ Abasi. Se isin̄wamde Susan edi enye ndinyene ini ntie ke idemesie n̄kpep Ikọ Abasi. Enye ọdọhọ ete: “Sunday ke nsitịm idem nnọ Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme urua emi etienede. Monday ye Tuesday ke nsitịm idem nnọ mbono esop ufọturua. Nsida mme usen eken emi ẹsụhọde ntie ke idemmi n̄kpep Ikọ Abasi.” Susan ndisikpep n̄kpọ ntem an̄wam enye enen̄ede enyene mbuọtidem. Se inamde Irene emi odude ediwak isua ke ibuot itieutom Mme Ntiense Jehovah anam n̄kpọ Abasi enen̄ede enyene mbuọtidem edi enye ndikpep mban̄a mme prọfesi ke Bible. Enye ọdọhọ ete: “Esikpa mi idem ndikụt nte mme prọfesi emi Jehovah eketịn̄de ẹsude, ndomo mben̄e n̄kpọ ndomokiet isụhọke.” c

‘ENYE IDITREKE NDISU’

16. Nso inam se Jehovah eketịn̄de ye Habakkuk ebehe nnyịn? (Mme Hebrew 10:36, 37)

¹⁶ Ebịghi ndusụk ikọt Jehovah ẹketọn̄ọ ndibet utịt idiọk ererimbot emi. Ndusụk owo ẹkere ke utịt emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ebịghi  akaha ndidi. Jehovah ọdiọn̄ọ nte etiede mme asan̄autom esie ke idem. Enye akakam ọdọhọ prọfet Habakkuk ete: “N̄kukụt emi [ana] ọnọ ini emi ẹnịmde, enye ayawara esịm utịt, idinyụn̄ isụhu nsu. Enye ekpebebịghi, bet enye; koro enye mîditreke ndisu. Enye idibehe ini.” (Hab. 2:3) Ndi Abasi eketịn̄ ikọ oro ke ufọn Habakkuk kpọt? Ndi ebehe nnyịn mfịn? Spirit Abasi ama anam apostle Paul ewet ikọ Habakkụk oro ke leta emi enye ekewetde ọnọ ẹsọk mme Christian emi ẹkenyụn̄ ẹtiede ẹbet obufa ererimbot. (Kot Mme Hebrew 10:36, 37.) Ntre ọkpọkọm ikere ke se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ndinam nnyan̄a nnyịn ebịghi akaha, ẹyak ibet koro “enye mîditreke ndisu. Enye idibehe ini.”

17. Didie ke sista kiet akanam item emi Jehovah ọkọnọde Habakkuk?

¹⁷ Ini Jehovah eketịn̄de ikọ aban̄a utịt ye Habakkuk, Jehovah ọkọdọhọ Habakkuk “bet enye.” Ediwak ikọt Jehovah ẹnam item oro, ndusụk ke ẹbet ke ata ediwak isua idahaemi. Owo kiet ntre edi Louise emi ọkọtọn̄ọde ndinam n̄kpọ Jehovah ke 1939. Enye ọdọhọ ete: “Ini oro, n̄kekere ke Armageddon eyedi mbemiso n̄kụrede ufọkn̄wed sekọndri. Edi iketịbeke ntre. Ke mme isua emi ebede, se in̄wamde mi n̄ka iso mbet Jehovah anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde edi ndikot mbụk mme owo ke Bible emi ẹkebetde Jehovah anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Mmesikot mban̄a Noah, Abraham, Joseph, ye mbon eken. Ndika iso mbet an̄wam mi ye mbon en̄wen itetịm inịm ke obufa ererimbot esesịm ama.” Okpobụp ediwak ikọt Jehovah eken emi ẹma ẹkenam n̄kpọ esie ke ediwak isua, mmọ ẹditịn̄ ukem oro!

18. Didie ke ndise se Abasi okobotde edinam itetịm inịm ke obufa ererimbot ke edi?

¹⁸ Nnyịn ikwe kan̄a nte obufa ererimbot edide, edi imokụt mme ntantaọfiọn̄, eto, unam, ye mme owo nte nnyịn. Enyene ini emi mme n̄kpọ emi mîkodụhe ke ekondo nnyịn emi. Edi owo ndomokiet ikemeke ndifan̄a mfịn emi ke mme n̄kpọ oro idụhe. Jehovah mîkpokobotke mme n̄kpọ oro, mmọ ikpodụhe. (Gen. 1:1, 26, 27) Abasi nnyịn ọn̄wọn̄ọ ndinam obufa ererimbot odu, enye oyonyụn̄ anam se enye ọn̄wọn̄ọde oro. Ke obufa ererimbot, mme owo ẹyedu uwem ke nsinsi, idem oyonyụn̄ ọsọn̄ mmọ. Obufa ererimbot eyedi ke ini emi Abasi ekenịmde.​—Isa. 65:17; Edi. 21:3, 4.

19. Nso ke akpanam man etetịm ọbuọt idem ye Abasi?

¹⁹ Ini obufa ererimbot mîdịghe kan̄a mi, nam ofụri se ekekeme man etetịm ọbuọt idem ye Abasi. Sikọm Abasi nte enye akanamde Jesus edikpa afak nnyịn. Tie kere utọ odudu emi Jehovah enyenede. Nam mme n̄kpọ emi ẹdinamde etetịm ekpere Abasi. Ama anam ntre, emekeme nditiene nsịne ke otu “mbon oro otode ke mbuọtidem ye ime mmọ ẹbọ mme un̄wọn̄ọ ẹnyene.”​—Heb. 6:11, 12; Rome 5:5.