1. Ẹketịm didie ikọt Jehovah ke eyo mme apostle?

 INI ekededi emi Jehovah ọnọde ikọt esie utom ẹnam, enye esiyom mmọ ẹtetịm ẹnam utom oro, iyomke ẹnam nyahade-nyahade. (1 Cor. 14:33) Ke uwụtn̄kpọ, edi uduak Abasi yak ẹkwọrọ eti mbụk ke ofụri ererimbot. (Matt. 24:14) Jesus ke Jehovah ọdọn̄ yak ada usụn̄ ke utom oro. Jesus onyụn̄ okụt ete ke ẹnam enye ke nde ke nde. Ke eyo mme apostle, ekedi ẹsiak mme esop ke nsio nsio itie, ẹmek mbiowo nditeme mme owo se ẹkpenamde nnyụn̄ nda mmọ usụn̄. (Utom 14:23) Mme apostle ye mbiowo ke Jerusalem ẹkesitịn̄ nte ẹkpenamde n̄kpọ ke kpukpru mme esop, ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ke nditọete ke kpukpru esop ẹyenam se ẹtịn̄de. (Utom 15:2; 16:4) Nditọete ndikanam item emi ẹkenọde mmọ akanam “mme esop ẹka iso ndisọn̄ọ nda ke mbuọtidem nnyụn̄ ntọt ke ibat.”​—Utom 16:5.

2. Toto ke 1919, didie ke Jehovah eteme ikọt esie se ẹkpenamde, onyụn̄ ekpep mmọ Ikọ Abasi?

² Jehovah osụk etetịm ikọt esie tutu emi. Toto ke 1919, Jesus ke ada irenowo ifan̄ emi ẹyetde aran anam ndutịm utom ukwọrọikọ, onyụn̄ anam mmọ ẹda Bible ẹkpep mme mbet esie se ẹkpenamde ke nnennen ini. a (Luke 12:42) Se ikụtde owụt ke Jehovah ke ọdiọn̄ se irenowo oro ẹnamde.​—Isa. 60:22; 65:13, 14.

3-4. (a) Nọ uwụtn̄kpọ ndiwụt ufọn emi isidiade ke ntak emi ẹnamde n̄kpọ ke ndutịm ke esop Abasi. (b) Idineme nso ke ibuotikọ emi?

 ³ Ekpedi esop Abasi ekedi ‘nam okwo, nnam okịm,’ nnyịn ikpekemeke ndibot aban̄ nsio inua ke utom emi Jesus ọkọdọn̄de nnyịn. (Matt. 28:19, 20) Yak idọhọ ke owo ibahakede efakutom inọ nsio nsio esop, kpukpru owo ẹkwọrọ ebiet eke mmọ ẹmama. Ndusụk efakutom, ediwak mme asuanetop ẹkpedi ẹkwọrọ usenubọk, ẹkwọrọ uwemeyo, ẹkwọrọ mbubreyo, edi ndusụk owo ikwọrọke ndomo minit kiet ntem. Ndi emekeme ndikere mme ufọn en̄wen emi idiade ke ntak emi ẹnamde n̄kpọ ke ndutịm ke esop Abasi?

⁴ Nte Jesus eketịmde mme mbet esie ini enye okodude ke isọn̄, ntre ke enye aka iso etịm ikọt Abasi mfịn. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme uwụtn̄kpọ Jesus ye nte esop Abasi ẹtienede uwụtn̄kpọ esie. Iyeneme n̄ko nte ikemede ndiwụt ke imenen̄ede inịm ke esop Abasi edi emi.

ESOP ABASI ẸKPEBE JESUS

5. Nso idi usụn̄ kiet emi esop Abasi ẹkpebede Jesus? (John 8:28)

⁵ Jesus ekekpep se enye edinamde ye se enye editịn̄de oto Ete esie emi odude ke heaven. Esop Abasi ẹkpebe Jesus ke oro. Se mmọ ẹkpepde ẹte ke enen ye ke ọdiọk, ye nte mmọ ẹtemede nnyịn nte ikpodude uwem ẹto Bible. (Kot John 8:28; 2 Tim. 3:16, 17) Mmọ ẹsiti nnyịn ke ubọk ke ubọk yak isikot Ikọ Abasi inyụn̄ inanam se ikotde. Nso ufọn ke isidia ima inam item oro?

6. Nso idi akpan ufọn kiet emi isidiade ima ikpep Bible?

⁶ Ima ida mme n̄wed esop Abasi idụn̄ọde se idude ke Bible, imesinen̄ede idia ufọn. Ke uwụtn̄kpọ, imesikeme ndimen se Bible ekpepde ndomo ye se esop Abasi ẹdọhọde inam. Ima ikụt ke se ẹdọhọde inam oto Bible, imesinen̄ede inịm ke esop Jehovah ke isịne emi.​—Rome 12:2.

7. Ewe etop ke Jesus ọkọkwọrọ? Didie ke esop Abasi ẹkpebe enye?

⁷ Jesus ọkọkwọrọ “eti mbụk obio ubọn̄ Abasi.” (Luke 4:43, 44) Enye ama onyụn̄ ọdọhọ mme mbet esie ẹkwọrọ ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. (Luke 9:1, 2; 10:8, 9) Mfịn, kpukpru mbon emi ẹdude ke esop Jehovah ẹsikwọrọ ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹdụn̄ ke m̀mọ̀n̄ m̀mê utom mmọ ke esop Abasi awak didie.

8. Ewe utom ukpono ke ẹnọ nnyịn?

⁸ Ida ke edi ata ukpono nnyịn ndikwọrọ Obio Ubọn̄ Abasi nnọ mme owo! Idịghe kpukpru owo ẹdia utọ ukpono oro. Ke uwụtn̄kpọ, ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ikayakke ndiọi spirit ẹtịn̄ n̄kpọ ẹban̄a enye ẹnọ mbon en̄wen. (Luke 4:41) Mfịn, mbemiso owo etienede ikọt Jehovah ọkwọrọ ikọ, ana uwem esie owụt ke enye odot nditiene n̄kwọrọ. Ima ikwọrọ ikọ ke ebiet ekededi ye ini ekededi emi ikemede, iwụt ke enen̄ede enem nnyịn nte ẹyakde inam utọ utom oro. Ikpebe Jesus, iyom ndinam ofụri se ikekeme man ikwọrọ ikọ inọ mme owo inyụn̄ ikpep mmọ akpanikọ.​—Matt. 13:3, 23; 1 Cor. 3:6.

9. Didie ke esop Abasi ẹsinam ẹdiọn̄ọ enyịn̄ Abasi?

⁹ Jesus ama anam ẹdiọn̄ọ enyịn̄ Abasi. Ke akam emi enye ọkọbọn̄de ọnọ Ete esie ke heaven, enye ọkọdọhọ ete: ‘Ami mmanam ẹfiọk enyịn̄ fo.’ (John 17:26) Esop Abasi ẹkpebe se Jesus akanamde oro. Mmọ ẹsinam ofụri se ẹkekeme man ẹn̄wam mme owo ẹdiọn̄ọ enyịn̄ Abasi. Akpan n̄kpọ emi mmọ ẹdade ẹnam oro edi Edisana N̄wed Abasi​—Edikabade Eke Obufa Ererimbot. Ẹfiak ẹdọn̄ enyịn̄ Abasi ke mme itie emi enyịn̄ oro ọkọdọn̄ọde ke mme usem emi ẹkedade  ẹwet Bible. Usem emi Edikabade Eke Obufa Ererimbot odude ofụri ofụri m̀mê ubak ubak ebe 270. Ke akpa ye ọyọhọ ibuotikọ iba ke n̄wed Se Idin̄wamde Fi Ekpep Ikọ Abasi, oyokụt nte ẹnen̄erede ẹtịn̄ se inamde ẹfiak ẹdọn̄ enyịn̄ Abasi ke ebiet emi enye okodude, ye nte ẹsan̄ade ẹdiọn̄ọ ebiet emi ẹkpedọn̄de. Appendix C emi odude ke nwtsty ọdọn̄ọ ediwak n̄kpọ emi ẹwụtde ke akpana enyịn̄ Abasi odu utịm ike 237 ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek.

10. Se mma kiet ke Myanmar eketịn̄de ekpep fi nso?

¹⁰ Nnyịn ikpebe Jesus, iyom ndin̄wam adan̄a ediwak owo nte ikekeme ẹdiọn̄ọ enyịn̄ Abasi. Mma kiet emi edide isua 67 ke Myanmar ekedi ọdiọn̄ọ enyịn̄ Abasi, enye ọtọn̄ọ nditua onyụn̄ ọdọhọ ete: “Akpa ini n̄kopde ke Abasi ekere Jehovah edi emi. . . . Ẹmekpep mi ata akpan n̄kpọ.” Mbụk mma oro owụt ke mbon emi ẹyomde ndidiọn̄ọ Abasi ẹkpediọn̄ọ enyịn̄ Abasi, ke oro ekeme ndikpụhọde uwem mmọ.

KA ISO WỤT KE EMENEN̄EDE ENỊM KE ESOP ABASI EDI EMI

11. Didie ke mbiowo ẹkeme ndiwụt ke mmimọ imenịm ke esop Abasi edi emi? (Se ndise n̄ko.)

¹¹ Nso idi usụn̄ kiet emi mbiowo ẹkemede ndiwụt ke mmimọ imenen̄ede inịm ke esop Abasi edi emi? Esop Abasi ẹma ẹnọ mbiowo ndausụn̄ ke n̄kpọ, ọfọn mbiowo ẹtịn̄ enyịn ẹkot ndausụn̄ oro ẹnyụn̄ ẹnam se ẹkekeme man ẹnam se ẹtịn̄de. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsiteme mmọ nte ẹkpenịmde mbono esop ye nte ẹkpebọn̄de akam ke ibuot nditọete ke mbono esop, edi ikụreke ke oro. Ẹsiteme mmọ n̄ko nte ẹkpesede ẹban̄a mme erọn̄ Christ. Mbiowo ẹma ẹnam kpukpru se esop Abasi ẹdọhọde, oro esin̄wam nditọete ẹkụt ke ẹma mmimọ, ke owo idinyụn̄ iyakke n̄kpọ ndomokiet anam mmimọ.

12. (a) Ntak emi ọfọnde ibere ye mbon emi ẹdade usụn̄? (Mme Hebrew 13:7, 17) (b) Ntak emi ọfọnde isịn ekikere ke nti edu mbon emi ẹdade usụn̄?

¹² Mbiowo ẹma ẹteme nnyịn se ikpanamde, ọfọn inam se mmọ ẹtemede nnyịn ke ofụri esịt. Ima inam ntre, ayafiak emem mbon emi ẹdade usụn̄ ndinam utom mmọ. Bible ọdọhọ ikop uyo inọ mbon oro ẹdade nnyịn usụn̄ inyụn̄ isụk ibuot inọ mmọ. (Kot Mme Hebrew 13:7, 17.) Edi ekeme ndisọn̄ nnyịn ndusụk ini ndinam oro. Ntak-a? Irenowo oro ifọnke ima. Edieke isiyetde enyịn ise se mmọ mînamke ọfọn utu ke ndisịn ekikere ke se mmọ ẹnamde ọfọn, mme asua nnyịn ke in̄wam oro. Didie ke in̄wam mmọ? Nnyịn idinen̄ekede inịm ke esop Abasi edi emi; se mme asua nnyịn ẹkam ẹyomde edi oro. Nso idi akpan n̄kpọ emi ikpanamde man enyịn atara nnyịn ikụt nsu emi mme asua nnyịn ẹdomode ndida nsuan esop Abasi, ikûnyụn̄ inịm utọ nsu oro?

KÛYAK MBON EN̄WEN ẸNAM FI ETRE NDINEN̄EDE NNỊM KE ESOP ABASI EDI EMI

13. Didie ke mme asua Abasi ẹdomo ndibiat esop Abasi enyịn̄?

¹³ Mbon emi ẹsuade Abasi ẹsidomo ndinam eti n̄kpọ emi esop Abasi ẹnamde etie nte edi idiọkn̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, Bible anam ikụt ke Jehovah oyom mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye ẹsana idem, ẹkûnam oburobụt n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹkpono enye nte enye oyomde. Jehovah ọdọhọ ẹsio owo ekededi emi mîmaha ndikabade esịt ndian̄ade idem ke oburobụt n̄kpọ ẹfep ke esop. (1 Cor. 5:11-13; 6:9, 10) Ikụt ntre ke Bible. Imesinyụn̄ inam se Bible etịn̄de oro. Edi ima inam, mbon emi ẹsuade nnyịn ẹsidọhọ ke nnyịn imaha mbon en̄wen; ke mme owo mînamke n̄kpọ nte isinamde, esifafịna nnyịn; ke isinyụn̄ inam nte idi angel.

14. Kpukpru nsu emi ẹsude ẹban̄a esop Abasi ẹto anie?

 ¹⁴ Diọn̄ọ akpan owo emi odomode ndisuan esop Abasi. Kpukpru nsu emi ẹsude ẹban̄a esop Abasi ẹto Satan emi edide Devil. Enye edi “ete nsu.” (John 8:44; Gen. 3:1-5) Ntre ana idiọn̄ọ ke enye ayada ikọt esie asuan nsu aban̄a esop Jehovah. Se enye akanamde Jesus ye mme Christian eyo mme apostle edi oro.

15. Nso ke ikpọ owo ido ukpono mme Jew ẹkenam Jesus ye mme mbet esie?

¹⁵ Eyen Abasi ama ọfọn ama onyụn̄ anam nsio nsio utịben̄kpọ, edi nditọ ufọk Satan ẹma ẹsu nsu ẹdian enye. Ke uwụtn̄kpọ, ikpọ owo ido ukpono mme Jew ẹkedọhọ mme owo ke “andikara mme demon” ọnọ Jesus odudu ebịn demon osion̄o mme owo ke idem. (Mark 3:22) Ini ẹkebierede ikpe ẹyom ndiwot Jesus, ikpọ owo ido ukpono mme Jew ẹma ẹdọhọ ke enye esuene Abasi, ẹnyụn̄ ẹdọhọ mme owo yak ẹdọhọ ẹwot Jesus. (Matt. 27:20) Aka ko, nte mme mbet Jesus ẹsụk ẹkwọrọde eti mbụk, mbon emi ẹkesuade mmọ ẹma “ẹnyịk” mme owo ẹte ẹkọbọ mmọ. (Utom 14:2, 19) Kop se Enyọn̄-Ukpeme December 1, 1998 eketịn̄de aban̄a se idude ke Utom 14:2: “Sia mmọ mîyụhọke ye ndisịn etop oro, mme Jew ẹdide mme andibiọn̄ọ ẹma ẹtọn̄ọ ubịnikọt nsunsu edori ikọ, ẹdomode ndinam otu mme Gentile ẹsua mme Christian.”

16. Ima ikop mme mbụk emi mîdịghe akpanikọ, nso ke ikpeti?

¹⁶ Satan osụk ananam utom usu nsu tutu emi. Enye ke “[ada] kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ otụn usụn̄” mfịn. (Edi. 12:9) Okpokop ndiọi n̄kpọ emi ẹtịn̄de ẹban̄a esop Abasi m̀mê nditọete emi ẹdade usụn̄, ti ke se mme asua Abasi ẹkenamde Jesus ye mme Christian eyo mme apostle edi oro. Mfịn ke ẹkọbọ ikọt Jehovah, ke ẹnyụn̄ ẹsu nsu ẹdori mmọ. Ukem  ukem se Bible ọkọdọhọde ke ẹyenam mmọ edi oro. (Matt. 5:11, 12) Ima idiọn̄ọ ebiet emi kpukpru nsu oro ẹtode, inyụn̄ isọsọp inam n̄kpọ man nnyịn idinịm nsu oro, owo idikemeke ndibian̄a nnyịn. Edi nso ke ikpanam?

17. Ikpanam nso man nsunsu mbụk idinam nnyịn n̄kpọ? (2 Timothy 1:13) (Se n̄ko ekebe emi, “ Se Ikpanamde Ima Ikop Nsunsu Mbụk.”)

¹⁷ Kûnịm nsunsu mbụk. Apostle Paul ama etịn̄ nnennen se ikpanamde edieke ikopde nsunsu mbụk. Enye ọkọdọhọ Timothy ‘owụk ndusụk owo ete ẹkûkpan̄ utọn̄ ẹnọ mme nsunsu mbụk’ ẹnyụn̄ “[ẹsịn] mme nsunsu mbụk emi ẹsabarede se isanade.” (1 Tim. 1:3, 4; 4:7) Nsekeyen ekeme ndimen ndek ke isọn̄ nsịn ke inua sia idiọn̄ọke se edide ye se ndek ekemede ndinam enye. Akwa owo ọdiọn̄ọ se ndek ekemede ndinam imọ, ntre enye ididehe-dei imen isịn ke inua. Nnyịn isinịmke nsunsu mbụk sia imọdiọn̄ọ ebiet emi otode. Isinịm “nti ikọ” akpanikọ.​—Kot 2 Timothy 1:13.

18. Didie ke ikeme ndiwụt ke imenịm ke esop Abasi edi emi?

¹⁸ Kpukpru se inemede emi ẹdi usụn̄ ita ke otu ediwak usụn̄ emi esop Abasi ẹkpebede Jesus. Nte osụk ekpepde Bible aka, domo ndiyom mme usụn̄ en̄wen emi esop Abasi ẹkpebede Jesus. N̄wam mbon en̄wen ke esop mbufo ẹnen̄ede ẹnịm ke esop Abasi ke idu emi. Sọn̄ọ da nam n̄kpọ nọ Jehovah nyụn̄ nen̄ede bere ye esop emi Jehovah adade anam uduak esie man owụt ke imenen̄ede inịm ke esop Jehovah edi emi. (Ps. 37:28) Ẹyak ikûda ifet emi inyenede ndisịne ke otu mme owo emi ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹda ye enye ubre mbre.