1-2. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

EKPEDI ama otobo n̄kpọ emi afo oyomde usọp usọp ndien n̄kpọ oro idịghe idisịm ke ini akpanade edisịm, esitie fi didie ke idem? Ekeme ndidi esitie fi nte ẹtịn̄de ke Mme N̄ke 13:12. Itie oro ọdọhọ: “Idotenyịn emi ebịghide ndidi anam esịt ọdọn̄ọ.” Edi okpokop ata eti ntak emi anamde n̄kpọ oro okûsọp udûsịm, enye oro ekeme ndinam fi enyene ime ebet.

² Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme ndusụk itie Bible emi ẹdin̄wamde nnyịn ikpep ndisinyene ime mbet n̄kpọ. (Mic. 7:7) Ekem iyeneme ini iba emi anade inyene ime ibet Jehovah. Akpatre n̄kpọ emi idinemede edi nte Jehovah edidiọn̄de mbon emi ẹnyịmede ndinyene ime mbet enye.

3. Nso ke Mme N̄ke 21:5 ekpep nnyịn?

³ Mme N̄ke 21:5 anam ikụt ntak emi akpanade inyene ime. Itie oro ọdọhọ: “Kpukpru owo eke ẹnamde n̄kpọ ke ibụmede iditreke ndidu ke unana.” Nso ke itie oro ekpep nnyịn? Ekpep nnyịn ke owo emi enyenede ọniọn̄ esinyene ime etịn̄ enyịn anam n̄kpọ, se enye anamde esinyụn̄ ọfọn akan.

4. Nso ke Mme N̄ke 4:18 ekpep nnyịn?

⁴ Mme N̄ke 4:18 ọdọhọ ke “usụn̄ ndinen owo ebiet nyayama un̄wana emi akade-ka iso ayama tutu esịm ufọt uwemeyo.” Ufan̄ikọ emi anam ikụt ke Jehovah esiwụt ikọt esie se enye oyomde ndinam sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄, idịghe inikiet. Edi se ẹtịn̄de ke ufan̄ikọ emi ekeme ndinyụn̄ nnam ikụt nte owo esikpụhọrede onyụn̄ ekperede Abasi. Esida ini mbemiso  owo ekperede Abasi; isidịghe ẹmemen eto, ẹmia ibịt. Edieke itịn̄de enyịn ikpep Bible, inam se ikpepde, inyụn̄ inam se esop Abasi ẹtịn̄de, sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ iyenyene mme edu emi Christ enyenede, iyonyụn̄ inen̄ede idiọn̄ọ Abasi. Ẹyak ise uwụtn̄kpọ emi Jesus akadade anam se itịn̄de emi an̄wan̄a.

5. Didie ke Jesus akan̄wam nnyịn ikụt ke esida ini mbemiso owo okpụhọrede?

⁵ Jesus ama ọnọ uwụtn̄kpọ ndinam nnyịn ikụt ke etop Obio Ubọn̄ emi ikwọrọde inọ mme owo etie nte ekpri n̄kpasịp emi ọkọride sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ ke esịt owo emi amade se inende. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄kpasịp etịbe onyụn̄ ọkọri, ọniọn̄, edi enye [andikọtọ] ifiọkke nte asan̄ade. Isọn̄ osion̄o mfri ke idemesie sụn̄sụn̄, ebem iso osion̄o ikọn̄, ndien editop idem, ekem edidian n̄kpasịp ọyọhọ.” (Mark 4:27, 28) Ikọ Jesus ọkọwọrọ nso? Ọkọwọrọ ke ukem nte n̄kpọ emi ẹtọde esikọride sụn̄sụn̄, ke owo emi enyịmede se ikwọrọde inọ enye edikpụhọde sụn̄sụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, nte mbon emi isikpepde Bible ẹkperede Jehovah ẹka, iyọtọn̄ọ ndikụt nte mmọ ẹsion̄ode ubọk ẹkpọn̄ ndiọi n̄kpọ emi mmọ ẹkesinamde. (Eph. 4:22-24) Edi inaha ifre ke Jehovah anam ekpri n̄kpasịp emi ikọtọde do ọkọri.—1 Cor. 3:7.

6-7. Nte Jehovah okobotde isọn̄ ekpep nnyịn nso?

⁶ Se Jehovah akpananam, enye esinyene ime ada ini emi edikemde ndinam n̄kpọ oro mma, anam n̄kpọ oro. Enye esinam ntre man ọnọ enyịn̄ esie ubọn̄, man onyụn̄ ọfọn ye mme owo. Ẹyak ise nte Jehovah akadade ini obot isọn̄ emi ọnọ owo.

⁷ Bible etịn̄ nte Jehovah okobotde isọn̄ emi, ọdọhọ ke enye ama enịm “udomon̄kpọ esie,” “mme etak esie,” ye “itiat inụk esie.” (Job 38:5, 6) Enye ama akam ada ini afiak ese se enye okobotde. (Gen. 1:10, 12) Afo ekere ke ekesitie mme angel didie ndikụt obufa n̄kpọ emi Jehovah obotde osio? Anaedi esịt ama esinem mmọ etieti sia Bible ọdọhọ ke enyene ini kiet emi ekedide Abasi obot n̄kpọ ama, mmọ ‘ẹsio n̄kpo idara.’  (Job 38:7) Nso ke oro ekpep nnyịn? Jehovah akada ediwak tọsịn isua obot kpukpru se enye okobotde, edi ke enye ama akafiak ese mme n̄kpọ emi enye akadade ini obot, enye ama ọdọhọ ke mmọ “ẹfọn etieti.”—Gen. 1:31.

8. Iyom ndineme nso idahaemi?

⁸ Se isụk inemede emi ekpep nnyịn ke enyene ediwak itie Bible emi ẹkemede ndinam nnyịn ikụt ntak emi ọfọnde inyene ime. Ẹyak ineme ini iba emi anade inyene ime ibet Jehovah.

9. Siak ini kiet emi ikpenyenede ime ibet Jehovah.

⁹ Ekeme ndidi se inyenede ime ibet Jehovah ọbọrọ akam nnyịn. Ima ibọn̄ akam idọhọ Abasi an̄wam nnyịn iyọ se iwọrọde nnyịn mîdịghe an̄wam nnyịn itre n̄kpọ emi enye mîmaha, ekeme nditie nnyịn nte ke enye isọpke ibọrọ akam oro nte ikekerede. Ntak emi Jehovah mîsibọrọke kpukpru akam ndondo emi ibọn̄de?

10. Ntak emi ọfọnde yak edi ima ibọn̄ akam nnyịn inyene ime ibet Jehovah ọbọrọ?

¹⁰ Jehovah esitịm akpan̄ utọn̄ okop mme akam nnyịn. (Ps. 65:2) Ima ibọn̄ akam ke ofụri esịt ke enye esida ọdiọn̄ọ ke imọbuọt idem ye enye. (Heb. 11:6) Ima idọhọ enye an̄wam nnyịn inam se inemde enye esịt, enye esinen̄ede oyom ndikụt se nnyịn inamde man inam se iben̄ede enye oro. (1 John 3:22) Ntre ima idọhọ Jehovah an̄wam nnyịn itre n̄kpọ emi enye mîmaha, ọfọn inyene ime inyụn̄ inam se ikekeme man ikpụhọde. Enyene se Jesus eketịn̄de emi owụtde ke ndusụk ini imekeme ndibọn̄ akam, Abasi ibọrọke ndondo oro. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹka iso ẹben̄e, ndien ẹyenọ mbufo; ẹka iso ẹyom, ndien mbufo ẹyekụt; ẹka iso ẹkọn̄, ndien ẹyeberede ẹnọ mbufo. Koro kpukpru owo eke ẹben̄ede ẹbọde, kpukpru owo eke ẹnyụn̄ ẹyomde ẹkụtde, ẹdinyụn̄ ẹbererede ẹnọ kpukpru owo eke ẹkọn̄de.” (Matt. 7:7, 8) Ima inam se Jesus eketịn̄de oro inyụn̄ ‘ikọbọ ke akam,’ imenịm ke Ete nnyịn emi odude ke heaven oyokop akam nnyịn onyụn̄ ọbọrọ.—Col. 4:2.

11. Ekpetie nnyịn nte ke Abasi isọpke ibọrọ akam nnyịn, didie ke Mme Hebrew 4:16 ekeme ndin̄wam nnyịn?

¹¹ Ọkpọkọm etie nnyịn nte ke Jehovah isọpke ndibọrọ akam nnyịn, enye ọn̄wọn̄ọ ke iyọbọrọ “ke nnennen ini.” (Kot Mme Hebrew 4:16.) Ntre, Jehovah mîsọpke ibọrọ akam nnyịn nte ikoyomde, inaha iyat esịt ye enye. Ke uwụtn̄kpọ, enen̄ede ebịghi ediwak owo ẹkebọn̄ akam ẹdọhọ Abasi edisobo idiọk ererimbot emi, onyụn̄ anam ukara esie ọtọn̄ọ. Jesus ama akam ọdọhọ ibọn̄ akam idọhọ Abasi anam ntre. (Matt. 6:10) Edi ọkpọdiọk etieti edieke owo ekpetrede ndibuọt idem ke Abasi ke ntak emi utịt mîdịghe ke ini emi mme owo ẹkedoride enyịn! (Hab. 2:3; Matt. 24:44) Ọfọn inyene ime ika iso ibet Jehovah, ibọn̄ akam inọ enye, inyụn̄ inịm ke enye oyokop akam nnyịn. Utịt edidi ke ata nnennen ini, sia Jehovah enenịm “usen ye hour” emi anade enye edi. Enye ama onyụn̄ edi, kpukpru nnyịn iyokụt ke mfọnn̄kan ini edi oro.—Matt. 24:36; 2 Pet. 3:15.

12. Ini ewe ke ekeme ndinen̄ede nsọn̄ nnyịn ndinyene ime?

¹² Ekeme ndiyom inyene ime ibet Jehovah enen̄ede n̄kpọ. Mbon ererimbot emi ẹsiwak ndidiọk uwem ye mbon emi mîtoho obio mmọ, ekpụk mmọ, m̀mê idụt mmọ. Irenowo ẹdiọk uwem ye iban, iban ẹnyụn̄ ẹdiọk uwem ye irenowo. Ẹsidiọk uwem n̄ko ye mbon emi ẹbiomode ndo m̀mê emi ẹnyenede  mfịna en̄wen. Ẹfịk ediwak ikọt Jehovah ke ntak emi mmọ ẹnamde se Bible ekpepde. Ẹkpenam nnyịn ekededi ke otu emi, ana iti se Jesus eketịn̄de ete ke “ẹyenyan̄a owo eke ediyọde tutu esịm utịt.” (Matt. 24:13) Edi, eyenete ekpesịne ke esop anam akwa idiọkn̄kpọ ndien afo okụt mîdịghe okop, nso ke akpanam? Ẹma ẹtịn̄ n̄kpọ oro ẹnọ mbiowo, ndi ayayak n̄kpọ oro esịn mmọ ke ubọk, enyene ime ebet mmọ ẹse ẹban̄a mfịna oro nte Jehovah ọdọhọde? Owo ama anam akwa idiọkn̄kpọ, nso ke mbiowo ẹsinam?

13. Owo ama anam akwa idiọkn̄kpọ, Jehovah oyom mbiowo ẹnam nso?

¹³ Mbiowo ẹma ẹkop ke eyenete anam akwa idiọkn̄kpọ, mmọ ẹsibọn̄ akam ẹdọhọ Jehovah ọnọ mmimọ “ọniọn̄ eke otode enyọn̄” man ikeme ndinen̄ede nse mban̄a n̄kpọ oro nte Jehovah oyomde. (Jas. 3:17) Se inen̄erede ibehe mbiowo esidi mmọ ndidomo nte ẹkekeme ndin̄wam anamidiọk oro “ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ndudue esie.” (Jas. 5:19, 20) N̄kpọ efen edi ke mmọ ẹsiyom ndinam se mmọ ẹkekeme man ẹkpeme esop ẹnyụn̄ ẹdọn̄ mbon emi anamidiọk oro ekeduede esịt. (2 Cor. 1:3, 4) Mbiowo ẹma ẹkop ke owo anam akwa idiọkn̄kpọ, akpa n̄kpọ emi mmọ ẹsinamde esidi ndinen̄ede ntịm ndụn̄ọde ndiọn̄ọ se iketịbede. Oro ekeme ndida ini. Ekem mmọ ẹyebọn̄ akam, ẹtịm ẹdomo ndida item N̄wed Abasi n̄n̄wam anamidiọk oro, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede enye ke “udomo oro odotde.” (Jer. 30:11) Okposụkedi emi esidide n̄kpọ ama etịbe mmọ ẹsọsọp ẹnam n̄kpọ ẹban̄a n̄kpọ oro, isinyụn̄ idịghe mmọ idaha-da ini idụn̄ọde se iketịbede, mmọ ẹbiere ikpe ẹnọ owo. Mbiowo ẹma ẹnam n̄kpọ nte Jehovah ọdọhọde ẹnam, se mmọ ẹbierede ọyọfọn ye kpukpru owo ke esop. Idem ke ini mbiowo ẹnamde nnennen se akpanade ẹnam, se iketịbede ekeme ndisụk mbiak owo emi ẹkeduede. Ekpedi afo ke ẹkedue, nso ke akpanam man se ẹkenamde fi okûnen̄ede ubiak fi?

14. Edieke edide eyenete anam se inen̄erede ibiak fi, mbụk anie ke Bible ekeme ndin̄wam fi?

¹⁴ Ndi akanam owo anam n̄kpọ emi enen̄erede abiak fi? Akam ekeme ndidi eyenete ke ekedi. Ama ese Bible, oyokụt nti uwụtn̄kpọ emi ẹkpepde nnyịn nte ikpenyenede ime ibet Jehovah enen̄ede n̄kpọ. Uwụtn̄kpọ kiet edi eke Joseph. Nditọete esie ẹma ẹnam  enye ibak, edi enye ikayakke oro anam enye akabade owo iyatesịt. Enye ama esịn idem anam se enye ekekeme ọnọ Jehovah, Jehovah ama onyụn̄ enen̄ede ọdiọn̄ enye nte enye ekenyenede ime ọyọ se ikọwọrọde enye. (Gen. 39:21) Utịt utịt, Joseph ama efen ọnọ nditọete esie, Jehovah ama onyụn̄ ọdiọn̄ enye. (Gen. 45:5) Esịt ayana nnyịn sụn̄ edieke ikperede Jehovah inyụn̄ inyenede ime ibet enye enen̄ede n̄kpọ ke nnennen ini esie, ukem nte Joseph.—Ps. 7:17; 73:28.

15. Ini ẹketịn̄de idiọkn̄kpọ ẹban̄a sista kiet, nso ikan̄wam enye ọyọ, esịt onyụn̄ ana enye sụn̄?

¹⁵ Idịghe kpukpru se ẹnamde nnyịn ẹdidiọk nte se ẹkenamde Joseph, edi idiọkn̄kpọ ekededi emi ẹnamde nnyịn ekeme ndisụk mbiak nnyịn. Edieke inamde se Bible etịn̄de ini inyenede mfịna ye owo, ekpededi owo oro idịghe eyenete, iyọbọ ufọn. (Phil. 2:3, 4) Kop se iketịbede inọ sista kiet. Eyenan̄wan kiet ke itieutom mmọ ama asan̄a etịn̄ ndiọi n̄kpọ aban̄a enye ọnọ mbon en̄wen. Se eyenan̄wan oro eketịn̄de ekedi nsu, ama onyụn̄ abiak sista oro etieti. Sista oro ama omụm idem akama onyụn̄ ekere se Jesus akanamde ini ẹkenamde enye mbiet n̄kpọ oro. Ini mme owo ẹkesụn̄ide Jesus, enye ikosụn̄ike mmọ usiene. (1 Pet. 2:21, 23) Oro ama anam sista oro ebiere ndision̄o idem n̄kpọn̄ eyenan̄wan oro. Ekem ko sista oro ama edikop ke eyenan̄wan oro ọkọdọn̄ọ ata idiọk udọn̄ọ emi mîyakke ekikere ana enye sụn̄. Oro ama anam sista nnyịn ekere ke ekeme ndidi idịghe eyenan̄wan oro akama anam n̄kpọ oro. Ama enen̄ede enem enye nte enye ekenyenede ime ọyọ se ẹkenamde enye oro, esịt onyụn̄ ana enye sụn̄.

16. Nso ikeme ndidọn̄ fi esịt edieke ẹfịkde fi? (1 Peter 3:12)

¹⁶ Ekpedi ẹfịk fi m̀mê ẹnam fi n̄kpọ en̄wen emi abiakde fi, ti ke Jehovah esikpere “mmọ eke esịt obụn̄ọde.” (Ps. 34:18) Nte afo enyenede ime onyụn̄ otopde mbiomo fo odori enye anam enye ama fi. (Ps. 55:22) Enye edi Ebiereikpe ofụri ererimbot. Inyeneke se itịbede emi enye mîkwe. (Kot 1 Peter 3:12.) Ama enyene mfịna emi akande fi ubọk, ndi eyenyịme ndinyene ime mbet enye?

17. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinam nso nnọ nnyịn ke Isaiah 30:18?

¹⁷ Ibịghike ukara Abasi ke edi, Ete nnyịn emi odude ke heaven oyonyụn̄ ada ukara esie oro ọdiọn̄ nnyịn etieti. Isaiah 30:18 ọdọhọ: “Jehovah eyetie ebet ndifọn mbufo mfọn, enye oyonyụn̄ adaha ada nditua mbufo mbọm. Koro Jehovah edi Abasi emi ekpede edinen ikpe. Kpukpru mbon oro ẹtiede ẹbet enye ẹyekop inemesịt.” Jehovah eyenen̄ede ọdiọn̄ mbon emi ẹnyenede ime ẹbet enye. Enye ọyọdiọn̄ mmọ idahaemi, afiak ọdiọn̄ mmọ ke obufa ererimbot emi edide.

18. Nso nti n̄kpọ ina ibet nnyịn?

¹⁸ Ikọt Abasi ẹma ẹdụk obufa ererimbot, editịmede esịt ye mfịna emi mmọ ẹnyenede mfịn ididụhe aba. Ufịk ye ubiak ididụhe aba. (Edi. 21:4) Nnyịn iditịmekede esịt ikere m̀mê iyenyene se iyomde sia n̄kpọ ẹdidi barasuene. (Ps. 72:16; Isa. 54:13) Eyenem tutu!

19. Jehovah etịm nnyịn idem idahaemi sụn̄sụn̄ ọnọ nso?

¹⁹ Jehovah ke an̄wam nnyịn idahaemi yak itre ndiọi edu inyụn̄ inyene nti ido emi enye amade. Enye ada oro ekpep nnyịn nte ididude uwem ke Paradise. Kûyak idem emem fi, kûnyụn̄ utre ndinam n̄kpọ Jehovah. Ata uwem ke edi ke iso! Itetie ibet uwem oro. Edi kan̄a ke emi, ẹyak inyene ime ibet Jehovah anam utom esie ama!