1. Nso ke ikeme ndibụp ima itie ikere kpukpru se Jehovah obotde?

IMA itie ikere kpukpru se Jehovah okobotde, ekeme nditie nnyịn nte eketiede David emi eketienede ewet Psalm. Enye ama ọbọn̄ akam obụp Jehovah ete: “Ke ini n̄kụtde mme heaven fo, kpa mme utom nnuenubọk fo, ọfiọn̄ ye mme ntantaọfiọn̄ emi afo anamde, owo edi nso eke afo etide enye, eyen owo onyụn̄ edi nso eke afo esede aban̄a enye?” (Ps. 8:3, 4) Ukem nte David, ima ise ikpọ n̄kpọ emi Jehovah okobotde, idem ekeme ndikpa nnyịn m̀mê nso inam enye eti utọ owo nte nnyịn. Edi nte idikụtde ke ibuotikọ emi, Jehovah ama ese aban̄a akpa eren ye n̄wan emi enye okobotde, Adam ye Eve, onyụn̄ esịn mmọ ke ubon esie.

2. Nso ke Jehovah okoyom Adam ye Eve ẹnam?

² Adam ye Eve ẹkedi akpa nditọ emi Jehovah ekenyenede ke isọn̄, Jehovah okonyụn̄ edi edima Ete mmọ ke heaven. Enye ikoyomke ebe ye n̄wan oro ẹwawan̄ ubọk ẹtie. Abasi ọkọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ẹtọt ẹnyụn̄ ẹwak ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹkan enye.” (Gen. 1:28) Akana mmọ ẹnyene nditọ ẹnyụn̄ ẹtịm isọn̄ emi mmọ ẹdụn̄de ẹkama. Ekpedi Adam ye Eve ẹma ẹkop uyo Jehovah, mmọ ye nditọ mmọ ẹkpekesịne ke ubon Jehovah ke nsinsi.

3. Inam didie idiọn̄ọ ke itie emi Jehovah ekenịmde Adam ye Eve ke ubon esie ekedi itie ukpono?

³ Jehovah ama ọnọ Adam ye Eve itie ukpono ke ubon esie. David eketịn̄ ke Psalm 8:5 aban̄a nte Jehovah okobotde owo ete: “Afo omonyụn̄ anam enye ekpri esisịt akan  mme angel, ndien ada ubọn̄ ye uyai ayara enye.” Imọdiọn̄ọ ke Jehovah ikọnọhọ mme owo ukem odudu, ifiọk, ye ukeme emi enye ọnọde mme angel. (Ps. 103:20) Kpa ye oro, owo ekpri esisịt akan mme okopodudu angel oro. Omokụt do ke uku emi Jehovah ọkọnọde akpa ete ye eka nnyịn ikedịghe ekpri!

4. Nso ke nsọn̄ibuot akanam Adam ye Eve? Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

 ⁴ Nsọn̄ibuot ama anam Jehovah osio Adam ye Eve ke ubon esie. Oro esịn ubon Adam ke ata ikpọ mfịna, nte idikụtde ke ibuotikọ emi. Edi Jehovah osụk adaduak se enye akaduakde. Enye oyom mbon emi ẹmade ndinam se enye ọdọhọde ẹdi nditọ esie ke nsinsi. Ẹyak ibem iso ineme se Jehovah anamde owụt ke imọ imada nnyịn ke n̄kpọ. Ekem iyeneme se ikpanamde idahaemi man iwụt ke imoyom ndisịne ke ubon Abasi. Ke akpatre, iyeneme nti n̄kpọ emi Jehovah edinamde inọ nditọ esie emi ẹdidude ke isọn̄ ke nsinsi.

5. Didie ke ikeme ndiwụt Jehovah ke imama nte enye okobotde nnyịn ke mbiet esie?

⁵ Jehovah ndibot nnyịn ke mbiet esie owụt ke enye ada nnyịn ke n̄kpọ. (Gen. 1:26, 27) Sia Jehovah okobotde nnyịn ntre, imekeme ndikpep ndinyene ediwak nti edu esie, utọ nte ima, mbọm, nsọn̄ọnda, ye edinen ido. (Ps. 86:15; 145:17) Imesinọ Jehovah ubọn̄ ke ini inyenede mme edu ntem, inyụn̄ iwụt ke imama nte enye okobotde nnyịn ke mbiet esie. (1 Pet. 1:14-16) Esịt esinem nnyịn ke ini idude utọ uwem emi Ete nnyịn eke heaven amade. Jehovah ndikonyụn̄ mbot nnyịn ke mbiet esie anam yak ikeme ndidi utọ owo emi enye oyomde ke ubon esie.

6. Didie ke Jehovah okowụt ke imada owo ke n̄kpọ ini enye okobotde isọn̄?

⁶ Jehovah ama etịm ata eti itie ọnọ nnyịn idụn̄. Anyan ini mbemiso Jehovah obotde akpa owo ke isọn̄ emi, enye ama ọdiọn̄ isọn̄ man ọfọn se owo odụn̄de. (Job 38:4-6; Jer. 10:12) Jehovah ama obot ediwak nti n̄kpọ man nnyịn ikop inem uwem, sia enye ọfọn ido onyụn̄ atat ubọk. (Ps. 104:14, 15, 24) Ndusụk ini, enye ama esifiak ese mme n̄kpọ emi enye okobotde onyụn̄ “okụt ke ọfọn.” (Gen. 1:10, 12, 31) Jehovah ama ayak kpukpru ndiye n̄kpọ emi enye okobotde ke isọn̄ esịn owo ke ubọk ete “akara.” Oro owụt ke enye ada owo ke n̄kpọ. (Ps. 8:6) Jehovah oyom mme owo emi ẹfọnde ẹma ẹse ẹban̄a mme n̄kpọ emi enye okobotde ke nsinsi. Ndi emesiwak ndikọm Jehovah ke se enye aduakde oro?

7. Didie ke Joshua 24:15 owụt ke owo ekeme ndimek se enye oyomde ndinam?

⁷ Jehovah ọnọ nnyịn ifụre ndimek se iyomde ndinam. Nnyịn owo kiet kiet idimek nte ididude uwem nnyịn. (Kot Joshua 24:15.) Edima Abasi nnyịn esinem esịt ke ini imekde ndinam n̄kpọ esie. (Ps. 84:11; N̄ke 27:11) Enyene ediwak nti n̄kpọ emi ikemede ndida ifụre emi enye ọnọde nnyịn do mmek. Yak ise se ikemede ndikpep nto Jesus.

8. Siak n̄kpọ kiet emi Jesus ekemekde ndinam.

⁸ Usụn̄ kiet emi ikemede ndikpebe Jesus edi ndisibem iso n̄kere se idifọnde ye mbon en̄wen. Enyene usen kiet emi ekenen̄erede akak Jesus ye mme apostle esie tutu mmọ ẹdaha ẹkeyom itie emi uyom mîdụhe man ẹduọk odudu. Edi idem odudu oro mmọ ikọduọkke sia otuowo ẹma ẹyịre udịm ẹbịne mmọ ẹte Jesus ekpep mmimọ n̄kpọ. Edi Jesus ikayatke esịt, mbọm mmọ akakam ananam enye. Ntre ‘enye ama ọtọn̄ọ ndikpep  mmọ ediwak n̄kpọ.’ (Mark 6:30-34) Ke ini idade ini ye odudu emi ikpadade inam n̄kpọ idem nnyịn in̄wam mme owo ukem nte Jesus, iyọnọ Ete nnyịn eke heaven ubọn̄. (Matt. 5:14-16) Oro onyụn̄ owụt Jehovah ke imoyom ndisịne ke ubon esie.

9. Nso ke mme ete ye eka ẹkpesiti?

⁹ Jehovah anam mme owo ẹkeme ndinyene nditọ, onyụn̄ ọdọhọ mmọ ẹkpep nditọ mmọ ẹma imọ ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ imọ. Ekpedi emenyene eyen, ndi amama ọsọn̄urua enọ oro? Kpa ye emi Jehovah anamde mme angel ẹkeme ndinam ediwak utịbe utịbe n̄kpọ, enye inamke mmọ ẹkeme ndinyene nditọ. Ntre ekpedi emenyene nditọ, sinen̄ede kọm Jehovah nte enye enyịmede fi ọbọk mmọ. Jehovah oyom mme ete ye eka ẹda ‘ntụnọ ye item imọ’ ẹbọk nditọ mmọ. (Eph. 6:4; Deut. 6:5-7; Ps. 127:3) Esop Jehovah ẹda se idude ke Bible ẹsion̄o ediwak n̄kpọ emi ẹdin̄wamde mme ete ye eka ẹnam se Jehovah etịn̄de emi, utọ nte mme n̄wed, vidio, ikwọ, ye mme ibuotikọ emi ẹdude ke ikpehe Intanet nnyịn. Imenen̄ede ikụt ke Ete nnyịn eke heaven ye Eyen esie ẹma nditọwọn̄ etieti. (Luke 18:15-17) Ntre esinem Jehovah mme ete ye eka ẹma ẹberi edem ke enye, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹtịme ndise mban̄a ndima nditọ mmọ. Utọ mme ete ye eka oro ẹn̄wam nditọ mmọ ẹdori enyịn ndidu ke ubon Jehovah ke nsinsi!

10-11. Nso ke Jehovah ada ufak anam ọnọ nnyịn?

¹⁰ Jehovah ama ọnọ edima Eyen esie edikpa ọnọ nnyịn man ikeme ndifiak nsịne ke ubon esie. Nte iketịn̄de ke  ikpehe 4, idiọkn̄kpọ Adam ye Eve ama anam mmọ ẹkûsịne aba ke ubon Jehovah. Oro ikonyụn̄ iyakke nditọ mmọ ẹsịne. (Rome 5:12) Ama ọfọn nte Jehovah okosiode Adam ye Eve ke ubon esie sia mmọ ẹkekokoi ẹsọn̄ ibuot ye enye. Edi eke nditọ mmọ? Jehovah ama ubonowo, ntre enye ama anam ndutịm man nditọ Adam emi ẹkopde item ẹkeme ndisịne ke ubon esie. Enye akanam emi ke ndiyak Jesus Christ emi edide ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie edikpa afak mmọ. (John 3:16; Rome 5:19) N̄kpa Jesus oro anam Jehovah ekeme ndida owo 144,000 emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Enye nnyene nte nditọ.—Rome 8:15-17; Edi. 14:1.

¹¹ Ediwak miliọn mme owo en̄wen ke ẹnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt n̄ko. Mbon oro ẹdori enyịn ke Jehovah eyemen mmimọ esịn ke ubon esie ọyọhọ ọyọhọ mmimọ ima ibe akpatre udomo ke utịt Tọsịn Isua Ukara Christ. (Ps. 25:14; Rome 8:20, 21) Idotenyịn oro anam mmọ ẹsikot Jehovah emi edide Andibot mmọ “Ete” idem idahaemi. (Matt. 6:9) Mbon emi ẹdisetde idi n̄ko ẹyedikpep se Jehovah oyomde mmọ ẹnam. Mbon emi ẹdikopde item ke otu mmọ ẹyetiene ẹsịne ke ubon Jehovah.

12. Nso mbụme ke idibọrọ idahaemi?

¹² Imokụt ediwak n̄kpọ emi Jehovah anamde owụt ke imọ imada mme owo ke n̄kpọ. Enye adada mbon emi ẹyetde aran enyene nte nditọ, onyụn̄ anam “akwa otuowo” ẹdori enyịn ndidi mbon ubon esie ọyọhọ ọyọhọ ke obufa ererimbot. (Edi. 7:9) Nso ke ikpanam iwụt Jehovah idahaemi ke imoyom ndisịne ke ubon esie ke nsinsi?

13. Nso ke ikpanam man itiene isịne ke ubon Jehovah? (Mark 12:30)

¹³ Nam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt fo man owụt ke amama enye. (Kot Mark 12:30.) Ke otu kpukpru n̄kpọ emi Jehovah ọnọde nnyịn, enye ndinam ikeme ndituak ibuot nnọ enye esịne ke otu mbon emi ẹkponde  ẹkan. Nnyịn ‘ndinịm mme ewụhọ Jehovah’ owụt ke imama enye. (1 John 5:3) Ewụhọ kiet emi Jehovah oyomde nnyịn inịm edi ndinam mme owo ẹdi mbet Jesus nnyụn̄ n̄n̄wam mmọ ẹna baptism, nte Jesus ọkọdọhọde. (Matt. 28:19) Jesus ama onyụn̄ ọdọhọ yak ima kiet eken. (John 13:35) Jehovah ayanam mbon emi ẹkopde item ẹsịne ke otu mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye ke ofụri ererimbot.—Ps. 15:1, 2.

14. Nso ke ikpanam iwụt ke imama mbon en̄wen? (Matthew 9:36-38; Rome 12:10)

¹⁴ Wụt ke amama mme owo. Ima edi ata akpan edu Jehovah. (1 John 4:8) Enye ama ama nnyịn idem mbemiso idiọn̄ọde enye. (1 John 4:9, 10) Nnyịn ndima mme owo owụt ke imekpebe enye. (Eph. 5:1) Ata eti n̄kpọ kiet emi ikpanamde iwụt mme owo ke imama mmọ edi ndin̄wam mmọ ẹdiọn̄ọ Jehovah ke usen ifan̄ emi osụhọde mi. (Kot Matthew 9:36-38.) Oro ayan̄wam mmọ ẹdiọn̄ọ se ẹkpenamde man ẹtiene ẹsịne ke ubon Abasi. Idem ke owo ama akana baptism, ana ika iso ima enye inyụn̄ ikpono enye. (1 John 4:20, 21) Idinam didie? N̄kpọ kiet edi ndisinịm ke enye anam n̄kpọ Abasi ke ofụri esịt. Ke uwụtn̄kpọ, mîn̄wan̄ake nnyịn se inamde enye anam ndusụk n̄kpọ, nnyịn ididọhọke ke enyene se enye oyomde, ke oro anam enye anam. Idikam ikpokpono eyenete nnyịn oro, ibat ke enye ọfọn akan nnyịn.—Kot Rome 12:10; Phil. 2:3.

15. Mmanie ke ikpọfọn ido inyụn̄ itua mbọm?

¹⁵ Fọn ido ye kpukpru owo, nyụn̄ tua mmọ mbọm. Ana inam se Bible ọdọhọde edieke iyomde Jehovah edi Ete nnyịn ke nsinsi. Ke uwụtn̄kpọ, Jesus ọkọdọhọ yak isifọn ido ye kpukpru owo inyụn̄ itua mmọ mbọm, idem ye mbon oro ẹsuade nnyịn. (Luke 6:32-36) Edi ekeme ndisọn̄ nnyịn ndinam emi ndusụk ini. Ekpedi ntre, ana ikpep ndikere n̄kpọ nte Jesus inyụn̄ inam n̄kpọ nte enye. Edieke idomode ofụri ukeme nnyịn ndikop uyo Jehovah nnyụn̄ n̄kpebe Jesus, oro owụt Ete nnyịn eke heaven ke imoyom ndisịne ke ubon esie ke nsinsi.

16. Nso ke ikpanam mbak owo idida ndọk iyet ubon Jehovah?

¹⁶ Kûyak ẹda ndọk ẹyet ubon Jehovah. Ekpri eyeneka esiwak ndikpebe se akamba eyeneka esie anamde. Akamba eyeneka okpodu uwem nte Bible ọdọhọde, ekpri eyeneka esie eyekpebe enye. Edi enye okpodu etịme etịme uwem, ekpri eyeneka esie ekeme nditiene ndu utọ uwem oro. Ukem oro ke edi ke ubon Jehovah. Owo emi ekesisọn̄de idem ke esop akpa okpoforo owo mfiakedem mîdịghe enye esịne anam oburobụt n̄kpọ m̀mê ndiọi n̄kpọ eken, nditọete ẹkeme ndikpebe enye. Kpukpru mmọ ẹyeda ndọk ẹsọk ubon Jehovah. (1 Thess. 4:3-8) Inaha ikpebe ndiọi n̄kpọ, inyụn̄ inaha iyak n̄kpọ ndomokiet adian̄ade nnyịn ọkpọn̄ edima Ete nnyịn eke heaven.

17. Nso ke nnyịn mîkpekereke? Ntak-a?

¹⁷ Buọt idem ye Jehovah, kûbuọt ke inyene. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke iyọnọ nnyịn udia, ọfọn̄, ye itie udakibuot edieke ibemde iso iyom Obio Ubọn̄ imọ inyụn̄ idude uwem nte imọ idọhọde. (Ps. 55:22; Matt. 6:33) Akpana un̄wọn̄ọ oro anam nnyịn ikûkere ke inyene ererimbot emi eyekpeme nnyịn onyụn̄ anam esịt enem nnyịn. Imọdiọn̄ọ ke n̄kukụre se ikemede ndinam esịt ana nnyịn sụn̄ edi ndinam se Jehovah amade. (Phil. 4:6, 7) Ekpededi imenyene okụk ndidep emi ye oko, ana inen̄ede ikere m̀mê imenyene ini m̀mê odudu ndida mmọ nnam se akpanade ida inam, nnyụn̄ ntịm mmọ n̄kama. Ndi imekeme ndisio ofụri esịt nnyịn nsịn ke mme  n̄kpọ emi inyenede? Ana iti ke Jehovah ọnọ nnyịn utom inam ke ubon esie. Emi ọwọrọ ke inaha iyak n̄kpọ ndomokiet akpan nnyịn ndise utom oro nnam. Nnyịn iyomke nditie nte akparawa emi ekesịnde ndidi mbet Jesus onyụn̄ ataba ifet enye ndisịne ke otu mbon emi Jehovah adade enyene nte nditọ, ke ntak emi enye ekenen̄erede ama inyene esie!—Mark 10:17-22.

18. Nso ukpono ye edidiọn̄ ke mbon emi ẹkopde uyo Jehovah ẹdinyene ke nsinsi?

¹⁸ Mbon emi ẹkopde uyo Jehovah ẹyema enye ẹnyụn̄ ẹtuak ibuot ẹnọ enye ke nsinsi! Idụhe ukpono emi okponde ntre. Eyenem mbon emi ẹdidude ke isọn̄ ndise mban̄a ediye isọn̄ emi Jehovah okobotde ọnọ mmọ ẹdụn̄. Ekpri ini ayak, Obio Ubọn̄ Abasi ayanam isọn̄ emi ye kpukpru se idude ke esịt ẹfiak ẹye nte ẹkeyede. Adam ye Eve ndikemek ndikpọn̄ ubon Abasi ama ada ediwak mfịna edi. Jesus ayanam kpukpru oro ẹtre. Jehovah ayanam ata ediwak miliọn mme owo ẹset, onyụn̄ anam mmọ ẹkeme ndidu uwem ke nsinsi ke isọn̄ emi ẹma ẹkenam akabade edi Paradise, inyụn̄ idọn̄ọke aba. (Luke 23:42, 43) Mbon emi ẹnamde n̄kpọ Jehovah ẹma ẹfọn ẹma, mmọ ẹyenam ẹkụt “ubọn̄ ye uyai” emi David ekewetde aban̄a.—Ps. 8:5.

19. Nso ke nnyịn mîkpefreke?

¹⁹ Ekpedi afo esịne ke otu “akwa otuowo,” enyene utịbe utịbe n̄kpọ emi anade ebet fi. Jehovah ama fi onyụn̄ oyom fi esịne ke ubon imọ ke nsinsi. Ntre nam se ekekeme man anam esịt enem enye. Kûfre se Jehovah ọn̄wọn̄ọde ọnọ fi ndomo usen kiet. Kûda ifet afo ndituak ibuot nnọ edima Ete nnyịn ke heaven ubre mbre, nyụn̄ nen̄ede ma nte edikemede nditoro enye ke nsinsi!