1. Akpa Thessalonica 5:11 owụt ke nso utom ke kpukpru nnyịn isinam?

 NDI akanam esop mbufo ẹbọp obufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mîdịghe ẹdiọn̄ akani emi okodude? Ekpedi ntre, imenịm ke ufreke nte eketiede fi ke idem akpa usen emi odụkde mbono esop ke obufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro. Ama enen̄ede ọkọm Jehovah. Anaedi ama atua tutu ukwe uyo ukwọ ikwọ emi ẹkedade ẹtọn̄ọ mbono esop oro. Ndiye Ufọkmbono Obio Ubọn̄ emi ibọpde ẹsinam ẹtoro Jehovah. Edi enyene n̄kpọ en̄wen emi inamde emi esinamde ẹtoro Jehovah ẹkan oro. N̄kpọ oro ebiet utom ubọpufọk, edi akan eke ata ata ufọk. Edi se isinamde in̄wam nditọete nnyịn emi ẹsitienede nnyịn ẹsop idem do. Se apostle Paul ekekerede edi oro ini enye ewetde se ikụtde ke 1 Thessalonica 5:​11, emi ẹdade ibuotikọ emi ẹto.​—Kot.

2. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

² Apostle Paul ama ọdiọn̄ọ ndisọn̄ọ nditọete idem, onyụn̄ edi se ikpebede enye. Enye ama esikop mmọ mbọm. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme nte enye akan̄wamde nditọete ẹyọ se ikọwọrọde mmọ, ẹtie ke emem ye kiet eken, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Jehovah. Ẹyak ise nte ikemede ndikpebe enye man in̄wam nditọete nnyịn.​—1 Cor. 11:1.

3. Paul akada didie utom ukwọrọikọ ye utom emi enye ekesinamde ese aban̄a idemesie?

³ Paul ama ama nditọete etieti. Sia edide mme afanikọn̄ ẹma ẹsisịm Paul, ini mfịna esịmde nditọete ama an̄wan̄a enye, mbọm mmọ ama onyụn̄ anam enye. Isan̄ kiet okụk ama asat Paul ke ubọk, ndien akana enye anam utom ese aban̄a idemesie  ye mbon emi ẹkesan̄ade ye enye ẹkwọrọ ikọ. (Utom 20:34) Paul ama enyene ubọkutom; enye ekesinam ufọkọfọn̄. Ini enye esịmde Corinth, enye ekebem iso etiene Aquila ye Priscilla emi ẹkenyenede ukem ubọkutom oro anam utom. Edi “kpukpru sabbath” enye ama esikwọrọ ikọ ọnọ mme Jew ye mme Greek. Ini Silas ye Timothy ẹdide ẹdisịm enye ke Corinth, “Paul [ama] ọtọn̄ọ ndisịn idem ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ ke ukwọrọikọ.” (Utom 18:​2-5) Paul ikefreke ke akpan ubọkutom imọ edi ndinam n̄kpọ Jehovah. Sia Paul ekesin̄wanade n̄kpọ ese aban̄a idemesie onyụn̄ esịnde idem ọkwọrọ ikọ, enye ama ekeme ndin̄wam nditọete. Enye ama ọdọhọ mmọ ẹkûyak mfịna uwem emi ye se mmọ ẹnamde ẹse ẹban̄a ubon mmọ ẹnam mmọ ẹfre se “idide akpan n̄kpọ ikan,” oro edi kpukpru se isinamde ituak ibuot inọ Jehovah.​—Phil. 1:10.

4. Didie ke Paul ye Timothy ẹken̄wam nditọete ẹyọ ukọbọ?

⁴ Ekedi ẹsiak esop ke Thessalonica, ibịghike ọkpọsọn̄ ukọbọ esịm mbufa nditọete do. Ke ini mbon ntịme emi ẹkeyomde ndinam Paul ye Silas ibak mîkekwe mmọ, mmọ ẹma ẹdụri ‘ndusụk nditọete ẹka iso mme andikara obio’ ẹnyụn̄ ẹfiori ẹte: ‘Mmọ emi ẹnam n̄kpọ ẹbiọn̄ọ mme ewụhọ Caesar.’ (Utom 17:​6, 7) Kere nte idem ekenyekde mbufa nditọete oro eketre ini mmọ ẹkụtde nte mbon obio mmọ ẹwọn̄ọrede ẹda ẹsịn ntịme ye mmọ. N̄kpọ oro ekpekekeme ndinam mmọ ẹkûsịn idem aba ẹnam n̄kpọ Jehovah, edi Paul ikoyomke utọ n̄kpọ oro etịbe. Okposụkedi emi akanade enye ye Silas ẹkpọn̄ obio oro, mmọ ẹma ẹkụt ẹte ke ẹnen̄ede ẹse ẹban̄a nditọete ke obufa esop oro. Paul ama eti nditọete oro ete: “Ima idọn̄ Timothy, eyenete nnyịn . . . , man anam mbufo ẹsọn̄ọ ẹda onyụn̄ ọdọn̄ mbufo esịt man ọsọn̄ọ mbuọtidem mbufo, mbak owo ndomokiet ediyok ke ntak ukụt emi.” (1 Thess. 3:​2, 3) Anaedi Timothy ama ọyọ ukọbọ ke Lystra obio emana esie. Enye ama okụt nte Paul ọkọsọn̄ọde nditọete do idem. Nte Jehovah akan̄wamde Timothy ye nditọete do ama anam Timothy ọdọhọ nditọete ke Thessalonica ke Jehovah idiyakke n̄kpọ anam mmọ.​—Utom 14:​8, 19-22; Heb. 12:2.

5. Didie ke ebiowo kiet akan̄wam Brọda Bryant?

⁵ Nso efen ke Paul akanam ọsọn̄ọ nditọete idem? Ini Paul ye Barnabas ẹfiakde ẹka ẹkese nditọete ke Lystra, Iconium, ye Antioch, mmọ ẹma “ẹmek mbiowo ẹnọ mmọ ke esop kiet kiet.” (Utom 14:​21-23) Imenịm ke mbiowo oro ẹma ẹdọn̄ nditọete esịt ukem nte mbiowo ẹsinamde mfịn. Kop se Brọda Bryant etịn̄de: “Ini n̄kedide isua 15, ete mi ama ọwọrọ ọkpọn̄ nnyịn, ẹma ẹnyụn̄ ẹsio eka mi ke esop. N̄kebiet eyen emi ete ye eka ẹfehede ẹkpọn̄, idem ama onyụn̄ emem mi.” Nso ikan̄wam Bryant ọyọ? Enye ọdọhọ ete: “Ebiowo kiet emi ekerede Tony ama esineme nneme ye ami ini n̄kade mbono esop ye ke mme ini en̄wen. Enye ama esitịn̄ aban̄a mbon emi ẹkekopde inemesịt kpa ye mme mfịna emi mmọ ẹkenyenede. Enye ama okot Psalm 27:10 ọnọ mi, esinyụn̄ awak nditịn̄ mban̄a Hezekiah emi ọkọsọn̄ọde ada ye Jehovah kpa ye emi ete esie mîkenịmke eti uwụtn̄kpọ.” Didie ke se ebiowo oro akanamde akan̄wam Bryant? Enye ọdọhọ ete: “Nte Tony ọkọsọn̄ọde mi idem ama anam ntọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini nte ini akakade. Utom oro onyụn̄ enem mi.” Mbiowo, mbọk ẹtat enyịn ẹse se ikade iso man ẹkeme ndikụt mme owo nte Bryant emi ẹkemede ndida “eti ikọ” nsọn̄ọ idem.​—N̄ke 12:25.

6. Didie ke Paul akada mbụk uwem mme owo ọsọn̄ọ nditọete idem?

⁶ Paul ama eti nditọete ke Jehovah akan̄wam  mbon emi ẹkotde “akwa otu ntiense” ẹyọ se ikọwọrọde mmọ. (Heb. 12:1) Paul ama ọdiọn̄ọ ke mbụk ikọt Abasi emi ẹkeyọde orụk mfịna ekededi mbemiso eyo mmimọ ẹkeme ndisọn̄ọ nditọete idem onyụn̄ an̄wam mmọ ẹka iso ẹsịn ekikere ke “obio odu-uwem Abasi.” (Heb. 12:22) Ukem ntre ke edi mfịn. Anie ke otu nnyịn okot nte Jehovah akan̄wamde Gideon, Barak, David, Samuel, ye ediwak mbon en̄wen yak okûsọn̄ọ enye idem? (Heb. 11:​32-35) Imenyene mbon emi ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah mfịn. Nditọete ẹsiwet ediwak leta ẹnọ ibuot itieutom nnyịn ẹnyụn̄ ẹtịn̄ nte mbụk nditọete oro an̄wamde mmimọ inen̄ede ibuọt idem ye Jehovah.

7. Nso ke ekpep oto item Paul ke Rome 14:​19-21?

⁷ Edieke isitịn̄de inyụn̄ inamde se idinamde emem odu ke esop, iyọsọn̄ọ nditọete nnyịn idem. Nnyịn isiyakke nsio nsio ekikere emi inyenede adian̄ade nnyịn. Edieke nte owo ekerede ke akpana ẹnam n̄kpọ mîbiatke ibet Abasi, nnyịn isiyịreke ite ke ana ọsọn̄ ke eke nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, mme Christian emi ẹkedide mme Jew ye mme Gentile ẹkedu ke esop ke Rome. Ini ẹketrede ndinịm Ibet Moses, ikanaha mme asan̄autom Jehovah ẹka iso ẹbet mme udia oro Ibet oro ọkọdọhọde ẹbet. (Mark 7:19) Ọtọn̄ọde ke ini oro, ndusụk mme Jew emi ẹkedide mme Christian ẹma ẹdia kpukpru orụk udia esịt ifịnake mmọ, edi ndusụk ikosụk ikemeke. N̄kpọ oro ama esịn mfịna ke esop. Paul ama etịn̄ ikọ emi owụtde ke enen̄ede ọfọn emem odu. Enye ọkọdọhọ ete: “Ọfọn nditre ndita unam m̀mê ndin̄wọn̄ wine m̀mê ndinam n̄kpọ ekededi emi esịnde eyenete fo atuak ukot ọduọ.” (Kot Rome 14:​19-21.) Ikọ Paul oro ama an̄wam nditọete ẹkụt ke utọ mfịna oro ekeme ndinam eyenete atuak ukot ọduọ mîdịghe ọtọ ubahade ke esop. Enye ama eben̄e idem nditre se enye ekesinamde, emi ekekemede ndinam eyenete atuak ukot ọduọ. (1 Cor. 9:​19-22) Edieke nnyịn mîsitọhọke iban̄a n̄kpọ emi owo ekemede ndibiere ke idemesie ndien ibiatke ibet Abasi, iyọsọn̄ọ nditọete idem, emem oyonyụn̄ odu ke esop.

8. Paul akanam nso ini akpan n̄kpọ kiet ọkọtọde esop etịmede?

⁸ Enyene ndusụk akpan n̄kpọ emi ẹkedide Paul ekere isio, nditọete en̄wen ẹkere isio; edi Paul ikayakke oro anam enye okûtie ke emem ye mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk mme Christian ke eyo mmọ ẹkedọhọ ke ana mme Gentile emi ẹdụkde esop ẹna mbobi; etie nte mmọ ẹketịn̄ ntre man mme Jew emi mîdịghe mme Christian iditọk mmọ. (Gal. 6:12) Paul ikamaha utọ ekikere oro, edi utu ke enye ndiyịre ke ana edi nte imọ ikerede, enye ama osụhọde idem enyịme ẹkeneme n̄kpọ oro ye mme apostle ye mbiowo ke Jerusalem. (Utom 15:​1, 2) Oro ama anam emem ye idatesịt aka iso odu ke esop.​—Utom 15:​30, 31.

9. Didie ke ikeme ndikpebe Paul?

⁹ Akamba mfịna okpodu ke esop, nnyịn ndikọdọhọ mbon emi Jehovah emekde ete ẹse ẹban̄a esop ẹteme nnyịn se ikpanamde ayanam emem odu. Ediwak ini, item Bible emi edin̄wamde ekeme ndidu ke mme n̄wed esop Abasi mîdịghe ke mme n̄kpọ en̄wen emi esop Abasi ẹsidade ẹnọ nnyịn item. Ikpenen̄ede idomo ndinam mme item oro utu ke ndikere ke ana ọsọn̄ ke eke nnyịn, nnyịn idisuanke emem emi ama okododu ke esop.

10. Nso efen ke Paul akanam man emem odu ke esop?

¹⁰ N̄kpọ en̄wen emi Paul akanamde yak emem odu ekedi enye ndisitịn̄ mban̄a nti edu nditọete, idịghe mme ndudue mmọ. Ke uwụtn̄kpọ,  ke utịt leta emi enye ekewetde ọnọ ẹsọk nditọete ke Rome, enye ama asiak ediwak owo enyịn̄. Ekedi enye ama asiak ndusụk owo enyịn̄, enye etịn̄ eti n̄kpọ kiet aban̄a mmọ mîdịghe etịn̄ n̄kpọ kiet emi enye ọdiọn̄ọde aban̄a mmọ. Imekeme ndikpebe Paul, isiwak nditịn̄ mban̄a nti edu nditọete nnyịn. Ikpanam ntre, nditọete ẹyenen̄ede ẹkpere kiet eken, ima oyonyụn̄ odu ke esop.

11. Didie ke ikeme ndinam emem afiak odu ke esop ke ini mfịna odude?

¹¹ Ndusụk ini n̄kpọ ekeme nditịbe, ndien idem nditọete emi ẹsọn̄de idem ke esop ẹfan̄a mîdịghe owo kiet ekere ntem, owo enye eken ekere isio. Se iketịbede inọ Paul ye Barnabas n̄kpet n̄kpet ufan esie ekedi oro. Ọyọhọ ikaba emi Paul ye Barnabas ẹkeyomde ndisan̄a ke nsio nsio ebiet n̄kwọrọ ikọ, Barnabas ama ọdọhọ yak Mark etiene mmimọ, edi Paul ikenyịmeke. “Ọkpọsọn̄ eneni [ama] etịbe,” ke utịt ekedi enyene afan̄ odụk. (Utom 15:​37-39) Edi Paul, Barnabas, ye Mark ẹma ẹdifiak ẹdu ke emem. Oro okowụt ke se ikebehede mmọ ikan ekedi emem ndidu ke esop, ye nditọete ndidiana kiet. Nte ini akakade, Paul ama etịn̄ eti n̄kpọ aban̄a Barnabas ye Mark. (1 Cor. 9:6; Col. 4:10) Inamke n̄kpọ m̀mê nso utọ mfịna ke inyene ye nditọete, ọfọn nnyịn n̄ko inam emem inyụn̄ ika iso ikere iban̄a nti edu mmọ. Oro ayanam emem odu ke esop, onyụn̄ anam nditọete ẹdiana kiet.​—Eph. 4:3.

12. Tịn̄ ndusụk mfịna emi nditọete ẹnyenede.

¹² Edieke in̄wamde nditọete nnyịn ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Jehovah, iyọsọn̄ọ mmọ idem. Se iwọrọde ndusụk nditọete nnyịn edi ke mbonubon mmọ emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah, mbon itieutom mmọ, m̀mê nditọ ufọkn̄wed mmọ ẹkama mmọ ẹnam n̄kpọ imam. Ndusụk nditọete nnyịn ẹdọn̄ọ idiọk udọn̄ọ, ndusụk ẹdi ke se owo akanamde mmọ osụk atata mmọ ikan̄ ke esịt. Ebịghi ndusụk ẹkena baptism, onyụn̄ ebịghi mmọ ẹketie ẹbet utịt ererimbot emi. Mme mfịna emi ẹkeme ndinam Christian okûnen̄ede ubuọt idem ye Abasi. Mbiet n̄kpọ oro ama ọwọrọ nditọete ke eyo mme apostle. Nso ke Paul akanam ọsọn̄ọ mmọ idem?

13. Didie ke apostle Paul akan̄wam nditọete emi ẹkesakde mmọ ke ntak se mmọ ẹnịmde?

¹³ Paul ama ada Ikọ Abasi an̄wam nditọete ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi mme Christian emi ẹkedide mme Jew ikọdiọn̄ọke se ẹkpebọrọde mbonubon mmọ emi mîkedịghe mme Christian, emi ẹkesidọhọde mmọ ke ido ukpono mme Jew ọfọn akan eke mme Christian. Anaedi leta emi Paul ekewetde ọnọ mme Hebrew ama enen̄ede an̄wam nditọete oro. (Heb. 1:​5, 6; 2:​2, 3; 9:​24, 25) Mmọ ẹma ẹkeme ndida nsio nsio n̄kpọ emi Paul akadade ọkọk ibuot ke leta oro n̄kịbi mbonubon mmọ oro inua. Imekeme ndin̄wam nditọete nnyịn ẹda se idude ke n̄wed esop Abasi ẹnam mbon emi ẹsakde mmọ ẹkụt ntak emi mmọ ẹnịmde se mmọ ẹnịmde. Edieke onyụn̄ edide mme uyen nnyịn ke ẹsak nte mmọ mîsidiaha usọrọ usen emana m̀mê mme usọrọ ido ukpono nte Christmas, imekeme ndin̄wam mmọ ẹda se idude ke n̄wed Du Ata Uwem ke Nsinsi! ẹwụt mbon emi ẹsakde mmọ ntak emi mmọ mîsidiaha mme usọrọ oro.

14. Kpa ye emi Paul ekesikwọrọde ikọ onyụn̄ ekpepde mme owo n̄kpọ kpukpru ini, nso ke enye akanam?

¹⁴ Paul ama ọdọhọ nditọete ẹnam “nti utom” man ẹwụt ke imama mbon en̄wen. (Heb. 10:24) Paul ama esitịn̄ ikọ ọsọn̄ọ nditọete idem onyụn̄ esinanam n̄kpọ an̄wam mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ini akan̄ akanamde uwem ọsọn̄  ye nditọete ke Judea, Paul ama emen se ikananade mmọ ọsọk mmọ. (Utom 11:​27-30) Okposụkedi emi Paul ekesikwọrọde ikọ onyụn̄ ekpepde mme owo n̄kpọ kpukpru ini, enye ama esiyom usụn̄ emi enye akpan̄wamde mbon en̄wen ẹnyene se ẹdade ẹdu uwem. (Gal. 2:10) Oro ama anam nditọete ẹnen̄ede ẹnịm ke Jehovah ayaka iso ese aban̄a mmimọ. Mfịn, imesida ini nnyịn, odudu nnyịn, ye se idiọn̄ọde in̄wam nditọete ke ini mmọn̄, oyobio, m̀mê ikan̄ abiatde n̄kpọ mmọ. Oro esinam nditọete ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Jehovah. Nnyịn ndisitịp okụk ẹda ẹnam utom Abasi ke ofụri ererimbot esin̄wam nditọete n̄ko. Ima inam mme n̄kpọ emi ye mme n̄kpọ efen ntre, oro ayan̄wam nditọete nnyịn ẹnịm ke Jehovah idikpọn̄ke mmọ.

15-16. Ikpanam didie n̄kpọ ye nditọete emi mînen̄ekede ibuọt idem ye Abasi aba?

¹⁵ Paul ikosion̄oke idem ikpọn̄ nditọete emi mîkenen̄ekede ibuọt idem ye Abasi aba. Mbọm mmọ ama anam enye. Se enye eketịn̄de ye mmọ ama ọsọn̄ọ mmọ idem onyụn̄ enem mmọ. (Heb. 6:9; 10:39) Ke uwụtn̄kpọ, ke leta emi enye ekewetde ọnọ mme Hebrew, ikọ oro “nnyịn” ọyọyọhọ. Paul ekewet ikọ oro ediwak ini sia enye okoyom nditọete oro ẹkụt ke item emi imọ inọde do ebehe imọ n̄ko. (Heb. 2:​1, 3) Ukem nte Paul, nnyịn isision̄oke idem ikpọn̄ nditọete emi mînen̄ekede ibuọt idem ye Abasi aba. Utu ke oro, imesinam mmọ ẹkụt ke imenen̄ede ikere iban̄a mmọ man isọn̄ọ mmọ idem. Oro esinam mmọ ẹkụt ke imenen̄ede ima mmọ. Ikọ emi itịn̄de mîtiehe nsọsọn̄ nsọsọn̄, ikọ ikọ, ọyọsọn̄ọ mmọ idem.

¹⁶ Paul ama anam nditọete ẹkụt ke Jehovah okụt kpukpru nti utom emi mmọ ẹnamde. (Heb. 10:​32-34) Imekeme ndinam ukem oro ye eyenete emi mînen̄ekede ibuọt idem ye  Abasi aba. Imekeme ndidọhọ enye etịn̄ ọnọ nnyịn nte enye akasan̄ade edidụk esop, mîdịghe idọhọ enye afiak ekere nsio nsio ini emi Jehovah ekesin̄wamde enye. Imekeme ndida ifet oro nnam enye okụt ke Jehovah ifreke nte enye ekesiwụtde ke imama imọ, ke Jehovah idinyụn̄ ifeheke ikpọn̄ enye ke ini iso. (Heb. 6:10; 13:​5, 6) Utọ nneme oro ekeme ndinam afiak ọdọn̄ ndima nditọete nnyịn oro ndisịn idem nnam n̄kpọ nnọ Jehovah.

17. Ikpaka iso ikpep ndinam nso?

¹⁷ Ukem nte ọbọpufọk esidide eyo esiere enye esịn idem ekpep utom esie ọdiọn̄ọ akan akpa, nnyịn n̄ko imekeme ndikpep nte ikpọsọn̄ọde nditọete idem n̄kan nte inamde idahaemi. Edieke inemede mbụk mbon emi ẹkeyọde se ikọwọrọde mmọ ye nditọete nnyịn, oro ekeme ndin̄wam mmọ ẹyọ se iwọrọde mmọ idahaemi. Nnyịn ndisitịn̄ nti n̄kpọ mban̄a nditọete, ndinam n̄kpọ emem emem ke ini mfịna odude, ndinyụn̄ nnam emem afiak odu ekpedi mfịna ama osio emem unyọn̄ ayanam emem odu ke esop. Imekeme ndin̄wam nditọete nnyịn ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Abasi edieke isinemede mme akpan n̄kpọ emi ẹdude ke Bible ye mmọ, inamde-nam n̄kpọ in̄wam mmọ, inyụn̄ in̄wamde eyenete ekededi emi mînen̄ekede isọn̄ idem ke esop aba.

18. Nso ke ebiere ndinam?

¹⁸ Mbon emi ẹsibọpde n̄kpọ ẹnọ esop Abasi ẹsikop inemesịt, onyụn̄ enem mmọ nte mmọ ẹnamde ofụri ukeme mmọ. Edieke in̄wamde nditọete nnyịn ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Jehovah, iyokop inemesịt, oyonyụn̄ enem nnyịn nte inamde ofụri ukeme nnyịn. Se mme owo ẹbọpde ayabiara usen kiet usen kiet, edi nditọete emi nnyịn isọn̄ọde idem ẹyeka iso ẹnam n̄kpọ Abasi ke nsinsi nsinsi! Ntre ẹyak ibiere ‘ndika iso ndọn̄ kiet eken esịt nnyụn̄ mbọp kiet eken ọkọri.’​—1 Thess. 5:11.