1. Nso ikeme ndinam esinem nnyịn ndikpep mban̄a mme prọfesi Bible?

 BRỌDA BEN emi edide akparawa ọdọhọ ete: “Esinenem mi ndikpep mban̄a mme prọfesi Bible.” Ndi esịn ke uyo oro mîdịghe okwo edi ke ẹsisọsọn̄ ndin̄wan̄a fi? Ekeme ndikam ntie fi nte ke ndikpep mban̄a mme prọfesi oro ekeme ndidorode owo. Edi ama ọdiọn̄ọ se ikanamde Jehovah anam ẹwet mmọ ẹdọn̄ ke Bible, emekeme nditọn̄ọ ndima mmọ.

2. Iyom ndineme nso ke ibuotikọ emi?

² Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme ntak emi ikpekpepde iban̄a mme prọfesi Bible ye nte ikpekpepde iban̄a mmọ. Iyeneme n̄ko prọfesi iba ke n̄wed Daniel man ikụt nte mmọ ndin̄wan̄a nnyịn ekemede ndin̄wam nnyịn idahaemi.

3. Ikpoyom mme prọfesi Bible ẹn̄wan̄a nnyịn, nso ke ana inam?

³ Ikpoyom mme prọfesi Bible ẹn̄wan̄a nnyịn, ana idọhọ Jehovah an̄wam nnyịn. Yak inọ fi uwụtn̄kpọ. Da nte ke aka ebiet emi mûdiọn̄ọke akanam, edi ufan fo emi asan̄ade ye afo enen̄ede ọdiọn̄ọ. Enye ọdiọn̄ọ ebiet emi mbufo ẹdude idahaoro ke usụn̄ isan̄ oro, ye ebiet emi nsio nsio usụn̄ ẹkemede ndida mbufo n̄kesịm. Inyeneke nte esịt mîdinemke fi nte enye ekenyịmede ndisan̄a ye afo! Jehovah etie nte ufan oro. Ini emi idude mi an̄wan̄a enye, enye onyụn̄ ọdiọn̄ọ se idide ke iso. Ntre ikpoyom mme prọfesi Bible ẹn̄wan̄a nnyịn, ana isụhọde idem idọhọ Jehovah an̄wam nnyịn.​—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Nso ikanam Jehovah ọdọhọ ẹwet mme prọfesi ẹdọn̄ ke Bible? (Jeremiah 29:11) (Se ndise n̄ko.)

⁴ Eti ete m̀mê eka esiyom n̄kpọ ọfọn nditọ esie ke ini iso. Jehovah etie ntre. (Kot Jeremiah 29:11.) Idụhe ete m̀mê eka emi ekemede ndidiọn̄ọ ata nnennen se iditịbede n̄kpọn̄. Edi Jehovah  ọdiọn̄ọ, ndien akananam enye inamke ndudue. Enye akanam ẹwet mme prọfesi ẹdọn̄ ke Bible man ikeme ndidiọn̄ọ mme akpan n̄kpọ emi ẹditịbede mbemiso mmọ ẹtịbede. (Isa. 46:10) Mme prọfesi Bible ẹdi ata nti enọ emi Ete nnyịn emi odude ke heaven ọnọde nnyịn, ẹnyụn̄ ẹwụt ke enye ama nnyịn. Edi edinam didie ọdiọn̄ọ m̀mê se Bible eketịn̄de eyenen̄ede etịbe?

5. Nso ke mme uyen ẹkeme ndikpep nto se ikọwọrọde Max?

⁵ Ke ediwak idụt, mbon emi ẹkande mme uyen nnyịn ẹkụk ke ufọkn̄wed imaha Bible. Se mmọ ẹsitịn̄de ẹnyụn̄ ẹnamde ẹkeme ndinam uyen emi edide Ntiense Jehovah ekere m̀mê se imọ inịmde akam edi akpanikọ. Kop se ikọwọrọde Brọda Max. Enye ọdọhọ ete, “Ini ndide ekpri akparawa, mma ntọn̄ọ ndikere ke etie nte idịghe nnennen ido ukpono ke ete ye eka mi ẹmen mi ẹsịn emi, ke Bible inyụn̄ idịghe N̄wed Abasi.” Nso ke ete ye eka Max ẹkenam? Enye ọdọhọ ete, “Kpa ye emi n̄kọdiọn̄ọde ke n̄kpọ oro ama afịna mmọ, mmọ ẹkenam n̄kpọ ye ami sụn̄sụn̄.” Ete ye eka esie ẹkeda Bible ẹbọrọ kpukpru mbụme esie. Max ke idemesie ikawan̄ke-wan̄ ubọk itie. Enye ọdọhọ ete, “Mma ntie ke idemmi n̄kpep mme prọfesi Bible nnyụn̄ mmen se n̄kekpepde nneme ye mme uyen en̄wen ke esop nnyịn.” Utịp ekedi nso? Max ọdọhọ ete, “Ke mma n̄kanam oro mma, mma nnen̄ede nnịm ke Bible edi N̄wed Abasi!”

6. Ekpetie fi nte ke se idude ke Bible idịghe akpanikọ, nso ke akpanam? Ntak akpanamde?

⁶ Ọkpọtọn̄ọ ndikere ke se idude ke Bible idịghe akpanikọ, ukem nte Max, kûyak bụt anam fi. Edi ana ọsọsọp anam n̄kpọ. Utọ ekikere oro etie nte n̄karafan̄. Owo okpokụt n̄karafan̄ ndien idọn̄ke enyịn, n̄karafan̄ oro ekeme ndita ata ọsọn̄urua n̄kpọ ntem abiat. Akpa n̄kpọ emi edinamde man ọtọn̄ọ ndikwat “n̄karafan̄” emi oyomde ndita mbuọtidem fo mbiat edi ndibụp idemfo, ‘Ndi mmenen̄ede nnịm se Bible etịn̄de aban̄a ini iso?’ Ekpetie fi nte ke unịmke, ana ekpep aban̄a mme prọfesi Bible emi ẹma ẹkesosu. Se nte edinamde mi.

7. Didie ke Daniel okowụt nnyịn nnennen usụn̄ emi ikpekpepde iban̄a mme prọfesi Bible? (Daniel 12:10) (Se ndise n̄ko.)

⁷ Daniel ama owụt nnyịn nnennen usụn̄ emi ikpekpepde iban̄a mme prọfesi Bible. Enye ama enyene eti ntak emi akanamde enye oyom ndikpep mban̄a mme prọfesi; ntak oro ekedi ke enye okoyom ndidiọn̄ọ akpanikọ. Daniel ama osụhọde idem. Enye ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah ayanam mme prọfesi oro ẹn̄wan̄a imọ edieke imọ ikade iso ikpere Jehovah inyụn̄ idude uwem nte enye ọdọhọde. (Dan. 2:27, 28; kot Daniel 12:10.) Daniel ndikeberi edem ke Jehovah nnyụn̄ ndọhọ enye an̄wam imọ okowụt ke enye osụhọde idem. (Dan. 2:18) Daniel ikesikpepke mme prọfesi oro enyọn̄ enyọn̄. Nsio nsio n̄wed emi Abasi ọkọnọde ikọt Esie spirit ẹwet ẹma ẹdu ini oro. Daniel ama emen mbon emi ẹkedude osụhọde etie odụn̄ọde. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Didie ke afo ekeme ndikpebe Daniel?

8. Nso idi ntak emi ndusụk owo ẹsikpepde ẹban̄a mme prọfesi Bible? Edi nso ke ikpanam?

 ⁸ Bụp idemfo se inamde oyom ndikpep mban̄a mme prọfesi Bible. Ndi ekpep sia enen̄ede ọdọn̄ fi ndidiọn̄ọ akpanikọ? Ekpedi ntre, Jehovah ayan̄wam fi. (John 4:23, 24; 14:16, 17) Enyene ntak en̄wen emi ndusụk owo ẹsikpepde ẹban̄a mme prọfesi Bible. Mmọ ẹsiyom se mmọ ẹdidade isọn̄ọ ke Bible idịghe N̄wed Abasi. Mmọ ẹkere ke ima ikụt ibuot, ke imọn̄ inyene ndien ntak ndibiere se inende ye se mînenke nnọ idem mmimọ. Edi ọfọn inyene eti ntak emi anamde ikpep iban̄a mme prọfesi Bible. N̄kpọ en̄wen edi ke enyene akpan edu emi anade inyene man mme prọfesi Bible ẹn̄wan̄a nnyịn.

9. Ikpoyom mme prọfesi Bible ẹn̄wan̄a nnyịn, ewe edu ke ana inyene? Ntak ọdọhọde ntre?

⁹ Sụhọde idem. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndin̄wam mbon emi ẹsụhọrede idem. (Jas. 4:6) Ntre ana ọbọn̄ akam ọdọhọ enye an̄wam fi yak mme prọfesi Bible ẹn̄wan̄a fi. N̄kpọ efen edi ke ana inyịme yak ofụn emi anamde akpanikọ, emi Jehovah adade ekpep ikọt Esie Ikọ Abasi ke nnennen ini, ẹn̄wam nnyịn. (Luke 12:42) Jehovah edi Abasi emi esimade ẹnam n̄kpọ ke nde ke nde, imosụk ise enye adade ofụn oro kpọt ekpep nnyịn mme akpanikọ emi ẹdude ke Bible.​—1 Cor. 14:33; Eph. 4:4-6.

10. Nso ke ekpep oto mbụk Esther?

¹⁰ Kûkpep enyọn̄ enyọn̄. Mek prọfesi kiet emi enen̄erede ama nyụn̄ da ini kpep enye oro. Se Sista Esther akanamde edi oro. Mme prọfesi emi ẹban̄ade edidi Messiah ẹkedọn̄ enye ndinen̄ede ndiọn̄ọ. Enye ọdọhọ ete, “Ini ndide isua 15, mma ntọn̄ọ ndiyom mme n̄kpọ emi ẹsọn̄ọde ke ẹkewet mme prọfesi oro mbemiso eyo Jesus.” Se enye ekekpepde ini enye okotde aban̄a mme Ikpan̄wed Inyan̄ Inụn̄ ama anam enye enen̄ede enịm ke ekedi ntre. Enye ọdọhọ ete: “Ẹkewet ndusụk ikpan̄wed oro mbemiso eyo Christ, ntre mme prọfesi emi ẹkedude ke esịt ẹketo Abasi.” Esther ọdọhọ n̄ko ete, “Akana n̄kot ndusụk n̄kpọ ediwak ini man an̄wan̄a mi.” Edi enem enye nte enye akanamde ndụn̄ọde oro. Ke enye ama akada ini ekpep ndusụk prọfesi, enye ọdọhọ ete, “Mma ndinen̄ede n̄kụt ke idemmi ke Bible edi N̄wed Abasi!”

11. Ima inam ndụn̄ọde emi anamde inịm ke Bible edi N̄wed Abasi, nso ufọn ke oro edinam inọ nnyịn?

¹¹ Ima ikụt ndusụk prọfesi ke Bible emi ẹma ẹkesosu, oro ayanam inen̄ede ibuọt idem ye Jehovah; se enye ọkpọdọdọhọ inam, nnyịn idifan̄ake. N̄kpọ efen edi ke mme prọfesi Bible ẹkeme ndin̄wam nnyịn ikûsio ekikere ukpọn̄ nti n̄kpọ emi ẹdide ke iso, ọkpọkọm nso utọ mfịna isịm nnyịn. Enyene prọfesi iba emi Daniel ekewetde, emi ẹsude idahaemi. Imọn̄ ineme ekpri iban̄a mmọ. Mmọ ndin̄wan̄a nnyịn ayan̄wam nnyịn ibiere nnennen se ikpanamde.

12. Ikpat emi edide “ukwak [emi] abuahade ye mbateso” ada aban̄a nso? (Daniel 2:41-43)

¹² Kot Daniel 2:41-43. Ke ndap emi Daniel akakabarede ọnọ Edidem Nebuchadnezzar, ikpat mbiet emi edidem okokụtde ekedi “ukwak [emi] abuahade ye mbateso.” Ima  imen prọfesi oro idomo ye mbon eken ke Daniel ye Ediyarade, imokụt ke ikpat oro ada aban̄a ukara emi Britain ye America ẹdiande ubọk ẹkara ofụri ererimbot, ukara oro onyụn̄ okop odudu akan mfịn emi. Daniel ọkọdọhọ ntem aban̄a ukara oro: “Obio ubọn̄ emi oyokop odudu ke n̄kan̄ kiet, onyụn̄ emem ke n̄kan̄ eken.” Nso inam emem ke n̄kan̄ eken? Ntak edi ke se mbateso m̀mê mme owo ẹnamde, iyakke ukara oro ada odudu esie emi ebietde ukwak anam se akpamade ndinam. b

13. Mme akpan n̄kpọ ewe ke ikpep ito prọfesi emi?

¹³ Enyene mme akpan n̄kpọ emi ikpepde ito mbiet emi Daniel eketịn̄de aban̄a. Inen̄ede ikpep n̄kpọ ito ikpat mbiet oro. Akpa edi ke ukara Britain ye America ananam mme n̄kpọ emi ẹwụtde ke enye enyene odudu etieti. Ke uwụtn̄kpọ, Britain ye America ẹkesịne ke otu mme idụt emi ẹkekande ke akpa ekọn̄ ererimbot ye eke ọyọhọ iba. Se Britain ye America ẹkediande ubọk ẹnam edi akpan n̄kpọ emi akanamde ekọn̄ oro etre. Edi ukara Britain ye America emi akarade ofụri ererimbot mi emem, oyonyụn̄ ememem akan emi sia mbon Britain ke ẹn̄wana ke otu idemmọ, mbon America ke ẹnyụn̄ ẹnam ukem oro. Mbon nsio nsio idụt iba emi ke ẹnyụn̄ ẹn̄wana ye ukara mmọ. Ọyọhọ iba edi ke ukara Britain ye America edidi akpatre ukara ererimbot emi edikarade mbemiso Obio Ubọn̄ Abasi osobode kpukpru ukara owo efep. Kpa ye edide ndusụk ini, mme idụt en̄wen ẹkeme ndisio odudu ye ukara oro nte ẹyom ndikan enye, mmọ idikanke ukara Britain ye America ida itie esie. Se inamde itịn̄ ntre edi ke “itiat” emi adade aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ayanuak ikpat mbiet oro. Ndien ikpat mbiet oro ada aban̄a ukara Britain ye America.​—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Prọfesi emi aban̄ade ikpat emi edide ukwak emi abuahade ye mbateso ama an̄wan̄a nnyịn, didie ke oro edin̄wam nnyịn ibiere se ikpanamde?

¹⁴ Ndi emenen̄ede enịm ke prọfesi Daniel emi aban̄ade ikpat emi edide ukwak emi abuahade ye mbateso edi akpanikọ? Ekpedi emenịm, ọyọdiọn̄ọ nte odude uwem fo. Udûdaha ofụri ini ye odudu fo un̄wana okụk, m̀mê ndiyom enyọn̄ ye isọn̄ ke ererimbot emi edide ẹmọn̄ ẹsosobo ẹfep. (Luke 12:16-21; 1 John 2:15-17) Prọfesi oro ndin̄wan̄a fi ayan̄wam fi okụt ke ndikwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kpep mme owo Ikọ Abasi edi ata akpan utom emi anade inam. (Matt. 6:33; 28:18-20) Ke emi ima ikeneme prọfesi emi ekpri, bụp idemfo ete, ‘Ndi mme n̄kpọ emi mbierede ẹwụt ke mmenen̄ede nnịm ke ibịghike ke Obio Ubọn̄ Abasi ọmọn̄ osobo kpukpru ukara owo efep?’

15. Ke eyo nnyịn emi, anie edi “edidem edere,” anie onyụn̄ edi “edidem usụk”? (Daniel 11:40)

¹⁵ Kot Daniel 11:40. Ke Daniel ibuot 11, ẹtịn̄ ẹban̄a ndidem iba m̀mê ukara iba emi ẹn̄wanade ke otu idemmọ ẹyom ndikara ofụri ererimbot. Ima imen prọfesi oro idomo ye mme prọfesi en̄wen ke Bible, iyokụt ke Russia ye mbon emi ẹdianade ye enye ẹdi “edidem edere,” ukara Britain ye America emi akarade ofụri ererimbot edi “edidem usụk.” c

16. “Edidem edere” anam didie n̄kpọ ye ikọt Abasi?

¹⁶ Ke ẹkọbọ ikọt Abasi emi ẹdụn̄de ke mme itie emi “edidem edere” akarade. Ẹmia ndusụk Mme Ntiense Jehovah ẹnyụn̄ ẹtomo mmọ ẹdọn̄ ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak emi mmọ ẹnamde n̄kpọ Abasi. Edi utu ke ukọbọ “edidem edere” ndinam ndịk anam nditọete nnyịn, akam anam mmọ ẹtetịm ẹbuọt idem ye Abasi.  Ntak edide ntre edi ke nditọete nnyịn oro ẹdiọn̄ọ ke ukọbọ emi ẹkọbọde ikọt Abasi osu prọfesi emi Daniel eketịn̄de. d (Dan. 11:41) Nnyịn ndidiọn̄ọ oro ekeme ndin̄wam nnyịn itetịm idori enyịn ke nti n̄kpọ emi ẹdide ke iso, inyụn̄ ika iso isọn̄ọ ida ye Abasi.

17. Mme mfịna ewe ke ikọt Abasi emi ẹdụn̄de ke ebiet emi “edidem usụk” akarade ẹnyene?

¹⁷ Ke ini edem, “edidem usụk” ama esikọbọ ikọt Jehovah. Uwụtn̄kpọ kiet edi ke ini akpa ekọn̄ ererimbot ye eke ọyọhọ iba emi ẹkekọbide ata ediwak nditọete nnyịn ke ntak emi mmọ ẹdade san̄asan̄a, ẹma ẹnyụn̄ ẹbịn ndusụk nditọ Mme Ntiense Jehovah ẹsio ke ufọkn̄wed ke ntak oro. Edi idomo efen emi esịmde ikọt Jehovah emi ẹdụn̄de ke ebiet emi edidem usụk akarade etie n̄kari n̄kari, onyụn̄ ekeme ndinam ọsọn̄ mmọ ndida ye ukara Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, ini mbon emi ẹyomde ndikara ukara ẹnamde campaign, ekeme ndinyene party pọlitiks m̀mê owo pọlitiks emi ekemede ndidọn̄ Christian ndida nnọ. Ekeme ndinam enye ikaha ikesịn n̄wed-o,  edi ke isọn̄ esịt esie enye ada ọnọ party oro m̀mê owo oro. Ntre ọfọn inen̄ede ikụt ite ke nnyịn isan̄ake n̄kpọ ndomokiet ye pọlitiks, m̀mê edi ndikaka n̄kesịn n̄wed, m̀mê ndikere ke owo enye emi ọfọn akan owo enye eken, m̀mê ndikam nnyenyene enye emi idade inọ ke isọn̄ esịt nnyịn!​—John 15:18, 19; 18:36.

18. Ida didie en̄wan emi “edidem edere” osụk an̄wanade ye “edidem usụk”? (Se ndise n̄ko.)

¹⁸ Mbon emi mînịmke mme prọfesi Bible ẹma ẹkụt nte “edidem usụk” ye “edidem edere” ‘ẹnụkde’ kiet eken, esịt ekeme ndinen̄ede ntịmede mmọ. (Dan. 11:40) Bọmb nuclear emi ndidem iba oro ẹnyenede ekem se ẹdade ẹsobo kpukpru n̄kpọ emi ẹn̄wekde ibifịk ke ererimbot emi ẹfep. Edi imọdiọn̄ọ ke Jehovah idiyakke utọ n̄kpọ oro etịbe. (Isa. 45:18) Ntre utu ke en̄wan “edidem edere” ye “edidem usụk” ndinam ndịk anam nnyịn, akam anam itetịm ibuọt idem ye Jehovah, sia en̄wan mmọ oro anam inen̄ede ikụt ke utịt ererimbot emi ekpere.

19. Nso ke ikpọdiọn̄ọ iban̄a mme prọfesi Bible?

¹⁹ Nnyịn idiọn̄ọke nte ndusụk prọfesi Bible ẹdisude. Idịghe kpukpru prọfesi emi prọfet Daniel ekewetde enịm akan̄wan̄a enye enyene-idem. (Dan. 12:8, 9) Edi prọfesi mînen̄ekede in̄wan̄a nnyịn, oro iwọrọke ke prọfesi oro idisuho. Imenịm ke Jehovah ayayarade se anade idiọn̄ọ ọnọ nnyịn ke nnennen ini, nte enye ekesinamde ke eset.​—Amos 3:7.

20. Mme akpan prọfesi ewe ke Bible etịn̄, emi idikụtde nte ẹdisude ke mîbịghike? Nso ke ikpaka iso inam?

²⁰ Mme idụt ẹyedọhọ ke “emem ye ifụre” odu ndien. (1 Thess. 5:3) Ekem mme andikara ererimbot emi ẹyewọn̄ọde enyịn ẹse nsunsu ido ukpono ẹnyụn̄ ẹsobo enye ẹfep. (Edi. 17:16, 17) Ke oro ebede, mmọ ẹyedi en̄wan ye ikọt Abasi. (Ezek. 38:18, 19) Ekem ekọn̄ Armageddon ọyọtọn̄ọ. (Edi. 16:14, 16) Imenịm ke ibịghike, mme n̄kpọ emi itịn̄de mi ẹmọn̄ ẹtịbe. Edi kan̄a ke emi, ẹyak ika iso iwụt Ete nnyịn emi odude ke heaven ke imama enye. Usụn̄ emi idinamde oro edi nnyịn ndika iso nsịn ekikere ke mme prọfesi Bible nnyụn̄ n̄n̄wam mbon en̄wen ẹnam ukem oro.