1-2. (a) Jehovah ada didie mbon emi ẹkoide-koi ẹnam idiọkn̄kpọ? (b) Jehovah oyom mme anamidiọk ẹnam nso?

 JEHOVAH idịghe Abasi emi edide ama okụt idiọkn̄kpọ enye emen iso efep; enye asasua kpukpru orụk idiọkn̄kpọ. (Ps. 5:4-6) Jehovah oyom nnyịn inịm mme ewụhọ esie oro ẹwetde ke Bible sia kpukpru ẹnenen. Edi Jehovah idorike enyịn ke mme owo emi mîfọnke ima ẹyenam n̄kpọ ndudue idụhe. (Ps. 130:3, 4) Kpa ye oro, enye inemke esịt ye ‘mbon emi mîten̄eke enye, emi ẹwọn̄ọrede mfọnido esie oro owo mîdotke ẹsịn ke ndinam obukpo ido.’ (Jude 4) Bible akam etịn̄ ke “[ẹyesobo] mmọ eke mîten̄eke Abasi” ke Armageddon emi edide ekọn̄ Abasi.​—2 Pet. 3:7; Edi. 16:16.

² Edi Jehovah iyomke owo ndomokiet atak. Ke mme ibuotikọ eken emi ikekpepde ke Enyọn̄-Ukpeme emi, ima ikụt ke Bible ọdọhọ ke Jehovah “oyom kpukpru owo ẹkabade esịt.” (2 Pet. 3:9) Mbiowo ẹsikpebe Jehovah nte mmọ ẹsinyenede ime ẹdomo ndin̄wam mme anamidiọk ẹkpụhọde ẹnyụn̄ ẹfiak ẹkpere Jehovah. Edi idịghe kpukpru mme anamidiọk ẹsima ndikabade esịt. (Isa. 6:9) Ndusụk ẹsisịn ndisio ubọk n̄kpọn̄ ndiọi n̄kpọ emi mmọ ẹnamde kpa ye edide mbiowo ẹdomo ediwak ini ndin̄wam mmọ ẹkabade esịt. Edieke etịbede ntre, nso ke ana mbiowo ẹnam?

 “ẸSIO IDIỌKOWO ORO . . . ẸFEP”

3. (a) Bible ọdọhọ ẹnam mme anamidiọk emi mîmaha ndikabade esịt nso? (b) Nso inam ikeme ndidọhọ ke anamidiọk ada ubọk esie emek yak ẹsio enye ẹfep ke esop?

³ Anamidiọk mîmaha ndikabade esịt, inyeneke nte mbiowo ẹdinamde, ana mmọ ẹnam se 1 Corinth 5:13 ọdọhọde ete: “Ẹsio idiọkowo oro ke otu mbufo ẹfep.” Enye anamidiọk oro anam idemesie; enye ọdọk se enye ọkọtọde. (Gal. 6:7) Ntak emi ikemede ndidọhọ ntre? N̄kọ mbiowo ẹdomo ediwak ini ndin̄wam enye akabade esịt, enye esịn. (2 Ndi. 17:12-15) Se enye anamde owụt ke enye ebiere ete ke imọ ididụhe uwem nte Jehovah ọdọhọde ẹdu.​—Deut. 30:19, 20.

4. Ke ini ẹsiode anamidiọk emi mîmaha ndikabade esịt ẹfep ke esop, nso isinam yak ẹtọt esop?

⁴ Ke ini ẹsiode anamidiọk emi mîmaha ndikabade esịt ẹfep ke esop, ẹsitọt esop ke enye idịghe Ntiense Jehovah aba. a Owo inọhọ ntọt oro man ẹsuene anamidiọk oro. Utu ke oro, ẹnam ntre man esop ẹkeme ndinam se Bible ọdọhọde ete “ẹtre ndidụk ndụk” ye owo oro, “ẹkûkam ẹdia n̄kpọ ye” enye. (1 Cor. 5:9-11) Eti ntak anam Bible ọdọhọ ẹnam n̄kpọ ntre. Apostle Paul ekewet ete: “Ekpri leaven ananam ofụri ebok uyo ofụt.” (1 Cor. 5:6) Mme anamidiọk emi mîmaha ndikabade esịt ẹkeme ndinam mbon en̄wen ke esop ẹkûdomo ndidu uwem nte Jehovah ọdọhọde ẹdu, ke ini edide eke Jehovah oro akam enen.​—N̄ke 13:20; 1 Cor. 15:33.

5. Ikpada didie owo emi ẹma ẹkesio ẹfep ke esop? Ntak-a?

⁵ Didie ndien ke ikpada eyenete emi ẹsiode ẹfep ke esop? Kpa ye emi nnyịn mîdidụkke ndụk ye enye, akpana ida enye nte erọn̄ emi osopde usụn̄, idịghe nte erọn̄ emi atakde. Erọn̄ emi oyode ọkpọn̄ otuerọn̄ ekeme ndifiak nnyọn̄ ndi. Ti ke erọn̄ emi osopde usụn̄ do ama ayak idemesie ọnọ Jehovah. Se idiọkde edi ke idahaoro enye inamke aba se enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Jehovah ini akayakde idem ọnọ enye, enye onyụn̄ abak idemesie ibak. (Ezek. 18:31) Edi adan̄a nte mbọm Jehovah osụk odude, idotenyịn odu ke owo oro ọyọnyọn̄ edi. Didie ke mbiowo ẹsiwụt ke mmimọ imenyene utọ idotenyịn oro, idem ke ini mmọ ẹnamde n̄kpọ ye anamidiọk emi ẹma ẹkesio ẹfep ke esop?

NTE MBIOWO ẸSIN̄WAMDE MBON EMI ẸSIODE ẸFEP KE ESOP

6. Nso ye nso ke mbiowo ẹdinam man ẹn̄wam owo emi ẹsiode ẹfep ke esop?

⁶ Ndi ẹyet ubọk ẹkpọn̄ owo emi ẹsiode ẹfep do ke esop, ẹyak enye amian̄a ke idemesie oyom nte enye ekpekemede ndifiak nnyọn̄ mbịne Jehovah? Nsa-o! Ke ini kọmiti mbiowo ẹdọhọde anamidiọk emi mîmaha ndikabade esịt ke ẹmọn̄ ẹsio enye ẹfep ke esop, mmọ ẹyetịn̄ mme n̄kpọ emi anade enye anam man enye ekeme ndifiak nnyọn̄ ndi esop. Edi mbiowo ẹyenam se ikande oro. N̄wakn̄kan ini, mmọ ẹyedọhọ anamidiọk ke ikpama ndifiak nsobo ye enye ke ọfiọn̄ ifan̄ ama ekebe man mmimọ ise m̀mê enye okpụhọde edu esie. Edieke anamidiọk oro enyịmede ndifiak nsobo ye mmọ, mmọ ẹyedomo ndikpek enye akabade esịt afiak ọnyọn̄ edi esop ke ini mmọ ẹsobode ye enye. Idem ekpededi enye ikpụhọkede ekikere isan̄ enye oro, ke ini ke ini, mbiowo ẹyesidomo ndifiak nsobo ye enye man ẹn̄wam enye.

7. Didie ke mbiowo ẹsiwụt ke imatua owo mbọm nte Jehovah ke ini mmọ ẹnamde n̄kpọ ye owo emi ẹsiode ẹfep ke esop? (Jeremiah 3:12)

⁷ Nte mbiowo ẹsụk ẹnamde n̄kpọ ye owo emi ẹsiode ẹfep ke esop, mmọ ẹsidomo ndiwụt ke imokop enye mbọm nte Jehovah. Se  uwụtn̄kpọ mi. Jehovah ikebetke yak Israel ikọt esie ke eset emi ẹkekpọn̄de enye, ẹbem iso ẹnam n̄kpọ ẹwụt ke mmimọ imakabade esịt. Utu ke oro, enye ekebem iso ọdọn̄ mme prọfet esie ẹka ẹbịne mmọ mbemiso mmọ ẹkenamde n̄kpọ ndomokiet ndiwụt ke imakabade esịt. Ima ikụt ke ọyọhọ ibuotikọ ukpepn̄kpọ iba ke Enyọn̄-Ukpeme emi ke Jehovah ama owụt nte imọ isituade owo mbọm ke ini enye ọkọdọhọde prọfet Hosea efen n̄wan esie onyụn̄ ada enye ọnyọn̄ ufọk, kpa ye edide ini oro mma oro ke okosụk enyenyịne ke idiọkn̄kpọ emi enye akanamde. (Hos. 3:1; Mal. 3:7) Mbiowo ẹsikpebe Jehovah. Mmọ ẹsinen̄ede ẹyom anamidiọk afiak ọnyọn̄ edi esop, mmọ isinyụn̄ inamke ọsọn̄ enye ndifiak nnyọn̄ ndi.​—Kot Jeremiah 3:12.

8. Didie ke mbụk eyen emi okosopde, emi Jesus ọkọnọde, anam inen̄ede ikụt nte Jehovah esituade owo mbọm? (Luke 15:7)

⁸ Ti mbụk eyen emi okosopde, emi Jesus ọkọnọde. Ima ineme enye ke ọyọhọ ibuotikọ ukpepn̄kpọ iba ke Enyọn̄-Ukpeme emi. Ekedi ete oro emenede enyịn okụt eyen esie nte ọnyọn̄de edi, enye “efehe akawan̄a enye ke itọn̄ onyụn̄ etịm enye inua ima ima.” (Luke 15:20) N̄kọ omokụt do ke ete oro ikebetke-bet eyen esie ekpe enye ubọk kan̄a ete efen ọnọ imọ. Utu ke oro, enye ekebem iso adaha ebịne eyen oro. Enye akanam se ete ekededi emi amade eyen esie akpanamde. Mbiowo ẹsidomo ndinam n̄kpọ ntre ye mbon emi ẹma ẹkekpọn̄ usụn̄. Mmọ ẹyom mme erọn̄ emi ẹma ẹkesop usụn̄ do ẹfiak “ẹnyọn̄ ẹdi ufọk.” (Luke 15:22-24, 32) Idara esidu ke heaven anamidiọk ama afiak ọnyọn̄ edi, esinyụn̄ odu n̄ko ke isọn̄!​—Kot Luke 15:7.

9. Nso ke Jehovah etịn̄ aban̄a mme anamidiọk emi owụtde se enye oyomde mmọ ẹnam?

⁹ Se inemede kan̄a anam inen̄ede ikụt ke Jehovah isiyakke mme anamidiọk emi mîkabakede esịt ẹka iso ẹsịne ke esop. Edi enye ikpaha edem iwụt mme anamidiọk. Enye oyom mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ ẹdi. Hosea 14:4 etịn̄ nte esitiede Jehovah ke idem ke ini mme anamidiọk ẹkabarede esịt. Itie oro ọdọhọ: “Nyemen unana edinam akpanikọ mmọ mfep. Nyama mmọ ke edinyịme esịt, koro iyatesịt mi ọwọn̄ọrede ọkpọn̄ enye.” Ata akpan ntak edi oro mbiowo ndidi mmọ ẹma ẹkụt se ededi emi owo anamde man owụt ke enye akabade esịt, mmọ ẹn̄wam enye. Onyụn̄ edi n̄ko ata akpan ntak emi mbon emi ẹma ẹkekpọn̄ Jehovah ẹkpesọpde-sọp ẹnyọn̄ ẹdi.

10-11. Didie ke mbiowo ẹdidomo ndin̄wam mbon emi ẹma ẹkesio ẹfep ke esop anyan ini ko ke edem?

¹⁰ Nso kaban̄a mbon emi ẹma ẹkesio ẹfep ke esop ke anyan ini, yak idọhọ ke ediwak isua? Ekeme ndidi utọ mme owo oro inamke aba idiọkn̄kpọ emi akanamde ẹsio mmọ ẹfep ke esop. Ndusụk ini, ekeme ndidi mmọ itighi-ti se ikanamde ẹsio mmọ ẹfep ke esop. Inamke n̄kpọ m̀mê ebịghi didie ẹkesio mmọ ẹfep ke esop, mbiowo ẹyedomo ndiyom ebiet emi mmọ ẹdude ẹnyụn̄ ẹka ẹkese mmọ. Ke ini ẹkade ẹkese mmọ, mbiowo ẹyekam ẹbọn̄ akam ye mmọ ẹnyụn̄ ẹkpek mmọ ndifiak nnyọn̄ ndi esop. Imenịm ke ekpedi ediwak isua ebe tọn̄ọ ẹkesio owo ẹfep ke esop, ke enye enen̄ede emem idem ke n̄kpọ Abasi. Ntre enye ọkpọdọhọ ke imoyom ndifiak nnyọn̄ ndi esop, mbiowo ẹkeme ndidọhọ brọda m̀mê sista ekpep Bible ye enye kpa ye emi edide owo ifiakke ida enye kan̄a isịn ke esop. Ke idaha ekededi, mbiowo ẹdimek owo emi edikpepde Bible ye enye.

¹¹ Sia mbiowo ẹdomode ndikpebe nte Jehovah esikopde owo mbọm, mmọ ẹyom ndisan̄a nyom kpukpru mbon emi ẹma ẹkekpọn̄ esop, ẹnyụn̄ ẹdomo ndin̄wam mmọ ẹdiọn̄ọ ke ẹyom mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ ẹdi, ke Abasi ikeberike usụn̄ ibaha mmọ. Ke ini anamidiọk anamde n̄kpọ  emi owụtde ke enye akabade esịt onyụn̄ ọkpọn̄ idiọkn̄kpọ emi enye akanamde, ẹkeme ndisọsọp mfiak nda enye nsịn ke esop.​—2 Cor. 2:6-8.

12. (a) Mme ini ewe ke akpana mbiowo ẹnen̄ede ẹkpeme se ẹnamde? (b) Ntak emi nnyịn mîkpekereke ke enyene mme anamidiọk emi Jehovah mîkemeke-keme nditua mbọm? (Se ikọ idakisọn̄ n̄ko.)

¹² Enyene mme ini emi anade mbiowo ẹnen̄ede ẹkpeme mbemiso mmọ ẹfiakde ẹda owo emi ẹma ẹkesio ẹfep ke esop. Yak idọhọ ke owo ekedi owo mfiakedem, ama ofiomo eyenọwọn̄ m̀mê asabade enye, mîdịghe okokoi anam n̄kpọ man asuan ndọ esie, mbiowo ẹyenen̄ede ẹkpeme ẹnyụn̄ ẹkụt ẹte ke enye enen̄ede akabade esịt. (Mal. 2:14; 2 Tim. 3:6) Ana mbiowo ẹkpeme otuerọn̄ Abasi. Kpa ye oro, ọfọn iti ke Jehovah ayafiak ada anamidiọk ekededi adian idem, ama akam edi owo  oro enen̄ede akabade esịt onyụn̄ etre ndinam ndiọi n̄kpọ emi enye akanamde. Ntre kpa ye edide mbiowo ẹyenen̄ede ẹkpeme nte ẹnamde n̄kpọ ye owo emi akanamde n̄kpọ ubi ubi, n̄kari n̄kari ye mbon en̄wen, mmọ ikpanaha ẹdọhọ ke enyene utọ anamidiọk emi Jehovah mîkemeke-keme nditua mbọm. Enye oro aka anyan akaha. b​—1 Pet. 2:10.

SE ESOP ẸKEMEDE NDINAM

13. Didie ke nte isinamde n̄kpọ ye owo emi mbiowo ẹsuade ẹnọ okpụhọde ye nte isinamde n̄kpọ ye owo emi ẹsiode ẹfep ke esop?

¹³ Ima ineneme ke ibuotikọ emi ekebede, ke ndusụk ini ẹsitọt ke esop ke ẹsua ẹnọ owo. Ke ini emi etịbede, imekeme ndika iso ndụk ndụk ye enye sia imọdiọn̄ọ ke enye akabade esịt, ama onyụn̄ etre idiọk uwem esie. (1 Tim. 5:20) Enye osụk ededi eyenete nnyịn onyụn̄ edi se nditọete ke esop ẹsọn̄ọde enye idem. (Heb. 10:24, 25) Edi isidịghe ntre ye owo emi ẹsiode ẹfep ke esop. ‘Imesitre ndidụk ndụk’ ye enye, nnyịn isikam ‘idiaha n̄kpọ ye utọ owo oro.’ ​—1 Cor. 5:11.

14. Didie ke Christian kiet kiet edida esịt esie emi Bible ọnọde ukpep ibiere nte enye edinamde n̄kpọ ye owo emi ẹkesiode ẹfep ke esop? (Se ndise n̄ko.)

¹⁴ Ndi se inemede oro ọwọrọ ke ẹma ẹsio owo ẹfep ke esop, ke nnyịn idinọhọ enye iso ke usụn̄ ndomokiet? Iwọrọke ntre. Nnyịn ididụkke ndụk ye enye. Enye oro edi ntre, owo ikaha-ka n̄kan̄ oro. Edi Christian kiet kiet edida esịt esie emi Bible ọnọde ukpep ibiere m̀mê iyokot owo emi ẹkesiode ẹfep ke esop mbono esop​—owo oro ekeme ndidi iman esie m̀mê owo emi enye ekenen̄erede ekpere akpa akpa. Enye ekpedi, idinam n̄kpọ didie? Ke ini edem, nnyịn ikpọkọmke-kọm utọ owo oro. Ke enye emi n̄ko, Christian kiet kiet edida esịt esie emi Bible ọnọde ukpep ibiere se enye edinamde. Ndusụk owo ẹkeme ndikọm enye ekpri, ifịnake mmọ. Edi nnyịn idikaha ikada ye enye ineme enyọn̄ ye isọn̄, m̀mê ika ikada ibre, isak ye enye.

15. Mme anamidiọk ewe ke ẹtịn̄ ẹban̄a ke 2 John 9-11? (Se n̄ko ekebe emi, “ Ndi John ye Paul Ẹketịn̄ Ẹban̄a Ukem Idiọkn̄kpọ?”)

¹⁵ Ndusụk owo ẹkeme ndikere ẹte, ‘Ndi Bible idọhọke ke Christian emi ọkọmde utọ owo oro  etiene abuana ke mme idiọk utom esie?’ (Kot 2 John 9-11.) Se ẹnemede ke mme ufan̄ikọ mbemiso 2 John 9-11 oro owụt ke ẹtịn̄ ẹban̄a mbon mfiakedem ye mbon emi ẹdomode ndinam mbon en̄wen ẹtiene ẹnam idiọkn̄kpọ. (Edi. 2:20) Ntre, edieke owo esịnde idem odomo ndinam mbon en̄wen ẹnịm se mbon mfiakedem ẹkpepde m̀mê ẹtiene ẹnam mme idiọkn̄kpọ eken, mbiowo ididiomike ndika n̄kese enye. Edi isụk idodori enyịn ke enyịn ekeme ndin̄wan̄a enye. Edi adan̄a nte utọ owo oro mîkabakede esịt kan̄a, nnyịn idikọmke enye idinyụn̄ ikotke enye mbono esop.

ẸYAK IKPEBE NTE JEHOVAH ESITUADE OWO MBỌM

16-17. (a) Jehovah oyom mme anamidiọk ẹnam nso? (Ezekiel 18:32) (b) Didie ke mbiowo ẹkeme ndiwụt ke mmimọ idian ubọk ye Jehovah inam n̄kpọ ke ini ẹdomode ndin̄wam mme anamidiọk?

¹⁶ Nso ke ikpep ke nsio nsio ibuotikọ ukpepn̄kpọ ition ke Enyọn̄-Ukpeme emi? Jehovah iyomke baba owo ndomokiet atak! (Kot Ezekiel 18:32.) Enye oyom mme anamidiọk ẹfiak ẹditie ke emem ye imọ. (2 Cor. 5:20) Oro anam toto ke eset, ini idụt Israel ye mme asan̄autom esie kiet kiet ẹkesikpọn̄de Jehovah, enye ama esikpe mmọ ubọk ndien ndien ete ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹfiak ẹtiene imọ. Edi n̄kpọ ukpono mbiowo ndidian ubọk ye Jehovah nnam n̄kpọ nte mmọ ẹsụk ẹdomode ndin̄wam mme anamidiọk ẹkabade esịt.​—Rome 2:4; 1 Cor. 3:9.

¹⁷ Kere utọ idara emi esidude ke heaven ke ini mme anamidiọk ẹkabarede esịt! Jehovah Ete nnyịn emi odude ke heaven esidara ini ekededi emi erọn̄ esie emi okosopde afiakde ọnyọn̄ edi esop. Imesika iso ndinen̄ede mma Jehovah ke ini itiede ikere nte enye esituade mme owo mbọm onyụn̄ ọfọnde ido ye mmọ kpa ye oro mmọ mîdotke.​—Luke 1:78.