1-2. Nso idotenyịn ke ikọt Jehovah ẹnyene?

ỌFỌN owo enyene idotenyịn. Ndusụk owo ẹdori enyịn ndikụt ndọ mmọ enemde, ndikụt nte idem ọsọn̄de nditọ mmọ; eke ndusụk owo edi nte idiọk udọn̄ọ emi ọnọmọde mmọ okpokụrede. Nnyịn ikọt Jehovah imekeme nditiene ndori enyịn ke utọ mme n̄kpọ ntem. Edi se nnyịn ikọt Jehovah idoride enyịn ndinyene okpon akan oro. Idori enyịn ndidu uwem ke nsinsi nnyụn̄ n̄kụt mbon nnyịn emi ẹkekpan̄ade ẹfiakde ẹdidu uwem.

² Apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Mmenyene idotenyịn ke Abasi . . . nte ke ndinen owo ye mme anam ukwan̄n̄kpọ ẹyeset.” (Utom 24:15) Idịghe Paul ekedi akpa owo emi etịn̄de aban̄a idotenyịn ediset ke n̄kpa. Job ama etịn̄ n̄ko. Enye ama enen̄ede enịm ke Abasi eyeti imọ onyụn̄ anam imọ iset ifiak ididu uwem.—Job 14:7-10, 12-15.

3. Didie ke 1 Corinth ibuot 15 ekeme ndin̄wam nnyịn?

³ Ediset ke n̄kpa esịne ke otu “itiat idakisọn̄,” m̀mê “akpa ukpepn̄kpọ,” emi kpukpru mme Christian ẹnịmde. (Heb. 6:1, 2) Se Paul eketịn̄de aban̄a ediset ke n̄kpa odu ke 1 Corinth ibuot 15. Imenịm ke se enye ekewetde do ama enen̄ede ọsọn̄ọ mme Christian eyo esie idem. Inamke n̄kpọ m̀mê ebịghi didie ọkọtọn̄ọ ndinịm ke mme owo ẹyeset, se idude ke 1 Corinth ibuot 15 eyenen̄ede ọsọn̄ọ fi idem, onyụn̄ anam fi etetịm enịm ke mme owo ẹyeset.

4. Nso inam inịm ke mbon nnyịn ẹyeset?

⁴ Jesus Christ ndikeset anam inen̄ede inịm ke mbon nnyịn ẹyeset. Enye ndikeset ama esịne ke otu “eti mbụk” emi Paul ọkọkwọrọde ọnọ mbon Corinth. (1 Cor. 15:1, 2) Paul ama akam ọdọhọ ke edieke Christian mînịmke ke Christ ama eset, ke mbuọtidem utọ owo oro inyeneke ufọn ndomokiet. (1 Cor. 15:17) Nnyịn ndinịm ke Jesus ama eset edi akpan ntak  emi anamde inịm ke mbon en̄wen ẹyeset n̄ko.

5-6. Nso ufọn ke 1 Corinth 15:3, 4 anam ọnọ nnyịn?

⁵ Ini Paul ọtọn̄ọde nditịn̄ n̄kpọ mban̄a ediset ke n̄kpa, enye ama etịn̄ n̄kpọ ita emi ẹdide ata akpan n̄kpọ: (1) “Christ ama akpa kaban̄a mme idiọkn̄kpọ nnyịn.” (2) “Ẹma ẹbụk enye.” (3) “Ẹma ẹnam enye eset ke ọyọhọ usen ita nte N̄wed Abasi ọdọhọde.”—Kot 1 Corinth 15:3, 4.

⁶ Jesus ndikakpa, ẹbụk enye, ekem enye eset anam nso ufọn ọnọ nnyịn? Prọfet Isaiah ama etịn̄ prọfesi ete ke ‘ẹyesịbe Messiah ẹfep ke isọn̄ mme odu-uwem,’ ke ‘ẹyenyụn̄ ẹnịm udi esie ye mme idiọkowo.’ Edi ikokụreke ke oro. Isaiah ama ọdọhọ n̄ko ke Messiah “[oyobiom] idiọkn̄kpọ ediwak owo.” Jesus ama anam emi ini enye ọkọnọde uwem esie ndifak ubonowo. (Isa. 53:8, 9, 12; Matt. 20:28; Rome 5:8) Ntre, Jesus ndikakpa, ẹbụk enye, ekem enye eset anam inen̄ede inịm ke ẹyenam nnyịn ibọhọ ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, ke iyonyụn̄ ifiak ikụt mbon nnyịn emi ẹkekpade.

7-8. Nso in̄wam mme Christian ẹnịm ke Jesus ama eset?

⁷ Edieke iyomde ndinịm ke mme owo ẹyeset, ana ibem kan̄a iso inịm ke Jesus ama eset. Nso ikeme ndinam nnyịn inen̄ede inịm ke Jehovah ama anam Jesus eset?

⁸ Ke Jesus ama ekeset, ediwak owo ẹma ẹkụt enye, ẹnyụn̄ ẹmen ẹtịn̄ ẹnọ mbon en̄wen. (1 Cor. 15:5-7) Akpa owo emi Paul ọdọhọde ke ama okụt Jesus ekedi apostle Peter (emi ẹkesikotde Cephas n̄ko). Mme mbet ẹma ẹdọhọ n̄ko ke Peter ama okụt Jesus ke Jesus ama ekeset. (Luke 24:33, 34) Ekem Paul ama ọdọhọ ke “mbet duopeba,” oro edi mme apostle, ẹma ẹkụt enye. Ke oro ebede, Christ ama “owụt nditọete emi ẹwakde ẹbe owo ikie ition idem ini kiet.” Etie nte ekedi ini mmọ ẹkesobode ye enye ke Galilee nte ikụtde ke Matthew 28:16-20. Jesus ama “owụt James idem” n̄ko; etie nte James enye emi edi eyeneka Jesus emi mîkenịmke akpa akpa ke enye edi Messiah. (John 7:5) Ke James ama okokụt ke Jesus eset, enye ama enịm ndien ke enye edi Messiah. Se inen̄erede inem ke n̄kpọ emi edi ke ini Paul ewetde leta emi ke n̄kpọ nte isua 55 eyo mme apostle, ediwak mbon emi ẹkekụtde ke Jesus ama eset mmọdo ẹkesụk ẹdu ke uwem. Ntre ekpedi ama ọsọn̄ owo ekededi ndinịm ke Jesus ama eset, mme owo ẹkeyọyọhọ se enye akpaka okobụp.

9. Nso ke Utom 9:3-5 etịn̄ emi owụtde ke Paul ama ọdọdiọn̄ anam ẹkụt ke Jesus ama eset?

⁹ Nte ini akade, Jesus ama ediwụt Paul idem. (1 Cor. 15:8) Paul (emi ẹkesidiọn̄ọde nte Saul) ama okop uyo Jesus emi ẹma ẹkenam eset ke usụn̄ uka Damascus, onyụn̄ okụt enye ke n̄kukụt nte etiede ke heaven. (Kot Utom 9:3-5.) Se Paul okokụtde onyụn̄ okopde oro ama anam ẹnen̄ede ẹkụt ke Jesus ama eset.—Utom 26:12-15.

10. Nso ke Paul akanam ke ntak emi enye ekenịmde ke ẹma ẹnam Jesus eset?

¹⁰ Se ikanamde ikọ Paul enen̄ede odụk ndusụk owo utọn̄ edi ke enye ke idemesie ekesikọkọbọ mme mbet Jesus. Ndondo oro Paul ekenịmde ke Abasi ama anam Jesus eset, enye ama enen̄ede esịn idem man an̄wam mbon en̄wen ẹtiene ẹnịm n̄ko. Nte enye osụk asan̄ade ọkwọrọ ke ẹma ẹnam Jesus eset, ndusụk ini ẹma ẹsimia enye, ẹsịn enye ke ufọk-n̄kpọkọbi, ubom esie onyụn̄ esịp; kpa ye oro enye iketreke. (1 Cor. 15:9-11; 2 Cor. 11:23-27) Enye ama enyịme ndikpa utu ke nditre ukwọrọikọ sia enye ama enen̄ede enịm ke ẹma ẹnam Jesus eset. Ndi se mme Christian eyo mme apostle ẹketịn̄de inamke fi enen̄ede enịm  ke ẹma ẹnam Jesus eset? Ndi inamke fi enen̄ede enịm ke Abasi ayanam mme owo ẹset?

11. Etie nte nso ikanam ndusụk nditọete ke Corinth ẹkere se mînenke ẹban̄a ediset ke n̄kpa?

¹¹ Ndusụk nditọete ke Corinth ke Greece ẹma ẹkere se mînenke ẹban̄a ediset ke n̄kpa. Mmọ ẹma ẹkam ẹdọhọ ke ‘ediset ke n̄kpa idụhe.’ Nso ikanam mmọ ẹkere ntre? (1 Cor. 15:12) Ini mbon akwaifiọk ke Athens, kpasụk ke Greece oro, ẹkekopde ke Jesus ama eset, mmọ ẹma ẹsak. Ekeme ndidi oro akanam ndusụk owo ke Corinth, idem ye ndusụk nditọete n̄ko ẹda ediset ke n̄kpa ntre. (Utom 17:18, 31, 32) Etie nte ndusụk owo ẹkekere ke idịghe ata ata owo ndikpa mfiak nset ke ẹtịn̄ ẹban̄a; mmọ ẹkekere ke owo ama anam idiọkn̄kpọ ke enye “akpa” idahaoro, ndien ama akabade edi Christian, ke enye “eset.” Inamke n̄kpọ m̀mê nso ikanam mmọ ẹkûnịm ediset ke n̄kpa, mmọ nditre ndinịm oro ọkọwọrọ ke mbuọtidem mmọ inyeneke ufọn. Ekpedi Abasi ikanamke Jesus eset, ọwọrọ owo ikekpehe ufak ibuot nnyịn, owo inyụn̄ ifenke idiọkn̄kpọ nnyịn. Ntre, mbon emi ẹkedọhọde ke ediset ke n̄kpa idụhe ikenyeneke ata idotenyịn.—1 Cor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Didie ke 1 Peter 3:18, 22 anam ikụt nte ediset ke n̄kpa Jesus okokpụhọrede ye eke mbon emi ẹkesetde mbemiso enye?

¹² Paul ke idemesie ama ọdiọn̄ọ ke “ẹma ẹnam Christ eset.” Ediset ke n̄kpa Jesus ama akan eke kpukpru mbon emi ẹkenamde ẹset mbemiso enye, sia mbon oro ẹma ẹfiak ẹkpan̄a. Paul ọkọdọhọ ke Jesus edi “akpa mbun̄wụm ke otu mbon oro ẹdede ke n̄kpa.” Didie ke Jesus edi akpa mbun̄wụm? Jesus ekedi akpa owo emi ekesetde nte spirit, enye okonyụn̄ edi akpa owo emi edide ekeset, enye ọdọk heaven.—1 Cor. 15:20; Utom 26:23; kot 1 Peter 3:18, 22.

13. Paul ọkọdọhọ ke didie ke Adam ye Jesus ẹkpụhọde?

¹³ N̄kpa owo kiet ekeme didie ndinam ediwak miliọn owo ẹdu uwem? Paul ama etịn̄ nte ekemede nditịbe ntre. Enye ama emen se iwọrọde ubonowo ke ntak idiọkn̄kpọ Adam odomo ye se n̄kpa Jesus edinamde inọ ubonowo. Enye ọkọdọhọ ke ‘n̄kpa okoto owo’ kiet, Adam. Ini Adam akanamde idiọkn̄kpọ, enye ama ada n̄kpa ọsọk idemesie ye kpukpru nditọ emi enye edinyenede. Ke ibọ ufen idiọkn̄kpọ esie tutu mfịn emi. Edi Abasi ndikanam Eyen esie eset anam inyene idotenyịn ndibọhọ kpukpru ufen oro! “Ediset mme akpan̄kpa oto owo [kiet] n̄ko,” oro edi Jesus. Paul ọkọdọhọ ete: “Koro kpa nte otode ke Adam kpukpru owo ẹkpan̄a, kpasụk ntre ke Christ ẹyenam kpukpru owo ẹdu uwem.”—1 Cor. 15:21, 22.

14. Ndi Adam eyeset? Nso inam ọdọhọ ntre?

¹⁴ Paul ọkọdọhọ ete: “Kpa nte otode ke Adam kpukpru owo ẹkpan̄a.” Nso ke ikọ oro ọwọrọ? Paul eketịn̄ aban̄a kpukpru nditọ Adam, ke mmọ ẹyeda unana mfọnmma ye idiọkn̄kpọ ẹto Adam, ndien ke mmọ ẹyekpan̄a. (Rome 5:12) Adam isịneke ke otu mbon emi ẹdinamde “ẹdu uwem.” N̄kpa Jesus ifakke Adam sia enye ama ọfọn ama ini enye ọsọn̄de ibuot, okonyụn̄ okokoi ọsọn̄ ibuot ye Abasi. Utịp emi Adam ọkọbọde edi ukem se inade ibet mbon emi “Eyen owo” ọdọhọde ke ẹdi “ebot.” ‘Ẹyesịbe mmọ ẹfep ke nsinsi.’—Matt. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

15. Mmanie ẹtiene ẹsịne ke otu “kpukpru owo” emi ẹdinamde “ẹdu uwem”?

¹⁵ Paul ọkọdọhọ ke 1 Corinth 15:22 ete: “Ke Christ ẹyenam kpukpru owo ẹdu uwem.” Sia Paul ekewetde leta esie ọnọ mme Christian emi ẹyetde aran ke Corinth,  emi ẹdinamde ẹset ẹkedu uwem ke heaven, mmọ ẹtiene ẹsịne ke otu “kpukpru owo” emi ẹdinamde “ẹdu uwem.” Mmọ ẹkedi mbon emi “Abasi adian̄arede enịm nte mme anditiene Christ Jesus, emi ẹkotde ẹte ẹdidi ndisana owo.” Paul ama onyụn̄ etịn̄ aban̄a mbon emi ẹyetde aran ini enye eketịn̄de aban̄a mbon oro “ẹkedede ke n̄kpa emi ẹbuanade n̄kpọ ye Christ.” (1 Cor. 1:2; 15:18; 2 Cor. 5:17) Enye ama ewet ke itie Bible en̄wen ete: “Edieke nnyịn idianade kiet ye enye ke se ibietde n̄kpa esie, . . . nnyịn iyadiana n̄ko ye enye ke se ibietde ediset ke n̄kpa esie.” (Rome 6:3-5) Abasi akanam Jesus eset nte spirit, enye ama onyụn̄ afiak ọnyọn̄ heaven. Se idinyụn̄ itịbede inọ kpukpru mbon emi “ẹbuanade n̄kpọ ye Christ” edi oro, oro edi, kpukpru mbon emi ẹyetde aran.

16. Nso ikanam Paul ọdọhọ ke Jesus edi “akpa mbun̄wụm”?

¹⁶ Paul ekewet ete ke ẹma ẹnam Christ eset nte “akpa mbun̄wụm ke otu mbon oro ẹdede ke n̄kpa.” Kûfre ke mbemiso Jesus esetde, ke ẹma ẹnanam mbon en̄wen ẹset, utọ nte Lazarus. Edi Jesus ekedi akpa owo emi ekesetde nte spirit, ẹnyụn̄ ẹnam enye odu uwem ke nsinsi. Ẹkeme ndimen enye ndomo ye akpa mbun̄wụm emi nditọ Israel ẹkesimende ẹsọk Abasi. N̄kpọ en̄wen edi ke Paul ndikot Jesus “akpa mbun̄wụm” anam yak ikụt ke ẹyenam mbon en̄wen ẹtiene ẹset ẹka heaven. Nte ini akade, mme apostle ye mbon eken “emi ẹbuanade n̄kpọ ye Christ” ẹyeset ẹkedu ke heaven ukem nte Jesus.

17. Ini ewe ke ẹdinam mbon “emi ẹbuanade n̄kpọ ye Christ” ẹset ẹka heaven?

¹⁷ Ini Paul ekewetde leta emi ọnọ nditọete ke Corinth, owo ikanamke kan̄a mbon “emi ẹbuanade n̄kpọ ye Christ” ẹset ẹka heaven. Se enye eketịn̄de ama owụt ke enye eketịn̄ aban̄a ini iso. Enye ọkọdọhọ ete: “Owo kiet kiet ke idaha esie: Christ akpa mbun̄wụm, ekem mmọ eke ẹdide eke Christ ke ini edidu esie.” (1 Cor. 15:23; 1 Thess. 4:15, 16) Nnyịn idu idahaemi ke “ini edidu” Christ. Ntre ke ini mme apostle ye mme Christian eken emi ẹyetde aran ẹkekpade, akana mmọ ẹbet tutu esịm ini edidu Christ mbemiso mmọ ẹsetde ẹka heaven ‘ẹkediana ye Christ ke se ibietde ediset ke n̄kpa esie.’

18. (a) Nso inam inịm ke idịghe mbon emi ẹkade heaven kpọt ke ẹdinam ẹset? (b) Akpa Corinth 15:24-26 owụt ke nso iditịbe ke heaven?

¹⁸ Nso ndien iditịbe inọ kpukpru mme Christian emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi, edi  emi mîdorike enyịn nditiene Jesus n̄kodu ke heaven? Mmọ n̄ko ẹdori enyịn ke Abasi ayanam mmimọ iset. Philippi 3:11 owụt ke apostle Paul ye mbon eken emi ẹsetde ẹka heaven ẹsịne ke “akpa ediset ke n̄kpa.” Ndi oro iwụtke ke utọ ediset ke n̄kpa en̄wen oyodu? Oro ekem ye se Job okodoride enyịn aban̄a nte editịbede inọ imọ ke ini iso. (Job 14:15) “Mmọ eke ẹdide eke Christ ke ini edidu esie” ẹyedu ye Jesus ke heaven ini enye edinamde “kpukpru ukara ye kpukpru unen edikara ye odudu ẹkabade ẹdi ikpîkpu.” Enye oyosobo n̄kpa emi edide “akpatre asua.” Kpukpru mbon emi ẹsetde ẹka heaven idikpaha aba. Edi nso iditịbe inọ mbon eken?—Kot 1 Corinth 15:24-26.

19. Mbon emi mîdisetke ika heaven ẹkpedori enyịn ke nso?

¹⁹ Mbon emi mîdisetke ika heaven ẹkpedori enyịn ke nso? Se Paul eketịn̄de ke Utom 24:15 ekeme ndinọ mmọ idotenyịn. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmenyene idotenyịn ke Abasi . . . nte ke ndinen owo ye mme anam ukwan̄n̄kpọ ẹyeset.” Imọdiọn̄ọ ke anam ukwan̄n̄kpọ ndomokiet ikemeke-keme ndidụk heaven; ntre se Paul eketịn̄de oro owụt ke mme owo ẹyeset ẹdidu mi ke isọn̄.

20. Didie ke ukpepn̄kpọ mfịn anam fi enen̄ede enịm ke mme owo ẹyeset?

²⁰ Imenen̄ede inịm ke ‘mme owo ẹyeset’! Mbon emi ẹdisetde ididu mi ke isọn̄ ẹyekeme ndidu mi ke nsinsi. Mbọk nen̄ede nịm ke se Abasi ọn̄wọn̄ọde emi oyosu. Afo ndidori enyịn ke mme owo ẹyeset ekeme ndidọn̄ fi esịt mban̄a mbon mbufo emi ẹkekpade. Abasi ekeme ndinam mmọ ẹset ke ini emi Christ ye mbon eken ‘ẹdikarade nte ndidem ke isua tọsịn kiet.’ (Edi. 20:6) Afo n̄ko emekeme ndidori enyịn nte ke edieke akpade mbemiso esịm ini emi Christ ọtọn̄ọde ndikara ke isua tọsịn kiet oro, ke Abasi ekeme ndinam fi eset. Se idoride enyịn emi eyetịbe. (Rome 5:5) Idotenyịn emi ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ anam ikop idatesịt nte ikade iso inam n̄kpọ Abasi. Ke ibuotikọ emi etienede, iyekpep mme n̄kpọ efen ke 1 Corinth ibuot 15.