1. Etie fi didie ke idem ndidiọn̄ọ ke Abasi ama fi?

APOSTLE John ekewet ete ke “Abasi edi ima.” (1 John 4:8) Imọdiọn̄ọ ke Abasi okobot kpukpru n̄kpọ, edi se John eketịn̄de emi anam yak iti ke ima oto Abasi. Jehovah ama nnyịn! Jehovah ndima nnyịn iyakke idem enyek nnyịn, anam ikop inemesịt, onyụn̄ anam ikụt ke imọwọrọ n̄kpọ.

2. Matthew 22:37-40 ọdọhọ ke ewe ewụhọ iba ẹkpon ẹkan? Nso ikeme ndinam ọsọn̄ nnyịn ndinịm ọyọhọ iba oro?

² Ndima Abasi ye mbon en̄wen idịghe n̄kpọ emi edide Christian akpama anam mîmaha ọkpọn̄, edi ewụhọ. (Kot Matthew 22:37-40.) Ekeme ndinam idisọn̄ke nnyịn ndinịm akpa ewụhọ oro ima inen̄ede idiọn̄ọ Jehovah. Se inamde edi ntre edi ke Jehovah ọfọn ama. Enye esikere aban̄a nnyịn onyụn̄ ọfọn ido ye nnyịn. Edi ekeme ndisọn̄ nnyịn ndinịm ọyọhọ iba oro, sia nditọete nnyịn emi ẹsịnede ke otu n̄kpere n̄kan mbọhọidụn̄ nnyịn ifọnke ima. Ndusụk ini, mmọ ẹkeme ndinam n̄kpọ mîdịghe ẹtịn̄ ikọ emi anamde nnyịn ikere ke mmọ imaha nnyịn inyụn̄ ikereke iban̄a nnyịn. Jehovah ama ọdiọn̄ọ ke ọyọsọn̄ nnyịn ndinịm ọyọhọ ewụhọ iba emi. Oro ekesịn enye anam ndusụk mbon emi ẹkewetde Bible ẹwet nsio nsio n̄kpọ ẹban̄a nte ikpamade nditọete nnyịn, ye ntak emi ikpamade mmọ. Owo mmọ kiet ekedi John.—1 John 3:11, 12.

3. Nso ke John ekewet aban̄a ima?

³ Ke mme n̄wed Bible emi John ekewetde, enye ama etịn̄ afiak etịn̄ ke ana mme Christian ẹma Abasi ẹnyụn̄ ẹma ekemmọ owo. Ke otu kpukpru owo inan̄ emi ẹwetde n̄kpọ ẹban̄a uwem Jesus mi ke isọn̄, ẹkpemen se owo ita eken ẹwetde ẹban̄a ima ẹtọ ẹdian kiet, eke John awak akan eke mmọ mbita. John ekedi n̄kpọ nte isua 100 ini enye ewetde Gospel John ye Akpa, Udiana, ye Ọyọhọ John Ita. Se Abasi  ọkọnọde enye spirit esie ewet ke kpukpru mme n̄wed oro anam ikụt ke kpukpru se Christian akpananam, ke akpana anam ke ima. (1 John 4:10, 11) Kpa ye oro, ama ada ini mbemiso edin̄wan̄a John ke akpana edi ntre.

4. Ndi ofụri ini ke John ekesinam n̄kpọ emi owụtde ke enye ama mme owo?

⁴ Ini John edide akparawa, idịghe kpukpru ini ke enye ekesinam n̄kpọ emi owụtde ke enye ama mme owo. Ini kiet ntre edi ini emi Jesus akasan̄ade ye mme mbet esie ẹbe ke Samaria ẹka Jerusalem. Ini mmọ ẹsịmde ekpri obio Samaria kiet, mbon obio oro ikamaha ndifọn uwem ye mmọ. Nso ke John akanam? Enye ama ọdọhọ Jesus anam ikot ikan̄ oto heaven edita kpukpru owo ke obio oro! (Luke 9:52-56) Enyene ini en̄wen emi John akanamde n̄kpọ emi owụtde ke enye imaha mme apostle eken. Osụk etie nte enye ye James eyeneka esie ẹkekpak eka mmọ ẹdọhọ yak ekeben̄e Jesus ọnọ mmimọ itie ukpono ke Obio Ubọn̄ esie. Ini mme apostle eken ẹkekopde se James ye John ẹkenamde oro, esịt ama ofụt mmọ! (Matt. 20:20, 21, 24) Kpa ye ofụri ndudue emi John akanamde do, Jesus okosụk amama enye.—John 21:7.

5. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

⁵ Iyeneme se ikemede ndikpep nto John ke ibuotikọ emi, inyụn̄ ifiak ise ndusụk n̄kpọ emi enye ekewetde aban̄a ima. Nte isụk inemede ika, iyekpep nte ikemede ndiwụt ke imama nditọete nnyịn. Iyekpep n̄ko akpan usụn̄ kiet emi mme ibuotufọk ẹkpewụtde ke imama ubon mmimọ.

6. Nso ke Jehovah akanam owụt ke imama nnyịn?

⁶ Imesiwak ndikere ke ndima mme owo okụre ke ndikere nti n̄kpọ mban̄a mmọ, nnyụn̄ ntịn̄ nti ikọ ye mmọ. Ikụreke ke oro. Ikpoyom ndiwụt mme owo ke imenen̄ede ima mmọ, ana inanam nti n̄kpọ idian do. (Men James 2:17, 26 domo.) Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ama nnyịn. (1 John 4:19) Ndinem ikọ emi ikụtde ke Bible ẹnam ikụt ke Jehovah ama nnyịn. (Ps. 25:10; Rome 8:38, 39) Edi idịghe se enye etịn̄de oro kpọt anam inen̄ede inịm ke enye ama nnyịn, se enye anamde enen̄ede anam n̄ko. John ekewet ete: “Ẹkeda emi ẹwụt ima oro Abasi amade nnyịn, koro Abasi okosiode ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie ọdọn̄ edi ke ererimbot man nnyịn ikpenyene uwem ebe ke enye.” (1 John 4:9) Jehovah ama ayak edima Eyen esie edibọ ufen onyụn̄ akpa ke ibuot nnyịn. (John 3:16) Nte Jehovah ekeme ndinam kpukpru oro mma, enye osụk ọsọn̄ nnyịn ndinịm ke enye ama nnyịn ata ima?

7. Nso ke Jesus akanam owụt ke imama nnyịn?

 ⁷ Jesus ama ọdọhọ mme mbet esie ke imama mmọ. Edi idịghe se enye eketịn̄de oro kpọt ke enye akada owụt ke imenen̄ede ima mmọ ye nnyịn n̄ko. (John 13:1; 15:15) Enye ama ananam n̄kpọ owụt. Enye ọkọdọhọ ete: “Idụhe owo emi enyenede ima eke okponde akan emi, owo ndikpayak ukpọn̄ esie nnọ ke ibuot mme ufan esie.” (John 15:13) Nnyịn nditie n̄kere se Jehovah ye Jesus ẹnamde ẹnọ nnyịn akpanam nnyịn inam nso?

8. Akpa John 3:18 ọdọhọ ke ikpanam nso?

⁸ Nnyịn ndinam se Jehovah ye Jesus ẹdọhọde ke ida iwụt ke imama mmọ. (John 14:15; 1 John 5:3) Jesus ama onyụn̄ ọdọhọ yak ima kiet eken. (John 13:34, 35) Nnyịn ikpetịn̄ke-tịn̄ kpọt ke imama nditọete nnyịn, ana inanam n̄kpọ iwụt ke imama mmọ. (Kot 1 John 3:18.) Nso idi ndusụk n̄kpọ emi ikpanamde iwụt ke imama nditọete nnyịn?

9. Nso ke ima akanam John anam?

⁹ John ekpekemek ndidiana ye ete esie n̄ka iso nnam utom ukọiyak esie n̄n̄wana okụk. Edi enye ama edida ofụri uwem esie an̄wam mme owo yak ẹdiọn̄ọ Jehovah ye Jesus. Utọ uwem emi enye ekemekde ndidu do ama emen mfịna ọsọk enye. Ẹma ẹkọbọ enye, ndien ke n̄kpọ nte isua 96 eyo mme apostle, ẹma ẹbịn enye ẹsio ke obio. Enye ekedi akani eren ini oro. (Utom 3:1; 4:1-3; 5:18; Edi. 1:9) Idem ke ini enye odude ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak emi enye ọkọkwọrọde aban̄a Jesus, enye ama anam n̄kpọ emi owụtde ke enye ama nditọete. Ke uwụtn̄kpọ, ini ẹkọbide enye ke isuo Patmos, enye ama ewet n̄kukụt emi Jehovah akayararede ọnọ enye, onyụn̄ ọnọ ẹsọk mme esop, man anam mmọ ẹdiọn̄ọ “mme n̄kpọ eke ẹditịbede ke mîbịghike.” (Edi. 1:1) Ndien ekem enye ama ediwet aban̄a uwem ye utom ukwọrọikọ Jesus ke Gospel John. Etie nte enye ekewet enye oro ke ẹma ẹkesana enye ẹyak ke Patmos. Enye ama onyụn̄ ewet nsio nsio leta ita man ada ọsọn̄ọ nditọete esie idem. John ama awa idem anam n̄kpọ Abasi. Didie ke afo ekeme ndikpebe enye?

10. Nso ke akpanam owụt ke imama mme owo?

¹⁰ Se afo emekde ndida uwem fo nnam ekeme ndinam ẹkụt ke amama mme owo. Ererimbot Satan emi ẹyom fi ekere aban̄a ufọn idemfo kpọt, esịn ibuot esịn itọn̄ an̄wana okụk, mîdịghe anam n̄kpọ se idinam fi ọwọrọ etop. Edi ikọt Jehovah ke ofụri ererimbot itiehe ntre. Mmọ ẹsisịn idem ẹkpep mme owo Ikọ Abasi nte ẹkpekekeme, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mme owo ẹkpere Jehovah. Ndusụk mmọ ẹkam ẹda ofụri ini mmọ ẹkwọrọ ikọ ẹnyụn̄ ẹkpep mme owo Bible.

11. Nso ke ediwak nditọete ẹnam ẹwụt ke imama Jehovah ye nditọete mmimọ?

¹¹ Ediwak nti ikọt Jehovah ẹnam utom tọn̄ọ ke Monday tutu esịm Friday man ẹnyene se ẹdade ẹse ẹban̄a idemmọ ye ubon mmọ. Kpa ye oro, mmọ ẹsisụk ẹnanam se ẹkemede man ẹn̄wam esop Abasi. Ndusụk mmọ ẹkeme nditiene n̄n̄wam nditọete ke ini afanikọn̄, ndusụk ẹn̄wam ẹbọp n̄kpọ ẹnọ esop Abasi, ndien kpukpru mmọ ẹkeme nditịp okụk ẹda ẹnam utom Abasi ke ofụri ererimbot. Mmọ ẹnam kpukpru emi ke ntak emi mmọ ẹmade Jehovah ye mme owo. Enyene se isinamde kpukpru urua ida iwụt ke imama nditọete nnyịn. Imesidụk mbono esop, inyụn̄ itiene inam se ẹnamde. Isisụk ikaka mbono esop kpa ye emi ekemede ndikak nnyịn ke idem ndusụk ini. Nnyịn isitreke ndibọrọ mbụme kpa ye emi idem ekemede ndinyek nnyịn.  Imesinyụn̄ isọn̄ọ nditọete nnyịn idem mbemiso mbono esop ọtọn̄ọ ye ke mbono esop ama akasuana, kpa ye emi nnyịn n̄ko ke idem nnyịn inyenede mfịna. (Heb. 10:24, 25) Imenen̄ede ima se nditọete nnyịn ẹnamde emi!

12. Nso en̄wen ke John akanam owụt ke imama nditọete imọ?

¹² John ama esitoro nditọete esie, oro ama owụt ke enye ama mmọ. Edi enye ama esinyụn̄ ọnọ mmọ item n̄ko, man owụt ke imama mmọ. Ke mme leta emi enye ekewetde ọnọ nditọete, enye ama otoro mmọ nte mmọ ẹbuọtde idem ye Jehovah ẹnyụn̄ ẹnamde nti utom. Edi enye ama ọnọ mmọ ọkpọsọn̄ item n̄ko aban̄a idiọkn̄kpọ. (1 John 1:8–2:1, 13, 14) Akpana nnyịn n̄ko isitoro nditọete nnyịn ke nti n̄kpọ emi mmọ ẹnamde. Edi edieke ikụtde ke eyenete ọtọn̄ọ ndinyene idiọk uwem, mîdịghe ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ emi ekemede ndinam enye ọkpọn̄ Abasi, akpana ifọi enye iwụt. Oro ediwụt ke imama enye. Owo mînyeneke uko, inọhọ ufan esie item. Edi Bible ọdọhọ ke nti ufan ẹsidi iso ọnọ edem item, edem ọnọ iso.—N̄ke 27:17.

13. Nso ke nnyịn mîkpanamke?

¹³ Ndusụk ini, nnyịn nditre ndinam ndusụk n̄kpọ ke isida iwụt ke imama nditọete nnyịn. Uwụtn̄kpọ kiet edi nnyịn nditre ndisọp nyat esịt ke se mmọ ẹtịn̄de. Se iketịbede ini Jesus odude ke isọn̄ ọmọn̄ anam se itịn̄de emi enen̄ede an̄wan̄a nnyịn. Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ke mmọ mîtaha obụkidem imọ inyụn̄ in̄wọn̄ iyịp imọ ke mmọ idinyeneke nsinsi uwem. (John 6:53-57) Ikọ oro ama odoro ediwak mbet esie ndidien tutu mmọ ẹtre ndidi mbet esie, edi ata mme ufan esie ikọkpọn̄ke enye; John ekesịne do. Mmọ ẹma ẹsọn̄ọ ẹda ye enye. Se enye eketịn̄de ikan̄wan̄ake mmọ, onyụn̄ ekeme ndidi ikọ oro ama akpa mmọ idem n̄ko. Edi sia mmọ ẹkedide ata nti ufan esie, mmọ ikekereke ke se enye etịn̄de inenke, ikonyụn̄ iyatke esịt. Mmọ ẹma ẹbuọt idem ye enye sia mmọ ẹma ẹdiọn̄ọ ke enye esitịn̄ akpanikọ. (John 6:60, 66-69) Enen̄ede ọfọn yak ikûsusọp uyat esịt ke se mme ufan nnyịn ẹtịn̄de! Utu ke oro, yak isiyak mmọ ẹnam se mmọ ẹtịn̄de an̄wan̄a nnyịn.—N̄ke 18:13; Eccl. 7:9.

14. Ntak emi nnyịn mîkpasuaha nditọete nnyịn?

¹⁴ John ama onyụn̄ ọnọ nnyịn item ete ikûsua nditọete nnyịn. Nnyịn mînamke item emi, Satan ekeme ndikama nnyịn ndọn̄ utom. (1 John 2:11; 3:15) Se iketịbede inọ nditọete ke utịt utịt eyo mme apostle ekedi oro. Satan ama odomo ofụri  ofụri usụn̄ nte enye akpanamde ikọt Abasi ẹsua idemmọ man enye akan asuan mmọ. Etisịm ini John ekewetde mme leta esie oro, mme owo emi ẹkesinyenede edu ukem ukem nte Satan ẹma ẹdịbe ẹdidụk esop Abasi ẹdọn̄ọ. Owo kiet ntre ekedi Diotrephes. Diotrephes ama esịn ubahade ke esop mmọ ata idiọk idiọk. Enye ikokponoke mbon emi otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ini oro ẹkedọn̄de yak ẹsan̄a ẹse mme esop. Ndien eyenete ekededi okpodomo ndikama utọ mme owo oro esen, enye oyoyom usụn̄ ndibịn owo oro mfep ke esop. Nso utọ ntan̄idem! (3 John 9, 10) Satan iduọkke odudu-o, enye ke etetịme ndinam ikọt Abasi ẹkûdiana kiet man enye asuan mmọ. Ẹyak nnyịn ikûdedei uyak usua anam nnyịn ikûdiana aba ye nditọete nnyịn.

15. Nso ke ana ibuotufọk eti?

¹⁵ Akpan usụn̄ kiet emi ibuotufọk owụtde ke imama ubon imọ edi ndinọ mmọ se ẹdiade, se ẹsịnede, ye itie udakibuot. (1 Tim. 5:8) Edi ana enye eti ke se idide akpan n̄kpọ ikan edi imọ ndin̄wam ubon imọ yak ẹnen̄ede ẹkpere Jehovah. (Matt. 5:3) Kop mi se Jesus akanamde emi akpanade mme ibuotufọk ẹkpebe. N̄wed John ọdọhọ ke Jesus okosụk ekekere aban̄a ubon esie idem ke ini enye ọkọn̄ọde ke eto ndutụhọ. John akada ekpere Mary eka Jesus ke itie emi ẹkekọn̄de Jesus. Kpa ye utọ ubiak emi Jesus okokopde do, enye ama osụk ọdọhọ yak John ese eka imọ enyịn. (John 19:26, 27) Idịghe nte Jesus ikenyeneke nditọeka emi ẹkpekekemede ndise Mary enyịn-o, edi etie nte owo mmọ ndomokiet ikedịghe mbet esie kan̄a ini oro. Jesus okoyom owo emi edisede Mary enyịn, afiak an̄wam enye aka iso anam n̄kpọ Jehovah.

16. Tịn̄ nsio nsio utom emi John ekenyenede.

¹⁶ John ama enyene ediwak utom. Sia enye ekedide apostle, akana enye ada iso ke utom ukwọrọikọ. Onyụn̄ etie nte enye ama ọdọ n̄wan. Ekpedi ntre, ọwọrọ akana enye ese aban̄a ubon esie, afiak an̄wam mmọ yak ẹnen̄ede ẹkpere Jehovah. (1 Cor. 9:5) Nso ke mme ibuotufọk ẹkpekpep ẹto John?

17. Nso akpan n̄kpọ ke ibuotufọk akpanam ọnọ ubon esie? Didie ke oro edin̄wam mmọ?

¹⁷ Eyenete emi edide ibuotufọk ekeme ndinyene ediwak utom n̄ko. Ana enye esịn  idem anam utom esie ke itieutom mbak enye idisuene enyịn̄ Jehovah. (Eph. 6:5, 6; Titus 2:9, 10) Enye ekeme ndidi ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom, ntre ana enye esibọk erọn̄ Abasi, onyụn̄ ada iso ke ukwọrọikọ. Kpa ye oro, ana enye esitie ye n̄wan esie ye nditọ esie ekpep Bible kpukpru ini. Ata akpan n̄kpọ edi oro. Mmọ ẹyenen̄ede ẹma enye edieke enye esede aban̄a mmọ, anamde esịt enem mmọ, onyụn̄ an̄wamde mmọ ẹkpere Jehovah.—Eph. 5:28, 29; 6:4.

18. Nso ke John ekenen̄ede enịm?

¹⁸ John ama ebịghi uwem etieti, ama onyụn̄ okụt ediwak n̄kpọ. Ediwak n̄kpọ emi ẹkpekenamde enye etre ndibuọt idem ye Jehovah ẹma ẹnyụn̄ ẹtịbe ẹnọ enye. Kpa ye oro, enye ama esidomo ofụri ukeme esie ndinam se Jesus ọkọdọhọde, esịnede enye emi Jesus ọkọdọhọde yak enye ama nditọete esie. Oro ama anam enye enịm ke Jehovah ye Jesus ẹma imọ, ke mmọ ẹyenyụn̄ ẹn̄wam imọ iyọ se ededi emi ediwọrọde imọ. (John 14:15-17; 15:9, 10; 1 John 4:16) Se Satan m̀mê ererimbot esie ẹkpekenanam, ikakpanke John ndima nditọete esie, ikakpanke enye ndisio ndọhọ mmọ ke imama mmọ, ndinyụn̄ nnanam n̄kpọ n̄wụt ke imama mmọ.

19. Akpa John 4:7 ọdọhọ inam nso? Ntak emi ikpanamde-e?

¹⁹ John okodụn̄ ke ererimbot emi Satan emi mîmaha owo ndomokiet akarade, kpa enye ke isụk idụn̄ emi n̄ko. (1 John 3:1, 10) Kpa ye emi Satan oyomde nnyịn itre ndima nditọete nnyịn, enye idikemeke ndinam oro ibọhọke nnyịn inọ enye ufan̄. Ẹyak ibiere ndima nditọete nnyịn, isisio idọhọ mmọ ke imama mmọ, inyụn̄ inanam n̄kpọ yak mmọ ẹkụt ke imama mmọ. Ima inam ntre, esịt eyenem nnyịn nte itienede isịne ke ubon Jehovah, uwem oyonyụn̄ enen̄ede enem nnyịn.—Kot 1 John 4:7.