1-2. (a) Ntak emi mîsikpaha nnyịn idem nte mfịna esisịmde nnyịn? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

 SIA idide ikọt Jehovah, isikpaha nnyịn idem nte mfịna esisịmde nnyịn. Bible ọdọhọ ke “inyene ndibe ke ediwak ukụt ndụk obio ubọn̄ Abasi,” imonyụn̄ ikụt ntre. (Utom 14:22) Imọdiọn̄ọ n̄ko ke n̄kukụre ini emi idibọhọde ndusụk mfịna edi ke obufa ererimbot emi Abasi ọn̄wọn̄ọde, emi ‘n̄kpa, mfụhọ, ntuan̄a, m̀mê ubiak mîdidụhe aba.’​—Edi. 21:4.

² Jehovah isikpanke mfịna ndisịm nnyịn. Edi enye esin̄wam nnyịn iyọ. Ke se apostle Paul ekewetde ọnọ mme Christian ke Rome, enye ekebem iso asiak mme mfịna emi ẹkesịmde mmọ ekem ọdọhọ ete: “Nnyịn imakan ofụri ofụri oto ke enye emi akamade nnyịn.” (Rome 8:35-37) Oro ọwọrọ ke Jehovah ekeme ndin̄wam fi okụt unen idem ke ini mfịna odude ke isọn̄. Ẹyak ise nte Jehovah akan̄wamde Joseph okụt unen, ye nte Enye ekemede ndin̄wam fi.

3. Nso iketịbe inọ Joseph ini enye mîkodorike enyịn?

³ Jacob ama ama Joseph eyen esie etieti, ikonyụn̄ idịpke. (Gen. 37:3, 4) Oro ama anam nditọete Joseph emi ẹkesọn̄ọde enye ẹfịbe enye. Ifet okodụk mmọ ubọk, mmọ ẹma ẹnyam enye ẹnọ mbonurua emi ẹkedide mbon Midian. Egypt emi mbonurua oro ẹkemende Joseph ẹka ama oyom usụn̄ etieti ọkpọn̄ do ke ediwak kilomita. Ẹkesịm Egypt, Joseph ama afiak akabade n̄kpọurua. Isan̄ enye emi, ẹkenyam  enye ẹnọ Potiphar emi ekedide etubom mbon ukpeme Pharaoh. Se nte uwem Joseph okokpụhọrede inikiet inikiet do. Eyen ima ete ekedidi ofụn ke Egypt, ofụn emi owo mîdaha ke n̄kpọ ndomokiet!​—Gen. 39:1.

4. Nso utọ mfịna ikeme ndisịm nnyịn?

⁴ Bible ọdọhọ ke ‘idụhe owo ndomokiet emi idiọkn̄kpọ mîtịbeke inọ.’ (Eccl. 9:11, Holy Bible​—Easy-to-Read Version) Ndusụk ini, mfịna nnyịn ẹsidi “se isiwakde nditịbe nnọ owo.” (1 Cor. 10:13) Ekeme ndinyụn̄ ndi se iwọrọde nnyịn ọwọrọ nnyịn ke ntak emi idide mbet Jesus, okụre ke oro. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkeme ndisak nnyịn, ẹsua nnyịn, mîdịghe ẹkọbọ nnyịn ke ntak emi idide Mme Ntiense Jehovah. (2 Tim. 3:12) Inamke n̄kpọ m̀mê nso mfịna isịm fi, Jehovah ekeme ndin̄wam fi okụt unen. Didie ke enye akan̄wam Joseph?

5. Potiphar ekenịm ke anie akanam Joseph okụt unen? (Genesis 39:2-6)

⁵ Kot Genesis 39:2-6. Potiphar ama okụt ke Joseph edi ekpri akparawa emi enen̄erede ọdiọn̄ọ n̄kpọ inyụn̄ ifuhu-ifu. Enye ama onyụn̄ ọdiọn̄ọ ntak emi Joseph eketiede ntre. Potiphar ama okụt ke ‘Jehovah ke akanam kpukpru se Joseph anamde okụt unen.’ b Utịt utịt Potiphar ama anam Joseph asan̄a utom ọnọ enye ọkpọ ọkpọ. Joseph eketie nte ubọk nnasia esie. Enye ama onyụn̄ ayak kpukpru ufọk esie esịn Joseph ke ubọk. Potiphar ama oforo ke ntak oro.

6. Anaedi eketie Joseph didie ke idem kpa ye emi n̄kpọ ọkọfọnde enye ke ufọk ufụn?

⁶ Kere ise nte eketiede Joseph ke idem. Nso ke enye ekenen̄ede oyom? Ndi ekedi Potiphar ndikụt se enye anamde nnyụn̄ nnọ enye utịp? Etie nte se Joseph ekenen̄erede oyom ekedi enye ndiwọrọ ke ufụn mfiak nnyọn̄ mbịne ete esie. Idem n̄kpọ, ọkpọkọm n̄kpọ ọkọfọn enye didie ke ufọk Potiphar, enye okosụk edi ofụn ọnọ owo emi mîkponoke Jehovah. Jehovah ikanamke Potiphar osio Joseph ke ufụn. Ndien se ikoyomde nditịbe nnọ Joseph ama ọdọdiọk akan oro.

7. Didie ke mfịna Joseph ọkọdiọk enyịn akan se ekedide? (Genesis 39:14, 15)

⁷ Genesis ibuot 39 etịn̄ nte Joseph okodụkde n̄wan Potiphar enyịn, enye onyụn̄ odomo ediwak ini ndinam Joseph adan̄ ye imọ. Edi Joseph ama esisịn. Ke akpatre, mma oro ama enen̄ede ayat esịt ye Joseph tutu osu nsu odori Joseph ete ke enye okodomo ndikan imọ ubọk ndan̄ imọ. (Kot Genesis 39:14, 15.) Potiphar okokop oro, enye otop Joseph esịn ke ufọk-n̄kpọkọbi. Joseph ama osụk esịne do isua ifan̄. (Gen. 39:19, 20) Ufọk-n̄kpọkọbi oro eketie didie? Ikọ Hebrew emi Joseph akadade etịn̄ aban̄a “ufọk-n̄kpọkọbi” oro ekeme ndiwọrọ “obube udọn̄ mmọn̄,” m̀mê “obube.” Oro owụt ke itie oro ama ekịm, ke okonyụn̄ etie enye nte ẹfre enye enyịn. (Gen. 40:15) N̄kpọ efen edi ke Bible owụt ke enyene ini emi ẹkedọn̄de Joseph ukot ke ebuka, ẹnyụn̄ ẹsịnde enye itọn̄ ke ukwak. (Ps. 105:17, 18) Se ikọwọrọde Joseph ama ọdiọk akan akpa. Ofụn emi eteufọk akayakde kpukpru n̄kpọ esịn ke ubọk ekedidi owo n̄kpọkọbi emi owo mîdaha ke n̄kpọ ndomokiet.

8. Ọkpọkọm mfịna nnyịn ọdọdiọk enyịn akan se ekedide, nso ke idiọn̄ọ?

⁸ Ndi akanam nnama esịm fi afo ọkọbọ ọbọn̄ akam, edi utu ke n̄kpọ ọfọfọn, enye ọdọdiọn̄ ọdiọk? Ekeme nditịbe-o. Omokụt ererimbot emi Satan akarade mi, Jehovah isikpanke mfịna ndisịm nnyịn. (1 John 5:19) Edi diọn̄ọ ke Jehovah okụt kpukpru se iwọrọde fi, ke enye onyụn̄ ekere aban̄a fi. (Matt. 10:29-31; 1 Pet. 5:6, 7) N̄kpọ efen edi ke enye ọn̄wọn̄ọ ete: “Ndidehedei n̄kpọn̄ fi, ndinyụn̄ nsịnke fi.” (Heb. 13:5) Jehovah ekeme ndin̄wam fi ọyọ idem ke ini etiede nte okwo okụre. Ẹyak ise nte enye akanamde oro ọnọ Joseph.

9. Nso iwụt ke Jehovah ama odu ye Joseph ini enye odude ke ufọk-n̄kpọkọbi? (Genesis 39:21-23)

⁹ Kot Genesis 39:21-23. Kpa ye emi mîkememke ye Joseph ini enye esịnede ke ufọk-n̄kpọkọbi, Jehovah ama anam enye okụt unen. Didie? Nte ini akakade, etubom ufọk-n̄kpọkọbi oro ama eberi edem ke Joseph onyụn̄ okpono enye, ukem nte Potiphar ekesinamde ye Joseph. Ikebịghike, enye ama ayak kpukpru mbon n̄kpọkọbi esịn Joseph ke ubọk. Bible ọdọhọ ke “etubom ufọk-n̄kpọkọbi oro [ikesehe] baba n̄kpọ kiet emi esịnede Joseph ke ubọk.” Joseph ama enyene ndien akpan n̄kpọ emi enye anamde osio ekikere ọkpọn̄ ukụt. Owo ikodorike enyịn ke n̄kpọ okpokpụhọde ntre! Nso ikpanam ẹnọ owo n̄kpọkọbi emi ẹkedọhọde ke oyom ndifịk n̄wan owo emi anamde utom ke okụre edidem ndan̄ utọ utom ukpono oro? Idịghe n̄kpọ efen ikan se Genesis 39:23 etịn̄de ete: “Koro Jehovah odude ye Joseph, Jehovah onyụn̄ anam se enye anamde okụt unen.”

10. Ekere ke nso ikpakanam Joseph ekere ke imọ ikwe unen ke kpukpru se imọ inamde?

¹⁰ Fiak kere ise nte eketiede Joseph ke idem. Ke ẹma ẹkesu nsu ẹdori enye ẹnyụn̄ ẹmụm enye ẹkekọbi, ndi emekere ke enye ama ekere ke imọ imokụt unen ke kpukpru se imọ inamde? Nso ke Joseph ekenen̄ede oyom? Ndi ekedi enye ndikụt mfọn ke iso etubom ufọk-n̄kpọkọbi oro? Etie nte se Joseph ekenen̄erede oyom ekedi nte ẹkpedororede enye se ẹkedoride enye ẹnyụn̄ ẹsanade enye ẹyak. Enye ama akam ọdọhọ owo n̄kpọkọbi emi ẹkeyomde ndisana nyak an̄wam imọ etịn̄ ikọ ye Pharaoh man ẹsio imọ ke utọ itie emi ekemede ndinam uwem odorode owo do. (Gen. 40:14) Edi ete  oro ikedịghe okụt Pharaoh enye etịn̄-o, ama efre. Oro ama anam Joseph esịne ke ufọk-n̄kpọkọbi oro isua iba efen. (Gen. 40:23; 41:1, 14) Kpa ye oro, Jehovah ama aka iso an̄wam enye okụt unen. Akan̄wam didie?

11. Tịn̄ san̄asan̄a n̄kpọ emi Jehovah akanamde Joseph ekeme ndinam ye nte oro akanamde uduak Jehovah osu.

¹¹ Ini Joseph osụk esịnede ke ufọk-n̄kpọkọbi, Jehovah ama anam Pharaoh emi ekedide edidem Egypt adaba ndap iba emi ẹketịmerede enye. Pharaoh ama enen̄ede oyom ndidiọn̄ọ se mme ndap oro ẹkewọrọde. Ini enye okopde ke Joseph ekeme ndikabade ndap, enye ama ọdọn̄ ẹkeda enye ẹdi. Jehovah ama an̄wam Joseph akabade mme ndap oro, ndien eti item emi Joseph ọkọnọde Pharaoh ama enem Pharaoh ntem. Ke Pharaoh ama okokụt ke Jehovah odu ye akparawa oro, Pharaoh ama emek Joseph ese aban̄a udia ke ofụri Egypt. (Gen. 41:38, 41-44) Aka ko, ọkpọsọn̄ akan̄ ama omụm Egypt onyụn̄ omụm Canaan emi ubon mme Joseph ẹkedụn̄de. Joseph ama ekeme ndinyan̄a mbonubon mmọ, oro akanam Messiah ekeme ndito ubon mmọ.

12. Tịn̄ mme usụn̄ emi Jehovah akan̄wamde Joseph okụt unen.

¹² Enyene mme n̄kpọ ke mbụk Joseph emi mîkedịghe ikpîkpu. Kere ise: Anie akanam Joseph emi ekedide ikpîkpu ofụn odụk Potiphar enyịn? Anie akanam Joseph emi ekedide owo n̄kpọkọbi emi owo ndomokiet mîdiọn̄ọke-diọn̄ọ okụt mfọn ke iso etubom ufọk-n̄kpọkọbi? Anie akanam Pharaoh adaba ndap emi eketịmerede enye onyụn̄ an̄wam Joseph akabade ndap oro? Anie akanam emek Joseph ese aban̄a udia ke ofụri Egypt? (Gen. 45:5) Idịghe se ẹtetịn̄, Jehovah akanam Joseph okụt unen ke kpukpru se enye akanamde. Utịt utịt Jehovah ama anam ibak emi nditọete Joseph ẹkeyomde ndida nsịn enye ibuot ke isọn̄ akabade edi se Enye akadade anam uduak Esie osu.

13. Ndi kpukpru se itịbede ke uwem nnyịn ke idikụt ubọk Abasi ke utịbe utịbe usụn̄? Ntak ọbọrọde ntre?

¹³ Nso ke ikpep ito mbụk Joseph? Idịghe kpukpru se itịbede ke uwem nnyịn ke idikụt ubọk Abasi ke utịbe utịbe usụn̄. Idịghe kpukpru se itịbede ke uwem nnyịn ke Jehovah  ediwọn̄ọde n̄kpọ ibon man eti n̄kpọ ọwọrọ oto idiọkn̄kpọ emi etịbede ọnọ nnyịn. Bible ikpepke utọ n̄kpọ oro. (Eccl. 8:9; 9:11) Edi se idiọn̄ọde edi ke ima inyene mfịna, Jehovah esikụt kpukpru se itịbede, enye esinyụn̄ okop eseme emi isemede iyom un̄wam. (Ps. 34:15; 55:22; Isa. 59:1) Se ifọnde ikan oro edi ke enye ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ ikpọ mfịna nnyịn inyụn̄ ikụt unen. Didie?

14. Didie ke Jehovah esin̄wam nnyịn uwem ama ọsọn̄ ye nnyịn?

¹⁴ Usụn̄ kiet emi Jehovah esin̄wamde nnyịn edi ndidọn̄ nnyịn esịt nnyụn̄ nsọn̄ọ nnyịn idem, ndien enye esinam oro ke ata nnennen ini. (2 Cor. 1:3, 4) Se enye akanamde ọnọ Brọda Eziz ke Turkmenistan ekedi oro. Ẹkenọ enye aka n̄kpọkọbi isua iba ke ntak emi enye edide Ntiense Jehovah. Brọda oro ọdọhọ ete: “Usenubọk usen emi n̄koyomde ndika esopikpe, brọda kiet ama okot Isaiah 30:15 emi ọdọhọde: ‘Mbufo ẹdikop odudu ke nditie sụn̄ nnyụn̄ nnyene mbuọtidem’ ọnọ mi. Ufan̄ikọ oro ama anam esịt ana mi sụn̄, onyụn̄ an̄wam mi mberi edem ke Jehovah ke se ekpededi. Ami ndikesikere mban̄a ufan̄ikọ oro akan̄wam mi ofụri ini emi n̄kodude ke ufọk-n̄kpọkọbi.” Ndi emekeme nditi ini ke uwem fo emi ekenyenede mfịna onyụn̄ enen̄ede oyom Jehovah ọdọn̄ fi esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ fi idem, enye onyụn̄ anam oro ọnọ fi ke nnennen ini?

15-16. Mbụk Tori ekpep fi nso?

¹⁵ Ediwak ini esidi ke ima ikafiak ikere mfịna emi ikenyenede ke isikụt nte Jehovah akan̄wamde nnyịn iyọ. Se Sista Tori okokụtde edi oro. Kansa ama otụhọde Mason eyen esie erenowo ke ofụri isua itiokiet, ekem eyen oro ama akpa. Tori ama ofụhọ etieti, idịghe se ẹkpebobụp. Enye ọdọhọ ete: “Ndiọn̄ọke m̀mê enyene se ikpabiakde eka eyen ikan oro. Mmenịm ke mme ete ye eka ẹdiọn̄ọ ke  afo ndida enyịn fo n̄kụt nte eyen fo ọbọde ufen, abiak akan nte afo ọkpọbọde ufen oro ke idemfo.”

¹⁶ Kpa ye utọ ubiak oro, nte ini akakade Tori ama etie ekere nte Jehovah akan̄wamde enye ọyọ. Enye ọdọhọ ete: “Ini mfiakde ntie n̄kere ini udọn̄ọ eyen mi oro, mmokụt nte Jehovah akan̄wamde mi. Ke uwụtn̄kpọ, ini idem akabiakde Mason tutu idịghe se ẹkemede ndidụk nse enye, nditọete ẹma ẹsiwat hour iba ẹdidu ye nnyịn ke ufọkibọk. Owo ikesinanake ke itie emi isenowo ẹsitiede ẹbet owo, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ndin̄wam nnyịn. Nditọete ẹma ẹn̄wam nnyịn inyene se idade ise iban̄a idem. Idem ke ini n̄kpọ ọkọdiọkde ebe nde, nnyịn ikananake n̄kpọ ndomokiet.” Jehovah ama ọnọ Tori ye Mason se idin̄wamde mmọ ẹyọ.​—Se ekebe oro, “ Jehovah Ama Ọnọ Nnyịn Nnennen Se Ikoyomde.”

17-18. Ima inyene mfịna, nso idin̄wam nnyịn ikụt nte Jehovah an̄wamde nnyịn inyụn̄ ikọm enye? (Psalm 40:5)

¹⁷ Kot Psalm 40:5. Se isịnede owo emi ọdọkde obot ke ekikere edi nte enye edisịmde etịn̄e obot oro. Edi nte enye ọdọkde aka, mme itie do emi enye ekemede ndituak nda nse nte n̄kann̄kụk oro eyede. Ukem ntre, yak edi anam anam afo atuak ada ekere nte Jehovah an̄wamde fi okụt unen kpa ye mfịna emi afo enyenede. Mbemiso edede idap kpukpru usen, bụp idemfo: ‘Didie ke n̄kokụt edidiọn̄ Jehovah mfịn? Kpa ye emi mfịna mi mîkụreke, didie ke Jehovah an̄wam mi nyọ?’ Se ise m̀mê emekeme ndikụt usụn̄ emi Jehovah ọdiọn̄de fi yak okụt unen, ekpededi edi usụn̄ kiet kpọt.

¹⁸ Ekeme ndidi ke osụk ọbọn̄ akam yak mfịna fo okụre. An̄wan̄a owo, inyụn̄ idịghe idiọkn̄kpọ ke anam. (Phil. 4:6) Edi ọfọn ikụt nte Jehovah ọdiọn̄de nnyịn idahaemi. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyọsọn̄ọ nnyịn idem inyụn̄ in̄wam nnyịn iyọ. Ntre, sikọm Jehovah nte enye osụk an̄wamde fi. Ama anam ntre, oyokụt nte enye an̄wamde fi okụt unen ini osụk enyenede mfịna do, ukem nte enye akan̄wamde Joseph.​—Gen. 41:51, 52.