1. Nso ke ediwak owo mfịn ẹsima ndinam?

 NDI omokụt ke ediwak owo mfịn ẹnen̄ede ẹkere ẹban̄a idemmọ kpọt? Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk owo ẹsinam se ededi ke ikpehe Intanet man ẹdụri ntịn̄enyịn ẹnọ idemmọ ye se mmọ ẹnamde. Edi ibat ibat owo mfịn ẹsinọ Jehovah Abasi ubọn̄. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme se owo ndinọ Jehovah ubọn̄ ọwọrọde ye se ikpanamde ọdọn̄ nnyịn ndinọ enye ubọn̄. Imọn̄ ikpep n̄ko nte ikemede ndinọ Abasi ubọn̄ emi enye odotde ndibọ ye nte enye ke idemesie edinọde enyịn̄ esie ubọn̄ ekpri ini ke iso.

NDINỌ JEHOVAH UBỌN̄ ỌWỌRỌ NSO?

2. Didie ke Jehovah akanam ẹkụt ubọn̄ esie ke Obot Sinai? (Se ndise n̄ko.)

² Nso idi ubọn̄? Ke Bible, ikọ oro “ubọn̄” ekeme ndida mban̄a n̄kpọ ekededi emi anamde owo enyene uten̄e m̀mê uku. Jehovah ama anam ẹnen̄ede ẹkụt ubọn̄ esie ekpri ini ke idụt Israel ẹma ẹkewọrọ ke ufụn ke Egypt. Nam nte omokụt se iyomde nditịn̄ emi: Nditọ Israel ke miliọn ke miliọn ẹda ke mben Obot Sinai man ẹkop se Abasi oyomde ndidọhọ mmọ. Obubịt enyọn̄ ofụk obot oro. Ẹtise ata akwa unyekisọn̄ etịbe, ana-edi obot n̄ko otop obomo. Ebiet emi mmọ ẹdade enyek, emịnen̄mịnen̄ asiaha, obuma otop, uyom nnụk emi ẹfride etie nte ọmọn̄ esịri owo utọn̄. (Ex. 19:16-18; 24:17; Ps. 68:8) Ini Jehovah okowụtde ubọn̄ esie, ana-edi idem ama enen̄ede akpa nditọ Israel ndikụt utọ uku emi Jehovah enyenede.

3. Ndinọ Jehovah ubọn̄ ọwọrọ nso?

³ Edi nso kaban̄a mme owo? Ndi imekeme ndinen̄ede nnọ Abasi ubọn̄? Ih, imekeme. Usụn̄ kiet emi ikemede ndinọ Jehovah ubọn̄ edi nditịn̄ nnọ mme owo mban̄a akwa odudu esie ye nti edu esie. Usụn̄ en̄wen edi ima inọ enye itoro ke mme n̄kpọ  emi enye an̄wamde nnyịn inam. (Isa. 26:12) Edidem David ekedi n̄wọrọnda owo emi ọkọnọde Jehovah ubọn̄ emi ikpekpebede. Ke akam emi enye ọkọbọn̄de ke iso ofụri esop nditọ Israel, enye ọkọdọhọ Abasi ete: “O Jehovah, ubom ye odudu ye uyai ye ubọn̄ ye uku ẹdi okwo; koro kpukpru n̄kpọ ke enyọn̄ ye ke isọn̄ ẹdide okwommọ.” Ke David ama ọkọbọn̄ akam oro ama, “ofụri esop [ẹma] ẹtoro Jehovah.”​—1 Chron. 29:11, 20.

4. Didie ke Jesus ọkọnọ Jehovah ubọn̄?

⁴ Ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama ọnọ Ete esie ubọn̄. Nte enye akanamde oro edi enye ndikesidọhọ mme owo ke Jehovah ọnọ imọ odudu inam kpukpru mme utịben̄kpọ. (Mark 5:18-20) Usụn̄ en̄wen emi Jesus ọkọnọde Jehovah ubọn̄ ekedi nte enye ekesitịn̄de n̄kpọ aban̄a Ete esie ye nte enye akanamde n̄kpọ ye mbon en̄wen. Isan̄ kiet, Jesus ekekpep n̄kpọ ke synagogue. Mma kiet emi demon akakamade otụhọde ke ofụri isua 18 ekesịne ke otu mbon emi ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ Jesus. Demon ama anam mma oro onụhọ, ikemeke ndidaha nda nnennen. Idịghe ekpri n̄kpọ ekedi oro! Mbọm mma oro ama anam Jesus, Jesus asan̄a ekpere enye onyụn̄ etịn̄ ikọ ye enye sụn̄sụn̄ ete: “N̄wan owo, ẹsana fi ke mmemidem fo ẹyak.” Ekem enye ama odori mma oro ubọk. Kpa idaha-idaha oro, mma oro ama adaha ada nnennen onyụn̄ ọtọn̄ọ “[ndinọ] Abasi ubọn̄.” Idem ama ọsọn̄ enye, ẹma ẹnyụn̄ ẹkwọhọde enye ndọk! (Luke 13:10-13) Mma oro ama enyene eti ntak ndinọ Jehovah ubọn̄, nnyịn n̄ko imenyene.

NSO ISINAM ỌDỌN̄ NNYỊN NDINỌ JEHOVAH UBỌN̄?

5. Tịn̄ mme ntak emi ẹkpenamde ikpono Jehovah.

⁵ Isinọ Jehovah ubọn̄ sia imenen̄ede ikpono enye. Imenyene ediwak ntak emi ẹkpenamde ikpono enye. Jehovah edi ata ọkpọsọn̄; odudu esie inyeneke adan̄a. (Ps. 96:4-7) Ẹnen̄ede ẹkụt utọ ọniọn̄ emi enye enyenede ke mme n̄kpọ emi enye okobotde. Enye ọnọ nnyịn uwem, kpa enye esinịm nnyịn uwem. (Edi. 4:11) Enye enyene nsọn̄ọnda. (Edi. 15:4) Enye esikụt ibuot ke kpukpru se enye esinamde. Ndien enye onyụn̄ edi etịn̄-anam Abasi. (Josh. 23:14) Oro akanam prọfet Jeremiah ọkọdọhọ ntem aban̄a enye: “Baba owo kiet ibietke fi ke usụn̄ ndomokiet ke otu kpukpru mbon ọniọn̄ mme idụt ye ke otu kpukpru ndidem mmọ”! (Jer. 10:6, 7) Imenen̄ede ikụt ke imenyene nti ntak ndikpono Ete nnyịn emi odude ke heaven. Idịghe ukpono kpọt ke Jehovah odot, enye odot se imade nde.

6. Nso inam ima Jehovah?

⁶ Isinọ Jehovah ubọn̄ sia inen̄erede ima enye. Se ndusụk edu Jehovah emi ẹsinamde ima enye mi. Enye esikop nnyịn mbọm onyụn̄ atua nnyịn mbọm. (Ps. 103:13; Isa. 49:15) N̄kpọ ama abiak nnyịn, esibiak enye nde. (Zech. 2:8) Enye an̄wam nnyịn idiọn̄ọ enye inyụn̄ ikabade idi Ufan esie. (Ps. 25:14; Utom 17:27) Enye onyụn̄ osụhọde idem; “enye osụhọde man ese heaven ye isọn̄, emenede usụhọde owo osio ke ntan.” (Ps. 113:6, 7) Mbọk m̀mê nso ikpanam owo ndomokiet okûyom ndinọ akwa Abasi nnyịn ubọn̄?​—Ps. 86:12.

7. Nso akpan ifet ke inyene?

⁷ Isinọ Jehovah ubọn̄ sia imoyom mbon en̄wen ẹdiọn̄ọ n̄kpọ ẹban̄a enye. Ata ediwak owo idiọn̄ọke akpanikọ emi aban̄ade Jehovah. Ntak-a? Sia Satan ada ubi ubi nsu emi enye osude odori Enye ekịm mme owo enyịn. (2 Cor. 4:4) Nsu Satan anam mme owo ẹnịm ke Jehovah edi Abasi emi edide akpananam enye ekpri n̄kpọ, enye osio fi usiene, ke enye ikereke iban̄a mme owo, ke enye onyụn̄ edi ntak ediwak ufen emi mme owo ẹbọde ke ererimbot emi. Edi imọdiọn̄ọ akpanikọ emi aban̄ade Abasi nnyịn! Imenyene ifet ndinam mme owo ẹdiọn̄ọ utọ  Abasi emi enye edide, inyụn̄ inọ enye ubọn̄. (Isa. 43:10) Psalm 96 enen̄ede aban̄a ndinọ Jehovah ubọn̄. Nte isụk inemede ndusụk ikọ ke Psalm oro, emi Abasi ọkọnọde spirit esie ẹda ẹwet, kere ban̄a nsio nsio usụn̄ emi afo ekemede ndinọ Jehovah ubọn̄ emi enye enen̄erede odot ndibọ.

DIDIE KE IKEME NDINỌ JEHOVAH UBỌN̄ EMI ENYE ODOTDE NDIBỌ?

8. Tịn̄ usụn̄ kiet emi ikemede ndinọ Jehovah ubọn̄. (Psalm 96:1-3)

⁸ Kot Psalm 96:1-3. Imekeme ndida se itịn̄de iban̄a Jehovah inọ enye ubọn̄. Ke mme ufan̄ikọ emi, ẹdọhọ ikọt Jehovah “ẹkwọ ikwọ ẹnọ Jehovah,” “ẹtoro enyịn̄ esie,” “ẹbụk eti mbụk edinyan̄a esie,” ẹnyụn̄ “ẹtan̄a ubọn̄ esie ke otu mme idụt.” Kpukpru se ẹbatde oro ẹdi mme usụn̄ emi ikemede ndinọ Ete nnyịn emi odude ke heaven ubọn̄. Mme Jew emi ẹkesọn̄ọde ẹda ye Abasi ye mme Christian ke eyo mme apostle ikesitreke ndidọhọ mbon en̄wen kpukpru nti n̄kpọ emi Jehovah anamde ọnọ mmọ. Mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹkụt nte mme owo ẹtịn̄de ikọ ẹbiat Jehovah, mmọ ẹyetịn̄ eti n̄kpọ ẹban̄a enye. (Dan. 3:16-18; Utom 4:29) Didie ke ikeme ndinam ukem oro?

9-10. Mbụk Angelena ekpep fi nso? (Se ndise n̄ko.)

⁹ Kop mbụk sista kiet emi ekerede Angelena a emi odụn̄de ke United States. Ini owo eketịn̄de n̄kpọ abiat enyịn̄ Jehovah ke itie emi enye anamde utom, enye ama enyene uko etịn̄ eti n̄kpọ aban̄a Jehovah. Sia edide ibịghike enye ọkọtọn̄ọ utom ke itie-utom oro, ẹma ẹkot enye ye mbon en̄wen emi edide ikebịghike mmọ n̄ko ẹketọn̄ọ utom ke itie-utom oro mboho kiet. Ke mboho oro, ẹma ẹdọhọ mmọ ẹtịn̄ n̄kpọ ẹban̄a idemmọ ẹnọ kiet eken. Angelena ama anam ndise emi okowụtde nte ekenemde-nem enye ndidi Ntiense Jehovah. Owo itie-utom mmọ ama etịn̄ n̄kpọ aban̄a idemesie. Ekenyene ndidi enye ama etịn̄ ama, Angelena etịn̄. Enye ọkọdọhọ ke ẹkemaman enye ẹsịn ke esop, ekem enye edikpọn̄. Enye ama ọtọn̄ọ ndisak se inịmde ke akpanikọ. Angelena ọdọhọ ete: “Esịt ama ebre mi tịp-tịp-tịp. Edi mma n̄kere: ‘Ndi mmọn̄ nyak owo osu nsu aban̄a Jehovah? Mîdịghe ndi mmọn̄ ntịn̄ akpanikọ mban̄a Enye?’”

¹⁰ Owo itie-utom mmọ oro eketịn̄ ama, Angelena ama ọsọsọp ọbọn̄ ibio ibio akam ke esịt esie, ekem etịn̄ ikọ ye enye sụn̄sụn̄ ete: “Ami ye afo ika ndidi ukem. Ẹkenyụn̄ ẹmaman  mi ẹsịn ke esop nte ẹkenyụn̄ ẹmande fi ẹsịn, edi ami ke n̄kaka iso ndi Ntiense Jehovah tutu mfịn emi.” Kpa ye emi nte n̄kpọ eketiede ke itie oro mîkememke, Angelena ama anam n̄kpọ sụn̄sụn̄. Enye ama owụt mbon itie-utom mmọ mme ndise emi enye ye mme ufan esie ẹkesiode ini mmọ ẹsụk ẹnamde n̄kpọ Jehovah ye idatesịt, enye ama onyụn̄ etịn̄ se enye enịmde ke akpanikọ ukpono ukpono. (1 Pet. 3:15) Utịp ekedi nso? Ini Angelena etịn̄de n̄kpọ aban̄a idemesie ama, owo itie-utom mmọ oro ikanamke n̄kpọ aba nte enye akanamde. Enye ama akam etịn̄ nti n̄kpọ emi ẹketịbede ẹnọ enye ini enye edide ekpri eyen onyụn̄ osụk odude ke esop. Angelena ọdọhọ ete: “Ikpokop nte ẹtịn̄de ikọ ẹbiat Jehovah, ọfọn isisioro uyo sia ọfọn se ẹnamde ntre. Nditịn̄ eti n̄kpọ mban̄a enyịn̄ Jehovah edi n̄kpọ ukpono.” Edi n̄kpọ ukpono nnyịn n̄ko nditoro Jehovah nnyụn̄ nnọ enye ubọn̄ idem ke ini mbon en̄wen mînamke ntre.

11. Didie ke ikọt Abasi toto ke eset ẹnam se idude ke Psalm 96:8?

¹¹ Kot Psalm 96:8. Imekeme ndida ọsọn̄urua inyene nnyịn inọ Jehovah ubọn̄. Toto ke eset, ikọt Jehovah ẹsida ọsọn̄urua inyene mmọ ẹnọ Jehovah ubọn̄. (N̄ke 3:9) Ke uwụtn̄kpọ, nditọ Israel ẹma ẹnọ ẹtịbe yak ẹda ẹbọp temple, ẹnyụn̄ ẹda ẹdiọn̄ temple oro. (2 Ndi. 12:4, 5; 1 Chron. 29:3-9) Mme mbet emi ẹkekerede ẹban̄a Christ ye mme apostle esie ẹma ẹda “inyene mmọ” ẹn̄wam mmọ. (Luke 8:1-3) Mme Christian ke eyo mme apostle n̄ko ẹma ẹnọ n̄kpọ un̄wam ẹsọk nditọ-ete mmọ emi ẹkeyomde un̄wam. (Utom 11:27-29) Mfịn, nnyịn n̄ko imekeme ndida etịbe ima-esịt nnyịn inọ Jehovah ubọn̄.

12. Didie ke se itịpde ekeme ndinọ Jehovah ubọn̄? (Se ndise n̄ko.)

¹² Kop mbụk kiet kpọt emi owụtde nte etịbe nnyịn esinọde Jehovah ubọn̄. Ke 2020, edịm ikedepke ke ata anyan ini ke Zimbabwe. Ke ntak oro, biọn̄ okpokowot mme owo ke miliọn ke miliọn. Sista nnyịn kiet emi ekerede Prisca ekesịne ke otu oro. Kpa ye unana edịm oro, Prisca iketreke ndika ukwọrọ-ikọ kpukpru Wednesday ye Friday, idem ke ini utọ. Mme mbọhọ-idụn̄ esie ẹma ẹsak enye nte enye ekesikade ukwọrọ-ikọ utu ke enye ndika in̄wan̄ n̄kanam utom. Mmọ ẹkedọhọ enye ẹte: “Biọn̄ oyowot fi.” Prisca ama esibọrọ uko uko ete: “Akananam Jehovah itreke ndise mban̄a mme asan̄a-utom esie.” Ikebịghike, esop Abasi ẹma ẹnọ n̄kpọ un̄wam yak ẹda ẹn̄wam nditọ-ete. Ẹma ẹtiene ẹnọ Prisca n̄ko. Etịbe emi isitịpde akanam Prisca enyene mme n̄kpọ un̄wam  oro. Se iketịbede oro ama akpa mme mbọhọ-idụn̄ Prisca idem, mmọ ẹnyụn̄ ẹdọhọ enye ẹte: “Akananam Abasi itreke ndin̄wam fi, iyom ndinen̄ede n̄kpep n̄kpọ mban̄a enye.” Mme mbọhọ-idụn̄ Prisca itiaba ẹma ẹtọn̄ọ ndidụk mbono esop.

13. Didie ke edu uwem nnyịn ekeme ndinọ Jehovah ubọn̄? (Psalm 96:9)

¹³ Kot Psalm 96:9. Imekeme ndida edu uwem nnyịn nnọ Jehovah ubọn̄. Akana mme oku emi ẹkenamde n̄kpọ Jehovah ke tent utuakibuot ye mbon emi ẹkedinamde ke temple ẹsana idem. (Ex. 40:30-32) Edi enye emi akande ata ata usana-idem edi nditre ndinam n̄kpọ ekededi emi Jehovah asuade. (Ps. 24:3, 4; 1 Pet. 1:15, 16) Ana isịn idem inam n̄kpọ man isio “akani owo” iduọk, oro edi, itre ndiọi edu ye ndiọi n̄kpọ emi isinamde, inyụn̄ imen “obufa owo” isịne, oro edi, ikere n̄kpọ nte Jehovah inyụn̄ inyene nti edu esie. (Col. 3:9, 10) Jehovah ekeme ndin̄wam idem mbon emi ẹdude ata oburobụt uwem ye mbon emi ẹdide ata mbon afai ẹkpụhọde ẹnyụn̄ ẹmen obufa owo ẹsịne.

14. Nso ke ekpep ke mbụk Jack? (Se ndise n̄ko.)

¹⁴ Kop mbụk ete kiet emi ekekerede Jack. Enye ekedi owo afai, afiak ọdiọk tutu ẹdifefehe enye. Ẹkesikot enye Demon. Ke ntak ndiọi n̄kpọ emi enye akanamde, ẹma ẹbiere ikpe n̄kpa ẹnọ enye. Edi nte enye okosụk ebetde usen emi ẹdiwotde enye, enye ama enyịme ndikpep Bible ye brọda kiet emi akakade ndikpep mme owo Bible ke ufọk-n̄kpọkọbi emi Jack okodude. Kpa ye utọ owo emi Jack ekedide, enye ama osio akani owo ọduọk. Ndien nte ini akade, enye ama odot ndina baptism. Jack ama enen̄ede okpụhọde tutu usen emi ẹkeyomde ndiwot enye, ndusụk mbon emi ẹsikpemede ufọk-n̄kpọkọbi ẹkekọkọhọ mmọn̄eyet ke enyịn ẹkọm enye akpatre ekọm. Owo-ekọn̄ kiet emi akanamde utom ke ufọk-n̄kpọkọbi oro ọkọdọhọ ete: “Ini kiet ko, Jack ọkọdiọk akan ke ufọk-n̄kpọkọbi emi. Edi idaha-emi, enye esịne ke otu mbon emi ẹfọnde ẹkan.” Urua emi eketienede ke ẹma ẹkewot Jack, nditọ-ete emi ẹkekade ndinịm mbono esop ke ufọk-n̄kpọkọbi oro ẹma ẹkụt owo n̄kpọkọbi kiet nte odụkde mbono esop. Akpa ini emi ete oro okodụkde mbono esop ekedi oro. Nso ikanam enye etiene odụk? Nte Jack okokpụhọrede akakpa enye idem, enye okonyụn̄ oyom ndidiọn̄ọ se enye akpanamde man okpono Jehovah. Oro anam inen̄ede ikụt ke edu uwem nnyịn ekeme ndinam ẹnọ Ete nnyịn emi odude ke heaven ubọn̄!​—1 Pet. 2:12.

 DIDIE KE JEHOVAH EDINỌ ENYỊN̄ ESIE UBỌN̄ EKPRI INI KE ISO?

15. Didie ke Jehovah edinọ enyịn̄ esie ubọn̄ ofụri ofụri ekpri ini ke iso? (Psalm 96:10-13)

¹⁵ Kot Psalm 96:10-13. Mme akpatre ufan̄ikọ ke Psalm 96 ẹtịn̄ ẹban̄a Jehovah nte Ebiere-ikpe ye Edidem emi esinamde se inende. Didie ke Jehovah edinọ enyịn̄ esie ubọn̄ ekpri ini ke iso? Enye edida ubiere-ikpe esie inam oro. Idibịghke, enye oyosobo Akwa Babylon ke nte enye eyetde edisana enyịn̄ imọ ndọk. (Edi. 17:5, 16; 19:1, 2) Ekeme ndidi ndusụk mme owo emi ẹdikụtde nte ẹdisobode Akwa Babylon ẹyeditiene nnyịn ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah. Utịt utịt ke Armageddon, Jehovah oyosobo ererimbot Satan emi, osobo kpukpru mbon emi ẹbiọn̄ọde enye ye mbon emi ẹsụn̄ide enyịn̄ esie. Edi enye ayanyan̄a kpukpru owo emi ẹmade enye, ẹkopde item esie, onyụn̄ enemde-nem mmọ ndinọ enye ubọn̄. (Mark 8:38; 2 Thess. 1:6-10) Ke tọsịn isua kiet emi Christ edikarade ama okokụre, ẹnyụn̄ ẹdomo mme owo akpatre udomo ẹma, Jehovah ayanam enyịn̄ esie asana ofụri ofụri. (Edi. 20:7-10) Ini oro, “ifiọk ubọn̄ Jehovah ọyọyọhọ isọn̄ kpa nte mmọn̄ ofụkde inyan̄.”​—Hab. 2:14.

16. Nso ke ebiere ndinam? (Se ndise n̄ko.)

¹⁶ Ini emi kpukpru owo emi ẹdude uwem ẹdinọde Jehovah ubọn̄ emi odotde ye enyịn̄ esie eyenem tutu! Edi sia ini oro mîsịmke kan̄a, imekeme ndinam udeme nnyịn ke ndida ifet ekededi emi inyenede nnọ Abasi nnyịn ubọn̄. Man ikeme ndinen̄ede nsịn ekikere ke ndinọ Abasi ubọn̄, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ẹmek Psalm 96:8 nte ibuotikọ isua 2025. Ibuotikọ oro edi: “Ẹnọ Jehovah ubọn̄ emi enyenede enyịn̄ esie.”