1. Ewe ufọn ke isidia ima idụk Editi n̄kpa Christ emi ẹsinịmde ke isua ke isua?

 IMENỊM ke eyenyịme ke ufak edi ọsọn̄urua enọ emi mînyeneke mbiet! (2 Cor. 9:15) Ke ntak emi Jesus ekenyịmede ndikpa nnọ nnyịn ini enye odude ke isọn̄, afo emekeme ndidi ufan Jehovah Abasi. Emekeme n̄ko ndinyene idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi. Enen̄ede odot nnyịn ndiwụt esịtekọm mban̄a ufak nnyụn̄ n̄kọm Jehovah emi ọkọnọde nnyịn ufak oro ke ntak emi enye amade nnyịn! (Rome 5:8) Jesus ọkọtọn̄ọ Editi n̄kpa esie emi ẹsinịmde ke isua ke isua man an̄wam nnyịn ika iso iwụt esịtekọm inọ ufak, ikûnyụn̄ uda ufak ke n̄kpọ mbubru.​—Luke 22:19, 20.

2. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

² Isua emi, ẹdinịm Editi ke Saturday, April 12, 2025. Imenịm ke kpukpru nnyịn imoyom ndidụk edinam oro. Iyenen̄ede idia ufọn edieke idade ini urua ifan̄ mbemiso Editi ye ke Editi ama okokụre itie ikere a se Jehovah ye Eyen esie ẹnamde ẹnọ nnyịn. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme se ufak ekpepde nnyịn aban̄a Jehovah ye Eyen esie. Ibuotikọ emi etienede ayanam an̄wan̄a nnyịn nte ikemede ndidia ufọn nto ufak ye nte ikemede ndiwụt esịtekọm ke ntak ufak.

SE UFAK EKPEPDE NNYỊN ABAN̄A JEHOVAH

3. Didie ke n̄kpa owo kiet ekeme ndinam ẹnyan̄a ediwak miliọn mme owo? (Se ndise n̄ko.)

³ Ufak ekpep nnyịn ke Jehovah edi Abasi unenikpe. (Deut. 32:4) Anam didie edi ntre? Se n̄kpọ mi: Ini Adam ọkọsọn̄de  ibuot ye Abasi, enye ama akabade anamidiọk onyụn̄ akpa. Sia nnyịn imanade ito enye, nnyịn n̄ko idi mme anamidiọk, oro esinyụn̄ anam ikpa. (Rome 5:12) Man ẹsio nnyịn ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, Jehovah ama ọdọn̄ Jesus edikpa afak nnyịn. Edi didie ke n̄kpa owo kiet emi ọkọfọnde ama anam ẹnyan̄a ediwak miliọn mme owo? Apostle Paul anam an̄wan̄a ete: “Kpa nte okotode ke ntụtutọn̄ owo kiet [Adam] ẹnam ediwak owo ẹdi mme anamidiọk, kpasụk ntre n̄ko otode ke n̄kopitem owo kiet [Jesus] ẹyenam ediwak owo ẹdi ndinen owo.” (Rome 5:19; 1 Tim. 2:6) Ikọ ọwọrọ ke ntak emi owo kiet emi ọkọfọnde ama ọkọsọn̄de ibuot ye Abasi anam nnyịn idụk ufụn inọ idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. Ntre, man ikeme ndiwọrọ ke ufụn oro, akana owo kiet emi ọfọnde ama okop item Abasi.

4. Nso inam Jehovah mîkayakke nditọ Adam emi ẹkekopde item esie ẹdu nsinsi uwem?

⁴ Ndi akana Jesus osụk akpa man ẹkeme ndinyan̄a nnyịn? Ndi Jehovah ikpekekemeke ndiyak nditọ Adam emi ẹkekopde item esie ẹdu nsinsi uwem? Sia nnyịn mîfọnke ima, imekeme ndikere ke ata eti n̄kpọ emi ẹkpekenamde ẹtre mfịna oro edi oro. Edi ke enyịn Jehovah idịghe nnennen n̄kpọ ekpekedi oro. Sia ekpedi Jehovah ama anam ntre, ekpeketie nte ke idiọkn̄kpọ Adam ikenen̄ekede idiọk ntre, ndien okpokonyụn̄ owụt ke nditọ esie ẹfọn ẹma. Edi idịghe akpanikọ ekedi oro.

5. Ntak emi ikpenịmde ke Jehovah ayanam nnennen n̄kpọ kpukpru ini?

⁵ Edi nso ikpetịbe ekpedi Jehovah ikọnọhọ Eyen esie edikpa afak nnyịn, edi amiade unenikpe eberi n̄kan̄ kiet ke ndiyak nditọ Adam emi mîfọnke ima ẹdu uwem nsinsi? Ana-edi mme owo ẹkpekere m̀mê Abasi oyonyụn̄ amia unenikpe eberi n̄kan̄ kiet ke mme n̄kpọ en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkeme ndikere m̀mê enye ayanam ndusụk n̄kpọ emi enye ọn̄wọn̄ọde. Inaha iyak utọ n̄kpọ oro afịna nnyịn. Se idude edi ke sia Jehovah ama akanam nnennen n̄kpọ kpa ye emi edide ke n̄kpọ oro ama enen̄ede akpa enye akamba n̄kpọ, oro edi, ayakde edima Eyen esie edikpa ọnọ nnyịn, oro anam inịm ke enye ayanam nnennen n̄kpọ kpukpru ini.

6. Tịn̄ usụn̄ kiet emi ufak owụtde nte Jehovah amade nnyịn eketre. (1 John 4:9, 10)

⁶ Kpa ye emi ufak anamde ikụt ke Jehovah edi Abasi unenikpe, enye enen̄ede anam nnyịn idiọn̄ọ adan̄a nte Jehovah amade nnyịn eketre. (John 3:16; kot 1 John 4:9, 10.) Ufak anam ikụt ke Jehovah iyomke inyene nsinsi uwem kpọt, edi ke enye oyom itiene isịne ke ubon esie. Se n̄kpọ mi: Ke ini Adam akanamde idiọkn̄kpọ, Jehovah ama ebịn enye osio ke ubon Esie. Ke ntak oro, idụhe owo nnyịn ndomokiet emi akamanade odụk ubon Abasi. Edi ke ntak ufak, Jehovah efen nnyịn mme idiọkn̄kpọ nnyịn. Ndien nte ini akade, enye  eyemen kpukpru mbon emi ẹbuọtde idem ye enye, ẹnyụn̄ ẹkopde uyo esie esịn ke ubon esie. Idem idaha-emi, imekeme ndidi ata ufan ye Jehovah ye nditọ-ete nnyịn. Emi anam ikụt ke Jehovah ama nnyịn eti-eti!​—Rome 5:10, 11.

7. Didie ke ufen emi Jesus ọkọbọde anam ikụt adan̄a nte Jehovah amade nnyịn eketre?

⁷ Ikpetie ikere se Jehovah akayakde atak enye man Jesus akpa anyan̄a nnyịn, enye oro ayan̄wam nnyịn inen̄ede idiọn̄ọ adan̄a nte Jehovah amade nnyịn eketre. Satan ọdọhọ ke idụhe asan̄a-utom Abasi ndomokiet emi edisọn̄ọde ida ye Abasi ke ini emi ọsọn̄de enye ndinam ntre. Man Jehovah owụt ke ikọ Satan oro edi nsu, enye ama ayak Jesus ọbọ ufen mbemiso akpade. (Job 2:1-5; 1 Pet. 2:21) Jehovah ama okụt ini mbon ido ukpono mme Jew emi ẹkebiọn̄ọde Jesus ẹkesakde enye, mbonekọn̄ ẹmiade enye, ẹnyụn̄ ẹkọn̄de enye ke eto. Ekem Jehovah ama etie ese nte edima Eyen esie ọkọn̄ọde ke eto akpa ubiak ubiak n̄kpa. (Matt. 27:28-31, 39) Jehovah ama enyene odudu ndikpeketre kpukpru se iketịbede oro ini ekededi. Ke uwụtn̄kpọ, ini mbon emi ẹkebiọn̄ọde Jesus ẹkedọhọde ẹte: “Yak [Abasi] anyan̄a enye idahaemi edieke Enye oyomde enye,” Jehovah akpakanam se mmọ ẹketịn̄de oro. (Matt. 27:42, 43) Edi, ekpedi Abasi ikayakke Jesus akpa, ọwọrọ owo ikpekekpehe ufak, nnyịn ikpokonyụn̄ inyeneke idotenyịn. Ntre, Jehovah ama ayak Eyen esie aka iso ọbọ ufen tutu enye ọduọk akpatre ibifịk.

8. Ndi ama abiak Jehovah ini enye okokụtde Eyen esie ọbọde ufen? Ntak ọdọhọde ntre? (Se ndise n̄ko.)

⁸ Ẹyak ikûkere ke sia Abasi ama ekedi ata ọkpọsọn̄ ke n̄kpọ isitụkke enye! Enye okobot mme owo ke usụn̄ emi n̄kpọ edisitụkde mmọ, ndien Bible ọdọhọ ke enye okobot nnyịn ke mbiet esie. Ikọ ọwọrọ ke n̄kpọ esitụk enye n̄ko. Bible etịn̄ ke Abasi ama “ayat esịt” onyụn̄ “okop ubiak.” (Ps. 78:40, 41) Kere n̄ko mbụk Abraham ye Isaac. Ana-edi emeti ke ẹma ẹdọhọ Abraham awa ikpọn̄-ikpọn̄ eyen esie. (Gen. 22:9-12; Heb. 11:17-19) Ọkpọkọm ikere se ikekere, idinen̄ekede in̄wan̄a nnyịn nte eketiede Abraham ini enye okosụk anamde n̄kpọ man ada ikwa owot Isaac eyen esie. Kere ndien do nte Jehovah ekenen̄erede ofụhọ ini enye okụtde nte mbon emi mîbakke enye ẹtụhọrede Eyen esie tutu ẹwot enye!​—Ka jw.org kese vidio emi, Kpebe Mbuọtidem Mmọ​—Abraham, Ọyọhọ Ikpehe Iba.

9. Didie ke Rome 8:32, 38, 39 an̄wam fi okụt adan̄a nte Jehovah amade fi ye nditọ-ete fo eketre?

⁹ Ufak ekpep nnyịn ke idụhe owo ndomokiet emi amade nnyịn nte Jehovah, idem ata n̄kpet n̄kpet iman nnyịn m̀mê akpan ufan nnyịn imaha nnyịn nte Jehovah amade nnyịn. (Kot Rome 8:32, 38, 39.) Yak inen̄ede inịm ke Jehovah ama nnyịn akan nte imade idem nnyịn. Ndi omoyom ndidu nsinsi uwem? Ọdọn̄ Jehovah nte afo okpodude uwem ke nsinsi akan  nte ọdọn̄de fi. Ndi omoyom ẹfen mme idiọkn̄kpọ fo? Ọdọn̄ Jehovah akan ndifen nnọ fi nte ọdọn̄de fi. N̄kukụre se enye oyomde inam edi ndiwụt esịtekọm ke enọ emi enye ọkọnọde. Nte idinamde oro edi nnyịn ndibuọt idem ye enye nnyụn̄ n̄kop item esie. Ufak edi akpan usụn̄ emi owụtde adan̄a nte Abasi amade nnyịn eketre. Ndien ke obufa ererimbot, iyekpep ekese n̄kpọ efen iban̄a adan̄a nte Jehovah amade nnyịn eketre.​—Eccl. 3:11.

SE UFAK EKPEPDE NNYỊN ABAN̄A JESUS

10. (a) Nso ikanam Jesus enen̄ede ofụhọ aban̄a n̄kpa esie? (b) Tịn̄ nsio nsio usụn̄ emi Jesus akanamde enyịn̄ Jehovah asana. (Se n̄ko ekebe emi, “ Nte Jesus Ọkọsọn̄ọde Ada Akanamde Enyịn̄ Jehovah Asana.”)

¹⁰ Jesus enen̄ede ekere aban̄a enyịn̄ Ete esie. (John 14:31) Jesus ama ofụhọ ke utọ ndọk emi ẹdiyetde enyịn̄ Ete esie ke ntak emi ẹkedọhọde ke enye osụn̄i Abasi afiak edi abiatibet. Oro akanam enye ọbọn̄ akam ọdọhọ ete: “Ete mi, edieke usụn̄ odude, yak cup emi ebe ọkpọn̄ mi.” (Matt. 26:39) Jesus ndikọsọn̄ọ nda ye Jehovah tutu esịm n̄kpa ama anam enye enen̄ede anam enyịn̄ Ete esie asana.

11. Didie ke Jesus okowụt ke imenen̄ede ima mme owo? (John 13:1)

¹¹ Ufak onyụn̄ ekpep nnyịn n̄ko ke Jesus enen̄ede ama mme owo, akpan akpan mme mbet esie. (N̄ke 8:31; kot John 13:1.) Ke uwụtn̄kpọ, Jesus ama ọdiọn̄ọ ke ndusụk n̄kpọ emi imọ idinamde ini idude ke isọn̄ ẹyenen̄ede ẹsọn̄, akpan akpan nte imọ idikpade ubiak ubiak n̄kpa. Edi Jesus ikanamke kpukpru n̄kpọ emi ọkọsọn̄de do n̄kukụre ke ntak se Ete esie ọkọdọhọde enye anam edi oro, utu ke oro, enye akanam ke ntak emi enye ekenen̄erede ama mme owo. Jesus ama esịn ofụri esịt esie ke ndikwọrọ ikọ, ndikpep mme owo n̄kpọ, ndinyụn̄ nsan̄a utom nnọ mbon en̄wen. Idem ke okoneyo oro mbemiso ẹwotde enye, Jesus ama ada ini eyet mme apostle esie ukot onyụn̄ etịn̄  ediwak ikọ ọdọn̄ mmọ esịt onyụn̄ eteme mmọ se ẹkpenamde. (John 13:12-15) Ekem ke ini Jesus ọkọkọn̄ọde ke eto, enye ama ada ekpri ini etịn̄ ikọ ọnọ inọ kiet emi ọkọkọn̄ọde ke eto oyom ndikpa idotenyịn, onyụn̄ anam ndutịm man ẹse ẹban̄a eka esie. (Luke 23:42, 43; John 19:26, 27) Ntre, idịghe n̄kpa Jesus kpọt okowụt adan̄a nte enye akamade mme owo eketre. Nte enye akanamde n̄kpọ ofụri ini emi enye okodude uwem mi ke isọn̄ ama owụt n̄ko.

12. Tịn̄ mme usụn̄ emi Jesus akade iso anam n̄kpọ ọnọ nnyịn.

¹² Kpa ye emi Christ akakpade “ini kiet kpọt,” enye ke ananam n̄kpọ ọnọ nnyịn. (Rome 6:10) Nso ye nso ke enye anam? Enye ke osụk ananam n̄kpọ man ọnọ nnyịn uwak nti n̄kpọ emi inyenede idaha-emi ke ntak emi enye akakpade afak nnyịn. Se se enye osụk esịnde idem anam mi. Enye edi Edidem nnyịn, Akwa Oku nnyịn, ye ibuot esop. (1 Cor. 15:25; Eph. 5:23; Heb. 2:17) Enye ada usụn̄ ke utom editan̄ mbon emi ẹyetde aran n̄ka heaven, ye nditan̄ akwa otu-owo mbok ọtọkiet. Ẹdikụre utom oro mbemiso akwa ukụt okụrede. b (Matt. 25:32; Mark 13:27) Jesus onyụn̄ okụt ete ke mme asan̄a-utom esie emi ẹsọn̄ọde ẹda ye enye ẹnyene mme n̄kpọ Ikọ Abasi emi ẹkemde mmọ ke mme akpatre usen emi. (Matt. 24:45) Ndien ke ofụri ini emi Jesus edikarade ke isua tọsịn kiet, enye ayaka iso anam n̄kpọ ọnọ nnyịn. Ini Jehovah ọkọnọde nnyịn Eyen esie, enye ikọnọhọ nnyịn yak akpa ọnọ nnyịn, okụre ke oro. Edi ọkọnọ nnyịn n̄ko man enye anam ediwak n̄kpọ ọnọ nnyịn!

KÛTRE NDIKPEP N̄KPỌ

13. Didie ke nnyịn nditie n̄kere ima emi Abasi ye Christ ẹmade nnyịn edin̄wam nnyịn ikpep n̄kpọ iban̄a ima oro?

¹³ Edieke akade iso ekere aban̄a ima emi Jehovah Abasi ye Christ Jesus ẹmade nnyịn, emekeme ndika iso n̄kpep n̄kpọ mban̄a ima oro. Urua ifan̄ mbemiso Editi isua emi ye ke Editi ama okokụre, emekeme ndida ini n̄kot Gospel kiet m̀mê akande oro. Kûyom nditie inikiet n̄kot ediwak itie. Utu ke oro, kot n̄kpri n̄kpri nyụn̄ yom mme ntak en̄wen emi akpanamde ima Jehovah ye Jesus. Ndien nam kpukpru se ekekeme man ọdọhọ mbon en̄wen se ekpepde oro.

14. Nte Psalm 119:97 owụtde, didie ke nnyịn ndinam ndụn̄ọde ekeme ndin̄wam nnyịn ika iso ikpep n̄kpọ iban̄a ufak ye mme n̄kpọ eken emi inịmde? (Se ndise n̄ko.)

¹⁴ Ekpedi omodu ke esop ke ediwak isua, emekeme ndikere m̀mê omosụk ekeme ndikpep mbufa n̄kpọ ke ibuotikọ emi ama ekememehe  utọ nte, nte Abasi edide Abasi unenikpe, nte enye amade nnyịn, ye ufak. Se idude edi ke idisụk ikaka iso ikpep n̄kpọ iban̄a mme ibuotikọ oro ye mme ibuotikọ en̄wen. Ntre, nso ke ekeme ndinam? Mme n̄kpọ emi ẹdude ke mme n̄wed esop Abasi ẹwak eti-eti, nen̄ede dia ufọn mme n̄kpọ oro. Ama okot n̄kpọ ke Bible ndien enye inen̄ekede in̄wan̄a fi, nam ndụn̄ọde. Ekem da usen oro kere obufa n̄kpọ emi ekpepde ye se n̄kpọ oro ekpepde fi aban̄a Jehovah, Eyen esie, ye nte mmọ ẹmade fi.​—Kot Psalm 119:97.

15. Ntak emi ikpakade iso iyom mbufa n̄kpọ ke Bible?

¹⁵ Kûyak idem emem fi ekpedi kpukpru ini emi esitiede okot Bible mîdịghe anam ndụn̄ọde usûkwe mbufa n̄kpọ mîdịghe n̄kpọ emi enemde fi. Afo onyụn̄ etie nte owo emi oyomde gold. Mbon emi ẹsiyomde gold ẹsinyene ime ẹbiat ediwak hour m̀mê usen ẹyom gold mbemiso mmọ ẹkụtde idem ata mben̄e mben̄e gold ntem. Kpa ye oro mmọ isitreke, ẹsika iso ẹyom gold sia kpukpru mben̄e gold emi mmọ ẹkụtde ẹdi ọsọn̄urua n̄kpọ ọnọ mmọ. N̄kpọ emi akam ọsọn̄de urua akan gold edi kpukpru mbufa n̄kpọ emi ikpepde ke Bible! (Ps. 119:127; N̄ke 8:10) Ntre, nyene ime nyụn̄ ka iso kot Bible.​—Ps. 1:2.

16. Didie ke ikeme ndikpebe Jehovah ye Jesus?

¹⁶ Nte osụk ekpepde n̄kpọ aka, yom nsio nsio usụn̄ emi ekemede ndinanam se ekpepde. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndikpebe nte Jehovah edide Abasi unenikpe. Nte edinamde oro edi afo nditre ndinam asari ke ini anamde n̄kpọ ye mbon en̄wen. Kpebe nte Jesus akamade Ete esie ye mbon en̄wen. Nte edinamde oro edi afo ndinyịme ndibọ ufen ke ntak enyịn̄ Jehovah, ndinyụn̄ nnam n̄kpọ nnọ nditọ-ete fo ekpededi oro ayanam n̄kpọ ọsọn̄ ye afo. Usụn̄ en̄wen emi ekemede ndikpebe Jesus edi afo ndikwọrọ ikọ nnọ mbon en̄wen man mmọ n̄ko ẹnyene ifet ndidiọn̄ọ mme utịbe utịbe n̄kpọ emi Jehovah anamde ọnọ ubonowo, nnyụn̄ n̄wụt ke imama ufak emi Jehovah ọkọnọde nnyịn.

17. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi etienede?

¹⁷ Adan̄a nte n̄kpọ aban̄ade ufak enen̄erede an̄wan̄a nnyịn, nnyịn inyụn̄ imade ufak, ntre ke idinen̄ede ima Jehovah ye Eyen esie. Mmọ n̄ko ẹyetetịm ẹma nnyịn. (John 14:21; Jas. 4:8) Ntre, ẹyak ida Bible ye mme n̄wed esop Abasi ika iso ikpep n̄kpọ iban̄a ufak. Ke ibuotikọ emi etienede, ẹyeneme ndusụk usụn̄ emi ikemede ndidia ufọn nto ufak ye nte ikpowụtde ke imama nte Jehovah amade nnyịn.