1-3. (a) Etie nte ẹkewet Psalm 147 ini ewe? (b) Nso ke ikeme ndikpep nto Psalm 147?

IMESITORO owo ke ini enye etịmde anam se ẹkedọn̄de enye m̀mê ke ntak emi enye enyenede nti edu. Edieke mme owo ẹdotde itoro, ndi ukereke ke Jehovah Abasi akam odot itoro akan? Jehovah odot se itorode ke ntak akwa odudu esie emi ikụtde ke mme n̄kpọ emi enye okobotde. Enye odot itoro n̄ko ke ntak emi enye amade nnyịn, okonyụn̄ ọnọde edima eyen esie edikpa ọnọ nnyịn.

² Owo emi ekewetde Psalm ọyọhọ 147 ama enen̄ede otoro Jehovah, onyụn̄ ọdọhọ mbon en̄wen ẹtiene imọ ẹtoro enye.​—Kot Psalm 147:​1, 7, 12.

³ Nnyịn idiọn̄ọke owo emi ekewetde psalm emi, edi etie nte enye ekewet psalm emi ini Jehovah okosiode nditọ Israel ke ufụn Babylon anam ẹfiak ẹnyọn̄ Jerusalem. (Ps. 147:2) Ama enem andiwet psalm emi nte Jehovah akanamde mmọ ẹfiak ẹketuak ibuot ẹnọ imọ tutu enye otoro Jehovah. Edi enye ama etịn̄ ntak en̄wen emi anamde Jehovah odot se mmọ ẹtorode. Nso ikedi oro? Nso ke Jehovah anam ọnọ fi emi akpanamde fi ọdọhọ “mbufo ẹtoro Jah”?​—Ps. 147:1.

4. Eketie nditọ Israel didie ke idem ini emi Edidem Cyrus okosiode mmọ ke ufụn Babylon, ndien ntak-a?

⁴ Kere nte eketiede nditọ Israel ke idem ini mmọ ẹkedude ke ufụn ke Babylon. Mbon Babylon ẹma ẹsak mmọ ẹte: “Ẹkwọ ikwọ Zion kiet ẹnọ nnyịn.” Ini oro, ẹma ẹwụri Jerusalem emi ekesinamde esịt enem mmọ. (Ps. 137:​1-3, 6) Ikọdọn̄ke mmọ ndikwọ ikwọ sia esịt ikenemke mmọ, mmọ ẹkekam ẹyoyom owo emi edidọn̄de mmọ esịt. Edi Jehovah ama ada Cyrus edidem Persia anyan̄a mmọ nte enye ọkọn̄wọn̄ọde. Cyrus ama akan Babylon onyụn̄ ọdọhọ ete: “Jehovah . . . ọdọn̄ mi ete mbọp ufọk nnọ imọ ke Jerusalem . . . Owo ekededi emi odude ke otu mbufo ke otu kpukpru ikọt esie, Jehovah Abasi esie akpakam odu ye enye. Ntre yak enye ọdọk aka.” (2 Chron. 36:23) N̄kpọ oro ama ọdọn̄ nditọ Israel emi ẹkedude ke Babylon esịt etieti!

5. Didie ke andiwet psalm owụt ke Jehovah esidọn̄ nnyịn esịt?

⁵ Jehovah ama ọdọn̄ idụt Israel esịt onyụn̄ ọdọn̄ nditọ Israel kiet kiet esịt n̄ko. Nte Jehovah onyụn̄ ọdọn̄de nnyịn esịt edi oro mfịn. Andiwet psalm oro ọkọdọhọ ntem aban̄a Jehovah: “Enye ọkọk mbon oro esịt mmọ obụn̄ọde, onyụn̄ ọbọp mme nde unan mmọ.” (Ps. 147:3) Jehovah esise aban̄a mbon oro ẹnyenede mfịna, edide mmọ ẹdọdọn̄ọ m̀mê n̄kpọ anam mmọ ẹfụhọ. Esidọn̄ Jehovah ndidọn̄ nnyịn esịt man anam esịt ana nnyịn sụn̄. (Ps. 34:18; Isa. 57:15) Enye esinọ nnyịn ọniọn̄ ye odudu man ikeme ndiyọ se ededi oro ọwọrọde nnyịn.​—Jas. 1:5.

6. Didie ke Psalm 147:4 ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

⁶ Andiwet psalm oro ama ọtọn̄ọ nditịn̄ mban̄a ikpaenyọn̄ onyụn̄ ọdọhọ ke Jehovah “abat ntantaọfiọn̄” onyụn̄ “okot kpukpru mmọ ke enyịn̄.” (Ps. 147:4) Nso inam edi enye ke etetịn̄ aban̄a ndọn̄esịt ẹtise enye ọtọn̄ọ nditịn̄ mban̄a ikpaenyọn̄ ye ntantaọfiọn̄? Enye ama esikụt ntantaọfiọn̄ edi ikọfiọkke m̀mê ntantaọfiọn̄ ẹwak didie. Edi mfịn ẹkụt ntantaọfiọn̄ emi awakde akan se andiwet psalm oro okokụtde. Ndusụk owo ẹkere ke ediwak biliọn ntantaọfiọn ẹdu ke uyọ ntantaọfiọn̄ emi ẹkotde Milky Way. Ndien etie nte ediwak triliọn uyọ ntantaọfiọn̄ ẹdu ke ekondo! Se idude edi ke idụhe owo ndomokiet emi ọdiọn̄ọde m̀mê ntantaọfiọn̄ ifan̄ idu! Edi Andibot osio kpukpru mmọ enyịn̄. Emi ọwọrọ ke Jehovah ọfiọk ntantaọfiọn̄ kiet kiet. (1 Cor. 15:41) Ndi Abasi ọfiọk nnyịn owo kiet kiet ntre? Abasi emi ọfiọkde ebiet emi ntantaọfiọn̄ kiet kiet odude ọdiọn̄ọ fi n̄ko. Enye ọfiọk ebiet emi afo odude, ọfiọk nte etiede fi ke idem, onyụn̄ ọfiọk se afo oyomde ini ekededi!

7, 8. (a) Nso ke Jehovah mîsifreke ke ini enye an̄wamde nnyịn? (b) Tịn̄ se iwụtde ke Jehovah ọfiọk mfịna nnyịn.

⁷ Jehovah enen̄ede ekere aban̄a fi, mbọm fo onyụn̄ anam enye. Enye enyene odudu ndin̄wam fi ọyọ se ededi emi ekemede ndiwọrọ fi. (Kot Psalm 147:5.) Emekeme ndikere ke mfịna fo okpon akaha, ke unyụn̄ ukemeke ndiyọ aba. Abasi ọfiọk se afo ekemede ndinam ye se mûkemeke, sia enye ‘eti ke afo edi ntan.’ (Ps. 103:14) Sia nnyịn mîfọnke ima, imesidue inam n̄kpọ emi ikọdọhọde ke nnyịn idinamke aba. Esifịna nnyịn ke ini itịn̄de se nnyịn mîkpetịn̄ke, ikerede se nnyịn mîkpekereke, inyụn̄ iyatde esịt iban̄a se mbon en̄wen ẹnyenede. Jehovah isinamke utọ mme n̄kpọ emi; kpa ye oro, enye enen̄ede ọfiọk nte esitiede nnyịn ke idem  ke ini iduede inam mme n̄kpọ emi ikọdọhọde ke nnyịn idinamke aba.​—Isa. 40:28.

⁸ Anaedi emeti nte Jehovah akadade akwa ubọk esie an̄wam fi ọyọ afanikọn̄. (Isa. 41:​10, 13) Ke uwụtn̄kpọ, Sista Kyoko emi edide asiakusụn̄ ikokopke inemesịt aba ke ini ẹkenọde enye ọkọkwọrọ ikọ ke efakutom en̄wen. Didie ke Jehovah okowụt ke imọdiọn̄ọ mfịna esie? Jehovah ama anam nditọete oro ẹkedude ke obufa esop esie ẹn̄wam enye. Enye ọdọhọ ke eketie nte n̄kpọ eke Jehovah ọdọhọde imọ ete: “Mmama fi, edi idịghe ntak emi afo edide asiakusụn̄ kpọt anam mma fi, mma fi sia afo edi eyen mi, ama onyụn̄ ayak idemfo ọnọ mi. Nyom esịt enem fi sia edide Ntiense mi!” Ndi enyene se Ata Ọkpọsọn̄ Abasi anamde ọnọ fi emi anamde okụt ke “ifiọk esie akan se ẹbụkde”?

9, 10. Nso ke Jehovah esibem iso ọnọ nnyịn ke ini afanikọn̄? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁹ Kpukpru nnyịn imoyom udia, ọfọn̄, ye itieidụn̄. Emekeme ndikere m̀mê ididia nso. Edi ti ke Jehovah ama anam isọn̄ ke usụn̄ emi edinamde udia odu barasuene, tutu akam ekem se nditọ raven ẹdiade. (Kot Psalm 147:​8, 9.) Edieke Jehovah ọnọde mme raven udia, ndi ukereke ke enye ọyọnọ fi se adade odu uwem?​—Ps. 37:25.

¹⁰ Jehovah ọnọ nnyịn se idide akpan n̄kpọ ikan udia. Enye ọnọ nnyịn n̄kpọ emi edin̄wamde nnyịn isọn̄ọ ida ye enye onyụn̄ anam inyene “emem Abasi emi akande kpukpru ekikere.” (Phil. 4:​6, 7) Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ama an̄wam Mutsuo ye n̄wan esie ke ini unyekisọn̄ isọn̄akpa akanamde mmọn̄ ọtọ emen ndusụk itie ke Japan ke 2011. Mîkpedịghe emi mmọ ẹkedọkde enyọn̄ ọkọm ufọk mmọ, mmọ ẹkpekekpan̄a. Edi ata ediwak inyene mmọ ama atak. Mmọ ẹkena ke n̄kịmn̄kịm ubet kiet ke ufọkenyọn̄ mmọ emi unyekisọn̄ oro ama akabiat ndusụk itie. Tuep ama odu etieti okoneyo oro. Edi ke eyo ama ekesiere, mmọ ẹma ẹyom n̄kpọ emi edidọn̄de mmọ esịt. N̄kukụre n̄wed emi mmọ ẹkekụtde ekedi 2006 Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Mutsuo ama okụt ibuotikọ emi eketịn̄de n̄kpọ aban̄a unyekisọn̄ isọn̄akpa emi akabiatde n̄kpọ etieti ke Sumatra ke 2004. Idụhe unyekisọn̄ isọn̄akpa emi akanam abiatde n̄kpọ ntre. Mutsuo ye n̄wan esie ẹma ẹtua ke ini mmọ ẹkekotde mbụk emi. Mmọ ẹma ẹkụt ke Jehovah akada mbụk oro ọdọn̄ mmimọ esịt ke nnennen ini oro mmimọ ikoyomde ndọn̄esịt. Jehovah ama onyụn̄ anam nditọete mmọ ẹnọ mmọ se ẹdade ẹdu uwem. Esop Abasi ẹma ẹdọn̄ nditọete ẹka ẹkese esop mmọ ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ mmọ idem. Se ikenen̄erede idọn̄ mmọ esịt ekedi oro. Mutsuo ọdọhọ ete: “Eketie nte n̄kpọ eke Jehovah etiede nnyịn ke n̄kan̄ onyụn̄ ese aban̄a nnyịn. Emi ama ọdọn̄ nnyịn esịt etieti.” Ata akpan n̄kpọ emi Jehovah esinọde nnyịn edi se idin̄wamde nnyịn ika iso isọn̄ọ ida ye enye; enye esinyụn̄ ọnọ nnyịn se idade idu uwem.

11. Nso ke mbon oro ẹyomde Jehovah an̄wam mmimọ ẹkpenam?

¹¹ Jehovah esima ndin̄wam “mbon nsụkidem” nnyụn̄ nnam mmọ ẹnyene ifụre. (Ps. 147:6a) Edi nso ke ikpanam man Jehovah ekeme ndisọsọp n̄n̄wam nnyịn? Ana inen̄ede ikpere enye. Nsụhọdeidem ayan̄wam nnyịn inen̄ede ikpere enye. (Zeph. 2:3) Mbon oro ẹsụhọrede idem ẹsitie ẹbet Jehovah enen̄ede se ikwan̄ade onyụn̄ etre afanikọn̄ mmọ. Utọ mbon emi ke Jehovah esima.

12, 13. (a) Nso ke nnyịn mîkpanamke edieke iyomde Jehovah an̄wam nnyịn? (b) Jehovah esinem esịt ye mmanie?

 ¹² Jehovah “[esisụhọde] mme idiọkowo enịm ke isọn̄.” (Ps. 147:6b) Idụhe owo emi okpoyomde Abasi anam imọ utọ n̄kpọ emi. Edieke nnyịn mîyomke Jehovah ayat esịt ye nnyịn, ana ima se enye amade inyụn̄ isua se enye asuade. (Ps. 97:10) Ke uwụtn̄kpọ, ana isua use. Emi ọwọrọ ke ana isọn n̄kpọ ekededi emi ekemede ndinam nnyịn inam use, utọ nte ndise oburobụt ndise. (Ps. 119:37; Matt. 5:28) Imọdiọn̄ọ ke oyom inen̄ede isịn ukeme man isọn mme n̄kpọ emi, edi Jehovah iditreke ndidiọn̄ nnyịn edieke inamde emi.

¹³ Oyom ibuọt idem ye Jehovah man ikeme ndisọn se enye asuade nnyụn̄ nnam se enye amade. Ndi esịt eyenem Jehovah edieke iberide edem ke “odudu enan̄-mbakara,” oro edi, ebiet emi mme owo ẹsikade ẹkeyom un̄wam? Idinemke! Nnyịn ikponyụn̄ iberike edem ke “mme ukot owo,” oro edi, ndinam nte ke imekeme ndinyan̄a idem nnyịn m̀mê ke mbon en̄wen ẹkeme ndinyan̄a nnyịn. (Ps. 147:10) Ikpakam iben̄e Jehovah ite an̄wam nnyịn. Jehovah itiehe nte mbon emi mme owo ẹsikade ẹbịne man ẹteme mmọ se ẹkpenamde. Isikakke enye ndikop eben̄e nnyịn, inamke n̄kpọ m̀mê ikafan̄ ke iben̄e enye n̄kpọ. “Jehovah enem esịt ye mmọ eke ẹbakde enye, ye mmọ eke ẹdoride enyịn ke ima-mfọnido esie.” (Ps. 147:11) Imenịm ke sia Jehovah amade nnyịn ke enye idikpọn̄ke nnyịn, enye oyonyụn̄ an̄wam nnyịn ikûnam se enye asuade.

14. Nso ke andiwet Psalm 147 ekenen̄ede enịm?

¹⁴ Jehovah anam nnyịn inịm ke imọ iyan̄wam nnyịn ke ini inyenede mfịna. Andiwet psalm oro ikefreke nte Jehovah akanamde nditọ Israel ẹwọrọ ke ufụn Babylon ẹfiak ẹnyọn̄ Jerusalem. Enye ọkọkwọ ntem aban̄a Jehovah: “Enye amanam mme eto usịnusụn̄ inuaotop fo ẹsọn̄; enye ọmọdiọn̄ nditọ fo ke ufọt fo. Enye esịn emem ke obio fo.” (Ps. 147:​13, 14) Ama enen̄ede enem andiwet psalm oro ndifiọk ke Jehovah ayanam eto usịnusụn̄ Jerusalem ọsọn̄ man enye ekpeme ikọt esie!

15-17. (a) Ndusụk mfịna nnyịn esinam etie nnyịn didie ke idem, edi didie ke Jehovah esida Ikọ esie an̄wam nnyịn? (b) Nso iwụt ke ‘ikọ Abasi ọsọp etieti’?

¹⁵ Nsio nsio mfịna ẹkeme ndinam ibuot oyon̄ fi. Edi Jehovah ekeme ndinọ fi ifiọk ada ọyọ se ededi emi ọwọrọde fi. Andiwet psalm oro ọkọdọhọ ke Abasi imọ “ọdọn̄ ikọ esie aka isọn̄; ikọ esie ọsọp etieti.” Enye ama ọdọhọ ke Jehovah ‘esinọ snow, asuan n̄kpri mbai ice, onyụn̄ otomo ice.’ Ekem enye ama obụp m̀mê “anie ekeme ndida tuep esie ke iso?” Enye ọkọdọhọ ke Jehovah “osio ikọ esie ọdọn̄ onyụn̄ anam mmọ ẹtara.” (Ps. 147:​15-18) Jehovah Abasi nnyịn emi enyenede ifiọk ye odudu akan, emi akanamde ice ye snow, ekeme ndin̄wam fi ọyọ afanikọn̄ ekededi emi ọwọrọde fi.

¹⁶ Jehovah ọnọ nnyịn Ikọ esie man ada nnyịn usụn̄ mfịn. Ndien “ikọ esie ọsọp etieti,” oro ọwọrọ ke Jehovah esiteme nnyịn se ikpanamde kpukpru ini. Kere ban̄a ufọn oro afo esibọde ke ini okotde Bible onyụn̄ odụn̄ọrede mme n̄wed emi “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” osion̄ode. Kere n̄ko nte esitiede fi ke idem ke ini esede edinam TV Mme Ntiense Jehovah, odụkde jw.org, enemede nneme ye mbiowo, onyụn̄ osopde idem ye nditọete nnyịn. (Matt. 24:45) Ndi kpukpru emi iwụtke  ke Jehovah esisọp eteme fi se akpanamde?

¹⁷ Simone okụt ke Ikọ Abasi enyene odudu etieti. Enye ekekere ke imọ iwọrọke n̄kpọ ndomokiet, ke idịghe utọ owo nte imọ ke Abasi oyom. Edi ke ini utọ ekikere oro ekesidụkde enye esịt, enye ama esikọbọ ke akam eben̄e Jehovah an̄wam imọ. Enye ama esinyụn̄ esịn idem ekpep Bible. Enye ọdọhọ ke Jehovah ama esin̄wam imọ onyụn̄ eteme imọ se ikpanamde ini ekededi oro ibọn̄de akam inọ enye. Oro an̄wam enye okûsukpa ekikere aba.

18. Nso inam fi enịm ke Jehovah ama fi, ndien ntak emi afo ‘okpotorode Jah’?

¹⁸ Andiwet Psalm 147 ama ọfiọk ke Jehovah enen̄ede ama ikọt esie. Mmọ ikpọn̄ ke Jehovah ọkọnọ ‘ikọ, ewụhọ, ye mme ubiereikpe esie.’ (Kot Psalm 147:​19, 20.) Mfịn, nnyịn ikpọn̄ ikere enyịn̄ idian Jehovah, ndien emi edi ata n̄kpọ ukpono. Ndidiọn̄ọ Jehovah nnyụn̄ nda Ikọ esie ndu uwem anam nnyịn inen̄ede ikpere enye. Ukem nte andiwet Psalm 147, ndi afo n̄ko unyeneke ediwak ntak ndidọhọ mme owo ẹtiene fi “ẹtoro Jah”?