1. Didie ke Philippi 2:3 owụt nte nsụhọdeidem edinamde idiana kiet ye nditọete nnyịn?

IMESISỤHỌDE idem idu uwem nte Jehovah ọdọhọde sia imọdiọn̄ọ ke Jehovah ọdiọn̄ọ se ifọnde ye nnyịn ikan. (Eph. 4:22-24) Nsụhọdeidem esinam inịm n̄kpọ Jehovah akpa ke uwem nnyịn, inyụn̄ ibat ke mbon en̄wen ẹfọn ẹkan nnyịn. Emi esinam ikpere Jehovah inyụn̄ idiana kiet ye nditọete nnyịn.—Kot Philippi 2:3.

2. Nso ke Paul ọkọdiọn̄ọ? Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

² Edieke nnyịn mîkpemeke, imekeme nditiene mbon ererimbot emi n̄kohode idem nnyụn̄ nyom ufọn idem nnyịn kpọt. * Etie nte nditọete ke eyo mme apostle ẹma ẹkpebe mbon ererimbot, sia apostle Paul ama ewet nditọete ke Rome ete: “Ntịn̄ nnọ kpukpru owo do ke otu mbufo nte owo okûkere aban̄a idemesie akan nte enye ekpekerede; edi yak ekere ke usụn̄ oro owụtde ke enye enyene eti ibuot.” (Rome 12:3) Paul ama ọdiọn̄ọ ke idụhe nte nnyịn iditrede ndikere ke imosụk idi n̄kpọ. Edi nsụhọdeidem ayan̄wam nnyịn ikûda idem ke n̄kpọ ukaha. Ibuotikọ emi eneme ikpehe ita emi nsụhọdeidem edin̄wamde nnyịn ikûkere ke imedi n̄kpọ ikaha. Mmọ ẹdi, (1) ke ndọ, (2) ke ifetutom oro inyenede, ye (3) ke se idọn̄de ke Intanet.

3. Ntak emi mfịna ekemede ndidu ke ndọ? Ndusụk owo ẹsinam n̄kpọ didie ẹban̄a mme mfịna emi?

³ Jehovah oyom ebe ye n̄wan ẹkop inem ndọ mmọ. Edi sia mîdụhe eke ọfọnde ama, mmọ ẹkeme ndisitọhọ. Paul ama akam ewet ke mbon emi ẹdọde ndọ ẹyekụt ndusụk ukụt. (1 Cor. 7:28) Ndusụk ebe ye n̄wan ẹsifafan̄a n̄kpọ kpukpru ini, mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndidọhọ ke idịghe owo emi mmimọ ikpọkọdọde edi oro. Edieke mmọ ẹkerede n̄kpọ nte mbon ererimbot, mmọ ẹkeme ndisọsọp n̄kere ke akpana idian̄ade ndọ. Mmọ ẹdikere ke se idide akpan n̄kpọ ikan edi ndinam se ifọnde ye idem mmimọ.

4. Nso ke mîkpanaha ikere?

⁴ Kûyak ndọ fo odorode fi. Imọdiọn̄ọ ke n̄kukụre n̄kpọ emi Bible enyịmede owo ada osio ndọ edi use. (Matt. 5:32) Ntre ima isobo ukụt emi Paul eketịn̄de aban̄a, inaha iyak ntan̄idem anam itọn̄ọ ndikere: ‘Enye ikereke iban̄a mi. Enye imaha mi nte akpanade ama. Ekeme ndidi esịt ekpenem mi akan emi n̄kpọdọ owo efen.’ Ikpekere n̄kpọ ntem, ọwọrọ ikere iban̄a idem nnyịn kpọt, ikereke iban̄a n̄wan m̀mê ebe nnyịn. Ọniọn̄ ererimbot emi edidọhọ fi anam se esịt fo ọdọhọde ye se idinamde esịt enem fi, ekpededi oro ọwọrọ ndidian̄ade ndọ fo. Edi ọniọn̄ Abasi ọdọhọ yak afo ‘okûse uban̄a mbubehe fo kpọt, edi ese aban̄a mbubehe mbon en̄wen n̄ko.’ (Phil. 2:4) Jehovah oyom fi anam n̄kpọ man ndọ fo aka iso ọfọn, iyomke fi asuan ndọ fo. (Matt. 19:6) Enye oyom fi ebem iso ekere aban̄a imọ, idịghe idemfo.

5. Ephesus 5:33 ọdọhọ ke ebe ye n̄wan ẹkpenam n̄kpọ didie ye kiet eken?

⁵ Akpana ebe ye n̄wan ẹma ẹnyụn̄ ẹkpono kiet eken. (Kot Ephesus 5:33.) Bible ekpep nnyịn ndima ndinọnọ owo n̄kpọ utu  ke ndibọbọ. (Utom 20:35) Ewe edu idin̄wam ebe ye n̄wan ẹma ẹnyụn̄ ẹkpono kiet eken? Nsụhọdeidem edin̄wam. Ebe m̀mê n̄wan emi osụhọrede idem idiyomke ufọn idemesie, edi ediyom ufọn owo enye eken.—1 Cor. 10:24.

6. Nso ke ekpep oto se Steven ye Stephanie ẹtịn̄de?

⁶ Nsụhọdeidem an̄wam ediwak ebe ye n̄wan emi ẹdide mme Christian ẹnen̄ede ẹkop inem ndọ mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ebe kiet emi ekerede Steven ọdọhọ ete: “Edieke mbufo mbiba ẹtide ke ẹdi kiet, ẹyesidiana kiet ẹnam n̄kpọ, akpan akpan ke ini ẹnyenede mfịna. Utu ke afo ndikere, ‘nso idifọn ye ami?’ edikere ‘nso idifọn ye nnyịn?’ ” Stephanie an̄wan esie ekere ntre n̄ko. Enye ọdọhọ ete: “Idụhe eke oyomde ndidụn̄ ye asua esie. Ima itọhọ, imesidomo ndidiọn̄ọ se ikadade utọk oro idi. Ekem imesibọn̄ akam, inam ndụn̄ọde, inyụn̄ itie kiet ineme nte idisan̄ade ikọk mfịna oro. Utu ke ndin̄wana ye kiet eken, isiyom usụn̄ ise iban̄a mfịna emi anade ke isọn̄ do.” Ebe ye n̄wan ẹyenen̄ede ẹkop inemesịt edieke mmọ mîdaha ke imọfọn ikan kiet eken.

7. Eyenete eren akpanam n̄kpọ didie ẹma ẹnọ enye ifetutom?

⁷ Ida ke edi n̄kpọ ukpono ndinam n̄kpọ Jehovah ke usụn̄ ekededi emi ikemede. (Ps. 27:4; 84:10) Edieke eyenete eren oyomde utom efen efen ke esop Jehovah, eti n̄kpọ edi oro. Bible akam ọdọhọ ete: “Edieke owo ekededi anyanarede ebịne itieutom esenyịn, enye oyom eti utom.” (1 Tim. 3:1) Edi ikpanaha enye ada idem ke n̄kpọ akaha ẹma ẹnọ enye ifetutom. (Luke 17:7-10) Se ikpebehede enye ekpedi ndisụhọde idem nnam n̄kpọ nnọ mbon efen.—2 Cor. 12:15.

8. Nso ke ikpep ito se Diotrephes, Uzziah, ye Absalom ẹkenamde?

⁸ Bible odụri owo utọn̄ aban̄a mbon emi ẹkekerede ke imedi n̄kpọ ikan mbon en̄wen. Ntan̄idem ama anam Diotrephes odomo ndidi “ebeiso” ke esop. (3 John 9) Ntan̄idem okonyụn̄ anam Uzziah odomo ndinam se Jehovah mîkọdọn̄ke enye. (2 Chron. 26:16-21) Absalom ama ada n̄kari anam mme owo ẹda ye enye sia enye okoyom ndidi edidem. (2 Sam. 15:2-6) Mbụk mme owo emi owụt ke Jehovah imaha mbon emi ẹsiyomde ubọn̄ idemmọ. (N̄ke 25:27) Utịt utịt, n̄kukụre se ntan̄idem ye ndiyom ikpọ n̄kpọ ẹsimande esidi afanikọn̄.—N̄ke 16:18.

9. Nso uwụtn̄kpọ ke Jesus ekenịm ọnọ nnyịn?

⁹ Jesus iketiehe nte mme owo emi Bible odụride nnyịn utọn̄ aban̄a do. Bible ọdọhọ ke ‘okposụkedi Jesus ekedide mbiet Abasi, ke enye ikekereke ndiwamade Abasi itie mbọ, man ekpedi n̄ka ye Abasi.’ (Phil. 2:6) Jehovah kpọt okpon akan Jesus, edi Jesus idaha idemesie ke n̄kpọ ikan nte akpadade. Enye ọkọdọhọ mme mbet esie ete: “Owo emi enịmde idem ke n̄kpri-n̄kan ke otu mbufo kpukpru edi enye emi okponde.” (Luke 9:48) Enem nnyịn etieti ndidiana kiet nnam n̄kpọ Abasi ye mme asiakusụn̄ ofụri ini, mme asan̄autom unamutom, mbiowo, ye mme esenyịn circuit emi ẹsụhọrede idem nte Jesus! Mme asan̄autom Jehovah emi ẹsụhọrede idem ẹyedọdiọn̄ ẹma kiet eken, ndien oro oyowụt ke mmọ ẹdi ata ikọt Abasi.—John 13:35.

10. Nso ke akpanam edieke ekerede ke mbiowo isehe iban̄a mfịna ke esop nte akpanade ẹse ẹban̄a?

¹⁰ Nso ke akpanam edieke etiede nte  mfịna odu ke esop ndien afo ekere ke mbiowo isehe iban̄a mfịna oro nte akpanade ẹse ẹban̄a? Utu ke ndikụni, emekeme ndidiana ye mbon emi ẹdade usụn̄ man owụt ke omosụhọde idem. (Heb. 13:17) Se idin̄wamde fi osụhọde idem edi ndibụp idemfo ete: ‘Ndi mfịna emi n̄kụtde do enen̄ede ọdiọk edi se ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a? Ndi nnennen ini ndinam n̄kpọ mban̄a mfịna oro edi emi? Ndi ami ndi nnennen owo ndinam n̄kpọ mban̄a mfịna oro? Ke ata isọn̄ esịt mi, ndi se nnen̄erede nyom edi ndinam esop adiana kiet, m̀mê ndomo ndida ubọn̄ nnọ idemmi?’

11. Ephesus 4:2, 3 owụt ke nso idi ufọn nnyịn ndisụhọde idem nnam n̄kpọ Jehovah?

¹¹ Se Jehovah amade akan edi nnyịn ndisụhọde idem, idịghe ndidiọn̄ọ n̄kpọ; enye ama nnyịn idiana kiet akan nnyịn ndidiọn̄ọ ndinam n̄kpọ ọfọn. Ntre domo ofụri ukeme fo nam n̄kpọ Jehovah ye nsụhọdeidem. Ama anam ntem, afo eyetiene anam esop adiana kiet. (Kot Ephesus 4:2, 3.) Sịn idem kwọrọ ikọ kan nte esikwọrọde. Siyom usụn̄ nam nti n̄kpọ nọ mme owo, kûbebet ẹnam n̄kpọ ẹnọ fi. Fọn ido ye kpukpru owo, esịnede mbon emi mînyeneke ifetutom. (Matt. 6:1-4; Luke 14:12-14) Edieke osụhọrede idem adiana ye nditọete fo anam n̄kpọ, mmọ ẹyekụt ke afo ọmọdiọn̄ọ n̄kpọ, edi ẹyekụt n̄ko ke omosụhọde idem.

12. Ndi Bible akpan owo ndinyene ufan? Nam an̄wan̄a.

¹² Jehovah oyom enenem nnyịn ndidu ye mbon ubon nnyịn ye mme ufan nnyịn. (Ps. 133:1) Jesus ama enyene nti ufan.  (John 15:15) Bible etịn̄ ufọn emi idibọde ima inyene nti ufan. (N̄ke 17:17; 18:24) Bible ọdọhọ n̄ko ke ifọnke idian̄ade itie ikpọn̄. (N̄ke 18:1) Ediwak owo ẹkere ke Intanet ayan̄wam mmimọ inyene ediwak ufan ikûnyụn̄ ukop ndobo. Edi, ana ikpeme nte idade Intanet inam n̄kpọ.

13. Nso ikeme ndinam mbon emi ẹsikade ẹkese se mme owo ẹdọn̄de ke Intanet ẹkop ndobo ẹnyụn̄ ẹfụhọ?

¹³ Ndụn̄ọde oro ẹnamde owụt ke mbon emi ẹdade anyan ini ẹse se mme owo ẹdọn̄de ke Intanet ẹkeme ndikop ndobo ẹnyụn̄ ẹfụhọ. Nso inam edi ntre? Ntak kiet edi ke n̄kukụre ndise emi mme owo ẹsiwakde ndidọn̄ ke Intanet ẹsiban̄a nti n̄kpọ emi ẹtịbede ke uwem mmọ; mmọ ẹsisat mbon emi mmọ ye mme ufan mmọ ẹkopde inem uwem ẹnyụn̄ ẹkade ndiye itie ẹdọn̄. Owo emi etiede ese mme ndise oro ekeme ndikere ke uwem imọ etie ntre ntre, ke imọ idiaha-dia uwem. Sista kiet emi edide isua 19 ọdọhọ ete: “Ikenemke mi ke idem aba ini n̄kokụtde mbon en̄wen ẹdiade uwem ke utịturua, edi ami ke ntie n̄kpa ndobo.”

14. Didie ke item Bible emi odude ke 1 Peter 3:8 ekeme ndin̄wam nnyịn idiọn̄ọ se idade Intanet inam?

¹⁴ Imekeme ndida Intanet nnam nti n̄kpọ, utọ nte ndineme nneme ye mbon ubon nnyịn ye mme ufan nnyịn. Edi, ndi omokụt ke ndusụk owo ẹda mme ndise, vidio, ye se mmọ ẹwetde ke Intanet ẹsio idemmọ etop? Se mmọ ẹsidọn̄de ẹsitie nte n̄kpọ eke mmọ ẹdọhọde “se mi do-o.” Ndusụk owo ẹsikam ẹwet oburobụt ikọ ye ikọ usọn̄enyịn ke mme ndise mmọ m̀mê ke mme ndise emi mbon en̄wen ẹdọn̄de. Utọ ido oro idịghe nsụhọdeidem inyụn̄ iwụtke ke mmọ ẹkere ẹban̄a mbon en̄wen nte ẹdọhọde mme Christian ẹnam.—Kot 1 Peter 3:8.

15. Didie ke Bible ekeme ndin̄wam nnyịn ikûsio idem etop?

¹⁵ Ekpedi emesidọn̄ n̄kpọ ke Intanet, bụp idemfo: ‘Ndi ndise mi, se n̄wetde, m̀mê mme vidio mi ẹnam mme owo ẹkere ke nnam inua? Ndi mmekeme ndinam mbon en̄wen ẹfịbe mi?’ Bible ọdọhọ ke “kpukpru se idude ke ererimbot—se idọn̄de obụkidem ye se idọn̄de enyịn ye edida  se owo enyenede n̄wụt idem—itoho Ete, edi oto ererimbot.” (1 John 2:16) Edikabade Bible efen akabade “edida se owo enyenede n̄wụt idem” nte “ndinam etie nte owo enen̄ede edi n̄kpọ.” Ufọn idụhe Christian ndiyom ndida idem ke n̄kpọ n̄kaha. Mmọ ẹsinam item Bible emi ọdọhọde ete: “Ẹyak nnyịn ikûtan̄ idem, ikûmia mbuba ye kiet eken, ikûsịn kiet eken enyịn.” (Gal. 5:26) Edieke isụhọrede idem, spirit usio-idem-etop ererimbot emi idibehe nnyịn.

16. Ntak emi nnyịn mîkpatan̄ke idem?

¹⁶ Ana isụhọde idem sia mbon emi ẹtan̄de idem inyeneke “eti ibuot.” (Rome 12:3) Mbon emi ẹtan̄de idem ẹsitie utọk utọk, ẹsinyụn̄ ẹkụt idem. Nte mmọ ẹsikerede n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnamde n̄kpọ esiwak ndinam mmọ ẹda mfịna ẹsọk idemmọ ye mbon en̄wen. Edieke mmọ mîkpụhọkede nte mmọ ẹsikerede n̄kpọ, Satan ayabiat mmọ ibuot onyụn̄ anam mmọ ẹkere ndiọi n̄kpọ. (2 Cor. 4:4; 11:3) Edi owo emi osụhọrede idem enyene eti ibuot. Enye idaha idem ke n̄kpọ ikaha, onyụn̄ ọdiọn̄ọ ke enyene ediwak usụn̄ emi mbon en̄wen ẹfọnde ẹkan imọ. (Phil. 2:3) Enye ọdiọn̄ọ n̄ko ke “Abasi ọbọbiọn̄ọ mbon ntan̄idem, edi . . . ọnọ mbon nsụhọdeidem mfọnido eke owo mîdotke.” (1 Pet. 5:5) Mbon emi ẹnyenede eti ibuot iyomke Jehovah edi asua mmimọ.

17. Nso ke ana inam man ika iso isụhọde idem?

¹⁷ Edieke iyomde ndika iso nsụhọde idem, ana inam item Bible emi ọdọhọde ete: “Ẹsio akani owo ye mme edinam esie ẹduọk, ẹnyụn̄ ẹmen obufa owo ẹsịne.” Se ẹtịn̄de oro esịne utom etieti. Ana ida ini idụn̄ọde uwụtn̄kpọ Jesus inyụn̄ idomo ndikpebe enye adan̄a nte ikekeme. (Col. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Edi iyọbọ ufọn edieke inamde ntre. Ima idomo ndisụhọde idem, ndọ nnyịn eyenem, iyetiene inam nditọete ẹdiana kiet, iyonyụn̄ idiọn̄ọ nte idade Intanet inam n̄kpọ. Akakan n̄kpọ edi ke Jehovah ọyọdiọn̄ nnyịn onyụn̄ ama nnyịn.