1-2. Nso ke Jehovah etịn̄ ke Isaiah 65:16, 17 emi anamde ikûkpa mba?

IBUOTIKỌ akamba mbono isua 2017 ekedi “Kûkpa Mba!” Mbono oro ama ọsọn̄ọ owo idem etieti. Se ẹkenemede ama anam ikụt nte ikemede ndiyọ se iwọrọde nnyịn. Isua inan̄ edi emi tọn̄ọ ikọnyọn̄ mbono oro, edi isụk idodu ke ererimbot Satan, ke iyọ ika kpukpru usen.

² Nso mfịna ke afo enyene ndondo emi? Ndi owo mbufo m̀mê ata ufan fo akpa? Ndi afo ke idemfo ọdọn̄ọ udọn̄ọ emi etiede nte ọmọn̄ ada fi ibuot? Ndi usọn̄ iyakke ọbọ emem? Ndi ikan̄ m̀mê oyobio abiat n̄kpọ fo? Ndi mbon ntịme ẹbiat n̄kpọ fo mîdịghe ẹnọ fi unan? Ndi ke ẹkọbọ fi? Ndi mme udọn̄ọ emi ẹtarade ẹsuana, utọ nte COVID-19, ẹnam uwem ọsọn̄ ye afo? Itetie ibet usen emi kpukpru mme mfịna emi ẹdidide n̄kpọeset, nnyịn itịghi mmọ aba, mmọ inyụn̄ itịbeke aba tutu amama!—Kot Isaiah 65:16, 17.

3. Nso ke ana inam idahaemi? Ntak anade inam oro?

³ Uwem imemke ke ererimbot emi, ndien ekeme ndidi se idikụtde ke ini iso ọyọsọsọn̄ akan emi. (Matt. 24:21) Ntre ana inen̄ede ikpep ndiyọ n̄kpọ. Ntak idọhọde ntre? Jesus ọkọdọhọ: “Mbufo ẹdibọ ukpọn̄ mbufo ẹnyene ebe ke ndiyọ.” (Luke 21:19) Ima itie ikere nte mbon en̄wen ẹyọde ukem n̄kpọ emi ọwọrọde nnyịn, oro ayan̄wam nnyịn inen̄ede iyọ eke nnyịn.

4. Nso inam idọhọ ke idụhe eke ọyọde n̄kpọ nte Jehovah?

⁴ Anie ọyọ n̄kpọ akan, emi nnyịn ikemede ndikpebe? Jehovah Abasi. Ndi akpa fi idem nte idọhọde ke edi Jehovah? Ekpedi ntre, ama ekere se iyomde nditịn̄ emi idikpaha fi idem aba. Devil akara ererimbot emi, ndien ebiet ekededi emi afo ọwọn̄ọrede odụk, osụk edi mfịna mfịna. Jehovah enyene odudu ndidọhọ kpukpru mfịna oro ẹtre idaha idahaemi, edi ke ini iso ke enye aduak ndinam enye oro. (Rome 9:22) Sia ini oro mîkemke kan̄a, enye ke ọyọ. Ẹyak ineme n̄kpọ usụkkiet emi Jehovah ọyọde.

5. Didie ke ẹsuene enyịn̄ Abasi? Se ẹnamde oro etie fi didie ke idem?

⁵ Nte ẹsuenede enyịn̄ Jehovah. Jehovah ama enyịn̄ esie onyụn̄ oyom kpukpru owo ẹkpono enyịn̄ oro. (Isa. 42:8) Edi ẹsuene enyịn̄ oro ke n̄kpọ nte isua 6,000 idahaemi. (Ps. 74:10, 18, 23) Ẹketọn̄ọ ndisuene enyịn̄ Abasi ke In̄wan̄ Eden ini Devil emi enyịn̄ esie ọwọrọde “Ọdọk-Edidọk” ọkọdọhọde ke enyene n̄kpọ emi akpanamde uwem enem Adam ye Eve, emi Abasi mîyakke mmọ ẹnyene. (Gen. 3:1-5) Tọn̄ọ oro tutu esịm emi, mme owo ẹsụk ẹdọhọ ke enyene n̄kpọ emi ọkpọfọnde ye owo, emi Jehovah mîyakke inyene. Nte ẹkesuenede enyịn̄ Abasi ama afịna Jesus Eyen esie. Oro akanam enye ekpep mme mbet esie ndibọn̄ akam ndọhọ: “Ete nnyịn emi odude ke heaven, yak ẹnam enyịn̄ fo asana.”—Matt. 6:9.

6. Nso inam Jehovah ayak adan̄a ediwak isua emi ebe mbemiso enye owụtde ke imọ inyene unen ndikara enyọn̄ ye isọn̄?

⁶ Nte mme owo ẹsịnde Abasi ye ukara esie. Jehovah ikpọn̄ enyene unen ndikara enyọn̄ ye isọn̄, inyụn̄ idụhe ukara ndomokiet emi ekemede ndifọn n̄kan esie. (Edi. 4:11) Edi Devil odomo ndinam mme angel ye mme owo ẹkere ke Abasi inyeneke utọ unen oro. Ẹkpeyom ndinam mme owo ẹkụt ke Jehovah kpọt enyene unen ndikara, ke ukara esie ọfọn akan, ididịghe n̄kpọ usen kiet. Abasi ayak anyan ini ebe man mme owo ẹkụt ke edieke mmọ ẹkpọn̄de Andibot mmọ ẹdomo ndida ifiọk idemmọ n̄kara idemmọ, ke mmọ idikemeke. Se Abasi anamde oro owụt ke enye enyene ọniọn̄. (Jer. 10:23) Nte Abasi enyenede ime ayak mme owo ẹkara idemmọ ayanam yak edi enye ama etre ukara owo, owo ndomokiet ikemeke ndifan̄a. Mme owo ẹyenyụn̄ ẹkụt ke ukara esie ikpọn̄ ọfọn, ke ukara esie kpọt ekeme ndinam ata emem ye ifụre ẹdu ke isọn̄ emi.

7. Mmanie ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah? Nso ke enye edinam mmọ?

⁷ Nte ndusụk nditọ esie ẹsọn̄de ibuot ye enye. Mme angel ye mme owo ẹdi nditọ Abasi. Ini Jehovah okobotde mmọ, mmọ ẹma ẹfọn ẹma, ẹnana ndo. Edi ekem angel kiet emi ekerede Satan ama ọtọn̄ọ nsọn̄ibuot. Enyịn̄ esie oro ọwọrọ “Andibiọn̄ọ.” Enye ama anam Adam ye Eve emi ẹkefọnde ẹma ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah. Mme angel en̄wen ye mme owo ẹma ẹtiene ẹsọn̄ ibuot. (Jude 6) Aka ko, nditọ Israel emi Abasi ekemekde ete ẹdi ikọt imọ ẹma ẹsịn enye ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndikpono mme abasi ubọkowo. (Isa. 63:8, 10) Ama ayat Jehovah nte mmọ ẹkekpọn̄de enye. Jehovah ama enen ndiyat esịt. Kpa ye oro, enye ke ọyọ, oyonyụn̄ aka iso ọyọ tutu ekem ini emi enye edisobode kpukpru mbon emi ẹsọn̄de ibuot ye enye. Ẹma ẹsobo mmọ, esịt eyenen̄ede enem Jehovah ye nti ikọt esie emi ẹtienede enye ẹyọ kpukpru ndiọi n̄kpọ emi ẹkade iso ke ererimbot Satan emi!

8-9. Nso nsu ke ẹsu ẹdori Jehovah? Nso ke ikpanam?

⁸ Nte Devil akade iso ndisu nsu ndori Abasi. Job ekedi ata eti asan̄autom Jehovah. Edi Satan ọkọdọhọ ke Job inamke n̄kpọ Abasi ke ofụri esịt, ke anam ke ntak se Jehovah anamde ọnọ enye. Idịghe Job ikpọn̄ ke Satan okodori ikọ emi; okodori kpukpru nti ikọt Abasi. (Job 1:8-11; 2:3-5) Se Devil osụk etịn̄de ye mme owo edi oro tutu emi. (Edi. 12:10) Ima iyọ se iwọrọde nnyịn inyụn̄ isọn̄ọ ida ye Jehovah ke ntak emi imade enye, oro ayanam ẹkụt ke se Satan eketịn̄de oro edi nsu. Jehovah ama ọdiọn̄ Job ke ntak emi enye ọkọyọde, enye ọyọdiọn̄ nnyịn n̄ko edieke iyọde.—Jas. 5:11.

⁹ Ikpọ owo ido ukpono ẹsidọhọ ke Jehovah edi ibak, ke enye onyụn̄ anam mme  owo ẹbọ ufen. Satan anam mmọ ẹtịn̄ utọ ikọ oro. Nditọwọn̄ ẹma ẹkpa, ndusụk mmọ ẹsikam ẹdọhọ ke Abasi ada mmọ sia enye oyom mme angel en̄wen ke heaven. Kop usọn̄enyịn do! Edi nnyịn imọdiọn̄ọ ke Jehovah edi edima Ete. Ekpededi ata idiọk udọn̄ọ anam nnyịn m̀mê owo emi nnyịn imade akpa, nnyịn ikemeke-keme ndidọhọ ke Abasi anam. Utu ke oro, imenịm ke usen ke edi emi enye edinamde idem ọsọn̄ nnyịn, edinyụn̄ inamde owo nnyịn oro akakpade eset. Iyanam owo ekededi emi amade ndikpan̄ utọn̄ nnọ nnyịn okụt ke Jehovah edi Abasi ima. Oro ayanam Jehovah enyene se ọbọrọde owo emi ọsọn̄ọde enye enyịn.—N̄ke 27:11.

10. Nso ke Psalm 22:23, 24 etịn̄ aban̄a Jehovah?

¹⁰ Nte ndima ikọt esie ẹbọde ufen. Jehovah edi Abasi emi esikopde owo mbọm etieti. Esibiak enye ndikụt nte utọ n̄kpọ nte ukọbọ, udọn̄ọ, m̀mê ndudue emi inamde ke ntak emi nnyịn mîfọnke ima anamde nnyịn ibọ ufen. (Kot Psalm 22:23, 24.) Jehovah ọdiọn̄ọ nte mme n̄kpọ oro ẹbiakde nnyịn ẹketre. Ọdọn̄ enye ndinam mmọ ẹtre, enye oyonyụn̄ anam. (Men Exodus 3:7, 8 ye Isaiah 63:9 domo.) Usen ke edi emi enye ‘edikwọhọrede kpukpru mmọn̄eyet ke enyịn nnyịn ifep, n̄kpa ididụhe aba, mfụhọ m̀mê ntuan̄a m̀mê ubiak idinyụn̄ idụhe aba.’—Edi. 21:4.

11. Esitie Jehovah didie ke idem enye ama eti nti ikọt esie emi ẹkekpade?

¹¹ Nte n̄kpa adade mme ufan esie. Esitie Jehovah didie ke idem enye ama eti nti ikọt esie irenowo ye iban emi ẹma ẹkekpan̄a? Esinen̄ede ọdọn̄ enye ndifiak n̄kụt mmọ! (Job 14:15) Ndi ọmọdiọn̄ọ nte ọdọn̄de Jehovah ndifiak n̄kụt Abraham ufan esie? (Jas. 2:23) Nso kaban̄a Moses emi enye ekesitịn̄de ikọ “iso ye iso”? (Ex. 33:11) Kere n̄ko nte ọdọn̄de enye ndifiak n̄kop nte  David ye mme andiwet psalm eken ẹkwọde ndinem ikwọ ẹtoro enye! (Ps. 104:33) Kpa ye emi kpukpru mme ufan Jehovah emi ẹkekpade, Jehovah ifreke mmọ. (Isa. 49:15) Enye eti nte mmọ ẹketiede ofụri ofụri ntem. “Ke enyịn esie kpukpru mmọ ke ẹdu uwem.” (Luke 20:38) Usen kiet, enye ayanam mmọ ẹset, afiak ọtọn̄ọ ndikop mme akam ofụri esịt mmọ, onyụn̄ afiak enyịme mmọ ẹtuak ibuot ẹnọ imọ. Ekpedi owo fo akpa, yak se Abasi aduakde ndinam emi ọdọn̄ fi esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ fi idem.

12. Nso inen̄ede ibiak Jehovah ke idiọk ererimbot emi?

¹² Nte ndiọi owo ẹfịkde mme owo. Ini ẹketọn̄ọde nsọn̄ibuot ye Jehovah ke In̄wan̄ Eden, Jehovah ama ọdiọn̄ọ ke edidi eyo esiere, n̄kpọ ọdọdiọn̄ ọdiọk tutu imọ isobo ererimbot emi. Jehovah asua idiọkido, ufịk, ye afai emi ikụtde ke ererimbot mfịn emi. Mbon emi ẹsinamde enye mbọm ẹkan ẹdi mbon emi mînyeneke owo ye mbon emi mîkemeke ndin̄wam idemmọ, utọ nte nditọakpa ye mme ebeakpa. (Zech. 7:9, 10) Esinen̄ede abiak Jehovah ndikụt nte ẹfịkde nti ikọt esie ẹnyụn̄ ẹdọn̄de mmọ ke ufọk-n̄kpọkọbi. Edi ẹnịm ke enye ama kpukpru mbufo emi ẹtienede enye ẹyọ se itịbede ke ererimbot emi.

13. Nso obukpo n̄kpọ ke Abasi okụt mme owo ẹnamde? Nso ke enye edinam iban̄a oro?

¹³ Nte mme owo ẹnen̄erede ẹduọ ẹnyịne ke oburobụt ido. Ẹkebot mme owo ke mbiet Abasi, edi enenem Satan ndinam mmọ ẹda ndiọi n̄kpọ ẹsabade idemmọ. Ini Jehovah ‘okokụtde nte idiọkn̄kpọ mme owo awakde’ ke eyo Noah, Enye ‘ama eseme nte enye akanamde owo ke isọn̄, esịt onyụn̄ ayat enye.’ (Gen. 6:5, 6, 11) Ndi ererimbot idahaemi ọfọn akan eke ini oro? Ọfọn ke m̀mọ̀n̄? Esinem Devil owot ndikụt kpukpru oburobụt idan̄ emi mme owo ẹnamde mfịn emi; edide erenowo ye n̄wan, erenowo ye erenowo, m̀mê n̄wan ye n̄wan! (Eph. 4:18, 19) Esinen̄ede enem Satan enye ama ekeme ndinam ikọt Jehovah ẹnam akwa idiọkn̄kpọ. Ama ekem ini emi Jehovah ọdọhọde ke imọ iyọhọ idiọk ererimbot emi aba, enye oyosobo kpukpru mme anam oburobụt ido emi mîmaha ndikpụhọde man mme owo ẹkụt ke enye asasua oburobụt ido.

14. Mme owo ẹkama didie mme n̄kpọ emi Abasi okobotde?

¹⁴ Nte mme owo ẹbiatde mme n̄kpọ emi enye okobotde. Mme owo ‘ẹkara mbon en̄wen tutu ẹnọ mmọ unan’ inyụn̄ itịmke ikama isọn̄ emi ye mme unam nte Jehovah ọkọdọhọde ẹkama. (Eccl. 8:9; Gen. 1:28) Ndusụk mbon emi ẹkpepde n̄kpọ ẹban̄a ererimbot emi ẹdọhọ ke isua ifan̄ ke iso, se nnyịn inamde ke ererimbot emi ekeme ndinam owo ikwe aba ndusụk unam, eto, ye ikọn̄ emi ẹwakde ẹsịm miliọn kiet. Imosụk ise nte esibiakde mme owo nte ẹtịmerede n̄kpọ-obot! Se inemde nnyịn edi ke Jehovah ọdọhọ ke imọ ‘iyosobo mbon oro ẹbiatde isọn̄’ inyụn̄ inam ofụri ererimbot akabade edi Paradise.—Edi. 11:18; Isa. 35:1.

15-16. Nso ikpan̄wam nnyịn iyọ nte Jehovah ọyọde? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹⁵ Kere kpukpru ikpọ mfịna emi edima Ete nnyịn eke heaven ọyọde ke ediwak tọsịn isua idahaemi. (Se ekebe oro “ Mme N̄kpọ Emi Jehovah Ọyọde.”) Jehovah enyene odudu ndikposobo idiọk ererimbot emi ini ekededi. Edi enye ndinyene ime an̄wam nnyịn etieti! Yak inọ uwụtn̄kpọ ise. Yak idọhọ ke ẹdọhọ ete kiet ye n̄wan esie ke eyen emi esịnede n̄wan esie ke idịbi do enyene ikpọ udọn̄ọ, ke enye ama amana, ke uwem ọyọsọn̄ ye enye etieti, ke enye edinyụn̄ ikpa nsek. Kpa ye edide eyen oro ọyọsọn̄ ukama, esịt osụk enenem mmọ ini enye amanade. Ima emi mmọ ẹmade eyen oro ayanam  mmọ ẹyọ se ededi emi udọn̄ọ esie edidade isọk mmọ, ẹnyụn̄ ẹnam se mmọ ẹkekeme man uwem enem enye.

¹⁶ Nditọ Adam ye Eve ẹbiet eyen oro; mmọ ifọnke ima ini mmọ ẹmanade. Kpa ye oro, Jehovah ama mmọ onyụn̄ ese aban̄a mmọ. (1 John 4:19) Ete ye eka eyen emi iketịn̄de iban̄a do inyeneke se ẹkemede ndinam nnyan̄a eyen mmọ, edi Jehovah ekeme ndinam ufen emi nditọ esie ẹbọde etre. Enye enịm usen emi enye edinamde kpukpru ufen oro ẹtre. (Matt. 24:36) Akpana ima emi Jehovah amade nnyịn anam nnyịn inyịme nditiene enye nyọ tutu esịm usen oro, ekpedi ọniọn̄ se ọnọniọn̄.

17. Didie ke se ẹtịn̄de ẹban̄a Jesus ke Mme Hebrew 12:2, 3 an̄wam nnyịn ika iso iyọ?

¹⁷ Idụhe eke ọyọde n̄kpọ nte Jehovah. Jesus ama ekpebe Ete esie onyụn̄ ọyọ n̄kpọ nte Enye. Ini Jesus odude ke isọn̄, enye ama ọyọ ndiọi ikọ emi ẹketịn̄de ye enye, ọyọ esuene, onyụn̄ akpa ke eto ndutụhọ ke ntak nnyịn. (Kot Mme Hebrew 12:2, 3.) Imenịm ke nte Jehovah ọyọde n̄kpọ ama an̄wam Jesus ọyọ se ikọwọrọde enye, onyụn̄ ekeme ndin̄wam nnyịn n̄ko.

18. Didie ke 2 Peter 3:9 anam ikụt se ime Abasi anamde ọnọ mme owo?

¹⁸ Kot 2 Peter 3:9. Jehovah ọdiọn̄ọ nnennen ini emi enye edisobode idiọk ererimbot emi. Ime esie anam akwa otuowo emi ẹdide ke miliọn ke miliọn ẹdinam n̄kpọ ẹnọ enye ẹnyụn̄ ẹtoro enye. Esịt enem kpukpru mmọ nte Jehovah enyenede ime yak mmọ ẹmana, ẹkpon ẹdikpep n̄kpọ ẹban̄a enye, ẹma enye, ẹnyụn̄ ẹyak idemmọ ẹnọ enye. Ini Jehovah edidiọn̄de ediwak miliọn owo emi ẹyọde ẹsịm utịt ererimbot emi, kpukpru owo ẹyekụt ke ama ọfọn nte Enye ekenyenede ime!

19. Nso ke ikpebiere ndinam? Nso ke Jehovah edinọ nnyịn?

¹⁹ Nte Jehovah ọyọde n̄kpọ ye idatesịt ekpep nnyịn ndiyọ n̄kpọ ye idatesịt. Kpa ye kpukpru n̄kpọ mmọn̄eyet ye ufen emi Satan owobide asuan ke ererimbot, Jehovah osụk ededi “Abasi inemesịt.” (1 Tim. 1:11) Nnyịn n̄ko imekeme ndika iso n̄kop idatesịt nte isụk ibetde ini emi Jehovah edinamde enyịn̄ esie asana, edinamde mme owo ẹkụt ke enye ikpọn̄ enyene unen ndikara, edinamde kpukpru idiọkn̄kpọ ẹtre ke ererimbot emi, edinyụn̄ inamde mme mfịna nnyịn ẹtre. Ẹyak ibiere ndiyọ. Yak nnyịn ndidiọn̄ọ ke Ete nnyịn eke heaven ke ọyọ n̄ko ọdọn̄ nnyịn esịt. Ima inam ntre, se James 1:12 etịn̄de oyosu nnyịn ke idem. Itie oro ọdọhọ: “Owo emi akade iso ọyọ idomo okop inemesịt, koro ke ini Abasi enyịmede ete enye ọfọn, enye ọyọbọ anyanya uwem, emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ mbon oro ẹmade enye.”