Sia ete mi ekedide elder ke United Church of Canada ke edem nnyịn, kpukpru urua, enye ama esidọhọ mi ye adiahaeka mi ika Sunday school. Ẹma ẹkụre, ima isitiene enye idụk ederi do ke n̄kanika 11:00 usenubọk. Uwemeyo, ami ye eyeneka mi iyetiene eka mi ika Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ikọsọn̄ke nnyịn ndikụt ukpụhọde ke otu ido ukpono mbiba oro.

Eka mi ama emen obufa n̄kpọ emi enye ekekpepde ke Bible ekeneme ye Bob Hutcheson ye Marion an̄wan esie. Mmọ ye eka mi ẹkedi ufan ke ata ediwak isua. Mmọ ẹma ẹdikabade Mme Ntiense Jehovah. Ke 1958, Brọda Hutcheson ye n̄wan esie ẹma ẹmen mi ye nditọ mmọ irenowo ita ẹka akamba mbono ofụri ererimbot ke New York City, emi ẹkekotde mbono “Uduak Abasi.” Mbono oro ekedi usen itiaita. Mmedikụt ke mmọ ndikemen mi ntiene n̄kodụk mbono oro ikememke inọ mmọ. Edi mbono oro edi kiet ke otu n̄kpọ emi mmendifreke ke uwem mi.

Ini nsụk ndide ekpri akparawa, ikesibọk enan̄, edi, erọn̄, ye unen. Ama esinem mi ndise mban̄a mme ufene oro. N̄kpọ kiet emi ekenen̄erede esịne mi ke ekikere ekedi ndidi dọktọ emi esisede aban̄a unam. Eka mi ama emen eketịn̄ ọnọ ebiowo kiet ke esop nnyịn. Ebiowo oro ama eti mi ke idu uwem ke “mme akpatre usen” onyụn̄ obụp mi m̀mê ami ndika ufọkn̄wed ntaifiọk ke ediwak isua ayayak n̄ka iso n̄kpere  Jehovah. (2 Tim. 3:1) Ikọ esie oro ama anam mbiere ke ndikaha aba ufọkn̄wed ntaifiọk.

N̄kosụk n̄kekere m̀mê ndinam nso mma n̄kụre ufọkn̄wed sekọndri. Idụhe utịturua emi mmen̄kesikaha ukwọrọikọ. Edi ikenemke mi, n̄konyụn̄ n̄kereke ke mmekeme ndidi asiakusụn̄. Ke ukem ini oro, ete mi emi mîkedịghe Ntiense Jehovah ye eyeneka esie erenowo emi mîkedịghe n̄ko ẹkedọhọ n̄kanam utom ke ọwọrọetop kọmpeni insurance kiet ke Toronto. Eyeneka ete mi oro ekedi akamba owo do, ntre mma nnyịme.

Ini n̄kanamde utom do, n̄kesiwak ndidu ye mbon emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah, nsinyụn̄ ndụk ndụk ye mmọ. Oro ama anam n̄kûdụk mbono esop kpukpru ini, n̄kûnyụn̄ n̄ka ukwọrọikọ kpukpru ini aba. Nsonso oro, n̄kodụn̄ ye ete ete mi emi mîkedịghe Ntiense Jehovah, edi ke enye ama akakpa, akana nyom ebiet en̄wen ndụn̄.

Brọda Hutcheson ye n̄wan esie emi ẹkemende mi ẹka akamba mbono ke 1958 ẹkesida mi nte eyen mmọ. Mmọ ẹma ẹdọhọ ndidụn̄ ye mmimọ, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mi nnen̄ede n̄kpere Jehovah. Ke 1960, ami ye John eyen mmọ ima ina baptism. John ama ọtọn̄ọ utom usiakusụn̄, oro ama onyụn̄ anam nnen̄ede nsịn idem n̄kwọrọ ikọ. Nditọete ke esop oro ẹma ẹkụt nte nsọn̄de idem ke esop. Nte ini akakade, ẹma ẹdọhọ nsise enyịn ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi. a

Mma ndọ Randi Berge ke 1966. Enye ekedi asiakusụn̄, enyene ifịk ke n̄kpọ Abasi, onyụn̄ eben̄e idem ndika ebiet emi ẹyomde-yom mme ọkwọrọikọ. Esenyịn circuit nnyịn ama ekere nte akpan̄wamde nnyịn isịn idem inam n̄kpọ Abasi. Ntre enye ama ọdọhọ ikodu ke esop Orillia ke Ontario. Ima itan̄ n̄kpọ inikiet inikiet ika.

Ekedi isesịm Orillia, ami ntọn̄ọ usiakusụn̄ ofụri ini. Mma ntiene Randi ndi asiakusụn̄ ofụri ini. Ukwọrọikọ ama enem mi nte okonyụn̄ enemde enye! Ndondo emi n̄kesịnde ofụri esịt ke utom usiakusụn̄, ama ọtọn̄ọ ndinem mi ndida Bible n̄n̄wam mme owo nnyụn̄ n̄kụt nte akpanikọ an̄wan̄ade mmọ. Ama enem nnyịn n̄ko etieti ndin̄wam ebe ye n̄wan kiet ke  Orillia ẹkpụhọde ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi mme asan̄autom Jehovah.

Ini n̄kakade ndikanam n̄kpọ ke Toronto, mma n̄kokụt Arnold MacNamara emi eketienede ada usụn̄ ke Bethel. Enye ama obụp mi m̀mê ikpama ndidi mme akpan asiakusụn̄. Mma mbọrọ enye inikiet inikiet nte: “Mfịna idụhe-o, adan̄a nte mîdịghe Quebec ke idika!” Nte mbon emi ẹdụn̄de ke n̄kan̄ Canada emi ẹsisemde Ikọmbakara ẹkesidade mbon emi ẹdụn̄de ke Quebec emi ẹsemde French akanam ntịn̄ ntre. Ini oro, mme owo ke Quebec ke ẹkesịn ntịme ye ukara ẹte ẹbahade Quebec ada ke idem ọkpọn̄ Canada.

Arnold ama ọdọhọ mi ete: “N̄kukụre itie emi n̄kọk itieutom ẹnọde mme akpan asiakusụn̄ ẹka idahaemi edi Quebec.” Mma nsọsọp nnyịme ke iyaka. Mma ndọdiọn̄ọ ke ọdọdọn̄ Randi ndika do. Nte ini akakade, mma ndikụt ke ndikenyịme ndika Quebec ekesịne ke otu ata nti n̄kpọ emi ikebierede ndinam!

Ima ikpep usem French ke urua ition. Ekem ami, Randi, ye ebe ye n̄wan efen ima idika Rimouski ke edere n̄kan̄ usiahautịn Montreal. To ke ebiet emi ikodude sịm do ekedi n̄kpọ nte kilomita 540. Se akanade ikpep okosụk awawak. Mma nnen̄ede n̄kụt oro ini n̄kokotde ntọt ke mbono esop usen kiet. Utu ke ndidọhọ ke ediwak owo ẹyeto Austria ẹdi akamba mbono emi ẹkeyomde ndinịm, n̄kọdọhọ ke ediwak owo ẹyeto ostrich ẹdi. Ostrich edi enyịn̄ inuen.

Idịghe nnyịn mbinan̄ kpọt ikaka ikodu ke Rimouski inam n̄kpọ Abasi. Nditọete iban inan̄ emi mîdọhọ ebe edi ẹsịnde idem ẹnam n̄kpọ Abasi ẹma ẹtiene ẹdi. Brọda Huberdeau ye n̄wan esie ye nditọ mmọ iban mbiba ẹma ẹtiene ẹdi n̄ko. Mme Huberdeau ẹma ẹbọ akamba ufọk emi enyenede ubet itiaba ẹdụn̄ ye mme asiakusụn̄ eken. Mme asiakusụn̄ oro ẹma ẹsitiene ẹdian okụk ẹkpe okụk ufọk oro. Ikokot ufọk oro White House sia ẹkeyetde afia ndom mbakara ke ufọk oro ye mme adaha esie. Ima isisịm n̄kpọ nte owo 12 m̀mê 14 do. Ami ye Randi emi ikedide mme akpan asiakusụn̄ ikesikwọrọ ikọ usenubọk, uwemeyo, ye mbubreyo, ntre ama esinem nnyịn ndinyene owo emi idisan̄ade ikwọrọ ikọ ini ekededi, ọkpọkọm ke mbubreyo emi ebịtde nte ice.

Ima inen̄ede ikpere mme asiakusụn̄ eken tutu iditie nte ata nditọeka. Ndusụk ini, ima isibara ikan̄ itie iwebe mîdịghe idian ubọk item udia itie kiet idia. Brọda kiet ke otu nnyịn ama ọdiọn̄ọ ndibre n̄kukwak, ntre okoneyo Saturday ima isiwak ndikwọ ikwọ nnyụn̄ nnek unek.

Ediwak owo ke Rimouski ẹma ẹyom ndidiọn̄ọ Bible. Ke ufan̄ isua ition, ediwak mbon emi ikekpepde Bible ẹma ẹna baptism, ibat mme asuanetop ke esop onyụn̄ ọdọk ebịne n̄kpọ nte 35. Ama enem nnyịn etieti.

Ke Quebec, ima inen̄ede ikpep ndikwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kpep mme owo Ikọ Abasi. Ima ikụt nte Jehovah an̄wamde nnyịn inam utom oro, ye nte enye akanamde inyene se idade idu uwem. Edidiọn̄ efen ekedi ke ima ikpep ndima mbon emi ẹsemde French, ima usem mmọ, ye nte mmọ ẹnamde n̄kpọ. Oro ama an̄wam nnyịn ima nte mbon n̄kan̄ en̄wen ẹsinamde n̄kpọ.​—2 Cor. 6:13.

Edi n̄kọk itieutom ẹma ẹdidọhọ ika Tracadie ke New Brunswick. Nnyịn ikodorike enyịn ke ẹyedọhọ ika do. Ekpri mfịna ama odu sia nnyịn ndikosụk n̄kpe okụk ufọk mma ekedi oro, mma nsinyụn̄ n̄kpep n̄wed ke hour ifan̄ kpukpru urua ke ufọkn̄wed kiet do. N̄kpọ efen edi ke ikebịghike ndusụk mbon emi ikesikpepde Bible ẹkekabade ẹdi mme asuanetop, ke ikonyụn̄ ibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke ubọk.

Ima ibọn̄ akam ofụri utịturua oro iban̄a se n̄kọk itieutom ẹkedọhọde inam, inyụn̄ ika ikese Tracadie.  Uwem ke Tracadie ekedi ata isio ye Rimouski. Edi ima ibiere ke sia edide Jehovah oyom ika do, ke imọn̄ ika. Enyene mme n̄kpọ emi ẹkpekenamde ọsọn̄ nnyịn ndinam se ẹkedọhọde. Ima idọhọ Jehovah an̄wam nnyịn emen mme n̄kpọ oro efep, inyụn̄ ikụt nte enye emende mmọ kiet kiet efep. (Mal. 3:10) Randi ama enen̄ede ekpere Jehovah, ikereke iban̄a idemesie kpọt, onyụn̄ edi owo idọkọ. Ntre, uwem ikọsọn̄ke nnyịn ikaha ke Tracadie.

N̄kukụre ebiowo ke obufa esop nnyịn ekekere Robert Ross. Enye ye Linda an̄wan esie ẹkedu do ẹnam utom usiakusụn̄. Ke mmọ ẹma ẹkenyene akpa eyen mmọ, mmọ ẹma ẹbiere ndisụk ndu do. Kpa ye emi mmọ ẹkesede ẹban̄a ekpri eyen mmọ erenowo, nte mmọ ẹkefọnde uwem ye ami ye Randi ye nte mmọ ẹkesịnde idem ẹkwọrọ ikọ ama ọsọn̄ọ nnyịn idem etieti.

Ke ima ikedi mme asiakusụn̄ ke Tracadie ke isua iba, n̄kpọ n̄kpaidem efen ama etịbe. Ẹma ẹmek mi esenyịn circuit. Ikese mme esop ke circuit Ikọmbakara ke isua itiaba, ekem ẹdinọ nnyịn ikese mme esop ke circuit emi ẹsemde French ke Quebec. Brọda Léonce Crépeault ekedi esenyịn district nnyịn. Ekesidi mma nnọ utịn̄ikọ mma, enye ọkọm mi. Edi ekem enye oyobụp mi: “Ndi emekere usụn̄ en̄wen emi ekemede ndinam yak enen̄ede enyene ufọn ọnọ nditọete?” b Nte brọda oro ekenen̄erede oyom ndin̄wam mi ama anam nnen̄ede ndomo ndinam se n̄kpepde emem onyụn̄ ọsọp an̄wan̄a nditọete.

Utom kiet emi n̄kanamde nnọ esop Abasi emi mmendifreke tutu amama, edi enye emi n̄kanamde ke akamba mbono ofụri ererimbot ke Montreal ke 1978. Ẹkekot mbono oro “Mbuọtidem oro Akande.” N̄kanam utom ke itie emi ẹsede ẹban̄a udia. Owo 80,000 ke ẹkedori enyịn ndidụk mbono oro, ndien usụn̄ emi ẹdinọde udia ikedịghe nte ekesidide. Mme n̄kpọ emi ẹdidade inam udia oro, nsio nsio udia emi ẹdinọde, ye nte ẹdinamde mme udia oro ẹkedi ata obufa. Ima inyene n̄kpọ nte ikpọ trọk 20 emi ẹkedide ekebe ntụhube. Ndusụk ini, mme ekebe ntụhube oro ẹma ẹsisio ndisi mfi ẹfịp. Idem ke usem emi ekesierede akpa usen mbono oro, nnyịn ikekemeke ndidụk an̄wambre emi ẹkeyomde ndida nnịm mbono oro tutu ufọt okoneyo ke ntak mbre mbuba emi ẹkebrede do. Akana itọn̄ọ ata tụhi-tụhi usenubọk ibara ikan̄ ke n̄kpọ emi ẹdidade item udia man ikeme ndinam udia usenubọk nnọ mme owo. Ama akak nnyịn, edi mma n̄kpep ata ediwak n̄kpọ nto nditọete emi ikanamde utom kiet. Mmọ ẹma ẹsịn idem ẹnam  utom, ẹnam n̄kpọ nte mme ọdiọn̄ọ-idem-owo, ẹnyụn̄ ẹdi mbon idọkọ. Ima inen̄ede ikpere. Ke isụk idedi ufan tutu emi. Ekedi ata n̄kpọ inemesịt nditiene ndụk akamba mbono oro ke Quebec emi ẹkesikọbọde ikọt Abasi n̄kpa n̄kpa ọtọn̄ọde ke n̄kpọ nte 1940 ye 1960!

Mma n̄kpep n̄kpọ etieti nto mbiowo eken ke ikpọ mbono emi ẹkenịmde ke Montreal. Isua kiet, David Splane emi edide owo Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn idahaemi ekedi esenyịn mbono. Ke akamba mbono efen, ami ke ẹkedọhọ ndi. David ama eberi mi edem etieti.

Ke 2011, ẹma ẹdọhọ ndikpep Ufọkn̄wed Mbiowo. Etisịm ini oro, ima inam utom circuit ke isua 36. Ke ufan̄ isua iba, ima ina ke nsio nsio itie 75. Edi se ededi emi ikayakde atak imenke udomo ye edidiọn̄ emi inyenede. Ke utịt urua kiet kiet, mbiowo ẹma ẹsinen̄ede ẹkọm Jehovah sia mmọ ẹma ẹkụt adan̄a nte Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ẹyomde mmọ ẹnen̄ede ekpere Jehovah.

Aka ko, mma ndikpep Ufọkn̄wed Mme Ọkwọrọ Obio Ubọn̄. Ikesimemke ye nditọ ufọkn̄wed, ama esinyụn̄ okpon editịmede esịt ọnọ mmọ. Ke ntak nte ufọkn̄wed oro eketiede, ini nduọkodudu ikenen̄ekede idu. Mmọ ẹkesidu ke klas hour itiaba ke usen ẹkpep n̄wed, ẹda hour ita kpukpru mbubreyo ẹnam se ẹkenọde mmọ ẹnam ke klas. Kpukpru urua, ẹyenọ mmọ n̄kpọ ẹnam ke klas; ndusụk ikanan̄, ndusụk ikotion. Ami ye brọda emi ikesikpepde mmọ n̄kpọ ima idọhọ ke Jehovah mîn̄wamke mmọ, ke mmọ idikemeke ndinam kpukpru oro. Ndifreke nte idem ekesikpade nditọ ufọkn̄wed oro ndikụt adan̄a ediwak n̄kpọ emi mmọ ẹkekemede ndinam ke ntak emi mmọ ẹkeberide edem ke Jehovah.

Nte ekesidọn̄de eka mi ndin̄wam mbon en̄wen akanam mbon emi enye ekekpepde Bible ẹdidụk esop, oro okonyụn̄ anam ete mi okûsua Mme Ntiense Jehovah aba. Ke usen ita ama ekebe tọn̄ọ eka mi akakpa, ete mi ama aka Ufọkmbono Obio Ubọn̄ okokop utịn̄ikọ ofụri owo. Ama akpa nnyịn idem. Tọn̄ọ oro enye ifiakke, ama esinyụn̄ odụk mbono esop ofụri isua 26. Kpa ye emi ete mi mîkanaha baptism, mbiowo ẹkedọhọ ke kpukpru urua enye ekesidi akpa owo ke mbono esop.

Ami ye nditọeka mi iban ima ikpebe uwụtn̄kpọ eka mi. Kpukpru nditọeka mi iban mbita ye mme ebe mmọ ke ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Abasi. Iba ẹdu ke nsio nsio n̄kọk itieutom; kiet ke Portugal, enye eken ke Haiti.

Idahaemi ami ye Randi idi mme akpan asiakusụn̄ ke Hamilton ke Ontario. Ini ikanamde utom circuit, ikesisan̄a ye mbon en̄wen ini mmọ ẹkade ndikpep mme owo Bible ye ini mmọ ẹfiakde ẹkese mbon emi mmọ ẹkekwọrọde ikọ ẹnọ. Idahaemi imenyene mbon emi ikpepde Bible ke idem nnyịn, onyụn̄ enem nnyịn ndikụt nte mmọ ẹmade Jehovah. Nte inen̄erede ikpere nditọete ke obufa esop nnyịn, enem nnyịn ndikụt nte Jehovah an̄wamde mmọ ini n̄kpọ ọfọnde ye ini n̄kpọ ọdiọkde.

Ima ifiak ikere kpukpru se itịbede ke uwem nnyịn, imenen̄ede ikọm ediwak mbon emi ẹkekerede ẹban̄a nnyịn. Oro anam idomo ‘ndinen̄ede n̄kere mban̄a’ mbon en̄wen inyụn̄ idomo ndin̄wam mmọ ẹnam ofụri se mmọ ẹkemede ndinam nnọ Jehovah. (2 Cor. 7:6, 7) Ke uwụtn̄kpọ ke ubon kiet, sista kiet ye nditọ mmọ mbiba, akpan ye adiaha, ẹkedi mme asiausụn̄. Mma mbụp ebe sista oro m̀mê akananam enye ekere ndidi asiakusụn̄. Enye ama ọdọhọ mi ke imọ ke in̄wam n̄wan ye nditọ imọ ẹnam utom usiakusụn̄. Mma mbụp enye: “Ndi emekeme ndin̄wam mmọ n̄kan nte Jehovah akpan̄wamde?” Mma ndọhọ enye etiene asiak usụn̄ man etiene okop utọ inemesịt emi mmọ ẹkopde. Ọfiọn̄ itiokiet ekebe, enye ama edi asiakusụn̄.

Ami ye Randi iyaka iso ibụk “mme utịbe utom” Jehovah inọ “emana ini iso.” Akam nnyịn edi yak mmọ ẹkop inem utom Abasi nte ikopde.​—Ps. 71:17, 18.