1, 2. Nso ke ana kpukpru nnyịn inịm? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

NTE ikenemede ke ibuotikọ oro osụk okụrede do, Devil ama etịn̄ n̄kpọ emi owụtde ke Jehovah inyeneke unen ndikara mme owo, ke eyenen̄ede ọfọn edieke mme owo ẹkarade idemmọ. Ndi Devil enen? Yak idọhọ ke mbon oro ẹmekde ndikara idemmọ ẹkeme ndidu uwem ke nsinsi. Ndi uwem ekpenem mmọ akan nte ekpenemde ekpedi Abasi akara mmọ? Ndi afo ekpenen̄ede okop inemesịt edieke ekpekemede ndida ke idem nnyụn̄ ndu uwem ke nsinsi?

² Enyene idem enyene ndibọrọ mme mbụme emi. Ntre ana nnyịn owo kiet kiet itie ikere ibọrọ mbụme emi. Emi ayan̄wam nnyịn ikụt ke ukara Abasi ọfọn akan. Enye ikpọn̄ odot se ikpadade inọ. Bible etịn̄ ntak emi ikpenịmde ke Jehovah kpọt odot ndikara. Ẹyak ineme ndusụk ntak emi.

3. Ntak emi edide Jehovah kpọt odot ndikara ekondo?

³ Jehovah kpọt odot ndikara ekondo sia enye edi Ata Ọkpọsọn̄ Abasi ye Andibot. (1 Chron. 29:11; Utom 4:24) Apostle John ama okụt owo 144,000 emi ẹditienede Jesus ikara ke heaven ke n̄kukụt. Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Jehovah, Abasi nnyịn, afo omodot ndibọ ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro afo okobotde kpukpru n̄kpọ, ndien ke ntak uduak fo ke mmọ ẹkedu, oro okonyụn̄ anam ẹbot mmọ.” (Edi. 4:11) Sia edide Jehovah  okobot kpukpru n̄kpọ, enye odot ndikara mme owo ye mme angel.

4. Ntak emi ifụre oro inyenede mînọhọ nnyịn unen ndisọn̄ ibuot ye Jehovah?

⁴ Akananam Satan ibotke n̄kpọ ndomokiet. Ntre enye inyeneke unen ndomokiet ndikara ekondo. Ntan̄idem ama anam enye ye Adam ye Eve ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah. (Jer. 10:23) Imọdiọn̄ọ ke Jehovah ama ọnọ mmọ ifụre ndimek se mmọ ẹmade ndinam. Edi, ndi oro ama ọnọ mmọ unen ndida ke idem n̄kpọn̄ Abasi? Baba. Ifụre oro Abasi ọnọde nnyịn esin̄wam nnyịn imek nti n̄kpọ ke usen ke usen. Edi ifụre oro inọhọ nnyịn unen ndimek ndisọn̄ ibuot ye Jehovah emi okobotde nnyịn onyụn̄ ọnọde nnyịn uwem. Edieke isọn̄de ibuot ye enye, ọwọrọ nnyịn idaha ifụre nnyịn inam se ifọnde. Sia edide Jehovah okobot nnyịn, enye odot ndikara nnyịn.

5. Ntak emi ikpenịmde ke ibet Jehovah enen?

⁵ N̄kpọ en̄wen emi anamde Jehovah odot ndikara ekondo edi ke enye esikpe unenikpe. Enye ọdọhọ ete: “Ami ndi Jehovah, Enye emi owụtde ima-mfọnido, ye unenikpe ye edinen ido ke isọn̄; koro mme n̄kpọ emi ẹdatde mi esịt.” (Jer. 9:24) Jehovah isidaha ibet oro owo ọbọpde ibiere se idide eti m̀mê idiọk. Sia enye edide Abasi unenikpe, enye ke idemesie esibiere se idide eti ye idiọk ọnọ owo. Bible ọdọhọ ke Jehovah ada “edinen ido ye unenikpe owụk ebekpo” esie. Ntre imenịm ke kpukpru ibet ye ewụhọ esie ẹnen. (Ps. 89:14; 119:128) Kpa ye oro Satan ọdọhọde ke ukara Jehovah ifọnke, enye Satan inyụn̄ ikemeke ndinam unenikpe odu ke ererimbot esie emi.

6. Siak ntak kiet emi anamde Jehovah odot ndikara ekondo.

⁶ Jehovah odot ndikara n̄ko sia enye enyene ifiọk ye ọniọn̄ ndise mban̄a ekondo. Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ama anam Eyen esie ọkọk mme owo udọn̄ọ emi mbiausọbọ mîkekemeke ndikọk. (Matt. 4:23, 24; Mark 5:25-29) Utọ utịben̄kpọ emi ikọyọhọke-yọhọ Jehovah ubọk. N̄kọ enye okobot owo, enye onyụn̄ ọfiọk nte ẹkemede ndinam idem ọsọn̄ owo oro ọdọn̄ọde. Enye ekeme n̄ko ndinam mme akpan̄kpa ẹset nnyụn̄ ntre mme oto-obot afanikọn̄.

7. Didie ke ọniọn̄ Jehovah akan eke ererimbot Satan emi?

⁷ Mbon ererimbot Satan ke ẹfiọn̄ọ ubọk ẹyom nte ẹkpenamde mme obio ye mme idụt ẹdu ke emem. Edi Jehovah ikpọn̄ enyene ọniọn̄ ekem ndinam emem odu ke ofụri ererimbot. (Isa. 2:3, 4; 54:13) Ke ini ikpepde iban̄a ifiọk ye ọniọn̄ oro Jehovah enyenede, esitie nnyịn ke idem nte eketiede apostle Paul. Enye ọkọdọhọ ete: “Ọniọn̄ ye ifiọk Abasi ẹtụn̄ọ adan̄a didie! Mme ikpe esie ẹkak owo ndidụn̄ọde adan̄a didie onyụn̄ ayan̄a owo ndifiọk mme usụn̄ esie didie ntem!”​—Rome 11:33.

8. Nso inam fi enen̄ede ama nte Jehovah akarade?

⁸ Imokụt ke Bible etịn̄ ntak emi Jehovah odotde ndikara ye ntak emi ukara esie ọfọnde akan. Ntak kiet edi ke Abasi akara ke ima. Enen̄ede enem nnyịn ndifiọk emi. Enye edi “Abasi mbọm ye mfọn, isọpke iyatesịt edi awak ima-mfọnido ye akpanikọ.” (Ex. 34:6) Jehovah esikpono nnyịn ikọt esie onyụn̄ ọnọ nnyịn uku. Enye ese aban̄a nnyịn ọfọn akan nte isede iban̄a idem nnyịn. Satan okosusu ndidọhọ ke Jehovah iyomke n̄kpọ ọfọn nnyịn. Enye akpanam didie ọnọ edima Eyen esie edikpa man  idu uwem ke nsinsi ekpedi enye iyomke n̄kpọ ọfọn nnyịn!​—Kot Psalm 84:11; Rome 8:32.

9. Isan̄a didie ifiọk ke Jehovah esise aban̄a nnyịn owo kiet kiet?

⁹ Jehovah isisehe iban̄a ikọt esie nte otu kpọt, edi enye esinen̄ede ese aban̄a nnyịn owo kiet kiet n̄ko. Da se iketịbede ke eyo nditọ Israel ke uwụtn̄kpọ. Ke ofụri isua 300, Jehovah ama anam mme ebiereikpe ẹda nditọ Israel usụn̄ ẹnyụn̄ ẹkan mme asua mmọ. Kpa ye oro Jehovah ekesede aban̄a ikọt esie ke ofụri ini oro, enye ama okụt se Ruth emi mîkedịghe eyen Israel akayakde atak enye man edinam n̄kpọ esie. Jehovah ama ọdiọn̄ Ruth, onyụn̄ anam enye ọdọ ebe onyụn̄ aman eyen erenowo. Edi ikụreke ke oro. Ke ini Jehovah edinamde Ruth eset, enye eyedifiọk ke Messiah okoto ubon mme Obed eyen imọ. Kere n̄ko nte esịt edinemde enye ndifiọk ke Abasi ama anam ẹwet mbụk esie ẹsịn ke n̄wed Bible emi ẹkotde ẹdian enye!​—Ruth 4:13; Matt. 1:5, 16.

10. Ntak emi idọhọde ke Jehovah ikarake ukara ufịk?

¹⁰ Jehovah ikarake ukara ufịk inyụn̄ isọn̄ke ido. Ukara esie anam nnyịn inyene ifụre inyụn̄ ikop idatesịt. (2 Cor. 3:17) David ọkọdọhọ ete: “Uku ye ubọn̄ ẹdu enye ke iso, odudu ye idatesịt ẹnyụn̄ ẹdu ke ebiet esie.” (1 Chron. 16:7, 27) Ethan emi eketienede ewet n̄wed Psalm ọkọdọhọ esie ete: “Mmọ emi ẹfiọkde n̄kpo idara ẹkop inemesịt. Mmọ ke ẹsan̄a ke un̄wana iso fo, O Jehovah. Mmọ ẹdara ke enyịn̄ fo kpukpru usen, edinen ido fo onyụn̄ emenede mmọ enịm ke enyọn̄.”​—Ps. 89:15, 16.

11. Nso ke ikpanam man itetịm inịm ke ukara Jehovah ọfọn akan?

¹¹ Ndisitie n̄kere nte Jehovah ọfọnde ayanam itetịm inịm ke ukara esie ọfọn akan. Edinyụn̄ itie nnyịn ke idem nte eketiede andiwet psalm kiet, emi ọkọdọhọde ete: “Usen kiet ke okụre fo ọfọn akan tọsịn ke ebiet en̄wen.” (Ps. 84:10) Nso ikpanam okûfọn ukan? Jehovah okobot nnyịn, enye ọdiọn̄ọ se idinamde nnyịn inen̄ede ikop inemesịt. Enye esikam ọnọ nnyịn akan se iben̄ede enye. Se ededi oro enye ọdọhọde inam edi ke ufọn nnyịn. Iyenen̄ede ikop inemesịt edieke inamde se enye ọdọhọde, ọkpọkọm emi ọwọrọ ndiyak n̄kpọ atak nnyịn.​—Kot Isaiah 48:17.

12. Nso idi ata akpan ntak emi idade inọ ukara Jehovah?

¹² Bible owụt ke ndusụk owo ẹyemek ndisọn̄ ibuot ye ukara Abasi ke utịt Tọsịn Isua Ukara Christ. (Edi. 20:7, 8) Nso idinam mmọ ẹnam utọ n̄kpọ oro? Ke ẹma ẹkekpọhọde Satan ke n̄kpọkọbi ẹyak, enye oyodomo nditụn mme owo usụn̄ nnyụn̄ nnam ọdọn̄ mmọ ndinam se mmọ ẹmade, kpa nte enye esisụk anamde. Enye oyodomo ndinam mme owo ẹnịm ke mmọ ẹkeme ndidu uwem ke nsinsi ọkpọkọm mmọ ikopke uyo Jehovah. Imọdiọn̄ọ ke emi edi ata idiọk nsu. Ọfọn ibụp idem nnyịn ite: ‘Ndi nyetiene nnịm utọ nsu oro?’ Utọ n̄kpọ oro editetek nnyịn esịt edieke imade Jehovah, inamde n̄kpọ esie ke ntak emi enye ọfọnde, inyụn̄ inịmde ke enye odot ndikara ekondo. Nnyịn idisụk iyom Jehovah kpọt akara nnyịn, sia enye edi Abasi ima, enye onyụn̄ odot ndikara nnyịn.

13. Didie ke ndikpebe Jehovah owụt ke ida inọ ukara esie?

¹³ Ke akpanikọ, ukara Jehovah kpọt ke  ikpada inọ. Se inemede emi owụt ke Jehovah odot ndikara ekondo, ke ukara esie onyụn̄ ọfọn akan. Nnyịn iwụt ke ida inọ ukara Jehovah ke ini isọn̄ọde ida inam n̄kpọ esie ke ofụri esịt. Nso en̄wen ke ikpanam man iwụt ke ida inọ ukara esie? Ọfọn ikpebe Jehovah. Ke ini inamde n̄kpọ nte Jehovah akpanamde, nnyịn iwụt ke ida inọ ukara esie, ke imonyụn̄ ima nte enye akarade.​—Kot Ephesus 5:1, 2.

14. Didie ke mbiowo ye mme ibuot ufọk ẹkeme ndikpebe Jehovah?

¹⁴ Bible anam nnyịn ifiọk ke Jehovah akara nnyịn ke ima. Ntre, mme ibuot ufọk ye mbiowo emi ẹmade ukara Jehovah ikpetiehe ukara ukara nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke mmọ ẹyom ndidi n̄kpri abasi. Utu ke oro, akpana mmọ ẹkpebe Jehovah. Apostle Paul ama ekpebe Jehovah ye Jesus Christ. (1 Cor. 11:1) Paul ikesinamke n̄kpọ emi esuenede nditọete m̀mê ndinyịk mmọ ẹnam se inende. Edi enye ekesikpekpe mmọ ubọk ete ẹnam se inende. (Rome 12:1; Eph. 4:1; Philem. 8-10) Nte Jehovah esinamde n̄kpọ edi oro. Akpana kpukpru mbon oro ẹmade ẹnyụn̄ ẹdade ẹnọ ukara esie ẹnam ntre n̄ko.

15. Didie ke ndikop uyo mbon oro Jehovah emekde ete ẹda nnyịn usụn̄ owụt ke ida inọ ukara esie?

¹⁵ Ndi imesikop uyo mbon oro Jehovah emekde ete ẹda nnyịn usụn̄? Edieke ikopde uyo mmọ, nnyịn iwụt ke ida inọ ukara Jehovah. Ọfọn isụk ikop uyo mmọ idem ke ini nnyịn mîfiọkke se inamde mmọ ẹbiere ndusụk n̄kpọ, m̀mê ke ini nnyịn mîmaha se mmọ ẹbierede. Esisọn̄ mbon ererimbot ndinam se itịn̄de emi, edi isisọn̄ke mbon oro ẹdade ẹnọ ukara Jehovah. (Eph. 5:22, 23; 6:1-3; Heb. 13:17) Iyọbọ ufọn edieke isụkde ibuot inọ mbon oro Jehovah emekde ete ẹda  nnyịn usụn̄, sia Jehovah emek mmọ ke ufọn nnyịn.

16. Nso ke mbon oro ẹdade ẹnọ ukara Abasi ẹsikere mbemiso mmọ ẹbierede ndinam n̄kpọ ekededi?

¹⁶ Mme n̄kpọ oro ibierede ndinam oyowụt n̄ko m̀mê nnyịn ida inọ ukara Jehovah. Jehovah inịmke ibet ke kpukpru n̄kpọ. Edi enye anam nnyịn ifiọk se enye amade ye se enye asuade. Ke uwụtn̄kpọ, enye itịn̄ke utọ ọfọn̄ oro ikpesịnede ye enye oro nnyịn mîkpesịneke. Utu ke oro, enye oyom nnyịn isịne n̄kpọ inyụn̄ ikama idem ke usụn̄ oro owụtde iso o-bụt sia nnyịn idide ikọt esie. (1 Tim. 2:9, 10) Enye inyụn̄ iyomke mme n̄kpọ oro ibierede afịna mbon en̄wen m̀mê anam mmọ ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ. (1 Cor. 10:31-33) Edieke ibemde iso itie ikere se idinemde Jehovah esịt ke ini ibierede ndinam n̄kpọ ekededi, utu ke ndikere se nnyịn imade kpọt, emi oyowụt ke imama inyụn̄ ida inọ ukara esie.

17, 18. Didie ke ebe ye n̄wan ẹkeme ndiwụt ke ida inọ ukara Jehovah?

¹⁷ Ẹyak ineme nte ebe ye n̄wan emi ẹdide Mme Ntiense Jehovah ẹkemede ndiwụt ke ida inọ ukara Jehovah. Nso ke mmọ ẹdinam edieke ndọ mmọ mîtiehe nte mmọ ẹkekerede? Nso ke mmọ ẹdinyụn̄ ẹnam edieke akamba mfịna odude ke ndọ mmọ? Ọfọn mmọ ẹtie ẹkere nte Jehovah akanamde n̄kpọ ye nditọ Israel. Jehovah ọkọdọhọ ke imọ idi ebe mmọ. (Isa. 54:5; 62:4) Nditọ Israel ikanamke “ndọ” mmọ ye Jehovah enem. Edi oro ikanamke Jehovah ọsọsọp osion̄o idem ọkpọn̄ mmọ. Enye ama esitua mmọ mbọm ediwak ini inyụn̄ ibiatke ediomi oro enye okodụkde ye mmọ. (Kot Psalm 106:43-45.) Ndi inemke nnyịn ndinyene utọ Abasi emi mîsisọpke ndision̄o idem n̄kpọn̄ ikọt esie?

¹⁸ Ana ebe ye n̄wan emi ẹmade Jehovah ẹkpebe enye. Ekpededi mmọ ẹnyene mfịna ke ndọ mmọ, oro ikpanamke mmọ ẹdian̄ade ndọ sia N̄wed Abasi idọhọke ẹdian̄ade ndọ ke ntak mfịna. Mmọ ẹdiọn̄ọ ke Jehovah akadian mmimọ ke ndọ, ke enye inyụn̄ iyomke mmimọ ‘idian̄ade.’ N̄kukụre ini emi N̄wed Abasi ọdọhọde ke owo ekeme ndidian̄ade ndọ nnyụn̄ ndọ owo en̄wen edi ke ini ebe m̀mê n̄wan esie esịnde efịbe. (Matt. 19:5, 6, 9) Edieke ebe ye n̄wan ẹnamde kpukpru se mmọ ẹkemede man ndọ mmọ ọfọn, emi oyowụt ke mmọ ẹda ẹnọ ukara Jehovah.

19. Nso ke ikpanam ke ini iduede Jehovah?

¹⁹ Imesidue Jehovah ke ntak emi nnyịn mîfọnke ima. Jehovah ọdiọn̄ọ ke nnyịn iyesidue imọ. Ntak edi oro enye ọkọnọde Eyen esie edikpa afak nnyịn. Ntre, ọfọn ikpe Jehovah ubọk efen ọnọ nnyịn ke ini iduede enye. (1 John 2:1, 2) Utu ke ndika iso nduọhọ idem nnyịn ke ini inamde ndudue, ọfọn ikpep n̄kpọ ito ndudue nnyịn. Edieke inen̄erede ikpere Jehovah, enye eyefen ọnọ nnyịn onyụn̄ an̄wam nnyịn ifiọk se ikpanamde ke ini idomo esịmde nnyịn.​—Ps. 103:3.

20. Ntak emi ikpowụtde idahaemi ke ida inọ ukara Jehovah?

²⁰ Jehovah edikara kpukpru owo ke obufa ererimbot, kpukpru owo ẹyenyụn̄ ẹkpep n̄kpọ ẹban̄a enye. (Isa. 11:9) Nnyịn ke ikpekpep ediwak n̄kpọ iban̄a enye idahaemi. Ibịghike, kpukpru owo ẹyekụt ke Jehovah kpọt odot ndikara ofụri ekondo. Idahaemi ke ikpọsọn̄ọ ida iyọ idomo, isịn idem inam n̄kpọ esie, inyụn̄ isịn ofụri ukeme nnyịn ndikpebe enye. Edieke inamde emi, nnyịn iwụt ke ida inọ ukara Jehovah.