1. Nso ikeme ndinam ndobo anam ikọt Jehovah ndusụk ini?

NDOBO esinam ata ediwak nnyịn ndusụk ini. Eke ndusụk owo esidi n̄kpọ ekpri ini. Edi eke mbon en̄wen ekeme ndibịghi. Ndobo ekeme ndisụk nnam nnyịn kpa ye emi mme owo ẹyọhọde nnyịn idem. Esisọn̄ ndusụk owo ndinyene ufan ke obufa esop emi mmọ ẹwọrọde ẹka. Ndusụk owo ẹdiana nte itai ye aban̄ ke ubon mmọ. Oro anam mmọ ẹkewọrọ ẹkedụn̄ anyan usụn̄ ẹkpọn̄ ubon mmọ, ndobo anam mmọ. Se inamde mbon en̄wen ẹkop ndobo edi ke owo mmọ akpa. Eke ndusụk nditọete edi ke mbon ubon mmọ ye n̄kani ufan mmọ ẹsịn mmọ mîdịghe ẹkọbọ mmọ. Utọ n̄kpọ emi esinen̄ede afịna mbon emi ẹdụkde esop obufa.

2. Mme mbụme ewe ke idibọrọ?

² Jehovah ọdiọn̄ọ kpukpru n̄kpọ aban̄a nnyịn, se iwọrọde nnyịn onyụn̄ an̄wan̄a enye. Enye ọdiọn̄ọ ini ndobo anamde nnyịn onyụn̄ oyom ndin̄wam nnyịn. Didie ke Jehovah esin̄wam nnyịn? Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam idem nnyịn? Didie ke ikeme ndin̄wam nditọete nnyịn emi ndobo anamde? Yak ise ise.

3. Didie ke Jehovah okowụt ke imekere iban̄a Elijah?

³ Jehovah enen̄ede oyom n̄kpọ ọfọn kpukpru ikọt esie. Enye ekpere nnyịn owo kiet kiet. Ke ini ifụhọde m̀mê ke ini idem ememde nnyịn, enye esikụt. (Ps. 145:18, 19) Se mi nte Jehovah okowụtde ke imọ imekere iban̄a Elijah emi ekedide prọfet Esie, ye nte Enye akan̄wamde enye. Ndinam n̄kpọ Abasi ke Israel ikememke ke eyo Elijah. Ẹma ẹnen̄ede  ẹkọbọ ikọt Jehovah. Mme asua Abasi ẹma ẹsọn̄ odudu etieti, ndien Elijah ke mmọ ẹkenen̄ede ẹwọn̄ọde inua ikan̄ ẹse. (1 Ndi. 19:1, 2) Etie nte n̄kpọ efen emi akafịnade Elijah ekedi ke enye ekekere ke imọ kpọt isụhọ ke otu mme prọfet Jehovah. (1 Ndi. 19:10) Jehovah ama ọsọsọp an̄wam Elijah. Enye ama ọdọn̄ angel ọkọdọhọ prọfet esie oro ke idịghe enye ikpọn̄ osụhọ, ke ata ediwak nditọ Israel emi ẹsụk ẹkponode imọ do ẹdu!—1 Ndi. 19:5, 18.

4. Didie ke Mark 10:29, 30 owụt ke Jehovah ekere aban̄a ikọt esie emi mbon ubon mmọ m̀mê mme ufan mmọ mîn̄wamke aba?

⁴ Jehovah ọdiọn̄ọ ke ndusụk nnyịn imesiyak ediwak n̄kpọ atak nnyịn ima ibiere ndinam n̄kpọ esie. N̄kpọ kiet emi ekemede nditak nnyịn edi un̄wam emi mbon ubon nnyịn ye mme ufan nnyịn emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹkesin̄wamde nnyịn. Apostle Peter ama obụp Jesus ete: “Nnyịn ima ikpọn̄ kpukpru n̄kpọ itiene fi; nso ndien ke nnyịn idinyene?” Etie nte ama afịna Peter m̀mê n̄kpọ editie didie ye mmimọ. (Matt. 19:27) Jesus ama anam mme mbet esie ẹkụt ke kpukpru ikọt Abasi ẹdikabade ẹtie nte ubon ẹnọ mmọ. (Kot Mark 10:29, 30.) Ndien Jehovah Ete nnyịn eke heaven ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyan̄wam mbon emi ẹyomde ndinam n̄kpọ imọ. (Ps. 9:10) Se ndusụk n̄kpọ emi afo ekemede ndinam man Jehovah an̄wam fi ama okop ndobo.

5. Ntak emi ọfọnde esitie ekere nte Jehovah an̄wamde fi-e?

⁵ Sitie kere nte Jehovah an̄wamde fi. (Ps. 55:22) Oro ayan̄wam fi okụt ke Jehovah do ye afo. Sista kiet emi ekerede Carol * idọhọ ebe. Owo ndomokiet ke ubon mmọ inyụn̄ idịghe Ntiense Jehovah. Enye ọdọhọ ete: “Ke ini n̄kụtde nte Jehovah an̄wamde mi ini nnyenede nsio nsio mfịna, mmesida oro mfiọk ke ndụhe ikpọn̄. Oro esinam mfiọk n̄ko ke Jehovah iditreke ndin̄wam mi.”

6. Didie ke 1 Peter 5:9, 10 ekeme ndin̄wam mbon emi ẹkerede ke mmimọ inyeneke owo?

⁶ Kere nte Jehovah an̄wamde nditọete  emi ẹkerede ke mmimọ inyeneke owo. (Kot 1 Peter 5:9, 10.) Brọda Hiroshi ikpọn̄ edi Ntiense Jehovah ke ubon mmọ ke ediwak isua idahaemi. Enye ọdọhọ ete: “Ama ese esop, oyokụt ke idụhe eke mînyeneke mfịna. Ima idiọn̄ọ ke kpukpru nnyịn itetịme ndinam n̄kpọ Jehovah, enye oro esidọn̄ nnyịn eken emi mînyeneke owo ubon nnyịn ndomokiet ke esop esịt.”

7. Didie ke akam esin̄wam fi?

⁷ Sibọn̄ akam ke ubọk ke ubọk, sikot Bible, nyụn̄ dụk mbono esop kpukpru ini. Ama ọbọn̄ akam, tịn̄ ata ofụri ofụri nte etiede fi ke idem nọ Jehovah. (1 Pet. 5:7) Massiel edi ekpri n̄kaiferi. Ini enye ekebierede ndinam n̄kpọ Jehovah, eketie enye nte enye odu ikpọn̄ sia mbon ubon esie iketieneke inam n̄kpọ Jehovah. Enye ọdọhọ ete: “Ini n̄kokopde ndobo, ami ndibọn̄ akam nseme idem nnọ Jehovah esịne ke otu n̄kpọ emi akan̄wamde mi akan. N̄kada enye nte ata Ete mi, mma nsinyụn̄ mbọn̄ akam ediwak ini kpukpru usen ntịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ enye.”

8. Didie ke ndikot Ikọ Abasi nnyụn̄ ntie n̄kere se okotde esin̄wam fi?

⁸ Kot Ikọ Abasi kpukpru ini nyụn̄ tie kere mme mbụk Bible emi ẹwụtde ke Jehovah ama fi. Mbon ubon mme Sista Bianca ẹsitịn̄ ikọ emi ekemede ndinam n̄kpọ Abasi odorode enye. Edi enye ọyọ kpukpru oro. Kop se enye etịn̄de mi: “Ndikot nnyụn̄ ntie n̄kere mbụk ikọt Jehovah ke Bible ye mbụk Mme Ntiense Jehovah emi ukem n̄kpọ oro ọwọrọde enen̄ede an̄wam mi.” Ndusụk nditọete ẹsimụm mme itie N̄wed Abasi emi ẹnen̄erede ẹdọn̄ mmọ esịt ẹdọn̄ ke ibuot, utọ nte Psalm 27:10 ye Isaiah 41:10. Mbon en̄wen ẹdi ẹma ẹyom nditịm idem nnọ mbono esop mîdịghe ẹyom ndikot Bible ke idemmọ, mmọ ẹkpan̄ utọn̄ ẹkop enye emi ẹkotde-kot ẹdọn̄ ke Intanet. Mmọ ẹdọhọ ke mmimọ ndinam ntre isiyakke etie mmimọ ikpọn̄ ikpọn̄ ke idem.

9. Didie ke ndidụk mbono esop esin̄wam fi?

⁹ Sidomo ukeme dụk mbono esop kpukpru ini. Se ẹnemede do eyenen̄ede an̄wam fi, afo oyonyụn̄ enen̄ede ọdiọn̄ọ nditọete. (Heb. 10:24, 25) Massiel emi iketịn̄de iban̄a ke ikpehe itiaba ọdọhọ ete: “Kpa ye emi bụt ekesinen̄erede anam mi, mma mbiere ndidụk kpukpru mbono esop nnyụn̄ mbọrọ mbụme. Oro ama anam mi n̄kpere nditọete.”

10. Ntak emi ọfọnde idi ufan ye nditọete?

¹⁰ Di ufan ye nditọete emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi. Ama okụt nditọete emi afo ekemede ndikpep n̄kpọ nto, di ufan ye mmọ  inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹto m̀mọ̀n̄, m̀mê mmọ ẹsọn̄ọ fi, m̀mê afo ọsọn̄ọ mmọ. Bible ọdọhọ ke ‘ọniọn̄ odu ye mbonusọn̄.’ (Job 12:12) Edi ikpọ owo ẹsụk ẹkeme ndikpep n̄kpọ nto mbon emi mmọ ẹsọn̄ọde, emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi. Jonathan ama ọsọn̄ọ David ata etieti, edi oro ikakpanke mmọ mbiba ndidi itai ye aban̄. (1 Sam. 18:1) Mmọ ẹma ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah kpa ye emi mmọ ẹkenyenede ikpọ mfịna, sia ekedi iso an̄wam edem, edem an̄wam iso. (1 Sam. 23:16-18) Sista Irina emi edide n̄kukụre Ntiense Jehovah ke ubon mmọ ọdọhọ ete: “Nditọete ẹkeme nditie nte ete, eka, m̀mê nditọeka nnọ nnyịn. Jehovah ekeme ndida mmọ n̄n̄wam nnyịn.”

11. Akpanam nso man enyene nti ufan?

¹¹ Ndinam ufan ye mbon en̄wen ekeme ndisọn̄ fi, akpan akpan ekpedi edi owo o-bụt. Sista Ratna edi owo o-bụt, edi enye ama odụk esop kpa ye emi ẹkekọbọde enye. Enye ọdọhọ: “Mma ndikụt ke edi se nyakde nditọete ẹn̄wam mi.” Ekeme ndisọn̄ fi ndisitịn̄ nte etiede fi ke idem nnọ owo, edi utọ nneme oro ekeme ndin̄wam fi ye owo oro ẹdi ata ufan. Mme ufan fo ẹkpema ndisọn̄ọ fi idem nnyụn̄ n̄n̄wam fi, edi ana etịn̄ mfịna fo ọnọ mmọ man mmọ ẹdiọn̄ọ nte ẹdisan̄ade ẹn̄wam fi.

12. Didie ke ukwọrọikọ ekeme ndin̄wam fi enyene nti ufan?

¹² Ata eti usụn̄ kiet emi afo ekemede ndinyene nti ufan edi ndisan̄a ye nditọete n̄kwọrọ ikọ. Carol emi iketịn̄de iban̄a ke ikpehe ition ọdọhọ ete: “Nte nsan̄ade ye nditọete n̄kwọrọ ikọ nnyụn̄ ntienede mmọ nnam mme utom esop Abasi eken anam nnyene ediwak nti ufan. Jehovah ada mme ufan oro an̄wam mi ke ata ediwak isua idahaemi.” Enen̄ede ọfọn idi ufan ye nditọete emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi. Jehovah esida utọ mme ufan oro an̄wam nnyịn ama enyene nte etiede nnyịn ke idem, utọ nte ke ini ndobo anamde nnyịn.—N̄ke 17:17.

13. Nso ke akpana kpukpru nnyịn ke esop inam?

¹³ Ana kpukpru owo ke esop ẹdian ubọk ẹnam esop enem, emem onyụn̄ odu, man owo ndomokiet idikere ke imọ inyeneke owo. (John 13:35) Se nnyịn inamde ye se itịn̄de ẹkeme ndinen̄ede nsọn̄ọ nditọete idem! Sista kiet ọdọhọ ete: “Ini ndụkde esop obufa, nditọete ẹkekabade ẹtie nte ubon mi. Ekpedi mmọ ikan̄wamke mi, n̄kpekekemeke ndidi Ntiense Jehovah.” Nso ke akpanam man nditọete emi mbon mmọ mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹkụt ke ẹma mmimọ?

14. Nso ke ikpanam man idi ufan ye mbufa owo?

¹⁴ Domo ndidi ufan ye mbufa owo; kûtetie ubet mmọ ẹdi ẹbịne fi. Owo ama ọtọn̄ọ ndidụk mbono esop mîdịghe nditọete ẹma ẹwọrọ ẹdi esop nnyịn, ana isikọm mmọ ufan ufan. (Rome 15:7) Edi ekọm kpọt idinamke idi ata ufan mmọ. Iyom yak edi eyo esiere, ntre ke inen̄ede idian idem ye mmọ ika. Ntre sifọn ido ye mbufa owo, nyụn̄ nam mmọ ẹkụt ke emekere aban̄a mmọ. Bụp mmọ mbụme man ọdiọn̄ọ nte n̄kpọ etiede ye mmọ; edi kûbụp mbụme emi editiede nte ododụn̄ọde mmọ. Ekeme ndisọn̄ ndusụk owo nditịn̄ nte etiede mmọ ke idem, ntre kûnyenyịk mmọ. Da mbufiọk bụp mmọ mbụme emi edinamde mmọ ẹtịn̄ se isịnede mmọ ke esịt, nyụn̄ nyene ime bet mmọ ẹbọrọ. N̄kpọ kiet emi afo ekemede ndibụp edi nte mmọ ẹkesan̄ade ẹdidụk esop.

15. Didie ke nditọete emi ẹsọn̄de idem ke esop ẹkeme ndin̄wam mbon en̄wen?

 ¹⁵ Nditọete emi ẹsọn̄de idem ke esop ẹkpen̄wam nnyịn, akpan akpan mbiowo, kpukpru nnyịn iyetiene isọn̄ idem. Eka Melissa ekekpep Melissa akpanikọ toto ke edet iba. Melissa ọdọhọ ete: “Mmenen̄ede n̄kọm nditọete irenowo emi ẹkesede ẹban̄a mi nte eyen mmọ, ẹnyenede ini ẹnọ mi, ẹnyụn̄ ẹkerede ẹban̄a mi. Ini ekededi emi nyomde owo se ntịn̄ ikọ nnọ, nsinanake owo.” Akparawa kiet emi ekerede Mauricio ama ofụhọ ini owo emi ekesikpepde enye Bible ọkọkpọn̄de esop, okonyụn̄ etie enye nte enye inyeneke owo aba. Enye ọdọhọ ete: “Mbiowo ẹma ẹnam nsio nsio n̄kpọ emi ẹwụtde ke mmọ ẹkere ẹban̄a mi. Oro ama an̄wam mi etieti. Mmọ ẹma ẹsiwak ndineme nneme ye ami, ẹsisan̄a ye ami ẹkwọrọ ikọ, ẹmen se mmọ ẹkekpepde ini mmọ ẹkotde Bible ẹdineme ye ami. Mmọ ẹma ẹsikam ẹtiene mi ẹsịn̄ede idem.” Nte ini akade, Melissa ye Mauricio ẹma ẹtọn̄ọ ndinam utom ke Bethel.

16-17. Nso en̄wen ke ikpanam in̄wam nditọete?

¹⁶ Nanam n̄kpọ n̄wam mmọ. (Gal. 6:10) Idụt emi Brọda Leo anamde utom isụn̄utom ikpereke ebiet emi mbon mmọ ẹdụn̄de. Enye ọdọhọ ete: “Ediwak ini se isin̄wamde owo esidi n̄kpri n̄kpri n̄kpọ emi mme owo ẹnamde ẹnọ fi ke ini afo okoyomde-yom un̄wam. Mmeti usen kiet emi n̄kenyenede aksiden ke moto mi. Nte n̄kesịm ufọk usen oro ama akak mi ke idem tutu. Edi brọda kiet ye n̄wan esie ẹma ẹkot mi ufọk ẹnyụn̄ ẹyom ekpri udia ẹnọ mi ndia. Ntịghi se ikadiade-o, edi se ntide edi nte mmọ ẹkekpan̄de utọn̄ ini n̄ketịn̄de se ikọwọrọde mi. Ke ima ikokụre, ama enen̄ede efere mi ke idem!”

¹⁷ Esinenem nnyịn ndisop idem n̄kpono Abasi, utọ nte ke n̄kpri ye ikpọ mbono. N̄kpọ kiet emi esinamde enem ntre edi nnyịn ndidu ye nditọete nnyịn nneme nneme nnyụn̄ ntịn̄ mban̄a se ẹkpepde. Edi Carol emi ima iketetịn̄ iban̄a ọdọhọ ete: “Ndobo esinam mi etieti ke ini n̄kpri ye ikpọ mbono.” Nso inam enye etịn̄ ntre? Enye ọdọhọ ete: “Kpa ye edide nditọete ẹkakan mi ẹkụk, ediwak ini esidi enyene n̄wan ye nditọ, etie. Mma n̄kụt mmọ ntre, enye enen̄ede etie mi nte nnyeneke  owo.” Esisọn̄ mbon emi ebe m̀mê n̄wan akpade ọkpọn̄ akpa ini emi mmọ ẹsan̄ade ikpọn̄ ẹdụk mbono. Ndi ọmọdiọn̄ọ mbon emi mme n̄kpọ ntem ẹwọrọde? Ẹma ẹyom ndifiak ndụk mbono, ndi emekeme ndikot mmọ ẹditie ye ubon fo?

18. Didie ke 2 Corinth 6:11-13 ekeme ndin̄wam nnyịn ima inyene se iyomde ndinam?

¹⁸ Sidu ye mmọ. Ama enyene se oyomde ndinam, domo ndikot nsio nsio nditọete, akpan akpan mbon emi ẹtiede nte inyeneke owo. Ọfọn ‘itat esịt’ ikot nsio nsio owo, akpan akpan mme owo ntre. (Kot 2 Corinth 6:11-13.) Melissa emi iketịn̄de iban̄a ke ikpehe 15 ọdọhọ ete: “Ama esinem nnyịn etieti nditọete ẹma ẹkot nnyịn ufọk, mîdịghe ẹdọhọ itiene mmọ ika isan̄.” Ndi enyene owo ke esop mbufo emi ekemede ndinam utọ n̄kpọ oro nnọ?

19. Siak mme ini emi ikemede ndidu ye nditọete nnyịn yak enen̄ede an̄wam mmọ.

¹⁹ Ekeme ndinyene mme ini emi nditọete nnyịn ẹkpenen̄erede ẹma nnyịn idu ye mmọ. Ekeme ndisọn̄ ndusụk mmọ ndidu ye mbon mmọ emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ini mbon oro ẹnamde mme usọrọ emi mîsịneke ke Bible. Ekeme ndinyene usen emi mbon en̄wen ẹnen̄erede ẹfụhọ, utọ nte ke ini ọwọn̄ọrede edisịm usen emi owo mmọ akakpade. Ima ikpọn̄ se ikpanamde ikodu ye nditọete nnyịn ke mme ini ntre, oro owụt ke imenen̄ede ‘ikere iban̄a’ mmọ.—Phil. 2:20.

20. Didie ke se Jesus eketịn̄de ke Matthew 12:48-50 ekeme ndin̄wam nnyịn ima ikop ndobo?

²⁰ Awawak n̄kpọ emi ẹkemede ndinam ndobo omụm nnyịn. Edi inaha ifre ke Jehovah enen̄ede ọdiọn̄ọ nte etiede nnyịn ke idem. Enye esin̄wam nnyịn, ndien ediwak ini enye esida nditọete nnyịn an̄wam nnyịn. (Kot Matthew 12:48-50.) Ke ini inyụn̄ inamde se ikekeme in̄wam nditọete nnyịn, oro oyowụt ke imama nte Jehovah anamde isịne ke esop esie. Inamke n̄kpọ m̀mê ekpetie nnyịn didie ke idem ndusụk ini, nnyịn idụhe ikpọn̄ sia Jehovah ododu ye nnyịn kpukpru ini!