Ete ye eka mi ẹkekpọn̄ Estonia ẹka Germany ke ini ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba. N̄kamana do, ndien ikebịghike mmọ ẹma ẹtịm idem ndikpọn̄ Germany n̄ka Canada. Akpa ufọk nnyịn ama ekpere Ottawa ke Canada. Ufọk oro ikokponke, ama onyụn̄ enyene itie ubọk unen. Ima ibuene etieti, edi ima isisụk ikụt nsenunen ita usenubọk.

Usen kiet Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹkot Ediyarade 21:3, 4 ẹnọ eka mi. Itie Bible oro ama otụk enye tutu enye atua. Eka ye ete mi ẹma ẹka iso ẹkpep Bible; ekpri ini ekebe, mmọ ẹma ẹdot ndina baptism.

Ete ye eka mi ikenen̄ekede idiọn̄ọ Ikọmbakara, edi mmọ ẹma ẹsịn idem ẹnam n̄kpọ Jehovah. Ete mi akanam utom ke itie emi ẹsidade ikan̄ ẹtat n̄kpọ emi ẹkotde nickel ke Sudbury ke Ontario. Iwakke Saturday emi enye mîkesimenke mi ye Sylvia ekpri eyeneka mi an̄wan ika ukwọrọikọ, ọkpọkọm enye akanam utom ofụri okoneyo emi ekesierede Saturday oro. Ubon nnyịn ẹma ẹsitie kiet ẹkpep Enyọn̄-Ukpeme kpukpru urua. Eka mi ye ete mi ndikekpep mi Ikọ Abasi akanam mma Abasi, oro okonyụn̄ anam nyak idem nnọ Jehovah ke 1956. N̄kedi isua 10 ini oro. Mmọ ndikenen̄ede mma Jehovah an̄wam mi nnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri uwem mi.

Ini n̄kokụrede ufọkn̄wed sekọndri, n̄kesịnke idem aba ke n̄kpọ Abasi. N̄kekere ke mma nsiak usụn̄, ke ndinyeneke okụk ndụk ubomofụm n̄kese nsio nsio itie ke ererimbot nte n̄koyomde. Mma nnyene utom ke ufọkutom radio ke edem nnyịn, n̄kesibre ikwọ do. Mma mma utom oro etieti. N̄kesinam mbubreyo. Ntre mma nsiwak ndifiak mbono esop, mme ufan mi ẹkenyụn̄ ẹdi mbon oro mîmaha Abasi. Utịt utịt, se n̄kekpepde ke Bible ama anam esịt afịna mi, mma nnyụn̄ n̄kpụhọde.

Mma n̄wọrọ n̄kodụn̄ ke Oshawa ke Ontario. Do ke n̄kokụt Ray Norman, Lesli eyeneka esie an̄wan, ye mme asiakusụn̄ eken. Mmọ ẹma ẹma mi ẹnyụn̄ ẹda mi ẹdian idem. Ndikokụt nte uwem enemde mmọ ama anam mfiak n̄kere se n̄kpadade uwem mi nnam. Mmọ ẹma ẹdọhọ ntiene nsiak usụn̄, mma nnyụn̄ ntọn̄ọ ke September 1966. Esịt ama enem mi, uwem mi ama onyụn̄ ọtọn̄ọ ndinyene ibuot. Edi mme n̄kpọ n̄kpaidem emi ẹkekpụhọrede uwem mi ke ẹkedi.

Ini n̄kodude ke ufọkn̄wed sekọndri, mma nsịn n̄wed ndikanam utom ke Bethel ke Toronto ke Canada.  Aka ko, ini n̄kedidide asiakusụn̄ ẹma ẹkot mi ndinam utom ke Bethel isua inan̄. Mma mma Lesli etieti, ntre ndịk ama anam mi ke n̄kpenyịme ndika Bethel ndikwe enye aba. Ke mma n̄kada ini mbọn̄ akam ke ofụri esịt, mma nnyịme ndika ndien. Mma n̄kọkọm Lesli unyọn̄, edi ama afịna mi etieti.

Ke Bethel, n̄kanam utom ke itie uyetọfọn̄, aka ko ndidi ewetn̄wed. Ntetịn̄ mi, Lesli ama ekedi akpan asiakusụn̄ ke Gatineau ke Quebec. Mma nsiwak ndikere m̀mê n̄kpọ etetie didie ye enye, m̀mê n̄kanam nnennen n̄kpọ ndikpọn̄ enye n̄ka Bethel. Ekem kiet ke otu n̄kpọ emi enemde mi akan, onyụn̄ akpade mi idem akan ama etịbe. Ẹma ẹkot Ray eyeneka Lesli edi Bethel. Ikedidụn̄ ubet kiet! Oro ama anam mfiak ntọn̄ọ ufan ye Lesli. Ima inam ndọ ke February 27, 1971. Akpatre usen isua inan̄ emi n̄kanamde utom ke Bethel ekedi oro.

Ẹma ẹnọ mi ye Lesli ika esop emi ẹsemde French ke Quebec. Isua ifan̄ ekebe, ẹma ẹmek mi esenyịn circuit. N̄kedi isua 28 ini oro. Ama akpa mi idem sia n̄kekere ke mmekpri n̄kaha, ke inyụn̄ inyeneke se ndiọn̄ọde. Edi Jeremiah 1:7, 8 ama an̄wam mi. Mbemiso ini oro, Lesli ama enyene aksiden ediwak ini, ama esinyụn̄ ọsọn̄ enye ndide idap. Ntre, ikekere ke utom circuit eyenen̄ede ọsọn̄ nnyịn. Kpa ye oro Lesli ama ọdọhọ, “Jehovah ọkpọdọhọ inam n̄kpọ, nte ikpọfọnke idomo ise?” Ima inyịme ndinam utom ciruit, ima inyụn̄ inam ke isua 17. Ama enem nnyịn.

Ini n̄kedide esenyịn circuit, mma nsinyene ediwak n̄kpọ ndinam, oro ama anam n̄kûnen̄ede nnyene ini nnọ Lesli. Enyene n̄kpọ en̄wen emi akanade n̄kpep. Tụhi-tụhi usenubọk Monday kiet, ẹma ẹmia n̄kanika enyịnusụn̄ nnyịn. Ini iwọrọde ika nnyịn ikekwe owo, ikokụt akpasa emi ẹsidọn̄de n̄kpọ ẹka udia uwem. Se ikọdọn̄ọde ke akpasa oro ekedi ọfọn̄ okpokoro, mfri, cheese, bred, wine, mme akrasi, ye ekpri n̄wed emi ẹwetde, “Men n̄wan fo ka udia uwem,” edi owo iwetke enyịn̄ owo. Enyọn̄ ama eye tutu usen oro, eyo ke akada. Edi mma ndọhọ Lesli ke ndikemeke ndiwọrọ, ke nyom nditịm mme utịn̄ikọ mi. Ama an̄wan̄a enye, edi esịt ikenen̄ekede inem enye. Nte n̄kosụk ntịmde utịn̄ikọ mi, esịt ama ọtọn̄ọ ndifịna mi. Mma n̄kere se idude ke Ephesus 5:25, 28. Mma n̄kere ke anaedi Jehovah ada itie Bible oro eti mi ke ana n̄kere mban̄a nte etiede n̄wan mi ke idem. Ke mma n̄kọbọn̄ akam, mma ndọhọ Lesli, “Yak ika.” N̄ketịn̄ ntre, esịt ama enen̄ede enem enye. Ima iwat ika ediye itie kiet ke mbeninyan̄. Ikesịm, nnyịn ibri ọfọn̄ okpokoro itie do idia uwem. Kiet ke otu usen emi ekenemde nnyịn akan ekedi oro. N̄kosụk nnyọnyọn̄ nditịm mme utịn̄ikọ mi.

Ima inam utom circuit ke ediwak itie ọtọn̄ọde ke British Columbia esịm Newfoundland. Ama enem nnyịn tutu, mma nnyụn̄ n̄ka nsio nsio itie nte ekesidọn̄de mi. Mma nsikere ndika Ufọkn̄wed Gilead, edi ikọdọn̄ke mi ndidi isụn̄utom ke idụt en̄wen. Ekesitie mi nte idịghe ikpîkpu owo esidi isụn̄utom, n̄konyụn̄ n̄kere ke ndotke. Ndịk ama esinam mi n̄ko ke ẹkeme ndinọ nnyịn ika idụt emi udọn̄ọ odude  m̀mê emi ẹn̄wanade ekọn̄ ke Africa. Canada okosụk enenem mi.

Ke 1992, Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹkeme ndifiak n̄wọrọ nsan̄a n̄kwọrọ ikọ ke ndusụk idụt emi ẹkesidude ke Soviet Union. Ntre ẹma ẹbụp nnyịn m̀mê ikpama ndikedi isụn̄utom ke Estonia. Idem ama akpa nnyịn etieti, edi ima isịn n̄kpọ oro ke akam. Ima ifiak ikere, ‘Edieke Jehovah ọdọhọde inam n̄kpọ, ndi ikpọfọnke idomo ise?’ Ima inyịme ndika, mma nnyụn̄ n̄wek nduọk sia mîdịghe Africa ke ẹkedọhọ ika.

Ima itọn̄ọ ndikpep usem Estonian inikiet inikiet. Ke ima ikodu ke idụt oro ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ ifan̄, ẹma ẹdọhọ itọn̄ọ utom circuit. Akana ikese esop 46 ye ndusụk otu emi ẹdude ke idụt ita ke n̄kan̄ Inyan̄ Baltic ye ke Kaliningrad ke Russia. Akana idomo ndikpep ndisem Latvian, Lithuanian, ye Russian n̄kpri n̄kpri. Ikefereke. Edi ama enem nditọete nte ikodomode ndikpep usem mmọ, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹn̄wam nnyịn. Ke 1999, ẹma ẹbọp n̄kọk itieutom ke Estonia, ẹma ẹnyụn̄ ẹmek mi, Toomas Edur, Lembit Reile, ye Tommi Kauko idi mbon Kọmiti N̄kọk Itieutom.

Ima ididiọn̄ọ ediwak nditọete emi ukara ẹkenọde ẹka Siberia ediwak isua ke edem. Kpa ye emi ẹkenọde mmọ nsat ufen ke ufọk-n̄kpọkọbi, ẹkenyụn̄ ẹmende mmọ ẹkpọn̄ mbonubon mmọ, mmọ iketiehe ekpan ekpan, ẹkesụk ẹdadat esịt, ẹnyụn̄ ẹsịn idem ẹkwọrọ ikọ. Oro ama ekpep nnyịn ke imekeme ndiyọ inyụn̄ ikop idatesịt ke ini n̄kpọ ọsọn̄de ye nnyịn.

Nte ekedide ke isịn idem inam n̄kpọ Abasi, isua ke efehe, nnyịn inyụn̄ isio usen ifan̄ kpọt iduọk odudu, idem Lesli ama ọtọn̄ọ ndinyene nte etiede. Idem ama esimem enye etieti. Nnyịn ikọsọpke idiọn̄ọ ke udọn̄ọ emi ẹkotde fibromyalgia ekedi ntak. Ima inen̄ede ikere ke akpana ikpọn̄ utom nnyịn ifiak inyọn̄ Canada. Ini ẹkekotde nnyịn idi ufọkn̄wed ke Patterson, New York, ke U.S.A., n̄kekereke ke iyekeme ndika. Edi ke ima ikọbọn̄ akam ofụri esịt inọ Jehovah ediwak ini, ima inyịme ndika. Jehovah ama anam ikụt ibuot ke se ikebierede. Ini ikakade ufọkn̄wed ke U.S.A., dọkta ẹma ẹkese Lesli idem ẹnyụn̄ ẹkụt se ikedide mfịna. Usọbọ emi ẹkenọde enye ama anam ifiak inam utom nnyịn nte ikesinamde.

Ini ikodude ke Estonia ke 2008, mbubreyo usen kiet ibuot itieutom ẹma ẹkot mi ẹbụp m̀mê ikpama ndikanam n̄kpọ Abasi ke Congo. Idem ama akpa mi etieti. Se ikanamde idem enen̄ede akpa mi edi ke edem usen oro ke akana mbọrọ mmọ m̀mê iyaka. N̄ketịn̄ke nnọ Lesli nsonso oro sia mma ndiọn̄ọ ke enye ididehe idap okoneyo oro. Edi ami ke idemmi n̄kedehe sia n̄kọbọn̄ akam nnọ Jehovah ndọhọ enye se inamde ndika Africa enyek mi idem.

Ini n̄ketịn̄de nnọ Lesli edem usen, nnyịn mbiba ima idọhọ ite: “Jehovah ọdọhọ ika Africa. Idinam didie idiọn̄ọ m̀mê eyenem nnyịn, m̀mê iyekeme ndinam se ẹdọn̄de nnyịn edieke nnyịn mîdomoke ise?” Ntre ke ima ikodu isua 16 ke Estonia, ima idụk ubomofụm ika Kinshasa ke Congo. N̄kọk itieutom oro ama eye tutu. Ndiye flawa ye mme eto ẹma ẹdu, ama onyụn̄ odobo. Enyene kad emi Lesli ekesikamade  tọn̄ọ ini ikpọn̄de Canada. Ini isịmde do, kiet ke otu akpa n̄kpọ emi enye akanamde ekedi ndisio kad oro nnịm ke ubet nnyịn. Se ekewetde do ekedi, “Kop inemesịt ke ebiet ekededi emi odude.” Ke ima ikosobo nditọete, ikpep ediwak owo Bible, inyụn̄ ikụt nte utom isụn̄utom enemde, ndinam n̄kpọ Jehovah ama etetịm enem nnyịn. Nte ini akakade, ibuot itieutom ẹma ẹdọn̄ nnyịn ikese n̄kọk itieutom 13 ke mme idụt eken ke Africa. Oro ama anam idiọn̄ọ ediwak owo emi ẹnemde itie. N̄kefeheke Africa aba, ima inyụn̄ ikọm Jehovah nte enye ọkọnọde nnyịn ikodu do inam n̄kpọ esie.

Ini idude ke Congo, ẹma ẹsinọ nnyịn se nnyịn mîkesidiaha akpa. N̄kekereke ke iyama ndusụk mmọ. Edi ini ikokụtde nte nditọete ẹdiade ye inemesịt, ima itiene idomo ise inyụn̄ ima.

Ini ikakade edem usiahautịn Congo, mbon ntịme emi ẹken̄wanade ye ukara ẹma ẹsisan̄a ẹsịn ntịme ke obio, ẹnyụn̄ ẹbak iban ye nditọwọn̄ ibak. Ima ida Ikọ Abasi idọn̄ nditọete esịt, inyụn̄ inọ mmọ udia ye mme n̄kpọ ntre. N̄wak n̄kan mmọ ikenen̄ekede inyene n̄kpọ. Kpa ye oro, mmọ ndikenen̄ede nnịm ke mmimọ m̀mê mbon mmimọ ikpakpa iyeset, nte mmọ ẹkemade Jehovah, ye nte mmọ ẹkesọn̄ọde ẹda ẹnam se esop Abasi ẹtịn̄de ama enen̄ede ọsọn̄ọ nnyịn idem. Oro ama anam ifiak ikere ntak emi inamde n̄kpọ Jehovah, onyụn̄ anam itetịm ibuọt idem ye Jehovah. Ẹma ẹbiat ufọk ndusụk nditọete nnyịn ẹnyụn̄ ẹmen n̄kpọ in̄wan̄ mmọ. Oro ama anam nti ke se owo enyenede ekeme nditak ukọm ibietke ke ikan̄, edi ke ndidi ufan Jehovah edi akpan n̄kpọ akan. Kpa ye emi nditọete ẹkebọde ufen ata etieti, ọkọsọsọn̄ ndikop nte mmọ ẹsemede idem. Nte nditọete ẹkedude uwem ama an̄wam nnyịn inyene uko iyọ nsio nsio udọn̄ọ ye mme mfịna emi ikosobode.

N̄kpọ efen emi akakpade nnyịn idem ama etịbe. Ẹma ẹdọhọ idika n̄kọk itieutom ke Hong Kong. Nnyịn ikekereke-kere ke ikpodụn̄ ke Asia! Edi ndikokụt nte Jehovah an̄wamde nnyịn ke kpukpru utom eken ama anam inyịme ndika. Ke 2013, ima ikpọn̄ ndima nditọete nnyịn ye ndiye n̄kpọ emi ẹdude ke Africa; mmọn̄eyet ama asiaha nnyịn ke enyịn. Nnyịn ikọdiọn̄ọke se ikanade ibet nnyịn.

 Mme owo ẹkebiet ntan ke Hong Kong, mme owo emi ẹnyụn̄ ẹtode nsio nsio itie ke ererimbot ẹkedu do. Ndito Africa ndidụn̄ do ikememke inọ nnyịn. Ama ọsọn̄ ndikpep usem Cantonese. Kpa ye oro, nditọete ẹma ẹdara nnyịn tutu, ima inyụn̄ ima udia edem mmọ etieti. Ekedi eyo esiere, utom awak ke n̄kọk itieutom. Ẹma ẹyom mbufa ufọk, edi urua ufọk ke ọkọdọk. Ntre Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ẹma ẹbiere yak ẹmen ndusụk utom do ẹka itie en̄wen, ẹnyụn̄ ẹnyam ediwak ufọk n̄kọk itieutom do. Se ẹkebierede oro ama ọfọn. Ekpri ini ekebe, ke 2015, ẹma ẹdọhọ ika South Korea. Do ke isụk idu inam n̄kpọ Abasi. Akana ikpep usem efen emi ọsọn̄de nnyịn. Kpa ye oro nnyịn mînen̄ekede idiọn̄ọ ndisem Korean ọfọn kan̄a, nditọete ẹsidọhọ ke imetịme etieti. Oro esinam idem imemke nnyịn.

Ndinyene mbufa ufan isimemke, edi imokụt ke nnyịn ndikot mme owo ufọk esinam isọp imehe ye mmọ. Imokụt ke se nditọete nnyịn ẹdade ẹbiet kiet eken awak akan se mmọ ẹdade ẹkpụhọde. Imonyụn̄ ikụt ke Jehovah okobot nnyịn ke utịbe utịbe usụn̄, ke imekeme ndinyene ata ediwak ufan inyụn̄ itat esịt ima mmọ.​—2 Cor. 6:11.

Imokụt ntak emi ọfọnde ndida mme owo nte Jehovah adade, nnyụn̄ nse mme n̄kpọ emi ẹwụtde ke Jehovah ama nnyịn, ke enye ke eteme nnyịn se ikpanamde. Ini ekededi emi idem ememde nnyịn m̀mê ikerede m̀mê nditọete ẹkam ẹma nnyịn, imesifiak imen mme kad ye mme leta emi mme ufan nnyịn ẹkedade ẹsọn̄ọ nnyịn idem ikot. Imenen̄ede ikụt ke Jehovah ama nnyịn, esibọrọ akam nnyịn, onyụn̄ aka iso ọsọn̄ọ nnyịn idem inam utom nnyịn.

Ke mme isua emi ebede, ami ye Lesli imokụt ke ọfọn isinyene ini idu sụk nnyịn mbiba kpọt, inamke n̄kpọ m̀mê se inyenede ndinam awak didie. Imonyụn̄ ikụt ufọn ndisisak idem nnyịn akpan akpan ke ini idomode ndikpep obufa usem. Ndien kpukpru okoneyo, imesidomo nditi n̄kpọ emi ekenemde nnyịn usen oro man ida ikọm Jehovah.

Ntịn̄ akpanikọ, n̄kekereke ke n̄kpedi isụn̄utom m̀mê ndidụn̄ ke mme idụt en̄wen. Kpa ye oro, mmokụt ke edieke Jehovah an̄wamde owo, ke idụhe se owo oro mîdikemeke ndinam, onyụn̄ enem mi nte oro etịbede ọnọ mi. Oro anam nti se prọfet Jeremiah ọkọdọhọde ete: “Afo amanam idem akpa mi, O Jehovah.” (Jer. 20:7) Jehovah anam ediwak n̄kpọ emi akpade nnyịn idem onyụn̄ enemde nnyịn ẹtịbe ẹnọ nnyịn, enye onyụn̄ ọdiọn̄ nnyịn ke usụn̄ emi nnyịn mîkekereke. Ama esidọn̄ mi ndidụk ubomofụm n̄ka isan̄, Jehovah anam enye oro n̄ko ọnọ mi. Mme itie emi idụkde ubomofụm ika awak akan se n̄kekerede ini ndide eyenọwọn̄. Iwakke itie ke ererimbot emi emi nnyịn mîkaha. Enen̄ede enem mi nte Lesli enyịmede nditiene mi n̄ka nsio nsio itie oro esop Abasi ẹdọhọde ika, onyụn̄ an̄wam mi ke nsio nsio utom oro esop Abasi ẹdọn̄de nnyịn.

Kpukpru ini, imesiti idem nnyịn owo emi inamde kpukpru utom emi inọ ye ntak emi inamde kpukpru se inamde oro. Edidiọn̄ emi Jehovah ọdiọn̄de nnyịn idahaemi edi ntabinse uwem emi ididude ke nsinsi, ini Jehovah editatde ubọk inọ kpukpru owo se mmọ ẹyomde.​—Ps. 145:16.