Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

IBUOTIKỌ UKPEPN̄KPỌ 12

Ima Esin̄wam Nnyịn Iyọ Ẹma Ẹsua Nnyịn

Ima Esin̄wam Nnyịn Iyọ Ẹma Ẹsua Nnyịn

Mmowụk mbufo mme n̄kpọ emi, nte mbufo ẹma kiet eken. Edieke ererimbot asuade mbufo, mbufo ẹmefiọk ẹte enye ama asua mi mbemiso edisua mbufo.”JOHN 15:17, 18.

ỌYỌHỌ IKWỌ 129 Yak Ika Iso Iyọ

SE IDIKPEPDE *

1. Matthew 24:9 owụt ke nso ikpanam idem okûkpa nnyịn ererimbot ẹma ẹsua nnyịn?

JEHOVAH okobot nnyịn ke usụn̄ emi anamde ikeme ndima mme owo, inyụn̄ iyom mme owo ẹma nnyịn. Oro esinam abiak nnyịn ke ini mme owo ẹsuade nnyịn, idem onyụn̄ ekeme ndinyek nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, Sista Georgina * emi odụn̄de ke Europe ọdọhọ ete: “Ini n̄kedide isua 14, eka mi ama ọtọn̄ọ ndisua mi ke ntak emi n̄kponode Jehovah. Eketie mi nte nnyeneke owo ndomokiet, mma nnyụn̄ ntọn̄ọ ndikere m̀mê n̄kam ndi eti owo.” Brọda Danylo ewet ete: “Ini mbonekọn̄ ẹketịmde mi, ẹsụn̄ide mi, ẹnyụn̄ ẹdọhọde ke imọn̄ inam mi n̄kpọ ke ntak emi ndide Ntiense Jehovah, idem ama enyek mi, bụt onyụn̄ anam mi etieti.” Utọ n̄kpọ ntem esibiak owo etieti. Edi ikpaha nnyịn idem. Jesus ama ọdọdọhọ ke ẹyesua nnyịn.—Kot Matthew 24:9.

2-3. Nso isinam ẹsua mme mbet Jesus?

2 Se isinamde ererimbot ẹsua mme mbet Jesus edi ke mmọ ‘idịghe ubak ererimbot’ kpa nte Jesus mîkedịghe. (John 15:17-19) Sia nnyịn mîdịghe ubak ererimbot, nnyịn ituakke ibuot inọ ukara idụt ndomokiet, m̀mê mme idiọn̄ọ ukara mmọ. Kpa ye oro, nnyịn isisọn̄ke ibuot ye ukara. Jehovah kpọt ke isituak ibuot inọ. Imenyịme ke Jehovah enyene unen ndikara ofụri ubonowo, kpa ye emi edide tutu amama Satan ye ikọt esie idinyịmeke. (Gen. 3:1-5, 15) Isikwọrọ ite ke Obio Ubọn̄ Abasi kpọt edinam ofụri mfịna ubonowo ẹtre, ye nte ke ibịghike, ẹyesobo kpukpru mbon emi mîdaha ye ukara Abasi. (Dan. 2:44; Edi. 19:19-21) Se isikwọrọde oro esinenem mbon nsụhọdeidem sia ọwọrọ ke n̄kpọ ọyọfọn mmọ, edi ababiak ndiọi owo koro ẹyesobo mmọ ẹfep.—Ps. 37:10, 11.

3 N̄kpọ en̄wen emi anamde ererimbot ẹsua nnyịn edi ke idu uwem nte Abasi ọdọhọde. Nte Abasi ọdọhọde idu uwem edi ata isio isio ye obukpo usụn̄ emi ererimbot ẹdude uwem. Ọfọn, se ise nte ẹnamde n̄kpọ idahaemi: Mbiet oburobụt ido emi akanamde Abasi osobo Sodom ye Gomorrah ke mme owo ẹnam mfịn emi ẹdụk ẹnyịne, ndien ediwak owo ẹtịn̄ ke eferife ẹte ke inyeneke se idiọkde do! (Jude 7) Sia nnyịn mîtieneke ererimbot inam mme n̄kpọ emi Bible akpande mi, inyụn̄ inyịmeke ke ọfọn ẹnam, ediwak owo ẹsak nnyịn ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke nnyịn inyịmeke mme owo ẹnyene ifụre ẹnam se mmọ ẹmade.—1 Pet. 4:3, 4.

4. Siak mme edu emi ẹdin̄wamde nnyịn mme owo ẹma ẹsua nnyịn.

4 Nso idin̄wam nnyịn iyọ mme owo ẹma ẹsua nnyịn ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ nnyịn enyịn? Ana inen̄ede ibuọt idem ye Jehovah inyụn̄ inịm ke enye ayan̄wam nnyịn. Mbuọtidem nnyịn etie nte otuekọn̄ emi ikemede “ndida nnịme kpukpru enyịm ikan̄ andidiọk.” (Eph. 6:16) Edi mbuọtidem kpọt ikemke. Ana inyene ima n̄ko. Ntak-a? Sia ima “isọpke iyatesịt.” Ima esimeme onyụn̄ ọyọ kpukpru ndiọi n̄kpọ emi ẹnamde enye. (1 Cor. 13:4-7, 13) Ẹyak ise ndien nte nnyịn ndima Jehovah, ndima nditọete nnyịn, nnyụn̄ mma mbon emi ẹsuade nnyịn edin̄wamde nnyịn ika iso inam n̄kpọ Jehovah kpa ye oro ererimbot ẹsuade nnyịn.

NDIMA JEHOVAH AYAN̄WAM NNYỊN IYỌ ẸMA ẸSUA NNYỊN

5. Jesus ndima Ete esie akan̄wam enye anam nso?

5 Akpatre okoneyo emi Jesus okodude ye mme mbet esie emi ẹkesọn̄ọde ẹda ye enye mbemiso mme asua ẹkewotde enye, enye ama ọdọhọ mme mbet esie ete: “Mmama Ete, . . . kpa nte Ete ọkọnọde mi ewụhọ ete nnam, kpa ntre ke ami nnam.” (John 14:31) Se ikan̄wamde Jesus ọyọ kpukpru se ikọwọrọde enye ekedi ke enye ama ama Ete esie. Nnyịn n̄ko imekeme ndiyọ se ededi emi ọwọrọde nnyịn edieke imade Jehovah.

6. Rome 5:3-5 owụt ke ikọt Jehovah ẹsida didie usua emi ererimbot ẹsuade mmọ?

6 Toto ke eset, ima emi ikọt Jehovah ẹmade enye esin̄wam mmọ ẹyọ ukọbọ. Ke uwụtn̄kpọ, ini n̄kponn̄kan esopikpe mme Jew ẹkedọhọde mme apostle ẹkûkwọrọ ikọ aba, mmọ ẹma ẹbiere “ndikop uyo Abasi nte andikara utu ke uyo owo” ke ntak emi mmọ ẹkemade Abasi. (Utom 5:29; 1 John 5:3) Mfịn n̄ko, ndusụk ukara emi ẹkopde odudu etieti ẹnyụn̄ ẹbakde ibak ẹsikọbọ ikọt Abasi. Edi ikọt Abasi ndinen̄ede mma enye an̄wam mmọ ẹsọn̄ọ ẹda ye enye. Ererimbot ẹma ẹsua nnyịn, nnyịn isiyakke idem emem nnyịn, isida ke edi n̄kpọ ukpono.—Utom 5:41; kot Rome 5:3-5.

7. Nso ke ikpanam mbon nnyịn ẹkpekọbọ nnyịn?

7 Etie nte ukọbọ enye emi esisọn̄de akan ndiyọ edi enye emi otode mbon ubon nnyịn. Mbon nnyịn ẹma ẹkụt ke imọtọn̄ọ ndikpep n̄kpọ mban̄a Jehovah, ndusụk mmọ ẹkeme ndikere ke ẹtụn nnyịn usụn̄, ndusụk ẹkere ke ibuot ebe nnyịn. (Men Mark 3:21 domo.) Mmọ ẹkam ẹkeme ndinam nnyịn n̄kpọ. Ikpanaha utọ n̄kpọ oro akpa nnyịn idem sia Jesus ọkọdọhọ ke “mme asua owo ẹdidi mbonufọk esie.” (Matt. 10:36) Edi, m̀mê mbon ubon nnyịn ẹkpenam nnyịn nso, nnyịn idisuaha mmọ. Utu ke oro, esikam edi nte imade Jehovah ika, ntre ke idọdiọn̄ ima mme owo. (Matt. 22:37-39) Edi, nnyịn ididehe-dei ibiat ibet Abasi man isụk inam esịt enem mme owo.

Mfịna nnyịn ekeme ndibịghi ekpri, edi Jehovah idikpọn̄ke nnyịn ikpat kiet. Enye ọyọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ nnyịn idem (Se ikpehe 8-10)

8-9. Nso ikan̄wam sista kiet okûkpọn̄ Jehovah kpa ye oro ẹkekọbọde enye idiọk idiọk?

8 Georgina emi iketịn̄de iban̄a ke akpa ikpehe ikọkpọn̄ke Jehovah kpa ye emi eka esie ọkọkọbọde enye idiọk idiọk. Enye ọdọhọ ete: “Ami ye eka mi ima itọn̄ọ ndikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah. Edi ọfiọn̄ itiokiet ekebe yak nyom nditọn̄ọ mbono esop, eka mi ama oforo n̄kpọ en̄wen. Mma ndikụt ke enye esineme nneme ye mbon mfiakedem, ndien mme nsu emi mbon oro ẹsikamade ẹfan̄a se Mme Ntiense Jehovah ẹnịmde ke enye ekesinyụn̄ akama edifan̄a n̄kpọ ye ami. Enye ama esisụn̄i mi, odụri mi idet, efịt mi itọn̄, onyụn̄ atan̄ mme n̄wed nsidade n̄kpep Bible ọduọn̄ọ. Mma nna baptism ini n̄kesịmde isua 15. Enyene itie emi ẹsitan̄de nditọwọn̄ emi ẹdude ntịme ntịme uwem ẹkenịm man ẹn̄wam mmọ ẹkpụhọde, ndien ndusụk mmọ ẹma ẹsin̄wọn̄ ikọn̄ekpo ye mme n̄kpọ ntre ẹnyụn̄ ẹnam ndiọi n̄kpọ. Eka mi ama emen mi ekesịn ke utọ itie oro man anam mi ntre ndikpono Jehovah. Owo emi akpakam amade-ma nnyịn onyụn̄ etịmde nnyịn akama ama ọkọbọ nnyịn, esisọn̄ etieti ndiyọ.”

9 Nso ikan̄wam Georgina ọyọ? Enye ọdọhọ ete: “Kpa usen oro eka mi ọkọtọn̄ọde ndikọbọ mi ke n̄kokot Bible n̄kụre. Mma nnen̄ede nnịm ke mmokụt akpanikọ, mma nnyụn̄ nnen̄ede n̄kpere Jehovah. Mma nsibọn̄ akam ediwak ini nnọ enye, enye ama esinyụn̄ okop. Ini nsụk ndude ke itie emi eka mi ekemende mi ekesịn do, sista kiet ama okot mi ufọk, ndien ima iketie ntre idụn̄ọde Bible. Nditọete ẹma ẹsisọn̄ọ mi idem ofụri ini oro. Mmọ ẹkekama mi nte ito ufọk kiet. Mma nnen̄ede n̄kụt ke odudu Jehovah akan eke mbon emi ẹkọbọde nnyịn, inamke n̄kpọ m̀mê anie ọkọbọ nnyịn.”

10. Nso ke Jehovah mîditreke ndinam nnọ nnyịn?

10 Apostle Paul ama ewet ete ke n̄kpọ ndomokiet “idikemeke ndidian̄ade nnyịn ke ima Abasi oro odude ke Christ Jesus Ọbọn̄ nnyịn.” (Rome 8:38, 39) Ekeme ndinam mfịna nnyịn isọpke ikụre. Kpa ye oro, Jehovah idikpọn̄ke nnyịn ikpat kiet, enye ọyọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ nnyịn idem. Jehovah esinyụn̄ ada ndima nditọete nnyịn an̄wam nnyịn nte akadade an̄wam Sista Georgina.

NNYỊN NDIMA NDITỌETE NNYỊN AYAN̄WAM NNYỊN IYỌ ẸMA ẸSUA NNYỊN

11. Didie ke ima emi Jesus eketịn̄de aban̄a ke John 15:12, 13 edin̄wam mme mbet esie? Nọ uwụtn̄kpọ.

11 Akpatre okoneyo emi Jesus okodude ye mme mbet esie mbemiso ẹwotde enye, enye ama eti mmọ ete ẹma kiet eken. (Kot John 15:12, 13.) Enye ama ọdiọn̄ọ ke mmọ ndima kiet eken tutu mmọ ẹnyịme n̄kpọ atak mmọ ayan̄wam mmọ ẹka iso ẹdiana kiet ẹnyụn̄ ẹyọ ke ini ererimbot ẹsuade mmọ. Kop mi se iketịbede ke esop ke Thessalonica. Ẹma ẹkọbọ nditọete do tọn̄ọ ke ini ẹkesiakde esop oro. Kpa ye oro, mmọ ikọkpọn̄ke Jehovah, ẹma ẹnyụn̄ ẹka iso ẹma kiet eken tutu edi se mbon en̄wen ẹkpebede. (1 Thess. 1:3, 6, 7) Paul ama ọdọhọ mmọ yak ẹka iso ẹma kiet eken “ata ọyọhọ ọyọhọ.” (1 Thess. 4:9, 10) Ima edin̄wam mmọ yak ẹdọn̄ mbon emi ẹfụhọde esịt ẹnyụn̄ ẹn̄wam mbon emi idem ememde. (1 Thess. 5:14) Mmọ ẹma ẹnam se Paul eketịn̄de oro, sia ini enye afiakde ewet leta ọnọ mmọ ke n̄kpọ nte isua kiet ama ekebe, enye ama ọdọhọ mmọ ete: “Ima oro kpukpru mbufo ẹmade kiet eken omokpon.” (2 Thess. 1:3-5) Ima emi mmọ ẹkemade kiet eken ama an̄wam mmọ ẹyọ ukụt ye ukọbọ.

Nnyịn ndima nditọete nnyịn ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ ẹma ẹsua nnyịn (Se ikpehe 12) *

12. Ini ẹken̄wanade ekọn̄ ke idụt kiet, didie ke nditọete ẹkewụt ke imama kiet eken?

12 Ima itịn̄ iban̄a Danylo ke akpa ikpehe. Kop mi se iketịbede inọ enye ye n̄wan esie. Ini ekọn̄ ekesịmde ikpehe n̄kan̄ emi enye okodụn̄de, mmọ ẹkesụk ẹkaka iso ẹdụk mbono esop, ẹkwọrọ ikọ nte ẹkekeme, ẹnyụn̄ ẹbuana ekpri udia emi mmọ ẹkenyenede ye nditọete. Edi ẹtise usen kiet, mbonekọn̄ ẹma ẹkama ikan̄ ẹdidaha ufọk Danylo. Danylo ọdọhọ ete: “Mmọ ẹma ẹdọhọ yak n̄kûdi Ntiense Jehovah aba. Ke mma n̄kọdọhọ mmọ ke ndisụk ndedi, mmọ ẹma ẹtịm mi, ẹnyụn̄ ẹnam nte imọn̄ itop mi ibuot edi ẹtop ofụm. Mbemiso mmọ ẹnyọn̄de, ẹma ẹdọhọ mi ke ima ifiak idi, ke iyedidan̄ n̄wan mi. Edi nditọete ẹma ẹsọsọp ẹsịn nnyịn ke tren ẹnọ nnyịn ika obio en̄wen. Tutu amama ndifreke utọ ima emi nditọete ẹkemade nnyịn do. Ndien ke ima ikesịm obio oro, nditọete ke n̄kan̄ oro ẹma ẹnọ nnyịn udia ẹnyụn̄ ẹn̄wam mi n̄kụt utom ye ufọk! Oro ama anam inyene itieidụn̄ inọ nditọete en̄wen emi ẹketienede ẹfehe ẹdi n̄kan̄ oro.” Mme mbụk ntem ẹsiwụt ke nnyịn ndima idem nnyịn ayan̄wam nnyịn iyọ ererimbot ẹma ẹsua nnyịn.

NDIMA MME ASUA NNYỊN AYAN̄WAM NNYỊN IYỌ

13. Didie ke edisana spirit esin̄wam nnyịn ikûkpọn̄ Jehovah idem ke ini ẹsuade nnyịn?

13 Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ẹma mme asua mmọ. (Matt. 5:44, 45) Ndi emem ndinam se Jesus etịn̄de oro? Emem ke m̀mọ̀n̄! Edi edisana spirit Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn inam. Spirit oro esin̄wam nnyịn inyene ima, anyanime, mfọnido, ifụre ifụre ido, mfara ke idem, ye mme edu ntre. (Gal. 5:22, 23) Mme edu emi ẹsin̄wam nnyịn iyọ ẹma ẹsua nnyịn. Ediwak mbon emi ẹkesikọbọde mme ebe mmọ, iban mmọ, nditọ mmọ, m̀mê mbọhọidụn̄ mmọ ẹma ẹtre ndikọbọ mmọ ke ntak emi nditọete nnyịn oro ẹkenyenede nti edu emi ikabatde do. Ediwak mmọ ẹma ẹkam ẹditiene ẹdụk esop Jehovah. Ntre ọkpọsọn̄ fi ndima mbon emi ẹsuade fi ke ntak emi okponode Jehovah, bọn̄ akam dọhọ Jehovah ọnọ fi edisana spirit. (Luke 11:13) Nyụn̄ nen̄ede nịm ke se Jehovah ọdọhọde inam esifọn akan.N̄ke 3:5-7.

14-15. Didie ke Rome 12:17-21 akan̄wam Yasmeen aka iso ama ebe esie emi ọkọkọbọde enye?

14 Yak ise se ikọwọrọde Yasmeen emi odụn̄de ke Middle East. Ini Yasmeen akakabarede edi Ntiense Jehovah, ebe esie ama ekere ke ẹtụn enye usụn̄, onyụn̄ odomo ndikpan enye ndinam n̄kpọ Jehovah. Enye ama osụn̄i Yasmeen, onyụn̄ ọdọn̄ mme iman mmọ, oku ufọkabasi, ye abiaibọk ete ẹkedọhọ ke mmimọ imọn̄ inam enye n̄kpọ, ẹfiak ẹdọhọ ke enye asuan ubon esie. Ebe esie ama akam akada ofiori n̄kpo osụn̄i nditọete ini ẹnịmde mbono esop! Se ebe Yasmeen ekesinamde enye ama esinam enye atua.

15 Yasmeen ama esịm Ufọkmbono Obio Ubọn̄, nditọete ẹma ẹsidọn̄ enye esịt ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ enye idem. Mbiowo ẹma ẹdọhọ enye anam se Rome 12:17-21 etịn̄de. (Kot.) Yasmeen ọdọhọ ete: “Ikememke. Edi mma ndọhọ Jehovah an̄wam mi, nnyụn̄ ndomo ofụri ukeme mi nnam se Bible ọdọhọde. Ntre ke ini ebe mi ayatde esịt owobi ntan edisuan ke itie utemudia, nyọkpọri. Ama osụn̄i mi, nsọn̄ọke enye enyịn. Ndien ini idem akabiakde enye, mma nse enye enyịn.”

Edieke iwụtde mbon oro ẹkọbọde nnyịn ke imama mmọ, oro ekeme ndinam mmọ ẹtre ndikọbọ nnyịn (Se ikpehe 16-17) *

16-17. Nso ke mbụk Yasmeen ekpep fi?

16 Yasmeen ndikaka iso mma ebe esie ikatakke-tak. Enye ọdọhọ ete: “Ebe mi ama ọtọn̄ọ ndisinịm ikọ mi n̄kan nte ekesinịmde, sia ama ọdiọn̄ọ ke ndisụhu nsu nnọ imọ. Ama ọtọn̄ọ ndidi ima ineme n̄kpọ Ikọ Abasi, enye isụn̄ike mi nte ekesisụn̄ide, onyụn̄ enyịme ke imọ idisịnke ntịme ke ufọk aba. Idahaemi, enye esikam ọdọhọ n̄ka mbono esop. Imenen̄ede idiana kiet idahaemi, emem onyụn̄ odu ke ufọk nnyịn. Mbọn̄ akam nte enye ekpep Bible onyụn̄ editiene mi okpono Jehovah.”

17 Mbụk Yasmeen emi owụt ke ima “ememe kpukpru n̄kpọ, . . . ododori enyịn ke kpukpru n̄kpọ, ọyọyọ kpukpru n̄kpọ.” (1 Cor. 13:4, 7) Usua ọsọn̄ odudu-o, edi ima ọsọn̄ odudu akan! Edieke iwụtde mme owo ke imama mmọ, oro ekeme ndinam mmọ ẹtre ndikọbọ nnyịn. Ndien edieke ikade iso ima mme owo, iyanam esịt enem Jehovah. Edi imekeme ndisụk n̄ka iso n̄kop inemesịt ekpededi mme asua nnyịn itreke ndikọbọ nnyịn. Idinam didie ikop?

KOP INEMESỊT KE INI ẸSUADE FI

18. Nso ikeme ndinam ikop inemesịt ẹma ẹsua nnyịn?

18 Jesus ọkọdọhọ: “Mbufo ẹkop inemesịt ke ini mme owo ẹsuade mbufo.” (Luke 6:22) Idịghe nte isiyoyom mme owo ẹsua nnyịn, inyụn̄ idịghe nte isimama ẹkọbọ nnyịn ke ntak emi inamde n̄kpọ Abasi. Nso ikeme ndinam ikop inemesịt ndien ẹma ẹsua nnyịn? Se ntak ita mi. Akpa, esịt eyenem Jehovah edieke ikade iso iyọ. (1 Pet. 4:13, 14) Ọyọhọ iba, iyọbuọt idem ye Abasi ikan nte ikesibuọtde. (1 Pet. 1:7) Ọyọhọ ita, Abasi ọyọnọ nnyịn nsinsi uwem nte utịp.—Rome 2:6, 7.

19. Nso ikanam mme apostle ẹnem esịt ke ẹma ẹkemia mmọ?

19 Ke Jesus ama ekeset ọnyọn̄ heaven, mme apostle esie ẹma ẹkop inemesịt emi enye ọkọdọhọde do. Ke ẹma ẹkemia mmọ ẹnyụn̄ ẹdọhọ mmọ ẹtre ndikwọrọ ikọ, esịt ama enem mmọ. Nso ikanam enem? ‘Koro ẹma ẹbat ẹte mmọ ẹdot ndibọ esuene ke ntak enyịn̄ Jesus.’ (Utom 5:40-42) Mmọ ẹma ẹma Eteufọk mmọ ẹkan nte ẹfehede usua emi mme asua ẹkesuade mmọ. Mmọ ndikwọrọ ikọ ‘ikpaha mba’ ama owụt nte mmọ ẹmade enye eketre. Ediwak nditọete nnyịn ke ẹsọn̄ọ ẹda ye Jehovah kpa ye kpukpru se iwọrọde mmọ. Mmọ ẹdiọn̄ọ ke Jehovah idifreke utom mmọ ye ima emi mmọ ẹmade enyịn̄ esie.—Heb. 6:10.

20. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi etienede?

20 Ererimbot iditreke ndisua nnyịn adan̄a nte isụk idude ke idiọk ererimbot emi. (John 15:19) Edi ufọn idụhe ndinyek idem. Nte idikụtde ke ibuotikọ emi etienede, Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke iyanam nti ikọt imọ ‘ẹsọn̄ọ ẹda inyụn̄ ikpeme’ mmọ. (2 Thess. 3:3) Ntre yak ika iso ima Jehovah, ima nditọete nnyịn, inyụn̄ ima mbon emi ẹsuade nnyịn. Edieke inamde item emi, iyaka iso idiana kiet inyụn̄ idọdiọn̄ ibuọt idem ye Jehovah. Iyọnọ Jehovah ubọn̄ inyụn̄ iwụt ke ima ọsọn̄ odudu akan usua.

ỌYỌHỌ IKWỌ 106 Ima Idibehe Ifep

^ ikp. 5 Iyokụt nte nnyịn ndima Jehovah, ndima nditọete nnyịn, nnyụn̄ mma mbon emi ẹsuade nnyịn edin̄wamde nnyịn ika iso inam n̄kpọ Jehovah kpa ye oro ererimbot ẹsuade nnyịn. Iyokụt n̄ko ntak emi Jesus ọkọdọhọde ke imekeme ndikop inemesịt ẹma ẹsua nnyịn.

^ ikp. 1 Ẹkpụhọ mme enyịn̄.

^ ikp. 58 NDISE: Ke mbonekọn̄ ẹma ẹkedọhọ Danylo ke iyanam enye n̄kpọ, nditọete ẹma ẹn̄wam enye ye n̄wan esie ẹwọrọ ẹka obio en̄wen, ndien nditọete n̄kan̄ oro ẹma ẹnen̄ede ẹdara mmọ.

^ ikp. 60 NDISE: Ebe Yasmeen ama ọkọbọ enye, edi mbiowo ẹma ẹnọ enye eti item. Enye ama aka iso edi eti an̄wan onyụn̄ ese aban̄a ebe esie ini enye ọkọdọn̄ọde.