1. Nso isinen̄ede inam idi utọ owo emi idide?

 EDIDE usen ifan̄ kpọt ebe tọn̄ọ ikana baptism m̀mê uwak isua ebe, kpukpru nnyịn iyom ndidi utọ owo emi Jehovah amade. Ana ikpeme se isikerede man ikeme ndidi utọ owo oro, sia nte ikerede n̄kpọ esinen̄ede anam idu uwem nte idude. Ikpesikere nte ikpanamde se idọn̄de nnyịn, iditịn̄ inyụn̄ inam ndiọi n̄kpọ. (Eph. 4:​17-19) Edi ikpesikere nti n̄kpọ, se itịn̄de ye se inamde ẹyesiwak ndinem Jehovah Ete nnyịn esịt.​​—Gal. 5:16.

2. Mme mbụme ewe ke idineme ke ibuotikọ emi?

² Ima ineneme ke ibuotikọ emi ekebede ke inyeneke se nnyịn ikpanamde yak itre ndiọi n̄kpọ ndidụk nnyịn ekikere ofụri ofụri. Edi imekeme ndibiere ke nnyịn idinamke ndiọi n̄kpọ oro. Mbemiso inade baptism, ana itre nditịn̄ ikọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ ke usụn̄ emi Jehovah asuade. Ke otu kpukpru se idinamde man isio akani owo iduọk, enye oro edi akpa, enye onyụn̄ edi akpan n̄kpọ akan. Edi edieke iyomde ndinam se inen̄erede inem Jehovah esịt, ana inam n̄ko ewụhọ emi ọdọhọde ‘imen obufa owo isịne.’ (Col. 3:10) Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ibọrọ mbụme iba emi: Nso ke Bible okot “obufa owo”? Didie ke ikeme ndisịne enye inyụn̄ iyakke n̄kpọ ndomokiet anam isio enye inịm?

3. Nso idi “obufa owo”? Didie ke owo ekeme ndimen enye nsịne? (Galatia 5:​22, 23)

³ Ndimen “obufa owo” nsịne edi ndikere n̄kpọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte Jehovah ọdọhọde. Owo emi emende obufa owo esịne esinyene mme edu emi spirit Abasi an̄wamde owo  enyene, enye onyụn̄ ayak spirit oro ada enye usụn̄ ke nte enye ekerede n̄kpọ, adade n̄kpọ, onyụn̄ anamde n̄kpọ. (Kot Galatia 5:​22, 23.) Utọ owo oro esima Jehovah ye ikọt Esie. (Matt. 22:​36-39) Enye esisụk adadat esịt idem ke ini enye enyenede mfịna. (Jas. 1:​2-4) Enye edi anam emem. (Matt. 5:9) Enye esinyene ime onyụn̄ ọfọn ido. (Col. 3:​12, 13) Enye esima nti n̄kpọ esinyụn̄ anam nti n̄kpọ. (Luke 6:35) Se enye anamde ke ẹda ẹdiọn̄ọ ke enye enen̄ede ọbuọt idem ye Ete esie ke heaven. (Jas. 2:18) Enye esisụk anam n̄kpọ emem emem ke ini owo anamde se iyatde enye; idomo okpodomo enye, enye isiduọhọ idụk.​​—1 Cor. 9:​25, 27; Titus 3:2.

4. Ntak emi anade inyene kpukpru mme edu emi ẹsiakde ke Galatia 5:​22, 23?

⁴ Edieke iyomde ndimen obufa owo nsịne, ana inyene kpukpru nti edu emi ẹsiakde ke Galatia 5:​22, 23 ye ke mme itie Bible en̄wen. * Ana ẹkụt kpukpru edu emi ke idem nnyịn ke ukem ini, idịghe ndinyene kiet nyak enye eken. Ntak edi ke ediwak mmọ ẹsan̄a kiet. Ke uwụtn̄kpọ, edieke ọdọhọde ke amama mbọhọidụn̄ fo, eyenyene ime onyụn̄ ọfọn ido ye enye. Edieke onyụn̄ oyomde ndidi ata eti owo, ana etie ifụre ifụre esinyụn̄ omụm idem akama n̄kpọ ama ayat fi.

5. Ọwọrọ nso ‘ndinyene ekikere Christ’? Ntak ikpekpepde iban̄a uwem Jesus? (1 Corinth 2:16)

⁵ Kot 1 Corinth 2:16. Ana ‘inyene ekikere Christ’ mbemiso ikemede ndimen obufa owo nsịne. Oro ọwọrọ ke ana ikpep idiọn̄ọ nte Jesus ekesikerede n̄kpọ inyụn̄ ikere n̄kpọ ntre. Jesus ama enyene mme edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene, n̄kpọ isụhọke. Ukem nte eti ukụtiso esinamde owo okụt nte n̄kpọ enen̄erede etie, uwem Jesus anam ikụt nte Jehovah enen̄erede etie. (Heb. 1:3) Nte isịnde idem ikere n̄kpọ nte Jesus, ntre ke idinen̄ede inam n̄kpọ nte enye, iyonyụn̄ inyene ukem nti edu emi enye ekenyenede.​​—Phil. 2:5.

6. Nte isụk idomode ndimen obufa owo nsịne, nso ke nnyịn mîkpefreke?

⁶ Ndi edi ofụri akpanikọ ke imekeme ndikpebe Jesus? Imekeme ndidọhọ ete: ‘Jesus ọfọn ama. Idụhe nte ndikemede ndikpebe enye ata ukem ukem!’ Ekpetie fi ntre, se se mîkpanaha efre mi. Akpa, ẹkebot fi ke mbiet Jehovah ye Jesus. Ntre emekeme ndimek ndikpebe mmọ, oyonyụn̄ ekeme ndikpebe  mmọ nte ukeme fo emende. (Gen. 1:26) Ọyọhọ iba, idụhe odudu ndomokiet ke enyọn̄ ye ke isọn̄ emi akande odudu edisana spirit Abasi. Spirit oro ekeme ndin̄wam fi anam mme n̄kpọ emi mûkpekemeke ndinam tutu amama. Ọyọhọ ita, Jehovah iyomke fi enyene mme edu emi spirit esie esin̄wamde owo enyene nte ọmọfọn ama idahaemi. Edima Ete nnyịn akam enịm isua 1,000 ọnọ mbon emi ẹdidude uwem ke isọn̄ emi ndida mfọn mma. (Edi. 20:​1-3) Idahaemi, enye oyom nnyịn inam ofụri se ikemede inyụn̄ iberi edem ke imọ.

7. Nso ke idineme idahaemi?

⁷ Nso idi akpan usụn̄ emi ikemede ndikpebe Jesus? Imọn̄ ineme ekpri iban̄a edu inan̄ ke otu mme edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene. Ke edu kiet kiet, iyokụt se ikemede ndikpep nto nte Jesus okowụtde ke imọ imenyene edu oro. Nte ikpepde ika, iyeneme ndusụk mbụme emi ẹdin̄wamde nnyịn ikụt nte ikpenen̄erede imen obufa owo isịne.

8. Didie ke Jesus okowụt ke imama Abasi ye mme owo?

⁸ Jesus ndikenen̄ede mma Jehovah akanam enye ayak n̄kpọ atak enye man enye anam se Jehovah ọkọdọhọde enye, onyụn̄ anam n̄kpọ ọnọ nnyịn. (John 14:31; 15:13) Nte Jesus okodude uwem ke isọn̄ ke enye akada owụt adan̄a nte imọ imade mme owo. Kpukpru usen ke enye ekesitua mme owo mbọm onyụn̄ owụt ke imama mmọ, idem ke ini ndusụk owo ẹkekọbọde enye. Akpan usụn̄ kiet emi enye okowụtde ke imọ imama mme owo ekedi enye ndikpep mmọ n̄kpọ mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. (Luke 4:​43, 44) Jesus ndikenyịme yak mme anamidiọk ẹnọ enye ufen mbemiso ẹwotde enye edi usụn̄ en̄wen emi enye okowụtde ke imọ imenen̄ede ima Abasi ye mme owo. N̄kpa esie oro anam kpukpru nnyịn idori enyịn ndidu uwem ke nsinsi.

9. Didie ke ikeme ndiwụt ke imama mbon en̄wen ukem nte Jesus?

⁹ Ima emi ikamade Ete nnyịn ke heaven akanam iyak idem inọ enye inyụn̄ ina baptism. Ntre ana ikpebe Jesus, inam n̄kpọ ye mbon en̄wen ke usụn̄ emi owụtde ke imama Jehovah. Apostle John ekewet ete: “Owo eke mîmaha eyenete esie, emi enye okụtde ke enyịn, ikemeke ndima Abasi, emi enye mîkwe.” (1 John 4:20) Imekeme ndibụp idem nnyịn: ‘Ndi mmenen̄ede mma mme owo? Ndi mmesikop mbon en̄wen mbọm ekpededi mmọ ẹsọsọn̄ ido ye ami? Ndi mmesida ini mi ye se nnyenede n̄n̄wam mbon en̄wen ẹdiọn̄ọ Jehovah ke ntak emi mmade mmọ? Ndi mmeben̄e idem ndinam ntre ọkpọkọm n̄wakn̄kan owo idaha se nnamde oro ke n̄kpọ, mîdịghe ẹkọbọde mi? Ndi mmekeme ndiyom usụn̄ en̄wen ndinen̄ede nsịn idem n̄kwọrọ ikọ?’​​—Eph. 5:​15, 16.

10. Didie ke Jesus ekedi anam emem?

¹⁰ Jesus ekedi anam emem. Ini mme owo ẹkediọkde uwem ye enye, enye ikanamke mmọ usiene. Edi ikokụreke ke oro. Enye ama esisọp ndisịn emem, onyụn̄ ọdọhọ mbon en̄wen yak ẹsinam emem ke ini mfịna odude. Uwụtn̄kpọ kiet edi nte enye ekekpepde mme owo ete ke ana mmọ ẹnam emem ye eyenete mmọ edieke mmọ ẹyomde Jehovah enyịme se mmọ ẹnamde ẹnọ enye. (Matt. 5:​9, 23, 24) Ndien ini mme apostle esie ẹkesitọhọde ke ntak emi ẹyomde ndidiọn̄ọ owo emi okponde akan ke otu mmọ, enye ekesikpe emem.​​—Luke 9:​46-48; 22:​24-27.

11. Didie ke ikeme ndidi mme anam emem?

¹¹ Idịghe nditre ndisịn mfịna kpọt edinam nnyịn idi mme anam emem. Ikpenyene mfịna ye owo, ana idaha ke idem nnyịn ikanam emem. Edieke inyụn̄ ikụtde nte nditọete ẹnyenede mfịna, ọfọn idọhọ mmọ ẹnam emem.  (Phil. 4:​2, 3; Jas. 3:​17, 18) Imekeme ndibụp idem nnyịn: ‘Nso ke mbiere ndiyak atak mi man nnam emem ye mbon en̄wen? Edieke eyenete anamde se iyatde mi, ndi mmesisịn enye ke esịt? N̄kpenyene mfịna ye owo, ndi nsibet owo oro edi ebịne mi edinam emem, mîdịghe ndi mmesika mbịne enye ọkpọkọm n̄kere ke enye ọkọtọn̄ọ mfịna oro? Edieke ndiọn̄ọde owo iba emi ẹnyenede mfịna, ndien enye edi utọ n̄kpọ emi n̄kemede ndin̄wam mmọ, ndi mmesin̄wam mmọ ẹnam emem?’

12. Didie ke Jesus okowụt ke imọ imọfọn ido?

¹² Jesus ama esifọn ido. (Matt. 11:​28-30) Enye okowụt oro nte enye ekesinamde n̄kpọ sụn̄sụn̄ ye mme owo, inyụn̄ ikọn̄ke iyịre ke ekikere esie idem ke ini ọkọsọn̄de ye enye. Uwụtn̄kpọ kiet edi nte enye akanamde n̄kpọ ini n̄wan Phoenicia kiet ekekpede enye ubọk ete ọkọk eyen imọ udọn̄ọ. Ke nsonso oro, enye ikenyịmeke ndinam se mma oro ọkọdọhọde. Edi ini enye okụtde ke mma oro enen̄ede enyene mbuọtidem, enye ama ọkọk eyen esie udọn̄ọ. (Matt. 15:​22-28) Kpa ye emi Jesus ọkọfọnde ido, oro ikakpanke enye ndisinọ owo item owo ekpedue se anamde. Ndusụk ini emi enye ekenen̄erede mbon emi enye amade, mfọnido akanam enye anam ntre. Uwụtn̄kpọ kiet edi ini emi Peter okodomode ndinam enye okûnam se Jehovah okoyomde enye anam. Jesus ama enen̄ede enye ke iso mme mbet eken. (Mark 8:​32, 33) Jesus ikanamke ntre man esuene Peter, edi ekekpep enye n̄kpọ onyụn̄ anam mme mbet eken ẹkụt ke inaha mmọ ẹnam se mmọ mînyeneke unen ndinam. Imenịm ke n̄kpọ oro ama anam Peter bụt ekpri, edi se Jesus akanamde oro ama an̄wam enye.

13. Nso idiwụt ke imọfọn ido?

¹³ Ndusụk ini, edieke iyomde ndiwụt mbon emi imade ke imọfọn ido ye mmọ, ekeme ndiyom inọ mmọ item. Edi ọfọn ida item oro ito Ikọ Abasi nte Jesus ekesinamde. Nam n̄kpọ ye mmọ sụn̄sụn̄. Nịm ke ọdọn̄ mmọ ndinam nnennen n̄kpọ, ke edieke mmọ ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹmade fi, ke mmọ ẹyeda eti item emi ọnọde mmọ. Bụp idemfo ise: ‘Owo emi mmade akpanam se mîfọnke, ndi mmesinyene esịt nnen̄ede enye? Ekpedi se nnọde owo item, ndi nsinam ikọ ikọ, m̀mê nsinam sụn̄sụn̄? Nso isinam nnọ owo item? Ndi nsinọ ke ntak emi owo oro abiakde-biak mi, m̀mê nsinọ ke ntak emi nyomde ndin̄wam enye?’

14. Didie ke Jesus owụt ke imọ imenyene eti ido?

¹⁴ Jesus esidiọn̄ọ se inen̄erede ifọn ye mme owo esinyụn̄ anam oro. Sia enye amade Ete esie, enye esinam nti n̄kpọ kpukpru ini onyụn̄ enyene eti ntak emi anamde enye anam. Eti owo esiyom usụn̄ ndin̄wam mbon en̄wen kpukpru ini esinyụn̄ anam nti n̄kpọ ọnọ mmọ. Ke ini idiọn̄ọde nnennen n̄kpọ emi ikpanamde, ana inam n̄kpọ oro inyụn̄ inyene eti ntak emi anamde inam. Owo ekeme ndibụp ete, ‘Ndi owo ekeme ndinam nnennen n̄kpọ, edi inamke ke eti ntak?’ Ih, esitịbe ntre. Jesus ama etịn̄ aban̄a mbon emi ẹkesinọde mme ubuene n̄kpọ ke eferife man mbon en̄wen ẹkụt. Jehovah ikenemke esịt ye mmọ kpa ye emi edide eti n̄kpọ ke mmọ ẹkenam oro.​​—Matt. 6:​1-4.

15. Nso idiwụt ke imenyene eti ido?

¹⁵ Nnyịn mînamke eti n̄kpọ ke ntak ibụk ọwọrọ eti ido nnyịn edi ata enye. Bụp idemfo ise: ‘N̄kpọdiọn̄ọ nnennen n̄kpọ emi n̄kpanamde, ndi mmesinam? Nso isinam nnam nti n̄kpọ?’

16. Nso ke ikpanam kpukpru usen? Ntak ikpanamde?

¹⁶ Ke ima ikana baptism, ẹyak ikûkere ke imama uwa, ke inyeneke se ikemede ndinam  ifiak ikanam mme n̄kpọ emi ikọkpọn̄de. Ukem nte anade ẹtetịm ediye obufa ọfọn̄ ẹkama, ana ikpeme mbak nnyịn idifiak ikanam ndiọi n̄kpọ emi ikọkpọn̄de. Usụn̄ kiet emi ikemede ndinam emi edi ndisiyom usụn̄ kpukpru usen n̄wụt ke imenyene mme edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene. Ntak edi ke Jehovah Abasi nnyịn iwan̄ke-wan̄ ubọk itie, spirit esie onyụn̄ ananam utom kpukpru ini. (Gen. 1:2) Ke ntre, kpukpru edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene ẹkeme ndin̄wam nnyịn inam nti n̄kpọ, ana inyụn̄ iyak mme edu oro ẹn̄wam nnyịn inam nti n̄kpọ. James emi ekedide mbet Jesus ọkọdọhọ ete: “Mbuọtidem eke mîsan̄ake ye utom akpa.” (Jas. 2:26) Ntre n̄ko ke edi ye kpukpru mme edu eken emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene. Ini ekededi emi ẹkụtde mme edu oro ke idem nnyịn, oro owụt ke spirit Abasi ke anam utom ke idem nnyịn.

17. Ikpanam nso edieke inamde n̄kpọ nte owo emi mînyeneke mme edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene?

¹⁷ Ndusụk ini, idem mme Christian emi ẹma ẹkena baptism ke ediwak isua ẹkeme ndinam n̄kpọ nte mbon emi mînyeneke mme edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene. Edi akpan n̄kpọ edi ke inaha iyak idem emem nnyịn. Yak idọhọ ke ọfọn̄ emi enen̄erede ama awaha. Ndi ọyọsọsọp otop ọduọk? Udûduọkke. Imenịm ke eyenen̄ede odomo ndidiọn̄ ọfọn̄ oro edieke edide se ẹkemede ndidiọn̄, onyụn̄ enen̄ede ekpeme man idifiak iwaha. Ukem ntre n̄ko, edieke n̄kpọ etịbede ndien afo okụt ke nte imọ inamde n̄kpọ ye owo iwụtke ke imama enye, ke imọfọn ido, inyụn̄ inyene ime, kûyak idem emem fi. Edieke ekpede owo oro ubọk ke ofụri esịt, mfịna oro ekeme nditre, afo afiak edi ufan esie. Biere ke n̄kpọ ama afiak etịbe, ke eyenen̄ede ekpeme se anamde.

18. Nso ke ikpenịm?

¹⁸ Enem nnyịn nte idiọn̄ọde nte Jesus ekesinamde n̄kpọ! Adan̄a nte isịnde idem ikere n̄kpọ nte enye, ntre ke edimem nnyịn utom ndinam n̄kpọ nte enye. Nte inen̄erede inam n̄kpọ nte Jesus, ntre ke idinen̄ede imen obufa owo emi isịne. Edu inan̄ kpọt ke otu mme edu emi spirit Abasi esin̄wamde owo enyene ke ineme. Ọkpọfọn ada ini ekpep aban̄a mbon eken onyụn̄ etie ekere adan̄a nte afo owụtde ke imenyene mme edu emi. Mme ibuotikọ emi ẹnemede mme edu emi ẹdu ke N̄wed Ndụn̄ọde Mme Ntiense Jehovah. Ka ibuotikọ emi “Uwem Christian,” kese ke ebiet emi ẹwetde “Mbun̄wụm Spirit.” Nịm ke edieke odomode ofụri ukeme ndimen obufa owo nsịne unyụn̄ uyakke n̄kpọ ndomokiet anam fi osio enye enịm, ke Jehovah ayan̄wam fi.