Sara * ọdọhọ ete: “Ndi owo o-bụt, nnyụn̄ nnen̄ekede nnyene uko. Ntre enyene nte esitiede mi ke idem ini ndude ye mbon emi ẹsinamde n̄kpọ uko uko, ekọn̄ ekọn̄. Edi esinem mi mma ndu ye owo emi etiede ifụre ifụre onyụn̄ osụhọrede idem. Mmesikeme nditịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ utọ owo oro, nnyụn̄ nneme mfịna mi ye enye. Mme akpan ufan mi ẹtie ntre.”

Se Sara etịn̄de owụt ke ima itie ifụre ifụre, ke mme owo ẹsiyom ndidi ufan nnyịn. Ifụre ifụre ido esinem Jehovah esịt n̄ko. Ikọ esie ọdọhọ yak ‘imen ifụre ifụre ido isịne.’ (Col. 3:12) Nso idi ifụre ifụre ido? Didie ke Jesus okowụt ke imenyene ifụre ifụre ido? Didie ke edu emi ekeme ndinam uwem enen̄ede enem nnyịn?

Owo emem esitie ifụre ifụre. Owo emi etiede ifụre ifụre esifọn uwem ye mbon en̄wen onyụn̄ anam n̄kpọ sụn̄sụn̄ ye mmọ. Mme n̄kpọ emi ẹsiyatde owo ẹma ẹtịbe, enye esimụm idem akama, isịnke editịm.

Owo emi etiede ifụre ifụre idịghe ukwek. Ikọ Greek emi ẹdade ẹkabade “ifụre ifụre ido” ke Bible ke ẹkesida ẹtịn̄ ẹban̄a enan̄-mbakara emi ẹma ẹkesụk ide. Enan̄-mbakara oro edisụk inyenyene odudu, edi ukpep emi ẹnọde enye iyakke enye etie afai afai aba. Ntre n̄ko ke edi ye nnyịn. Ima inam n̄kpọ ifụre ifụre, ọwọrọ nnyịn iyakke nte nnyịn mîfọnke ima anam itie afai afai, edi idikabade itie emem emem ye mbon en̄wen.

Imekeme ndidọhọ, ‘Obot mi edi ndisinam n̄kpọ ekọn̄ ekọn̄.’ Ekeme ndisọn̄ nnyịn nditie ifụre ifụre sia idu ke ererimbot emi ediwak owo ẹtiede ekọn̄ ekọn̄ inyụn̄ inyeneke ime. (Rome 7:19) Imokụt do ke ndinyene ifụre ifụre ido idịghe ifia ubọk kiet, edi edisana spirit Jehovah ayan̄wam nnyịn ika iso isịn ukeme itie ifụre ifụre. (Gal. 5:22, 23) Ntak emi oyomde idomo ndinyene ifụre ifụre ido?

Ifụre ifụre ido ayanam mme owo ẹdian idem ye nnyịn. Ukem nte Sara emi iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ, esinem nnyịn ndidu ye mbon emi ẹtiede ifụre ifụre. Idụhe eke etiede ifụre ifụre onyụn̄ ọfọnde uwem ye mme owo nte Jesus. (2 Cor. 10:1) Idem nditọwọn̄ emi mîkọdiọn̄ọke enye ẹma ẹsima ndidu ye enye.—Mark 10:13-16.

Ifụre ifụre ido esifọn nnyịn ke idem onyụn̄ ọfọn ye mbon emi ẹdude ye nnyịn. Ikpenyene ifụre ifụre ido, nnyịn idiyakke n̄kpọ ọsọp afịna nnyịn  m̀mê ndisọp nyat esịt. (N̄ke 16:32) Nnyịn idinamke n̄kpọ emi abiakde mbon en̄wen, akpan akpan mbon emi imade, yak ekedi se esịt etiede afịna nnyịn. Ifụre ifụre ido nnyịn ayanam ufọn ọnọ mbon en̄wen sia iyomụm idem ikama, idinyụn̄ inamke n̄kpọ emi ayatde mmọ esịt.

Kpa ye ikpọ utom emi ẹkedorode Jesus ke ibuot, enye okonyụn̄ enyenede ekese ndinam, enye ekesinam n̄kpọ ifụre ifụre ye kpukpru owo. Uwem ikememke inọ ediwak owo ke eyo Jesus, mbiomo mmọ ama awak, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹyom nduọkodudu. Anaedi Jesus ndikọdọhọ: “Ẹtiene mi, . . . koro ami mmenyene ifụre ifụre ido nnyụn̄ nsụhọde idem,” ama ọdọn̄ mmọ esịt!—Matt. 11:28, 29.

Nso idin̄wam nnyịn itie ifụre ifụre nte Jesus? Ana ikpep Ikọ Abasi man ikụt nte Jesus ekesinamde n̄kpọ ye mme owo ye nte enye ekesinamde n̄kpọ mfịna ama odu. Ndien ima isobo mfịna emi akpanamde nnyịn ikûnam n̄kpọ ifụre ifụre, iyodomo ndikpebe Jesus. (1 Pet. 2:21) Ẹyak ineme n̄kpọ ita emi ẹken̄wamde Jesus etie ifụre ifụre.

Jesus ama enen̄ede osụhọde idem. Jesus ọkọdọhọ ke imọ imenyene ‘ifụre ifụre ido inyụn̄ isụhọde idem.’ (Matt. 11:29) Bible esiwak ndisiak ifụre ifụre ido ndian ye nsụhọdeidem sia owo emi etiede ifụre ifụre esisụhọde idem. (Eph. 4:1-3) Anam didie edi ntre?

Nsụhọdeidem idiyakke ida idem ke n̄kpọ ikaha m̀mê idi ekpri ekpri n̄kpọ nnyịn iyat esịt. Jesus akanam n̄kpọ didie ini ẹkedoride enye ikọ ẹte ke edi “owo udia ye owo mmịn”? Enye ama ayak nte enye okodude uwem owụt ke se ẹketịn̄de oro edi nsu, onyụn̄ osụhọde idem ọdọhọ ke “mme utom ọniọn̄ ẹwụt ke ọniọn̄ enen.”—Matt. 11:19.

Owo akpasak fi mîdịghe omiom fi ke ntak ebiet emi otode, ebiet emi akakade n̄wed eketre, adan̄a nte enyenede okụk, m̀mê ke ntak emi edide erenowo m̀mê n̄wan, domo ndinam n̄kpọ ifụre ifụre ye enye. Ebiowo kiet ke South Africa emi ekerede Peter, ọdọhọ ete: “Se owo anamde ama ayat mi, mmesibụp idemmi nte, ‘Nso ke Jesus akpanam?’ Mmedikụt ke ifọnke nda idemmi ke n̄kpọ n̄kaha.”

Jesus ama ọdiọn̄ọ ke owo ifọnke ima. Mbet Jesus ẹma ẹsiyom ndinam nti n̄kpọ, edi mmọ ikesikemeke ndinam ndusụk ini sia mmọ ikọfọnke ima. Ke uwụtn̄kpọ, okoneyo oro mbemiso ẹwotde Jesus, Peter, James, ye John ikatabake idap itie ye Jesus nte enye ọkọdọhọde mmọ. Jesus ndikọdọhọ mmọ ke “spirit enyịme, edi obụkidem ememem” owụt ke ama an̄wan̄a enye se ikanamde mmọ ẹde. (Matt. 26:40, 41) Jesus ikayatke esịt ye mme apostle esie sia enye ama ọdiọn̄ọ ke mmọ ifọnke ima.

Sista Mandy ekesidi ẹnam emi enye ete ifọnke, ẹnam oko enye ete ifọnke; idahaemi enye enen̄ede odomo nditie ifụre ifụre nte Jesus. Enye ọdọhọ ete: “Mmesidomo nditi ke idụhe eke ọfọnde ama, mmesinyụn̄ ndomo ndise nti edu mme owo nte Jehovah esinamde.” Ndi afo nditi nte Jesus akanamde n̄kpọ ye mbon emi mîfọnke ima ekeme ndin̄wam fi anam n̄kpọ sụn̄sụn̄ ye mbon en̄wen?

Jesus ekesiyak mfịna esie esịn Abasi ke ubọk. Enyene ini emi ẹkesinamde n̄kpọ ye Jesus nte mîfọnke ini enye odude ke isọn̄. Ẹma ẹsida eti n̄kpọ emi enye anamde ke idiọk, ẹse enye ke ndek, ẹnyụn̄ ẹtụhọde enye. Kpa ye oro, Jesus okosụk anam n̄kpọ sụn̄sụn̄ sia enye ama “ayak idemesie ọnọ enye emi ekpede edinen ikpe.” (1 Pet. 2:23) Jesus ama ọdiọn̄ọ ke Ete imọ emi odude ke heaven ayan̄wam imọ iyọ, ke enye oyonyụn̄ ọnọ mbon emi mînamke n̄kpọ ọfọn ye imọ ufen ini ama ekem.

Edieke ẹnamde n̄kpọ ye nnyịn nte mîfọnke ndien nnyịn idomo ndinen̄ede n̄kpọ oro ke iyatesịt, imekeme ndinam n̄kpọ mbe nde inyụn̄ inam mfịna oro ọdiọk akan se ekedide. Oro anam N̄wed Abasi eti nnyịn ke ‘iyatesịt owo idaha edinen ido Abasi idi.’ (Jas. 1:20) Ọkpọkọm imenyene eti ntak ndiyat esịt, sia nnyịn mîfọnke ima, imekeme ndikedue nnam se nnyịn mîkpanamke.

Sista Cathy ke Germany ekesidọhọ ete: ‘Mûn̄wanake unọ idemfo, idụhe eke edin̄wanade inọ fi.’ Edi enye ama okpụhọde utọ ekikere oro ke enye ama ekekpep ndibuọt idem ke Jehovah. Enye ọdọhọ ete: “Ufọn idụhe ndin̄wana nnọ idemmi aba. Nnam n̄kpọ ifụre ifụre sia mmọdiọn̄ọ ke Jehovah eyetre kpukpru ndiọi n̄kpọ ke ererimbot emi.” Ekpedi ẹfịk fi akanam, afo ndibuọt idem ke Abasi nte Jesus  ọkọbuọtde ayan̄wam fi aka iso enyene ifụre ifụre ido.

Jesus ama owụt ke edieke iyomde ndikop inemesịt, ke ana inyene ifụre ifụre ido. Enye ọkọdọhọ ke “mmọ oro ẹnyenede ifụre ifụre ido ẹkop inemesịt.” (Matt. 5:5) Se nte ndinyene ifụre ifụre ido edin̄wamde nnyịn ke n̄kpọ ita emi.

Ifụre ifụre ido isiyakke mfịna okpon ke ndọ. Brọda Robert emi otode Australia ọdọhọ ete: “Mma nsitịn̄ ediwak ndiọi ikọ emi mîkotoho mi esịt ye n̄wan mi. Edi afo ama ayat esịt osion̄o ndiọi ikọ ke inua, udûkemeke ndimụm ndọn̄ aba. Ama afịna mi etieti ndikụt nte mme ikọ oro ẹkeyatde enye.”

Kpukpru nnyịn imesidue se itịn̄de ediwak ini, ikọ emi itịn̄de ikereke onyụn̄ ekeme ndisịn mfịna ke ndọ nnyịn. (Jas. 3:2) Ke ini utọ n̄kpọ oro etịbede, ifụre ifụre ido ayan̄wam nnyịn inam n̄kpọ sụn̄sụn̄ inyụn̄ ikpeme se itịn̄de.—N̄ke 17:27.

Robert ama esịn idem anam n̄kpọ man etie sụn̄sụn̄ esinyụn̄ afara ke idem. Nso ufọn ke oro anam ọnọ enye? Enye ọdọhọ ete: “Idahaemi mfan̄a okpodu, mmesidomo ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄, ntịn̄ ikọ ifụre ifụre, nnyụn̄ nyakke esịt ayat mi. Ami ye n̄wan mi imenen̄ede ikpere ikan akpa.”

Ifụre ifụre ido isiyakke iwak ndinyene mfịna ye owo. Mbon emi ẹsisọpde iyatesịt isinyeneke ediwak ufan. Edi edieke inyenede ifụre ifụre ido, iyaka iso idu ke emem ye mbon en̄wen. (Eph. 4:2, 3) Cathy emi iketịn̄de iban̄a ọdọhọ ete: “Ifụre ifụre ido an̄wam mi ntie mbre mbre ye kpukpru owo emi nsobode, kpa ye emi ndusụk owo ẹsọn̄de itie.”

Ifụre ifụre ido esinam esịt ana owo sụn̄. Bible owụt ke “ọniọn̄ eke otode enyọn̄” asan̄a n̄kpọ ye ifụre ifụre ido ye emem. (Jas. 3:13, 17) Owo emi etiede ifụre ifụre esinyene “sụn̄sụn̄ esịt.” (N̄ke 14:30) Brọda Martin emi ama eketịme etieti ndinyene ifụre ifụre ido ọdọhọ ete: “Idahaemi nsiyịreke aba nte ẹnam n̄kpọ nte nyomde, nnyụn̄ nnamke n̄kpọ ekọn̄ ekọn̄ aba. Esịt enen̄ede ana mi sụn̄, mmonyụn̄ n̄kop inemesịt etieti.”

Ekeme ndidi se inen̄ede isịn ukeme man inyene ifụre ifụre ido. Brọda kiet ọdọhọ ete: “Ntịn̄ akpanikọ, tutu esịm mfịn emi, enyene ndusụk ini emi esịt esiyatde mi nte ọmọn̄ obụbede ikan̄, edi udûkwe mi ke iso.” Edi Jehovah emi ọdọhọde yak itie ifụre ifụre ayan̄wam nnyịn nte isụk itịmede ndinyene edu emi. (Isa. 41:10; 1 Tim. 6:11) Enye ekeme ‘ndikụre ukpep nnyịn,’ onyụn̄ ekeme ‘ndinam nnyịn ikop idem.’ (1 Pet. 5:10) Nte ini akade, imekeme ndiwụt ke imenyene “ifụre ifụre ido ye mfọnido Christ” ukem nte apostle Paul ekenyenede.—2 Cor. 10:1.