1-2. Nso mfịna ke ediwak nditọete nnyịn ẹnyene?

APOSTLE PAUL ama ọdọhọ Timothy esịn ofụri ukeme esie ọkwọrọ ikọ. Ikọ esie oro ebehe kpukpru mme Christian mfịn. (2 Tim. 4:5) Kpukpru nnyịn imesidomo ndinam item Paul oro, edi isimemke ndusụk ini. Ediwak nditọete nnyịn mîkpenyeneke uko, ikpekemeke ndikwọrọ ikọ. (2 Tim. 4:2) Kere nte n̄kpọ etiede ye nditọete nnyịn ke mme idụt emi owo mîyakke inen̄ede inyene ifụre inam n̄kpọ Abasi, m̀mê emi ẹkam ẹkpande utom nnyịn. Ndikwọrọ ikọ ke utọ idụt oro edi edue-ukot-akpa-itọn̄!

² Ikọt Jehovah ẹnyene ediwak mfịna emi ẹkemede ndinam idem emem mmọ. Ediwak mmọ ẹsinam utom ediwak hour man mmọ ye ubon mmọ ẹsụk ẹnyene se ẹdiade, se ẹsịnede, ye itie udakibuot. Ọdọn̄ mmọ ndikpenen̄ede nsịn idem n̄kwọrọ ikọ. Edi mmọ ẹma ẹnam utom ọtọn̄ọde ke Monday, etisịm utịturua, akak mmọ tutu inyeneke aba ibifịk ndikwọrọ ikọ nte ẹkpemade. Usọn̄ ye udọn̄ọ emi mîmaha ndikụre anam ndusụk owo ẹkwọrọ ikọ ata ekpri ekpri; akam ekeme ndidi mme n̄kpọ emi iyakke mmọ ẹkpọn̄ ufọk aba. Mfịna emi mbon en̄wen ẹnyenede edi ke esisụk etie mmọ ke idem nte mmọ iwọrọke n̄kpọ. Mary * emi odụn̄de ke Middle East ọdọhọ ete: “Esịt ama ọtọn̄ọ ndidọhọ mi ke n̄wọrọke n̄kpọ, mmesitịme tutu ndisio idiọk ekikere oro mfep ke esịt tutu ibuot oyon̄ mi. Utịt utịt, nsinyeneke aba ibifịk ndikwọrọ ikọ. Amana do, esịt ọyọtọn̄ọ ndimia mi ufen.”

3. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

³ Inamke n̄kpọ m̀mê nso utọ mfịna ke inyene, Jehovah ọyọnọ nnyịn odudu ika iso inam n̄kpọ esie nte ukeme nnyịn ayakde. Mbemiso inemede nte Jehovah ekemede ndin̄wam nnyịn, yak ise kan̄a nte enye ọkọnọde Paul ye Timothy odudu  ẹka iso ẹkwọrọ ikọ kpa ye mme mfịna emi mmọ ẹkenyenede.

4. Nso mfịna ke Paul ekenyene?

⁴ Paul ama enyene ediwak mfịna. Mme asua ẹma ẹmia enye, ẹtọn̄ọ enye ke itiat, ẹnyụn̄ ẹsịn enye ke ufọk-n̄kpọkọbi. Enye ama enen̄ede oyom un̄wam Jehovah ke mme ini ntre. (2 Cor. 11:23-25) Paul ama osio etịn̄ ete ke ndusụk ini akana itịme etieti man idem idimem imọ. (Rome 7:18, 19, 24) Enye ama onyụn̄ enyene udọn̄ọ emi eketiede nte “n̄kukịm ke obụkidem” esie, enye ama onyụn̄ enen̄ede oyom Abasi osio enye udọn̄ọ emi efep ke idem.—2 Cor. 12:7, 8.

5. Siak mme n̄kpọ emi Paul akanamde kpa ye mme mfịna emi enye ekenyenede.

⁵ Jehovah ama ọnọ Paul odudu aka iso anam n̄kpọ esie kpa ye kpukpru mfịna emi enye ekenyenede. Se mme n̄kpọ emi Paul akanamde mi. Ini ẹkekọbide enye ke ufọk ke Rome, enye ama esịn idem ọkwọrọ ikọ ọnọ ikpọ owo mme Jew, etie nte ama akam ọkwọrọ ọnọ ikpọ owo ukara n̄ko. (Utom 28:17; Phil. 4:21,22) Enye ama ọkwọrọ ikọ n̄ko ọnọ ediwak Mbon Ukpeme Edidem, ye kpukpru mbon emi ẹkedide ẹdise enye. (Utom 28:30, 31; Phil. 1:13) Kpa ke ukem ini oro, Abasi ama ọnọ enye spirit esie ewet nsio nsio leta. Mme leta oro ke ẹnyenyene ufọn ẹnọ ata mme Christian mfịn emi. N̄kpọ efen edi ke nte Paul akakade iso esịn idem ọkwọrọ ikọ ama ọsọn̄ọ nditọete ke Rome idem onyụn̄ anam mmọ “ẹdọdiọn̄ ẹtịn̄ ikọ Abasi uko uko, ifeheke ndịk.” (Phil. 1:14) Kpa ye edide ndusụk ini Paul ikekemeke ndinam kpukpru se enye akpamade ndinam, enye ama anam se enye ekekemede, ndien oro “ama akabade anam eti mbụk asuana utu ke ndibọbiọn̄ọ enye.”—Phil. 1:12.

6. Udiana Corinth 12:9, 10 owụt ke nso ikan̄wam Paul aka iso anam n̄kpọ Abasi?

⁶ Paul ama ọdiọn̄ọ ke odudu Jehovah ke imọ ida inam kpukpru se inamde oro inọ enye, ke idịghe odudu imọ. Oro akanam enye ewet ke “ẹnam odudu [Abasi] ọfọn ama ke mmemidem.” (Kot 2 Corinth 12:9, 10.) Jehovah ama ada edisana spirit Esie ọnọ Paul odudu anam utom esie ama kpa ye emi ẹkekọbọde enye, ẹsịnde enye ke ufọk-n̄kpọkọbi, enye onyụn̄ enyenede mme mfịna eken.

7. Nso mfịna ke Timothy ekenyene, emi akpakanamde ọsọn̄ enye ndinam utom esie ọyọhọ ọyọhọ?

 ⁷ Timothy ufan Paul okonyụn̄ ada odudu Abasi anam utom esie. Enye ama esitiene Paul aka isan̄ isụn̄utom ke mme ebiet emi oyomde usụn̄. Paul ama esinyụn̄ ọdọn̄ enye ọkọsọn̄ọ mme esop idem. (1 Cor. 4:17) Etie nte Timothy ama ekere ke imọ idotke ndinam utom oro. Ekeme ndidi oro akanam Paul ọdọhọ enye: “Kûyak baba owo kiet ese fi ke usụhọde ke ntak emi afo edide uyen.” (1 Tim. 4:12) N̄kpọ efen edi ke kpa ke ukem ini oro, Timothy ama ọdọn̄ọ “uyịre uyịre udọn̄ọ” emi eketiede nte n̄kukịm ke obụkidem esie. (1 Tim. 5:23) Edi Timothy ama ọdiọn̄ọ ke okopodudu edisana spirit Jehovah ọyọnọ imọ odudu ikwọrọ ikọ inyụn̄ in̄wam nditọete imọ.—2 Tim. 1:7.

8. Didie ke Jehovah esinọ ikọt esie odudu mfịn?

⁸ Mfịn, Jehovah esinọ ikọt esie “odudu eke ebede ukeme owo” man mmọ ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ esie. (2 Cor. 4:7) Ẹyak ineme n̄kpọ inan̄ emi Jehovah esidade anam oro. Mme n̄kpọ oro ẹdi akam, Bible, nditọete nnyịn, ye ukwọrọikọ.

9. Didie ke akam ekeme ndin̄wam nnyịn?

⁹ Abasi esida akam ọsọn̄ọ nnyịn idem. Ke Ephesus 6:18, Paul ọkọdọhọ yak isibọn̄ akam inọ Abasi “kpukpru ini.” Ima inam ntre, Jehovah ọyọnọ nnyịn odudu. Jehovah ama ọnọ Jonnie emi odụn̄de ke Bolivia utọ odudu oro ini mfịna okotode iso ye edem esịm enye. Ekedi ete ye eka Jonnie ẹdọn̄ọ, n̄wan esie onyụn̄ ọdọn̄ọ kpa ke ukem ini oro. Ikedịghe n̄kpri udọn̄ọ-o. Ikememke inọ Jonnie ndise mban̄a kpukpru mmọ. Ekem ko eka esie ama akpa, ama onyụn̄ ebịghi mbemiso idem ọsọn̄de n̄wan esie ye ete esie. Jonnie etịn̄ se ikan̄wamde enye ini oro ete: “Ini kpukpru mfịna oro ẹkefịkde mi do, se ikesin̄wamde mi ekedi ndibọn̄ akam ntịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ Jehovah.” Jehovah ama ọnọ enye odudu ọyọ. Ebiowo kiet ke Bolivia, emi ekerede Ronald ama okop ke eka esie enyene kansa. Ọfiọn̄ kiet ekebe, eka esie ama akpa. Nso ikan̄wam enye ọyọ? Enye ọdọhọ ete: “Mma mbọn̄ akam nnọ Jehovah, mmesitịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ enye. Mmọdiọn̄ọ ke nte etiede mi ke idem an̄wan̄a enye akan owo efen ekededi; akam an̄wan̄a enye akan mi enyene-idem.” Ndusụk ini, ekeme nditie nte se iwọrọde nnyịn akan nnyịn ibifịk, mîdịghe nnyịn idiọn̄ọke se ikpọbọn̄de akam idọhọ Jehovah anam ọnọ nnyịn. Edi Jehovah ọdọhọ yak isụk ibọn̄ akam inọ imọ ọkpọkọm ọsọsọn̄ nnyịn nditịn̄ nte etiede nnyịn ke idem.—Rome 8:26, 27.

10. Mme Hebrew 4:12 owụt ke nso inam ọfọn ikot Bible inyụn̄ itie ikere se ikotde?

¹⁰ Abasi esida Bible ọsọn̄ọ nnyịn idem. Paul ama esikot N̄wed Abasi man ọbọ ndọn̄esịt onyụn̄ okop odudu. Ọfọn nnyịn n̄ko inam ntre. (Rome 15:4) Ima ikot Ikọ Abasi inyụn̄ itie ikere se ikotde, Jehovah ekeme ndida spirit esie nnam nnyịn ikụt nte se ikotde oro ekemede ndin̄wam nnyịn. (Kot Mme Hebrew 4:12.) Ronald emi iketịn̄de iban̄a ke ikpehe 9 ọdọhọ ete: “Enem mi nte n̄kanamde emehe mi ndisikot Bible kpukpru okoneyo. Mmesinen̄ede ntie n̄kere mban̄a nti edu Jehovah ye nte enye ekesede aban̄a ikọt esie. Se in̄wamde mi mfiak nnyene odudu edi oro.”

11. Didie ke Bible akan̄wam sista kiet?

¹¹ Ima itie ikere se ikotde ke Ikọ Abasi, iyọdiọn̄ọ nnennen nte ikpadade mfịna nnyịn. Se mi nte Bible akan̄wamde sista kiet emi ebe esie akakpade. Ebiowo kiet  ama ọdọhọ enye ke enye okpokot n̄wed Job, ke enye ekeme ndikụt mme n̄kpọ emi ẹdin̄wamde enye. Nte enye okokotde mbụk oro, enye ama ọsọsọp ayat esịt ye Job nte Job ekekerede n̄kpọ ntre. Ke ekikere esie, enye ama ọdọhọ ete: “Job, kûsụk ukere mfịna fo, mfịna fo!” Edi ekem enye ama edịghe okụt ke nte imọ inamde n̄kpọ onyụn̄ ebiet se Job akanamde. Emi ama an̄wam enye okpụhọde nte enye esikerede n̄kpọ, onyụn̄ an̄wam enye ọyọ n̄kpa ebe esie oro.

12. Didie ke Jehovah esida nditọete ọsọn̄ọ nnyịn idem?

¹² Abasi esida nditọete nnyịn ọsọn̄ọ nnyịn idem. N̄kpọ efen emi Jehovah esidade ọsọn̄ọ nnyịn idem edi nditọete nnyịn. Apostle Paul ama ọdọhọ ke ọdọn̄ imọ nte ikpodude ye nditọete imọ man isọn̄ọ kiet eken idem. (Rome 1:11, 12) Esinem Mary emi iketịn̄de iban̄a ke ikpehe iba ndidu ye nditọete. Enye ọdọhọ ete: “Jehovah esida nditọete emi mîkam idiọn̄ọke-diọn̄ọ se iwọrọde mi an̄wam mi. Mmọ ẹsitịn̄ ikọ mîdịghe ẹnọ mi kad emi ọsọn̄ọde mi idem, enye onyụn̄ edi nnennen se n̄koyomde. N̄kpọ efen emi an̄wamde mi edi ndineme mfịna mi ye nditọete iban emi ẹma ẹkenyene ukem mfịna oro nnyụn̄ n̄kop se ikan̄wamde mmọ. Mbiowo ẹsinyụn̄ ẹnam mi n̄kụt ke nditọete ẹma mi.”

13. Didie ke ikpọsọn̄ọ nditọete idem ima ika mbono esop?

¹³ Mbono esop edi ata eti itie kiet emi ikemede ndisọn̄ọ nditọete nnyịn idem. Ama odụk mbono esop, domo ukeme dọhọ nditọete fo ke imama mmọ, ke imonyụn̄ ima se mmọ ẹnamde. Oro ọyọsọn̄ọ mmọ idem. Ke uwụtn̄kpọ, usen kiet mbemiso mbono esop ọtọn̄ọde, ebiowo kiet emi ekerede Peter ama ọdọhọ sista kiet emi ebe mîdịghe Ntiense Jehovah ete: “Udiọn̄ọke nte esinemde mi mma n̄kụt fi ke mbono esop. Emesisịne nditọ fo mbitiokiet ọfọn̄ ọfọn, atan̄ mmọ edi mbono esop, onyụn̄ etịm mmọ idem ndibọrọ mbụme.” Ikọ oro ama enem sista oro, mmọn̄eyet ama onyụn̄ ọkọhọ enye ke enyịn ini enye ọdọhọde brọda oro ete: “Utọ usen mfịn emi ke ikọ fo oro enen̄ede an̄wam mi.”

14. Didie ke ukwọrọikọ esin̄wam nnyịn?

¹⁴ Abasi esida ukwọrọikọ ọsọn̄ọ nnyịn idem. Ima ikwọrọ ikọ inọ mme owo, esịt esinem nnyịn, edide mme owo ẹda se ikwọrọde m̀mê idaha. (N̄ke 11:25) Sista Stacy ama okụt nte ukwọrọikọ ekemede ndisọn̄ọ owo idem. Ini ẹkesiode owo mmọ ke esop, enye ama ofụhọ etieti, ndien ekedi etie etie enye obụp idemesie, ‘Nso ke n̄kpakananam man utọ n̄kpọ oro iditịbe?’ Enye-oro enye-oro ke enye ekesikere. Nso ikanam esịt afiak enem enye? Ukwọrọikọ! Nte enye esịnde idem ọkwọrọ ikọ, enye ama ọtọn̄ọ ndinen̄ede n̄kere mban̄a nte enye akpan̄wamde mme owo ke efakutom mmọ. Enye ọdọhọ ete: “Ini n̄kpọ oro eketịbede, Jehovah ama anam n̄kụt owo n̄kpep Bible. Owo oro ikonyụn̄ ibiatke ini ndinam se enye ekekpepde. N̄kpọ oro ama ọdọn̄ mi esịt tutu. Ukwọrọikọ edi n̄kpọ emi an̄wamde mi akan.”

15. Se Mary etịn̄de ekpep fi nso?

¹⁵ Nte n̄kpọ etiede ye ndusụk owo ekeme ndinam mmọ ẹkere ke mmimọ idikemeke ndinen̄ede nsịn idem n̄kwọrọ ikọ. Ekpetie fi ntre, ti ke Jehovah ama se anamde ke ofụri ukeme fo. Mary emi iketịn̄de iban̄a do ekekere ke imọ inyeneke ufọn ndomokiet ini enye ọkọwọrọde aka esop emi ẹsemde usem efen. Enye ọdọhọ ete: “Nsonso oro, n̄kukụre se n̄kesinamde ekedi ndibọrọ n̄kpri n̄kpri mbụme nnyụn̄  n̄kot Bible ke mbono esop, m̀mê ndinọ owo tract ima ika ukwọrọikọ.” Emi ama anam enye ekere ke imọ ikemeke ndin̄wam mme owo nte mbon emi ẹsemde usem oro ọfọn ẹsin̄wamde. Edi enye ama editre ndida idemesie ntre. Enye ama edikụt ke Jehovah osụk ekeme ndida enye nnam n̄kpọ kpa ye oro enye mîsemke usem oro ọdọnọ. Enye ọdọhọ ete: “Se Bible ekpepde isọn̄ke ndin̄wan̄a owo, onyụn̄ ekeme ndinam mme owo ẹkpụhọde man Abasi anyan̄a mmọ.”

16. Nso ikeme ndin̄wam mbon emi ọdọn̄de mmọ ndikwọrọ ikọ, edi emi mîkemeke ndiwọrọ ke ufọk?

¹⁶ Jehovah ọdiọn̄ọ ke ọdọn̄ ndusụk nnyịn ndikpọkwọrọ ikọ, edi mfịna edi ke nnyịn ikemeke ndiwọrọ ke ufọk. Esinyụn̄ enem enye ndikụt nte ọdọn̄de nnyịn ntre. Enye ekeme ndinam ikụt ufan̄ ikwọrọ ikọ inọ mme dọkta, nurse, m̀mê mbon emi ẹsede nnyịn enyịn. Ikpemen se inamde idahaemi idomo ye se ikesinamde ke ini edem, idem ekeme ndimem nnyịn. Edi ikpokụt nsio nsio usụn̄ emi Jehovah an̄wamde nnyịn idahaemi, oro ayan̄wam nnyịn iyọ se ededi emi ọwọrọde nnyịn ye idatesịt.

17. Ecclesiastes 11:6 owụt ke nso ikpanam ika iso ikwọrọ ikọ ekpededi etie nte owo ndomokiet idaha se ikwọrọde?

¹⁷ Nnyịn idiọn̄ọke m̀mê anie ke otu mbon emi ikwọrọde ikọ inọ ke ikọ Abasi edidụk esịt yak ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ Abasi. (Kot Ecclesiastes 11:6.) Kop uwụtn̄kpọ Sista Barbara emi ama ekebe isua 80. Enye esiwak ndikot mme owo ke fon n̄kwọrọ ikọ nnọ mîdịghe ewet leta ada ọkwọrọ. Ke leta kiet emi enye ekewetde, enye ama esịn Enyọn̄-Ukpeme March 1, 2014. Ibuotikọ kiet ke Enyọn̄-Ukpeme oro ọkọdọhọ “Se Abasi Anamde Ọnọ Fi.” Enye ama ọnọ leta oro ẹsọk ebe ye n̄wan kiet, edi enye ikọdiọn̄ọke ke mmọ ẹkesidi Mme Ntiense Jehovah akpa akpa. Mmọ ẹma ẹkot magazine oro ediwak ini. Ebe oro akada nte ke Jehovah etịn̄ ikọ ye imọ nnennen nnennen. Mmọ ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ ndidụk mbono esop, ekem ko ẹfiak ẹdi Ntiense Jehovah ke ama ekebe isua 27 tọn̄ọ mmọ ẹketre. Kere nte esịt ekenemde Barbara ndikụt eti n̄kpọ emi leta kiet akanamde!

18. Nso ke ana inam man Abasi ọnọ nnyịn odudu?

¹⁸ Jehovah esida nsio nsio n̄kpọ ọsọn̄ọ nnyịn idem, utọ nte akam, Bible, nditọete nnyịn, ye ukwọrọikọ. Ima ida mme n̄kpọ emi inam n̄kpọ nte enye oyomde, oro oyowụt enye ke imenịm ke enye ekeme ndin̄wam nnyịn, ke onyụn̄ ọdọn̄ enye ndin̄wam nnyịn. Ẹyak ibuọt idem ye Ete nnyịn eke heaven kpukpru ini sia esinenem enye “[ndiwụt] odudu esie ke ufọn mbon oro ẹnamde n̄kpọ ẹnọ enye ke ofụri esịt.”—2 Chron. 16:9.