1. Nso isọn̄ ediwak nnyịn ndinam?

 NDI akanam emebiere se edinamde, edi etịme etịme mbemiso ekemede ndinam? b Ekpedi ntre, idịghe afo ikpọn̄ ke edi. Kop ndusụk mi. Philip okoyom ndisibọn̄ akam n̄kan nte enye ekesibọn̄de, okonyụn̄ oyom akam esie enen̄ede enem Jehovah. Edi ini ekedi ekọn̄. Erika okoyom ndisibabak n̄ka mbono an̄wautom. Edi kpa ye ofụri se enye eketịmede, iwakke ini emi enye mîkesikaha ke idiọk ini. Tomáš ama odomo ndikot Bible mma ediwak ini. Enye ọdọhọ ete: “Ndikot Bible ikesinemke mi. Mma ndomo ikata, edi ekesisụk edi mma nsịm Leviticus ntre do.”

2. Ekpedi enyene se ikebierede ndinam emi nnyịn mîkemeke ndinam kan̄a, ntak emi nnyịn mîkpayakke idem emem nnyịn?

² Ekpedi enyene se ekebierede ndinam emi mûkemeke ndinam kan̄a, kûyak idem emem fi. Idem n̄kpri n̄kpri n̄kpọ emi ibierede ndinam ẹsida ini, esinyụn̄ oyom owo etịme ọkpọsọn̄. Nte osụk oyomde ndisịn idem nnam se ekekeme man okụt ibuot owụt ke omoyom ndika iso ndi ufan Jehovah, ke omonyụn̄ oyom ndinam ofụri se ekemede nnọ enye. Enem Jehovah ndikụt kpukpru oro. Edi enye iyomke anam se ikponde ikan fi. (Ps. 103:14; Mic. 6:8) Ntre ọfọn etịm ekere nte n̄kpọ etiede ye afo, onyụn̄ emek se mîdikakke fi. Ama ebiere se edinamde, akpanam nso man okụt ibuot? Imọn̄ ineme ndusụk se idin̄wamde fi.

3. Ntak emi ọfọnde enen̄ede ọdọn̄ fi ndinam se ekebierede?

³ Akpan n̄kpọ kiet emi edin̄wamde fi anam se ekebierede edi n̄kpọ oro ndidọn̄ fi. Ama enen̄ede ọdọn̄ fi, eyetịme man okụt ibuot. Imekeme ndimen nte n̄kpọ ọdọn̄de nnyịn ndomo ye ofụm emi esiberide ubom afara. Ofụm akpaka iso eberi afara oro, awatubom oro eyesịm ebiet emi enye oyomde ndika. Ofụm ọkpọsọn̄, enye ekeme ndibak nsịm n̄kan nte enye ekekerede. Ukem ntre, se ibierede ndinam ekpenen̄ede ọdọn̄ nnyịn, edisọsọn̄ n̄kpọ ndikpan nnyịn ndikụt ibuot. Brọda David emi odụn̄de ke El Salvador ọdọhọ ete: “Se ebierede ndinam ama ọdọn̄ fi, eyenen̄ede esịn idem anam n̄kpọ man okụt ibuot. Udûyakke n̄kpọ ndomokiet akpan fi.” Ntre, nso ke ekeme ndinam man se ebierede ndinam enenen̄ede ọdọn̄ fi?

4. Nso ke ikeme ndibọn̄ akam mban̄a? (Philippi 2:13) (Se ndise n̄ko.)

⁴ Bọn̄ akam dọhọ Abasi anam enen̄ede ọdọn̄ fi. Jehovah ekeme ndida spirit esie nnam ọdọn̄ fi ndinam se ekebierede nnyụn̄ n̄kụt ibuot. (Kot Philippi 2:13.) Ndusụk ini, isibiere se iyomde ndinam sia se ikpanamde inam edi oro. Idiọkke-o, edi ekeme ndinam inen̄ekede idọn̄ nnyịn ndinam n̄kpọ oro. Se ikọwọrọde Sista Norina ke Uganda edi oro. Enye ama ebiere ndinyene owo emi enye edisikpepde Bible, edi ikọdọn̄ke enye ndika n̄koyom sia enye ekekere ke imọ idiọn̄ọke ndikpep owo Bible. Nso ikan̄wam enye? Enye ọdọhọ ete: “Mma ntọn̄ọ ndidọhọ Jehovah kpukpru usen yak enye anam enen̄ede ọdọn̄ mi ndikoyom owo emi ndisikpepde Bible. Edi n̄kawan̄ke ubọk ntie. Mma nsịn idem nnam n̄kpọ man nnen̄ede ndiọn̄ọ ndikpep owo Ikọ Abasi. Ọfiọn̄ ifan̄ ekebe, mma n̄kụt ke enen̄ede ọdọn̄ mi ndikoyom. Kpa isua oro, mma nnyene owo iba emi nsikpepde Ikọ Abasi.”

5. Nso ke ikeme nditie n̄kere emi edinamde etetịm ọdọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede?

⁵ Tie kere se Jehovah anamde ọnọ fi. (Ps. 143:5) Apostle Paul ama esitie ekere mfọn emi Jehovah ọkọfọnde enye, emi enye mîkodotke. Oro ama anam ọdọn̄ enye ndisịn idem nnam n̄kpọ Jehovah. (1 Cor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Ukem ntre, adan̄a nte etiede ekere se Jehovah anamde ọnọ fi, ntre ke editetịm idọn̄ fi ndinam se ekebierede. (Ps. 116:12) Kop se ikan̄wamde sista kiet ke Honduras emi ekebierede ndidi asiakusụn̄ ofụri ini. Enye ọdọhọ ete: “Mma nsitie n̄kere adan̄a nte Jehovah amade mi. Jehovah ekemen mi edisịn ke otu ikọt esie. Enye esise aban̄a mi onyụn̄ ekpeme mi. Nditie n̄kere kpukpru oro ama anam ntetịm mma enye onyụn̄ anam enen̄ede ọdọn̄ mi ndinam se n̄kebierede.”

6. Nso efen ikeme ndinam enen̄ede ọdọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede ndinam?

⁶ Nen̄ede kere ban̄a mme ufọn emi edidiade edieke ekemede ndinam se ekebierede. Kop se ikan̄wamde Erika emi ima iketetịn̄ iban̄a yak esibak aka mbono an̄wautom. Enye ọdọhọ ete: “Mma ndikụt ke se isitakde mi  sia mmensibakke mbono an̄wautom ikedịghe ekpri. N̄kpabak n̄ka, nyekeme ndikọm nditọete, nnyịn inyụn̄ isat n̄kpri nneme ineme. Nyonyụn̄ n̄kop mme n̄kpọ emi n̄kemede ndinam yak ukwọrọikọ enem mi, yak n̄keme ndinen̄ede n̄kwọrọ ikọ nnyụn̄ n̄kpep owo Ikọ Abasi.” Erika ama enen̄ede ekere aban̄a ufọn emi enye edidiade, enye ama onyụn̄ ekeme ndisibak n̄ka mbono an̄wautom. Nso ufọn ke ekpenen̄ede ekere aban̄a? Ekpedi ebiere ndikot Bible m̀mê ndibọn̄ akam n̄kan akpa, kere nte oro edin̄wamde fi etetịm ekpere Jehovah. (Ps. 145:18, 19) Ekpedi ebiere ndinyene edu kiet emi akpanade Christian enyene, nen̄ede kere nte edu oro edin̄wamde fi enen̄ede ekpere mbon en̄wen. (Col. 3:14) Wet kpukpru se inamde oyom ndinam se ekebierede. Anam anam, kese se ekewetde oro. Tomáš emi ima iketetịn̄ iban̄a ọdọhọ ete: “N̄kpenyene ediwak ntak ndinam se n̄kebierede ndinam, mmesitịme etieti man n̄kụt ibuot.”

7. Nso ikan̄wam Julio ye n̄wan esie ẹnam se mmọ ẹkebierede?

⁷ Siwak ndidu ye mbon emi ẹdinamde se ekebierede ndinam etetịm ọdọn̄ fi. (N̄ke 13:20) Julio ye n̄wan esie ẹma ẹbiere ndika n̄kodu ke ebiet emi ẹyomde-yom mme ọkwọrọikọ. Julio etịn̄ se ikan̄wamde mmọ ete: “Mme ufan emi ikemekde ẹkedi mbon emi ẹkemade se ikebierede, ima isinyụn̄ ineme n̄kpọ oro ye mmọ. Ediwak mmọ ẹma ẹbebiere ndinam ukem n̄kpọ oro ẹnyụn̄ ẹkụt ibuot, ntre mmọ ẹma ẹsinọ nnyịn nti item. Mmọ ẹma ẹsibụp nnyịn adan̄a nte ikụtde ibuot iketre, idem okponyụn̄ oyom ndimem nnyịn, mmọ ẹma ẹsisọn̄ọ nnyịn idem.”

8. Ikpebet yak edi tutu ọdọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede ndinam mbemiso inamde, nso ikeme nditịbe? (Se ndise n̄ko.)

⁸ Enyene ndusụk usen emi n̄kpọ mîsidọn̄ke nnyịn ndinam. Enye oro idịghe esen n̄kpọ, inyụn̄ idụhe eke mîtịbeke inọ akanam. Ndi oro ọwọrọ ke nnyịn idikemeke ndikụt ibuot? Iwọrọke. Se uwụtn̄kpọ mi: Ofụm ekeme ndinyene odudu mberi ubom afara nsịm ebiet emi enye akade. Edi ofụm ekeme ndisọn̄ ubọk ndusụk usen, ndusụk usen isọn̄ke, ndusụk usen iwọrọke-wọrọ. Ndi oro ọwọrọ ke awatubom ayabak ada do? Ihih-o. Ndusụk ubom afara ẹsinyene engine, ndusụk ẹnyene uden̄. Awatubom ekeme ndida uden̄ m̀mê engine n̄wat nsịm ebiet emi enye akade. Imekeme ndimen nte ọdọn̄de nnyịn ndinam n̄kpọ ndomo ye ofụm. Ndusụk usen, ekeme ndinen̄ede ndọn̄ nnyịn ndinam n̄kpọ, ndusụk usen inen̄ekede idọn̄, ndusụk usen idọn̄ke-dọn̄. Edi edieke ibetde yak ọdọn̄ nnyịn kan̄a, imekeme ndibet tutu n̄kpọn̄ adat mboro. Ukem nte awatubom esiyomde usụn̄ en̄wen esịm ebiet emi enye akade, imekeme ndisụk nnam se ikebierede idem ke ini mîdọn̄ke nnyịn. Ekeme ndiyom itụnọ idem nnyịn ndusụk ini. Edieke itụnọde, nnyịn ke esịt edinem. Imọn̄ ineme nte ikemede ndinam oro, edi yak ibem iso ineme mbụme kiet emi ẹkemede ndibụp.

9. Ndi ọdiọk ndisụk ndomo ndinam se ikebierede idem ke ini mîdọn̄ke nnyịn? Ntak ọbọrọde ntre?

 ⁹ Jehovah oyom ikop inem n̄kpọ emi inamde inọ enye, inyụn̄ iyomke ndinyenyịk nnyịn inam n̄kpọ esie. (Ps. 100:2; 2 Cor. 9:7) Edi ekpedi idọn̄ke nnyịn ndinam se ikebierede, ndi ufọn osụk odu ndidomo ndinam? Kop uwụtn̄kpọ apostle Paul mi. Enye ọkọdọhọ ete: “Ntọn̄ọ idem mi ita, nnam enye odụk ufụn.” (1 Cor. 9:25-27) Idem ke ini mîkọdọn̄ke Paul ndinam se enye ọkọdiọn̄ọde ke enen, Paul ama ọdọhọ idemesie ke ana imọ isụk inam. Ndi Jehovah ama ama se Paul akanamde ọnọ enye? Ama ama! Ama onyụn̄ ọdiọn̄ enye ke ofụri se enye ekesịnde idem anam.​—2 Tim. 4:7, 8.

10. Ikpodomo ndinam se ikebierede idem ke ini mîdọn̄ke nnyịn, nso ufọn ke ididia?

¹⁰ Esinem Jehovah n̄ko ndikụt isịnde idem inam se ikebierede ndinam idem ke ini mîdọn̄ke nnyịn. Ntak edi ke enye ọdiọn̄ọ ke idịghe kpukpru ini ke inam n̄kpọ oro ke ntak emi imade ndinam, edi ke inam ke ntak emi imade enye. Jehovah ọyọdiọn̄ nnyịn ke ukeme emi isịnde man inam n̄kpọ oro ukem nte enye ọkọdiọn̄de Paul. (Ps. 126:5) Ima inyụn̄ ikụt nte Jehovah ọdiọn̄de nnyịn, ekeme ndikam ntọn̄ọ ndidọn̄ nnyịn ndinam n̄kpọ oro. Sista Lucyna ke Poland ọdọhọ ete: “Isidọn̄ke mi ndika ukwọrọikọ ndusụk ini akpan akpan ke ini akakde mi ke idem. Edi nte esịt esinemde mi mma n̄keme ndika edi utịbe n̄kpọ kiet emi Abasi esinamde ọnọ mi.” Ẹyak ise se ikemede ndinam ke ini mîdọn̄ke nnyịn ndinam se ikebierede.

11. Didie ke Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn isinen̄ede imụm idem ikama?

¹¹ Bọn̄ akam dọhọ Jehovah an̄wam fi esimụm idem akama. Owo emi ekemede ndimụm idem n̄kama isikereke inyụn̄ inamke n̄kpọ ibe ubọk. Esiwak ndidọhọ owo omụm idem akama man idinam n̄kpọ emi mîfọnke. Edi oyom imụm idem ikama n̄ko man ikeme ndinam n̄kpọ emi edide eti n̄kpọ, akpan akpan ekpedi edi n̄kpọ emi ọsọn̄de nnyịn ndinam m̀mê emi mîdọn̄ke nnyịn ndinam. Ti ke ndimụm idem n̄kama m̀mê ndifara ke idem esịne ke otu mme edu emi spirit Abasi esinamde owo enyene. Ntre ben̄e Jehovah edisana spirit esie man an̄wam fi esinen̄ede omụm idem akama. (Luke 11:13; Gal. 5:22, 23) David emi ima iketetịn̄ iban̄a okoyom ndinen̄ede nnyene ini ntie ke idemesie n̄kpep Ikọ Abasi. Enye etịn̄ nte akam akan̄wamde enye ete: “Mma nsiben̄e Jehovah nte an̄wam mi mmụm idem n̄kama. Jehovah ama an̄wam mi, mma nnyụn̄ nnen̄ede nnyene ini emi ndidade n̄kpep Ikọ Abasi, nnyụn̄ nyakke n̄kpọ ndomokiet ada ini oro.”

12. Didie ke item Ecclesiastes 11:4 edin̄wam nnyịn inam se ikebierede?

¹² Kûbet yak n̄kpọ enen̄ede obono ama mbemiso anamde se ekebierede. Omokụt ererimbot emi idude mi, ekeme ndinam tutu amama, inyeneke ini emi n̄kpọ edinen̄erede ibono ima ke uwem nnyịn. Ikpebet utọ ini oro, etie nte nnyịn idikemeke ndinam se ikebierede tutu amama. (Kot Ecclesiastes 11:4.) Brọda Dayniel ọdọhọ ete: “Inyeneke ini emi n̄kpọ edinen̄erede ibono ima ke uwem owo. Ima inyene se iyomde ndinam, yak itọn̄ọ inikiet, ikûda ubiat ini.” Brọda Paul ke Uganda etịn̄ ntak efen emi nnyịn mîkpesịkke se iyomde ndinam inịm. Enye ọdọhọ ete: “Edieke itọn̄ọde ndinam se ikebierede ndinam idem ke ini mîmemke ye nnyịn, Jehovah oyokụt se adade ọdiọn̄ nnyịn.”​—Mal. 3:10.

13. Nso idi ufọn editọn̄ọ n̄kpọ n̄kpri n̄kpri?

¹³ Tọn̄ọ n̄kpri n̄kpri. Edieke se ikebierede ndinam ọsọn̄de akaha, ekeme ndidi ididọn̄ke nnyịn ndinam. Ekpedi se iwọrọde fi edi oro, ndi emekeme ndibahade se oyomde ndinam, anam enye n̄kpri n̄kpri? Ekpedi enyene edu emi okoyomde ndinen̄ede nnyene, emekeme nditọn̄ọ ndinam n̄kpri n̄kpọ emi ẹdinamde edu oro ọtọn̄ọ ndimehe fi. Ekpedi ekebiere ndikot Bible mma, tọn̄ọ ndikot ke minit ifan̄  kpọt. Tomáš emi ima iketetịn̄ iban̄a ama etịme etieti ndikot Bible mma ke isua kiet; ekedi ọduọ, adaha ada. Enye ọdọhọ ete: “Mma ndikụt ke nte n̄koyomde ndikot ama awak akan mi. Ntre mma mbiere ndifiak ntọn̄ọ, edi isan̄ emi, n̄kebiere ndisikot ufan̄ikọ ifan̄ kpukpru usen nnyụn̄ ntie n̄kere se n̄kokotde. Oro ama anam ọtọn̄ọ ndinem mi ndikot Bible.” Nte eketịmde enem Tomáš, ntre ke enye ekesikot enen̄ede ebịghi. Nte ini akakade, enye ama ekeme ndikot ofụri Bible mma. c

14. Nso ye nso ikeme ndinam enen̄ede ọsọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede?

¹⁴ Ọkpọkọm ọdọn̄ nnyịn didie ndinam se ikebierede, m̀mê imụm idem ikama didie, ekeme ndisụk nnyene mme n̄kpọ emi ẹdinamde enen̄ede ọsọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede. Se ndusụk uwụtn̄kpọ mi. N̄kpọntịbe emi nnyịn mîkodorike enyịn ekeme ndida ini emi ikoyomde ndida nnam se ikebierede ndinam. (Eccl. 9:11) Imekeme ndinyene mfịna emi anamde idem emem nnyịn, enye onyụn̄ etie nte ke odudu okụre nnyịn ama. (N̄ke 24:10) Sia nnyịn mîfọnke ima, nnyịn ke idem nnyịn imekeme ndinam n̄kpọ emi anamde enen̄ede ọsọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede. (Rome 7:23) Mîdịghe ekeme ndidi onyụn̄ akakak nnyịn ke idem. (Matt. 26:43) Nso ke ikpanam man ikan mme mfịna ntre ubọk?

15. Ekpenyene n̄kpọ emi anamde enen̄ede ọsọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede, ndi oro ọwọrọ yak ision̄o idem ikpọn̄ se ikebierede oro? Ntak ọdọhọde ntre? (Psalm 145:14)

¹⁵ Ti ke n̄kpọ ndinam enen̄ede ọsọn̄ fi ndinam se ekebierede iwọrọke yak osion̄o idem ọkpọn̄ se ekebierede oro. Bible etịn̄ ke imekeme ndinyene mfịna ke ini ke ini. Edi enye onyụn̄ anam ikụt ke imosụk ikeme ndinam se ikebierede, akpan akpan edieke iyakde Jehovah an̄wam nnyịn. (Kot Psalm 145:14.) Brọda Philip emi ima iketetịn̄ iban̄a etịn̄ se enye esidade ebiere m̀mê imọ ke ikụt ibuot. Enye ọdọhọ ete: “Idịghe ibat ini  emi n̄kpọ ọbọhọde mi abiara ke nsida mbiere m̀mê ke n̄kụt ibuot. Nsikam nda ibat ini emi n̄kotde idem ndọn̄ mfiak ntọn̄ọ ndinam se n̄kebierede ndinam mbiere.” David emi ima iketetịn̄ iban̄a ọdọhọ ete: “Nsidaha se ededi emi anamde ọsọn̄ mi ndinam se n̄kebierede nte esịri usụn̄ ọnọ mi. Utu ke oro, nsida mmọ nte ifet ndiwụt Jehovah adan̄a nte mmade enye.” Edieke akade iso anam se ekebierede kpa ye emi n̄kpọ anamde enen̄ede ọsọn̄ fi ndinam n̄kpọ oro, afo owụt Jehovah ke imọ iyom ndinam se inemde enye esịt. Eyenem Jehovah etieti ndikụt nte odomode ndinam se ekebierede!

16. Nso ke ekeme ndikpep nto n̄kpọ emi anamde ọsọn̄ fi ndinam se ekebierede?

¹⁶ Kpep n̄kpọ to n̄kpọ emi anamde ọsọn̄ fi ndinam se ekebierede. Fiak kere se iketịbede nyụn̄ bụp idemfo ete, ‘Nso ke n̄keme ndinam man se iketịbede idifiak itịbe?’ (N̄ke 27:12) Ndusụk ini, ke ini n̄kpọ anamde enen̄ede ọsọn̄ nnyịn ndinam se ikebierede, oro ekeme ndinam ikụt ke anaedi se ikebierede ndinam ama okpon akan nnyịn. Ekpedi emekere ke se idide mfịna edi oro, fiak se se ekebierede ndinam nyụn̄ se m̀mê oyosụk ekeme. d Jehovah ididọhọke ke sia mûkemeke ndinam se ikponde ikan fi oro, ke amabian̄a imọ.​—2 Cor. 8:12.

17. Ntak emi nnyịn mîkpefreke mme n̄kpọ emi ima ikananam?

¹⁷ Kûfre mme n̄kpọ emi ama akananam. Bible ọdọhọ ke “Abasi ikwan̄ake eke ekpesịnde enye efre utom mbufo.” (Heb. 6:10) Ntre inaha afo ke idemfo efre. Fiak tie kere se ama akananam, m̀mê edi nte akasan̄ade edi ufan Jehovah, nte esitịn̄de aban̄a enye ọnọ mbon en̄wen, m̀mê nte akanade baptism. Kpa nte akasan̄ade anam se ekebierede ke ini edem, eyekeme n̄ko ndinam eke idahaemi.​—Phil. 3:16.

18. Nso ke nnyịn mîkpefreke nte isụk idomode ndinam se ikebierede? (Se ndise n̄ko.)

¹⁸ Jehovah ayan̄wam fi ekeme ndinam se ekebierede. Editie nte awatubom emi esịmde ebiet emi enye akade onyụn̄ okopde inemesịt. Edi ti ke ediwak mme awatubom ẹsidi ke ẹwat ẹka, ke ẹkop inem mme n̄kpọ emi mmọ ẹkụtde ke usụn̄ isan̄. Ukem ntre, nte osụk akade iso anam n̄kpọ man ekeme ndinam se ekebierede, domo ndikụt nte Jehovah an̄wamde fi. Oro ayanam esịt enem fi nte osụk odomode ndinam se ekebierede. (2 Cor. 4:7) Mûyakke idem emem fi, edidiọn̄ emi edinyenede ayakan se enyenede idahaemi.​—Gal. 6:9.