1-2. Nso ke ikeme ndikere mban̄a akam nnyịn?

 NDI akanam emekere m̀mê Jehovah esibọrọ akam fo? Ekpedi ntre, idịghe afo ikpọn̄ ekere. Ediwak nditọete nnyịn ẹdọhọ ke mmimọ imesikere ntre n̄ko, akpan akpan ke ini mmimọ inyenede mfịna. Ekpedi enyene mfịna emi osụk anamde ibọ ufen, ekeme ndinen̄ede nsọn̄ nnyịn n̄ko ndikụt nte Jehovah ọbọrọde akam nnyịn.

² Ẹyak ineme ntak emi ikemede ndinen̄ede nnịm ke Jehovah esibọrọ akam ikọt esie. (1 John 5:15) Iyọbọrọ mme mbụme emi n̄ko: Ntak emi ekemede nditie nnyịn ndusụk ini nte ke Jehovah ibọrọke akam nnyịn? Didie ke Jehovah esibọrọ akam nnyịn?

3. Nso inam Jehovah oyom ibọn̄ akam inọ enye?

³ Bible etịn̄ ke Jehovah ama nnyịn etieti, ke imonyụn̄ isọn̄ urua ke enyịn esie. (Hag. 2:7; 1 John 4:10) Oro anam enye ọdọhọ isibọn̄ akam idọhọ imọ in̄wam nnyịn. (1 Pet. 5:6, 7) Enye oyom ndin̄wam nnyịn man ikûdian̄ade ukpọn̄ enye, inyụn̄ isọn̄ọ ida iyọ se iwọrọde nnyịn.

4. Inam didie idiọn̄ọ ke Jehovah esibọrọ akam ikọt esie? (Se ndise n̄ko.)

⁴ Imesikot ke Bible ediwak ini ke Jehovah esibọrọ akam ikọt esie. Ndi emeti eke Edidem David? Ke ofụri eyouwem esie, enye ama enyene ediwak asua emi ẹkpekekemede ndiwot enye. Ntre enye ama esibọn̄ akam ke ubọk ke ubọk ọnọ Jehovah ete an̄wam imọ. Enyene ini kiet emi enye ekekpede Jehovah ubọk ete: “O Jehovah, kop akam mi; kpan̄ utọn̄ ke eseme mi. Da akpanikọ fo yere mi ke edinen ido fo.” (Ps. 143:1) Jehovah ama ọbọrọ akam David onyụn̄ anyan̄a enye. (1 Sam. 19: 10, 18-20; 2 Sam. 5:17-25) David ama ekeme nditịn̄ uko uko ete: “Jehovah emekpere kpukpru mbon oro ẹsemede ẹkot enye.” Ntre n̄ko ke ekeme ndidi ye nnyịn.​—Ps. 145:18.

5. Ndi kpukpru ini ke Jehovah ekesibọrọ akam ikọt esie nte mmọ ẹkekerede? Nọ uwụtn̄kpọ. (Se ndise n̄ko.)

⁵ Jehovah ekeme nditre ndibọrọ akam nnyịn ke usụn̄ emi ikekerede. Ntre ke ekedi ye apostle Paul. Enye ama eben̄e Abasi osio imọ “n̄kukịm ke obụkidem.” Ikedịghe ekpri mfịna ekedi oro. Paul ama ọbọn̄ akam utịm ikata aban̄a mfịna oro. Ndi Jehovah ama ọbọrọ akam esie? Ama ọbọrọ, edi ikedịghe nte Paul ekekerede. Utu ke Jehovah ndiketre mfịna oro, Enye akakam ọnọ Paul odudu aka iso ọsọn̄ọ ada anam n̄kpọ ọnọ imọ.​—2 Cor. 12:7-10.

6. Ntak emi ekemede nditie nnyịn ndusụk ini nte ke Jehovah ibọrọke akam nnyịn?

⁶ Ndusụk ini, Jehovah ekeme ndibọrọ akam nnyịn ke usụn̄ emi nnyịn mîkekereke. Edi yak inen̄ede inịm ke enye ọdiọn̄ọ mfọnn̄kan usụn̄ emi enye edin̄wamde nnyịn. Enye akam ekeme “ndinam n̄kpọ etịm awak akan kpukpru se nnyịn iben̄ede m̀mê ikerede.” (Eph. 3:20) Ke ntak oro, enye ekeme ndibọrọ akam nnyịn ke ini m̀mê usụn̄ emi nnyịn mîkekereke.

7. Ntak emi ekemede ndidi se ikpụhọde ukot akam nnyịn? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁷ Se Jehovah oyomde ama enen̄ede an̄wan̄a nnyịn, ekeme ndidi se ikpụhọde ukot akam nnyịn. Ẹyak ida Martin Poetzinger ke uwụtn̄kpọ. Ekedi Brọda Poetzinger ọdọ n̄wan, ibịghike-bịghi ẹmụm enye ẹkekọbi ke ufọk-n̄kpọkọbi mbon Nazi emi ẹkesinọde mme owo nsat ufen. Nsonso oro, enye ama eben̄e Jehovah anam ẹsio imọ do man ikese iban̄a n̄wan imọ ifiak itọn̄ọ ukwọrọikọ. Urua iba ekebe, enye ikekwe n̄kpọ ndomokiet emi owụtde ke Jehovah ayanam ẹsio enye do. Ntre, enye ama ọtọn̄ọ ndibọn̄ akam ete: “Jehovah, mbọk tat mi enyịn n̄kụt se oyomde nnam.” Ini oro ndien ke enye ọkọtọn̄ọ ndikere nte n̄kpọ etiede ye nditọete eken ke ufọk-n̄kpọkọbi oro. Ediwak mmọ ke ẹkekpa ekikere ẹban̄a iban ye nditọ mmọ. Brọda Poetzinger ama ọbọn̄ akam ete: “Jehovah, sọsọn̄ọ ke obufa utom emi ọnọde mi mi. N̄wam mi nsọn̄ọ nditọete mi idem nnyụn̄ ndọn̄ mmọ esịt.” Se enye akanamde ke ofụri isua usụkkiet emi ẹketienede edi oro!

8. Akpan n̄kpọ ewe ke nnyịn mîkpefreke ima ibọn̄ akam?

⁸ Ana iti ke Jehovah enyene se enye aduakde ndinam, ke enye edinyụn̄ anam oro ke ini enye ekenịmde. Se Jehovah aduakde  ndinam esịne enye ndinam kpukpru mfịna emi ẹkamade nnyịn ẹtụhọde ẹtre ke nsinsi. Itịn̄ iban̄a utọ mfịna nte oyobio, ikan̄, m̀mê mmọn̄ ndibiat n̄kpọ, udọn̄ọ, ye n̄kpa. Jehovah edida Obio Ubọn̄ esie inam kpukpru se enye aduakde. (Dan. 2:44; Edi. 21:3, 4) Edi ke emi ini oro mîsịmke kan̄a, Jehovah ke ayak Satan akara ererimbot emi. b (John 12:31; Edi. 12:9) Ekpedi Jehovah etre kpukpru se ifịnade ubonowo idahaemi, ekpetie nte Satan akara yak ọfọn. Enyene ndusụk se Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam emi anade inyene ime ibet enye anam. Edi oro iwọrọke ke Jehovah asana nnyịn ayak yak edi akan-idem-anyan̄a. Ẹyak ineme ndusụk usụn̄ emi Jehovah esin̄wamde nnyịn.

9. Didie ke Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn ima inyene se iyomde ndibiere? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁹ Enye esinọ nnyịn ọniọn̄. Ikpenyene se iyomde ndibiere, Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke iyọnọ nnyịn ọniọn̄ man ibiere n̄kpọ oro ọfọn. Imoyom utọ ọniọn̄ oro ima iyom ndibiere n̄kpọ emi edide ima isịn ubọk imesịn, owo ifiakke edem aba, utọ nte m̀mê iyọdọ ndọ m̀mê ididọhọ. (Jas. 1:5) Ẹyak ida se iketịbede inọ Sista Maria emi mîdọhọ ebe ke uwụtn̄kpọ. c Ini enye ye brọda kiet ẹtọn̄ọde ufan, enye ekedi asiakusụn̄ ofụri ini, ke okonyụn̄ okop inem utom oro. Enye ọdọhọ ete: “Nte iketịmde ikpere, ntre ke ima nnyịn eketetịm ofiop. Mma ndiọn̄ọ ke ekem ini ndibiere m̀mê nyọdọ enye m̀mê ndidọhọ. Mma mbọn̄ akam etieti, idịghe ini kiet m̀mê ikaba. Mma nyom Jehovah an̄wam mi mbiere nnennen n̄kpọ. Mma nnyụn̄ ndiọn̄ọ ke idịghe Jehovah edididọhọ mi ndọ enye m̀mê n̄kûdọ.” Enye ama enịm ke Jehovah ama ọbọrọ akam emi imọ ikọbọn̄de idọhọ enye ọnọ imọ ọniọn̄. Didie ke Jehovah ọkọbọrọ akam esie? Nte enye okosụk okotde mme n̄wed esop Abasi, enye ama okụt mme ibuotikọ emi ẹkebọrọde mme mbụme emi enye ekenyenede. Enye ama onyụn̄ ada eti item eka esie emi edide Ntiense Jehovah. Enye ama osio esịt esie esịn ke n̄kpọ oro, edi item eka esie ama an̄wam enye afiak etie ekere nte utịt n̄kpọ oro editiede. Se enye ekedibierede ke akpatre ama enen̄ede ọfọn.

10. Philippi 4:13 ọdọhọ ke nso ke Jehovah edinam inọ ikọt esie? Nọ uwụtn̄kpọ. (Se ndise n̄ko.)

¹⁰ Enye esinọ nnyịn odudu iyọ se iwọrọde nnyịn. Jehovah ama ọnọ apostle Paul odudu ọyọ se ikọwọrọde enye, enye oyonyụn̄ anam ntre ye nnyịn. (Kot Philippi 4:13.) Ẹyak ise nte Jehovah akan̄wamde Brọda Benjamin ọyọ se ikọwọrọde enye, emi mîkememke. Toto ke ini Benjamin edide ekpri akparawa tutu esịm ini emi enye ama akafiak okpon, enye ye mbonubon mmọ ẹkedụn̄ ke nsio nsio itie  mbon itọkekọn̄ ke Africa. Benjamin ọdọhọ ete: “Mma nsibọn̄ akam kpukpru ini nnọ Jehovah ndọhọ enye ọsọn̄ọ mi idem man n̄keme ndinam se inemde enye esịt. Jehovah ama ọbọrọ akam mi. Enye ama anam esịt ana mi sụn̄, anam nnyene uko n̄kwọrọ ikọ, onyụn̄ anam nnyene mme n̄wed esop Abasi emi ẹken̄wamde mi n̄ka iso n̄kpere enye. Mbụk Mme Ntiense Jehovah emi n̄kokotde ye ami ndikokụt nte Jehovah an̄wamde mmọ ẹyọ se ikọwọrọde mmọ ẹma ẹn̄wam mi nnen̄ede mbiere ndika iso nsọn̄ọ nda ye Jehovah.”

11-12. Didie ke Jehovah ekeme ndida nditọete mbọrọ akam nnyịn? (Se ndise n̄ko.)

¹¹ Enye esida nditọete ọbọrọ akam nnyịn. Okoneyo oro mbemiso Jesus akpade afak nnyịn, enye ama ọbọn̄ akam etieti. Enye ama ekpe Jehovah ubọk ete okûyak imọ ikpa nte owo emi osụn̄ide Enye, ke oro ayada ndọk edi. Utu ke Jehovah ndikanam se Jesus ekeben̄ede oro, enye ọkọdọn̄ kiet ke otu mme angel emi ekesidude ye Jesus ntre ke heaven edisọn̄ọ enye idem. (Luke 22:42, 43) Jehovah ekeme n̄ko ndinam eyenete ekededi okot nnyịn ke fon, mîdịghe edi edise nnyịn man ọsọn̄ọ nnyịn idem. Kpukpru nnyịn imekeme ndiyom nsio nsio usụn̄ emi ikemede ndida “eti ikọ” nsọn̄ọ nditọete nnyịn idem.​—N̄ke 12:25.

¹² Ẹyak ida se iketịbede inọ Sista Miriam ke uwụtn̄kpọ. Urua ifan̄ ke ebe esie ama akakpa, enye ama esịne ikpọn̄ ke ufọk usen kiet, ofụhọ, ibuot onyụn̄ oyon̄ enye. Enye ama atua n̄kpa n̄kpa, onyụn̄ oyom owo emi enye ekpetịn̄de nte etiede enye ke idem ọnọ. Enye ọdọhọ ete: “N̄kenyeneke odudu ndikot owo ndomokiet, ntre mma mbọn̄ akam nnọ Jehovah. Ini okosụk edide ke ntua ke mbọn̄ akam, owo ama okot mi ke fon. Ebiowo emi ekedide ata ufan nnyịn okokot.” Ebiowo oro ye n̄wan esie ẹma ẹdọn̄ Miriam esịt. Enye enen̄ede enịm ke Jehovah akanam brọda oro okot imọ.

13. Nọ uwụtn̄kpọ kiet emi owụtde nte Jehovah ekemede ndida mbon emi mîtuakke ibuot inọ enye mbọrọ akam nnyịn.

¹³ Enye ekeme ndida mbon emi mîtuakke ibuot inọ enye ọbọrọ akam ikọt esie. (N̄ke 21:1) Nte Jehovah esibọrọde akam ikọt esie ndusụk ini edi enye ndinam mbon emi mîtuakke ibuot inọ enye ẹn̄wam mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ini Nehemiah ekeben̄ede  Edidem Artaxerxes ayak imọ inyọn̄ Jerusalem ikan̄wam ẹfiak ẹbọp obio oro, Jehovah ama anam edidem oro enyịme. (Neh. 2:3-6) Mfịn n̄ko, Jehovah ekeme ndinam mbon oro mîtuakke ibuot inọ enye ẹn̄wam nnyịn.

14. Nso ke akama ke mbụk Soo Hing? (Se ndise n̄ko.)

¹⁴ Sista Soo Hing enịm ke Jehovah akada dọktọ imọ an̄wam imọ. Udọn̄ọ emi ndusụk owo ẹnyenede edi nditịmede esịt kpukpru ini, ndifụhọ kpukpru ini, ndikop ndịk kpukpru ini, ye ntre ntre eken. Eyen sista oro ọdọn̄ọ utọ udọn̄ọ oro, eke esie inyụn̄ idịghe usụn̄ kiet kpọt. Nte ini akakade, eyen mmọ oro ama oto ata n̄kokon̄ ebiet kiet ediduọ ada unan idiọk idiọk. Sista oro ye ebe esie ẹma ẹsịn n̄wed ẹkpọn̄ utom man ẹse ẹban̄a enye. Oro ama anam okụk asat mmọ ke ubọk. Soo Hing ọdọhọ ke eketie nte odudu okụre imọ, ke imọ idikemeke ndiyọ aba. Enye ama etịn̄ ofụri ofụri nte etiede enye ke idem ọnọ Jehovah, ọdọhọ Enye an̄wam imọ. Dọktọ emi ọkọsọbọde eyen mmọ idem ama ọdọhọ ke imọn̄ iyom usụn̄ in̄wam sista oro ye ubon mmọ. Se dọktọ oro akanamde ama anam ukara ẹn̄wam mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹkụt ufọk emi mîsọn̄ke urua ikan mmọ. Nte ini akakade, Soo Hing ọkọdọhọ ete: “Ima ikụt ubọk Jehovah ke mfịna oro. Enye edi ata ‘Andikop akam.’”​—Ps. 65:2.

15. Nso ikan̄wam sista kiet ọdiọn̄ọ ke Jehovah ke ọbọrọ akam esie?

¹⁵ Idịghe kpukpru ini ke Abasi esibọrọ akam nnyịn ke utịbe utịbe usụn̄. Edi usụn̄ ekededi emi Ete nnyịn emi odude ke heaven ọbọrọde akam nnyịn ọfọn, oyonyụn̄ an̄wam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida ye enye. Tat enyịn man okụt nte Jehovah ọbọrọde akam fo. Sista Yoko ekekere ke Jehovah isibọrọke akam esie. Edi enye ama ọtọn̄ọ ndidi enye ọkpọbọn̄ akam eben̄e Jehovah n̄kpọ, enye ewet se enye ekeben̄ede ke n̄wed enịm. Ke ekpri ini ama ekebe, enye ama afiak ese se enye ekewetde, onyụn̄ okụt ke Jehovah ama ọbọrọ n̄wakn̄kan ke se enye ekeben̄ede. Ndusụk se enye ekeben̄ede, enye ke idemesie iketịghi aba. Ọfọn yak edi anam anam nnyịn ikere nsio nsio usụn̄ emi Jehovah ọbọrọde akam nnyịn.​—Ps. 66:19, 20.

16. Didie ke ikeme ndiwụt ke imenyene mbuọtidem ke n̄kpọ aban̄ade akam? (Mme Hebrew 11:6)

¹⁶ Idịghe nnyịn ndibọn̄ akam kpọt owụt ke  imenyene mbuọtidem. Nnyịn ndinyịme usụn̄ ekededi emi Jehovah ọbọrọde akam nnyịn owụt n̄ko ke imenyene mbuọtidem. (Kot Mme Hebrew 11:6.) Ẹyak ida se iketịbede inọ Mike ye Chrissy an̄wan esie emi ẹkeyomde ndika Bethel ke uwụtn̄kpọ. Mike ọdọhọ ete: “Ima isịn n̄wed ediwak isua inyụn̄ ibọn̄ akam inọ Jehovah ediwak ini ite anam ẹkot nnyịn. Edi owo ikokotke.” Mike ye Chrissy ẹma ẹnen̄ede ẹnịm ke Jehovah ọdiọn̄ọ utom emi mmọ ẹkpenamde ẹnọ enye yak mmọ ẹnen̄ede ẹnyene ufọn ẹnọ esop esie. Mmọ ẹma ẹka iso ẹnam ofụri se mmọ ẹkemede, ẹkedi mme asiakusụn̄ ke ebiet emi ẹyomde-yom mme ọkwọrọikọ, ẹsinyụn̄ ẹtiene ẹbọp n̄kpọ ẹnọ esop Abasi. Mfịn-e? Mmọ ẹdinam utom circuit. Mike ọdọhọ ete: “Idịghe kpukpru akam emi ibọn̄de ke Jehovah esibọrọ nte ikekerede. Edi enye ọbọrọ mmọ ọfọn akan nte ikekerede.”

17-18. Se Psalm 86:6, 7 etịn̄de anam ikeme ndinịm nso?

¹⁷ Kot Psalm 86:6, 7. David emi eketienede ewet psalm ama enịm ke Jehovah esikop onyụn̄ ọbọrọ akam imọ. Afo n̄ko emekeme ndinịm ke Jehovah oyokop onyụn̄ ọbọrọ akam fo. Mme uwụtn̄kpọ emi inemede ke ibuotikọ emi ẹnam inịm ke Jehovah ekeme ndinọ nnyịn ọniọn̄ ida ibiere se inende, onyụn̄ ọnọ nnyịn odudu ikeme ndiyọ se iwọrọde nnyịn. Jehovah ekeme ndida nditọete nnyịn m̀mê mbon emi mîtuakke ibuot inọ enye kan̄a n̄n̄wam nnyịn.

¹⁸ Idịghe kpukpru ini ke Jehovah edibọrọ akam nnyịn nte ikekerede. Edi imọdiọn̄ọ ke enye oyosụk ọbọrọ. Enye ọyọnọ nnyịn nnennen se iyomde ke nnennen ini. Ntre, ka iso bọn̄ akam nọ Jehovah nyụn̄ nịm ke enye oyokop akam fo. Nen̄ede nịm ke Jehovah eyese aban̄a fi idahaemi, ke enye “ọyọnọ fi se esịt fo oyomde” ke obufa ererimbot emi osụk edide.​—Ps. 37:4.