Okoneyo emi ekesierede usen emi ẹkewotde Jesus, enye ama ọnọ mme apostle esie item ete ẹkûyom ikpọ itie ke otu nditọete mmọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Ndidem mme idụt ẹkara mmọ ke ọkpọsọn̄ ubọk, ndien ẹkot mbon oro ẹnyenede odudu ke idem mme idụt mme Anamufọn. Nte ededi mbufo inyeneke ndinam ntre.”—Luke 22:25, 26.

Mmanie ẹdi mme Anamufọn emi Jesus eketịn̄de aban̄a? Se ẹkapde ke itiat, se idude ke okụk, ye se ẹwetde ke mme n̄wed owụt ke mbon Greece ye mbon Rome ẹma ẹsiwak ndinọ mme ọwọrọiso owo ye mme andikara enyịn̄ emi Euergetes, m̀mê Anamufọn ke ntak emi mmọ ẹkenamde n̄kpọ ke ufọn mbio obio.

Ndusụk ndidem emi ẹkenọde enyịn̄ emi ẹkedi ndidem Egypt emi ẹkekotde Ptolemy III Euergetes ye Ptolemy VIII Euergetes II. Ẹma ẹnọ mme andikara Rome iba n̄ko, Julius Caesar ye Augustus. Edidem efen emi ẹkenọde enyịn̄ emi ekedi Akwa Herod emi akakarade Judea. Ẹkenọ enye ke ntak emi enye ekedepde wheat oto idụt en̄wen ọnọ mbon mmọ ini akan̄ okodude, onyụn̄ edemede nditọ ubuene ọfọn̄.

Adolf Deissmann eyen Germany emi ekesinamde ndụn̄ọde aban̄a Bible ọkọdọhọ ete: “Ikpọkọsọn̄ke ndikụt mme ebiet emi ẹkapde enyịn̄ mme Anamufọn emi ke itiat, sia ke ekpri ini emi ọtọn̄ọde ndiyom, oyokụt se ibede ikie.”

Ini Jesus ọkọdọhọde mbet esie “mbufo inyeneke ndinam ntre,” nso ke ikọ esie ọkọwọrọ? Ndi enye ọkọdọhọ mmọ ẹkûsunam n̄kpọ ke ufọn mbio obio, ẹtọ iso ẹsio ke se ededi emi ebehede mbon obio mmọ? Ikọwọrọke ntre. Etie nte se ikanamde mme owo ẹsinọ owo n̄kpọ akanam Jesus etịn̄ ikọ oro.

Ke eyo Jesus, imọ owo ẹkesisịn ndia, ẹnọ okụk ẹda ẹtịm mbuba, ẹbọp mme itie nduọkodudu ye mme temple, ẹnyụn̄ ẹnam mme n̄kpọ en̄wen ntre man ẹda mmọ nte nti owo. Kpukpru emi ekedi man mmọ ẹwọrọ etop, man mme owo ẹtoro mmọ, ẹnyụn̄ ẹsịn n̄wed ẹnọ mmọ. Ndụn̄ọde kiet emi ẹkenamde ọdọhọ ke “kpa ye oro edide ndusụk owo emi ẹkesinọde owo n̄kpọ iketiehe ntre, ediwak owo ẹkesinọ n̄kpọ man ini ama ekem mme owo ẹsịn n̄wed ẹnọ mmọ.” Utọ mme owo oro ẹkedi ibụk ẹkenyụn̄ ẹyom ufọn idem mmọ kpọt. Jesus ikoyomke mbet esie ẹtie ntre.

Ke ediwak isua ẹbede tọn̄ọ Jesus ọkọnọ mbet esie item oro, apostle Paul ama etịn̄ ikọ emi owụtde ke se Jesus eketịn̄de edi akpanikọ, ke ọfọn inyene eti ntak emi anamde inọ owo n̄kpọ. Enye ekewet ntem ọnọ mbon Corinth: “Yak owo kiet kiet anam kpa nte enye ebierede ke esịt esie, okûnam mmen̄e mmen̄e m̀mê ke edinyenyịk, koro Abasi amama owo eke ọnọde ke idatesịt.”—2 Cor. 9:7.