1, 2. Nso ke isikpep ndinam nte ikade iso ikpere Jehovah? Nọ uwụtn̄kpọ.

OWO ọnọ eyenọwọn̄ n̄kpọ, ndien ete ye eka esie ẹdọhọ enye ọkọm owo oro. Enye ọkọm, sia ẹnyụn̄ ẹdọhọde enye ọkọm. Edi nte enye okponde aka, ntre ke edinen̄ede in̄wan̄a enye ntak emi ẹdọhọde enye esikọm owo ẹma ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye. Ekem eyemehe enye ndisikọm owo ke idemesie ini ekededi oro ẹnamde n̄kpọ ẹnọ enye.

² Ntre n̄ko ke edi ye nnyịn. Ini itọn̄ọde-tọn̄ọ ndidiọn̄ọ akpanikọ, ima ikpep ntak emi ikpesinamde se Jehovah ọdọhọde. Edi nte ikade iso ikpere Jehovah, imesinen̄ede ifiọk nte enye esikerede n̄kpọ, oro edi, se enye amade ye se enye asuade, ye nte enye esede mme n̄kpọ. Edieke imade se Jehovah amade, isuade se enye asuade, inyụn̄ isede n̄kpọ nte enye esede ke ini iyomde ndibiere n̄kpọ m̀mê ke ini iyomde ndinam n̄kpọ, emi owụt ke imọtọn̄ọ ndikere n̄kpọ nte enye esikerede.

3. Nso isinam ọsọn̄ nnyịn ndikere n̄kpọ nte Jehovah ndusụk ini?

³ Kpa ye emi esinemde nnyịn ndikere n̄kpọ nte Jehovah esikerede, ekeme ndisọn̄ nnyịn ndinam ntre ndusụk ini sia nnyịn ifọnke ima. Ke uwụtn̄kpọ, imọdiọn̄ọ nte Jehovah esede oburobụt idan̄, uma inyene, ukwọrọikọ, n̄kpọ aban̄ade  iyịp, ye mme n̄kpọ eken. Edi ekeme ndisọn̄ ndin̄wan̄a nnyịn ntak emi enye adade mmọ ntre. Nso ke ikeme ndinam man inen̄ede ikere n̄kpọ nte enye ekerede? Didie ke oro edin̄wam nnyịn ibiere se ikpanamde idahaemi ye se idinamde ke ini iso?

4. Nnyịn ‘ndinam ekikere nnyịn edi obufa’ nte Paul eketịn̄de esịne nso?

⁴ Kot Rome 12:2. Ke itien̄wed emi, apostle Paul ama etịn̄ se idin̄wamde nnyịn isikere n̄kpọ nte Jehovah. Ibuotikọ emi ekebede ama owụt ke edieke iyomde ‘nditre ndibiet editịm n̄kpọ emi,’ ke ana itre ndise n̄kpọ m̀mê ndinam n̄kpọ nte mbon ererimbot emi. Edi Paul ama etịn̄ n̄ko ke ana ‘inam ekikere nnyịn edi obufa.’ Emi esịne nnyịn ndikpep Ikọ Abasi man idiọn̄ọ nte Abasi ekerede n̄kpọ, itie ikere se ikpepde, inyụn̄ ikere n̄kpọ nte enye esikerede.

5. Ndi ndikot n̄wed edi ukem ye ndikpep n̄kpọ? Nam an̄wan̄a.

⁵ Ndikpep n̄kpọ ikụreke ke ndikot n̄kpọ enyọn̄ enyọn̄ m̀mê ndidụri udịm ke ibọrọ. Akpana isikere se n̄kpọ emi ikotde etịn̄de aban̄a Jehovah, usụn̄ esie, ye ekikere esie, inyụn̄ idomo ndidiọn̄ọ ntak emi Abasi ọdọhọde inam n̄kpọ enye emi, edi akpan nnyịn ndinam enye oko. Akpana isikere n̄ko m̀mê nso ye nso ke ana ikpụhọde ke uwem nnyịn, m̀mê nso ke ikpese nte Abasi esisede. Ekeme ndidi idịghe kpukpru se isiakde emi ke iditie ikere kpukpru ini emi ikpepde n̄kpọ, edi iyọbọ ufọn edieke idade ini itie ikere se ikpepde, yak idọhọ mbahade iba ini emi ikpepde n̄kpọ.—Ps. 119:97; 1 Tim. 4:15.

6. Nso isitịbe ima itie ikere nte Jehovah esisede n̄kpọ?

⁶ Enyene se isitịbede nte isụk ikade iso itie ikere se ikpepde ke Ikọ Abasi. Imesinen̄ede ikụt ke ekikere Jehovah ọfọn ama. Imesitọn̄ọ ndise n̄kpọ nte enye esede inyụn̄ idikụt ke enye oro ọfọn akan. Ekikere nnyịn ‘ẹsikabade obufa,’ nnyịn inyụn̄ itọn̄ọ ndikere n̄kpọ isio isio. Sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄, iyọtọn̄ọ ndikere n̄kpọ nte Jehovah.

7, 8. (a) Jehovah ada didie inyene? (Se mme ndise oro ẹdude ke page 23.) (b) Edieke idade inyene nte Jehovah adade, nso ke idida ke akpan n̄kpọ ikan?

⁷ Se isikerede isitreke nnyịn ke ibuot kpọt. Isinam n̄kpọ itiene se ikerede. (Mark 7:21-23; Jas. 2:17) Ẹyak ineme uwụtn̄kpọ ifan̄ man se itịn̄de emi enen̄ede an̄wan̄a. Mme mbụk Gospel ẹnam idiọn̄ọ nte Jehovah adade inyene. Abasi ke idemesie ekemek mbon emi ẹdidide ete ye eka Eyen esie mi ke isọn̄. Mbon emi enye ekemekde ikedịghe imọ owo. (Lev. 12:8; Luke 2:24) Ini Jesus amanade, Mary ekenịm enye “ke usịnudia ufene, koro itie mîkodụhe inọ mmọ ke ubetnna isenowo.” (Luke 2:7) Ekpedi Jehovah okoyom Eyen esie amana ke ata ediye ufọk, ikpọkọsọn̄ke enye ndinam etịbe ntre. Edi se ikebehede Jehovah ekedi yak Eyen imọ amana ke ufọk mbon emi ẹdade n̄kpọ imọ akpa ke uwem mmọ.

⁸ Mbụk emana Jesus anam ikụt nte Jehovah adade inyene. Se inen̄erede ibehe ndusụk mme ete ye eka edi nditọ mmọ ndinyene mfọnn̄kan n̄kpọ ke ererimbot emi, ekpededi oro anam nditọ mmọ ẹkûkpere Jehovah. Edi se Jehovah adade ke akpan n̄kpọ akan edi nnyịn ndikpere  enye. Ndi emese n̄kpọ emi nte Jehovah esede? Ndi nte akamade nditọ fo owụt ke emese n̄kpọ emi ntre?—Kot Mme Hebrew 13:5.

9, 10. Didie ke ikeme ndiwụt ke nnyịn iyomke owo atuak ukot ọduọ ukem nte Jehovah mîyomke?

⁹ Uwụtn̄kpọ efen edi nte Abasi esede owo ndinam owo atuak ukot ọduọ. Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke anamde kiet ke otu n̄kpri owo emi ẹnịmde ke akpanikọ atuak ukot ọduọ, ọkpọfọn ye enye akan edieke ẹkpemende utọ itiat ukọkn̄kpọ emi ass esiyụtde ẹkọn̄ enye ke itọn̄ ẹnyụn̄ ẹtop enye ẹduọk ke inyan̄.” (Mark 9:42) Itien̄wed emi owụt ke n̄kpọ emi idịghe n̄kpọ mbubru! Sia Jesus ebietde Ete esie, imenịm ke Jehovah isinemke esịt ye owo ekededi emi anamde mbet Jesus atuak ukot ọduọ ke ntak emi enye anamde n̄kpọ ikereke.—John 14:9.

¹⁰ Ndi imese n̄kpọ emi nte Jehovah ye Jesus ẹsede? Ndi imada ke edi ata idiọkn̄kpọ ndinam owo atuak ukot ọduọ? Ndi nte inamde n̄kpọ owụt ke nnyịn iyomke owo atuak ukot ọduọ? Yak idọhọ ke enyene nte imade ndisịne n̄kpọ nnyụn̄ n̄kama idem edi emi ekemede ndifịna mbon en̄wen, mîdịghe ekeme ndinam mbon en̄wen ẹkere oburobụt n̄kpọ. Ndi iyosion̄o idem ikpọn̄ mbak nnyịn idinam eyenete nnyịn ọduọ?—1 Tim. 2:9, 10.

11, 12. Didie ke nnyịn ndifara ke idem nnyụn̄ nnen̄ede nsua idiọkn̄kpọ nte Jehovah asuade edin̄wam nnyịn ikûnam idiọkn̄kpọ?

¹¹ Ọyọhọ uwụtn̄kpọ ita edi ke Jehovah asasua ukwan̄ido. (Isa. 61:8) Jehovah ọdiọn̄ọ ke esisọn̄ nnyịn ndinam nnennen n̄kpọ ndusụk ini sia nnyịn ifọnke ima, edi enye ọdọhọ yak isua ukwan̄ido nte imọ isuade. (Kot Psalm 97:10.) Nnyịn nditie n̄kere ntak emi Jehovah asuade idiọkido ayan̄wam nnyịn ida idiọkn̄kpọ nte enye adade, onyụn̄ enen̄ede an̄wam nnyịn ikeme ndikan idomo.

¹² Nnyịn ndise ukwan̄ido nte Jehovah esede ayan̄wam nnyịn ikụt ke ndusụk n̄kpọ emi mme owo ẹnamde ọdiọk, ọkpọkọm N̄wed Abasi itịn̄ke n̄kpọ iban̄a utọ n̄kpọ oro nnennen nnennen. Ke uwụtn̄kpọ, enyene oburobụt unek emi ọtọn̄ọde ndiyọhọ kpukpru ebiet idahaemi, emi owo esitiede owo en̄wen ke ifụhi emịk unek. Ndusụk owo ẹkere ke unek emi idiọkke, ke idịghe ukem n̄kpọ nte ndinam idan̄. * Edi ndi utọ ekikere oro ebiet ekikere Jehovah emi asuade kpukpru orụk oburobụt ido? Ẹyak ifara ke idem inyụn̄ inen̄ede isua se Jehovah asuade man nnyịn ikûkpekpere idiọkn̄kpọ ekededi.—Rome 12:9.

13. Ntak emi ọfọnde isibem iso ikere m̀mê Jehovah ekere didie aban̄a mfịna emi ikemede ndisobo ke ini iso?

¹³ Ke ini ikpepde Bible, ọfọn isikere se Jehovah ekerede aban̄a mfịna emi ikemede ndisobo ke ini iso. Ke ini isobode mfịna emi anade isọsọp ibiere se idinamde, nnyịn idifiọn̄ọke-fiọn̄ọ ubọk iyom se ikpanamde. (N̄ke 22:3) Ẹyak ise ndusụk uwụtn̄kpọ ke Bible.

14. Joseph ndikesịn ndinam se n̄wan Potiphar ọkọdọhọde ekpep nnyịn nso?

¹⁴ Joseph ndikọsọsọp nsịn ndinam idiọkn̄kpọ emi n̄wan Potiphar ọkọdọhọde enye anam owụt ke enye ama  ebebem iso ekere nte Jehovah esede efịbe mbemiso idomo oro. (Kot Genesis 39:8, 9.) Enye ndikonyụn̄ ndọhọ n̄wan Potiphar: “N̄keme didie ndinam utọ akwa idiọkn̄kpọ emi nnyụn̄ ndue Abasi?” owụt ke enye ekese edinam oro nte Jehovah esede. Nnyịn mfịn-e? Yak idọhọ ke owo itieutom mbufo ọtọn̄ọ ndisịme mbre ima ye afo mîdịghe owo ọnọ fi etop m̀mê ndise emi aban̄ade idan̄ ke fon. * Edinam didie? Ekpedi ima ibebem iso ikere iban̄a nte Jehovah esede utọ ndiọi n̄kpọ emi inyụn̄ ibiere ndise mmọ nte enye esede, idisọn̄ke nnyịn ndinam nnennen n̄kpọ.

15. Nso idin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye Jehovah ke ini idomo, nte nditọ Hebrew ita ẹkesọn̄ọde ẹda?

¹⁵ Ẹyak ineme uwụtn̄kpọ nditọ Hebrew ita—Shadrach, Meshach, ye Abednego. Mmọ ndikenyịme n̄kpa utu ke ndituak ibuot nnọ mbiet gold emi Edidem Nebuchadnezzar akanamde ye se mmọ ẹkebọrọde enye okowụt ke mmọ ẹma ẹbebem iso ẹkere se mmimọ idinamde man iwụt ke ida ye Jehovah. (Ex. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18) Nso ke akpanam edieke eteutom fo ọkpọdọhọde fi etiene etịp okụk ẹda ẹnam usọrọ emi asan̄ade n̄kpọ ye nsunsu ido ukpono? Utu ke ndibebet kan̄a yak utọ n̄kpọ emi etịbe mbemiso ekerede se edinamde, ntak mûtọn̄ọke idahaemi ukere m̀mê Jehovah ese didie utọ edinam emi? Ekpetịbe, idisọn̄ke fi ndinam nnennen n̄kpọ nnyụn̄ ntịn̄ nnennen se ekpetịn̄de nte nditọ Hebrew ita oro ẹkenamde.

16. Didie ke ndinen̄ede ndiọn̄ọ se Jehovah ekerede edin̄wam nnyịn ke ini anade ibọ usọbọ ke ini nnyịn mîkodorike enyịn?

¹⁶ Ndibem iso n̄kere nsio nsio idaha emi anade iwụt ke ida ye Jehovah ayan̄wam nnyịn idiọn̄ọ se ikpanamde ke ini anade ibọ usọbọ ini nnyịn mîkodorike enyịn. Imebebiere ke nnyịn idisịnke iyịp idinyụn̄ ibọhọ ndomokiet ke otu akpan n̄kpọ inan̄ emi ẹnamde iyịp, edi enyene ndusụk usọbọ emi anade ẹda iyịp ẹnam  n̄kpọ, emi oyomde owo ada item Bible ebiere ke idemesie. (Utom 15:28, 29) Idịghe ufọkibọk edi nnennen itie emi ikpebierede utọ n̄kpọ emi, akpan akpan ke ini ikpade ubiak ndien ẹyom isọsọp ibiere se ẹdinamde ye nnyịn. Idahaemi ke ikpanam ndụn̄ọde, iwet se iyomde ẹnam ye nnyịn ke n̄wed, utọ nte kad DPA (Durable Power of Attorney), inyụn̄ ineme ye dọkta nnyịn. *

17-19. Ntak emi anade ikpep ndisitie n̄kere nte Jehovah esisede n̄kpọ idahaemi? Siak n̄kpọ kiet emi ekemede nditịbe, emi ediyomde itọn̄ọ idahaemi iben̄e idem.

¹⁷ Akpatre uwụtn̄kpọ edi se Jesus ọkọbọrọde Peter ndondo oro enye ọkọnọde Jesus idiọk item ete atua idemesie mbọm. Imenịm ke Jesus ama ebebem iso ekere mme prọfesi emi aban̄ade uwem ye n̄kpa esie ye se Abasi oyomde enye anam. Emi akanam enye ebiere ndisọn̄ọ nda nnam se ẹkedọn̄de enye nsịm akpatre.—Kot Matthew 16:21-23.

¹⁸ Abasi oyom ikọt esie ẹdi ufan esie ẹnyụn̄ ẹsịn idem ẹnam utom esie adan̄a nte mmọ ẹkekeme. (Matt. 6:33; 28:19, 20; Jas. 4:8) Mbon emi ẹmade nnyịn ẹkeme ndidomo ndikpan nnyịn ndinam emi, kpa nte ẹkenamde ye Jesus. Ke uwụtn̄kpọ, nso ke akpanam edieke eteutom fo ọdọhọde ke ẹmenede fi itie ke itieutom ẹnyụn̄ ẹsịn okụk ẹnọ fi, ndien emi ọwọrọ ke udûkemeke ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi nte ekesinamde? Akpanam nso edieke ẹdọhọde fi ọkpọn̄ ufọk akaka n̄wed ke mfọn ke ebiet en̄wen? Ndi utọ ini oro ndien ke edibọn̄ akam inam ndụn̄ọde, efehe ebịne mbon mbufo ye mbiowo okobụp se akpanamde, man ọdiọn̄ọ se ekpebierede? Tọn̄ọ idahaemi domo ndise se Jehovah ekerede aban̄a mme n̄kpọ oro nyụn̄ biere ndinam n̄kpọ nte enye ọdọhọde. Se itịn̄de emi ekpetịbe, idisọn̄ke fi ndidiọn̄ọ se edinamde. Sia edide ọmọdọdiọn̄ọ se edinamde, omonyụn̄ ebiere ke esịt fo se mûdunamke, n̄kukụre se isụhọde edi ndinam se ama ekebebiere.

¹⁹ Emekeme ndikere mme n̄kpọ efen emi ẹkemede nditịbe ke ini owo mîkodorike enyịn. Imọdiọn̄ọ ke inyeneke nte ikemede ndidiọn̄ọ kpukpru se ikemede nditịbe. Edi ke ini ikpepde n̄kpọ, edieke isitiede ikere nte Jehovah esisede n̄kpọ, idisọn̄ke nnyịn nditi se ikekpepde ye nnennen se ikpebierede ini n̄kpọ etịbede. Ẹyak inen̄ede ibiere ndisikere n̄kpọ nte Jehovah ekerede, idomo ndise n̄kpọ nte enye esede, inyụn̄ ikere nte nnyịn ndinam n̄kpọ nte Jehovah ọdọhọde edin̄wamde nnyịn idahaemi ye ke ini iso.

20, 21. (a) Ntak emi idikade iso inyene ifụre ke Obio Ubọn̄ Abasi? (b) Nso ke ikpanam man ikop idatesịt idahaemi?

²⁰ Itetie ibet obufa ererimbot. Ata ediwak nnyịn ididu uwem ke Paradise mi ke isọn̄. Ke ukara Abasi, Abasi oyosio nnyịn ke kpukpru ukụt idiọk ererimbot emi. Ini oro, idisụk inyenyene ifụre ndimek se iyomde ndinam. Owo kiet kiet edisụk ibebiere n̄kpọ itiene se enye amade.

²¹ Edi imọdiọn̄ọ ke nnyịn ididaha ifụre nnyịn inam se imama. Mbon nsụkidem ẹdisụk idada ibet Jehovah ye se enye ekerede ibiere se inende ye se idiọkde. Emi ayanam inen̄ede ikop idatesịt inyụn̄ inen̄ede inyene emem. (Ps. 37:11) Edi kan̄a ke emi, iyosụk ikop idatesịt nte isụk ikade iso ikere n̄kpọ nte Jehovah.