1. Nso ke Jehovah ayak nnyịn inam?

JEHOVAH ayak nnyịn imek nte ididude uwem. Enye ekpep nnyịn nte ikpemekde se ifọnde, ndien se imekde ekpenem enye esịt, enye esin̄wam nnyịn inam se ikemekde oro. (Ps. 119:173) Ntre, iyesikeme ndimek se ifọnde edieke inamde nti n̄kpọ emi ikpepde ke Bible.—Heb. 5:14.

2. Nso mfịna ke ikeme ndinyene ke ima ikemek ndinam n̄kpọ?

² Idem ke ima ikemek se ifọnde, ekeme ndisọn̄ nnyịn ndinam se ikemekde mma. Se ndusụk uwụtn̄kpọ mi: Ekpri brọda kiet ebiere ndikot ofụri Bible. Enye ọtọn̄ọ ndikot ke ufan̄ urua ifan̄, edi etre. Sista kiet emek ndinam utom usiakusụn̄, edi osụk esịk usen emi enye oyomde nditọn̄ọ aka iso iso. Otu mbiowo ẹbiere ndisịn idem nnen̄ede mbọk erọn̄ Abasi ke esop mmọ n̄kan nte mmọ ẹnamde idahaemi, edi ediwak ọfiọn̄ ebe mmọ itọn̄ọke ndinam se ẹkebierede oro. Se ikpehe owo ita emi ẹdade ẹbiet kiet eken edi ke mmọ ikokụreke se mmọ ẹketọn̄ọde. Mme Christian eyo mme apostle ke Corinth ẹma ẹnyene ukem mfịna emi. Ẹyak ise se ikemede ndikpep nto mmọ.

3. Nso ke nditọete ke Corinth ẹkebiere ndinam, edi nso iketịbe?

³ Ke n̄kpọ nte isua 55 eyo mme apostle, nditọete ke Corinth ẹma ẹbiere ndinam ata akpan n̄kpọ. Mmọ ẹma ẹkop ke n̄kpọ ọsọn̄ etieti ye nditọete ke Jerusalem ye Judea, ke mme esop en̄wen ke ẹtịp okụk man ẹda ẹken̄wam mmọ. Nditọete ke Corinth ẹma ẹfọn uwem ẹnyụn̄ ẹsitat ubọk, ntre mmọ ẹma ẹbiere nditiene n̄n̄wam nditọete mmọ. Mmọ ẹma ẹbụp Paul  nte mmimọ ikemede nditiene n̄n̄wam. Paul ama ewet ọdọhọ mmọ se ẹkpenamde onyụn̄ emek Titus ete an̄wam ọbọ se mmọ ẹditịpde edi. (1 Cor. 16:1; 2 Cor. 8:6) Ke ọfiọn̄ ifan̄ ama ekebe, Paul ama okop ke nditọete ke Corinth ikanamke se mmọ ẹkedọhọde. Oro idiyakke ẹkeme nditiene mmen se mmọ ẹditịpde ẹka Jerusalem ini ẹdimende eke mme esop eken ika.—2 Cor. 9:4, 5.

4. Nso ke Paul ọkọdọhọ nditọete ke Corinth ẹnam, nte ikụtde ke 2 Corinth 8:7, 10, 11?

⁴ Se nditọete ke Corinth ẹkebierede ama ọfọn, Paul ama onyụn̄ otoro mmọ ke mmọ ẹnen̄ede ẹbuọt idem ke Abasi ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹyom nditat ubọk. Edi enye ama ọdọhọ mmọ ẹkụre se mmọ ẹketọn̄ọde. (Kot 2 Corinth 8:7, 10, 11.) Mbụk mmọ ekpep nnyịn ke ekeme ndisọn̄ idem mbon emi ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ Abasi ndinam se mmọ ẹkemekde.

5. Mme mbụme ewe ke idibọrọ?

⁵ Ekeme ndisọn̄ nnyịn ndinam se ikemekde ukem nte ọkọsọn̄de nditọete oro ke Corinth. Nso ikeme ndinam ọsọn̄? Sia nnyịn mîfọnke ima, imekeme nditak ke ndidọhọ nyanam, nyanam. Efen edi ke n̄kpọ emi nnyịn mîkodorike enyịn ekeme nditịbe inyụn̄ iyakke inam se ikemekde ndinam. (Eccl. 9:11; Rome 7:18) Nso ke ikpanam edieke oyomde ifiak ise m̀mê edi se ikpụhọde se ikemekde? Nso ke ikpanam man ikụt ite ke imokụre se ikọtọn̄ọde?

6. Nso ikeme ndinam ikpụhọde se ikemekde?

⁶ Nnyịn ikemeke ndikpụhọde ndusụk se ikemekde. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn iditreke ndikpono Jehovah nte ikebierede, idinyụn̄ ikpọn̄ke ebe m̀mê n̄wan nnyịn. (Matt. 16:24; 19:6) Edi, ekeme ndiyom ikpụhọde ndusụk se ikemekde. Ntak-a? Sia n̄kpọ esikpụhọde. Nso ye nso ikeme ndin̄wam nnyịn imek se ifọnde?

7. Nso ke ikpọbọn̄ akam iben̄e? Ntak-a?

⁷ Ben̄e Jehovah ọnọ fi ọniọn̄. Jehovah ama ọnọ James spirit esie ewet ete: “Edieke owo mbufo ekededi ananade ọniọn̄, yak enye aka iso eben̄e Abasi, koro enye ọnọde kpukpru owo ke ntatubọk.” (Jas. 1:5) Kpukpru nnyịn ‘imanana ọniọn̄’ ke n̄kpọ kiet m̀mê eken. Ntre dọhọ Jehovah an̄wam fi ini afo emekde se edinamde ye ini afiakde ese m̀mê edi se okpụhọde se ekemekde. Jehovah ayan̄wam fi emek nnennen n̄kpọ.

8. Nso ndụn̄ọde ke ikpanam mbemiso imekde n̄kpọ?

⁸ Nen̄ede nam ndụn̄ọde. Kot Ikọ Abasi ye mme n̄wed esop Abasi, nyụn̄ nyene nneme ye mbon emi ẹdinọde fi nti item. (N̄ke 20:18) Enen̄ede ọfọn anam utọ ndụn̄ọde emi mbemiso ebierede ndikpụhọ utom fo, ndiwọrọ idụn̄, m̀mê ndimek m̀mê akpaka n̄wed eketre ke m̀mọ̀n̄ man enyene okụk emi edin̄wamde fi ese aban̄a idemfo onyụn̄ aka iso anam n̄kpọ Jehovah.

9. Nso ufọn ke idibọ edieke inamde akpanikọ inọ idem nnyịn?

⁹ Kere ntak emi oyomde ndinam n̄kpọ. Se inamde inam n̄kpọ ebehe Jehovah. (N̄ke 16:2) Enye oyom nnyịn inam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ. Ntre ke ini imekde n̄kpọ, nnyịn n̄ko iyom ndinam akpanikọ nnọ idem nnyịn ye mbon en̄wen mban̄a se inamde iyom ndinam n̄kpọ oro. Mîdịghe ntre, ekeme ndisọn̄ nnyịn ndika iso nnam se ikemekde. Ke uwụtn̄kpọ, ekpri brọda ekeme ndimek ndidi asiakusụn̄ ofụri ini. Edi nte ini akade, ọsọn̄ enye ndisịm ibat hour oro anade mme asiakusụn̄ ẹsịm, enye inyụn̄ ikopke inem ukwọrọikọ aba. Ekeme ndidi enye ekekere ke se inamde imọ idụk utom usiakusụn̄ edi man inem Jehovah esịt. Edi, okûdi se ikenen̄erede  inam enye odụk utom oro ekedi man esịt enem ete ye eka esie m̀mê owo en̄wen emi enye amade?

10. Nso idin̄wam owo okpụhọde?

¹⁰ Kere ban̄a eyen ukpepn̄kpọ Bible emi ebierede nditre ndin̄wọn̄ sika. Enye an̄wana etie urua kiet m̀mê iba in̄wọn̄ke, edi ekem afiak ọn̄wọn̄. Ke akpatre, enye etre ofụri ofụri ndin̄wọn̄ sika! Enye ndima Jehovah nnyụn̄ nyom ndinam se inemde Enye esịt an̄wam enye etre idiọk edinam oro.—Col. 1:10; 3:23.

11. Ntak emi anade afo ọdiọn̄ọ nnennen se oyomde ndinam?

¹¹ Diọn̄ọ nnennen se oyomde ndinam. Edieke ọdiọn̄ọde nnennen se oyomde ndinam, eyemem fi utom ndinam se ekemekde. Yak idọhọ ke emek ndisịn idem n̄kot Bible n̄kan nte esikotde. Edi ekeme ndisọn̄ fi ndinam oro edieke mûnyeneke akpan ndutịm. * Mîdịghe, mbiowo ẹkeme ndibiere ndinen̄ede nsịn idem mbọk erọn̄ Abasi ke esop mmọ, edi anyan ini ebe mmọ inamke se ẹkebierede oro. Mmọ ndibụp idemmọ mme utọ mbụme emi ekeme ndin̄wam mmọ ẹnam se mmọ ẹkebierede: “Ndi imewet enyịn̄ nditọete emi oyomde ika ikese? Ndi imenịm ini emi iyomde ndika n̄kese mmọ?”

12. Ekeme ndiyom inam nso, ndien ntak-a?

¹² Diọn̄ọ se ekemede ndinam ye se mûkemeke ndinam. Idụhe owo nnyịn ndomokiet emi enyenede ini m̀mê odudu ndinam kpukpru se enye akpamade ndinam. Ntre, diọn̄ọ se ekemede ndinam ye se mûkemeke ndinam, kûnyụn̄ uyom ndinam se ikande ukeme fo. Ndusụk ini ekeme ndiyom okpụhọde se ekebierede ndinam ke ini okụtde ke udûkemeke ndinam aba se ekebierede oro. (Eccl. 3:6) Ekeme ndidi eyekeme ndinam se ekemekde oro edieke afiakde ese onyụn̄ okpụhọde ndusụk n̄kpọ. Yak ise n̄kpọ ition emi ẹkemede ndin̄wam fi okụre se ọkọtọn̄ọde.

13. Afo edisan̄a didie enyene odudu anam se ekebierede?

¹³ Ben̄e Jehovah ọnọ fi odudu. Abasi ekeme ndinọ fi odudu anam se ekebierede ndinam. (Phil. 2:13) Ntre ben̄e Jehovah ọnọ fi edisana spirit esie man enyene odudu anam se emekde ndinam. Ka iso bọn̄ akam ekpededi etie fi nte Jehovah ibọrọke akam fo kan̄a. Nam se Jesus ọkọdọhọde ete: “Ẹka iso ẹben̄e, ndien ẹyenọ mbufo [edisana spirit].”—Luke 11:9, 13.

14. Didie ke Mme N̄ke 21:5 ekeme ndin̄wam fi anam se ebierede ndinam?

¹⁴ Wewet nte edinamde. (Kot Mme N̄ke 21:5.) Oyoyom ewewet nte edinamde n̄kpọ ekededi emi emekde ndinam man ekeme ndinam enye mma. Ama ewet ama, oyoyom anam nte ekewetde oro ketket. Ntre ke ini ebierede se edinamde, wet kpukpru n̄kpọ emi oyomde anam man ekeme ndinam se ebierede oro. Edieke se oyomde ndinam enen̄erede okpon, ndibahade enye ke ikpehe ke ikpehe nnam ekeme ndin̄wam fi ọdiọn̄ọ se iyọhọde isụhọ. Paul ọkọdọhọ nditọete ke Corinth ẹsio se mmọ ẹdinọde ẹda ẹken̄wam nditọete ẹnịm “kpukpru akpa usen urua,” utu ke ndibet tutu imọ idisịm mbemiso mmọ ẹtịp se ẹdinọde. (1 Cor. 16:2) Ndibahade ikpọ n̄kpọ ke ikpehe ke ikpehe nnam idiyakke n̄kpọ oro akakak fi ndinam mma.

15. Nso idi ufọn ndiwewet se oyomde ndinam?

¹⁵ Ndiwet nte edinamde se oyomde ndinam ke adiana ke adiana ayanam emem fi utom ndinam se ekebierede. (1 Cor. 14:40)  Ke uwụtn̄kpọ, ẹdọhọ otu mbiowo ẹsimek owo kiet ke otu mmọ yak ewet se ededi emi mmọ ẹbierede ndinam, onyụn̄ ewet n̄ko enyịn̄ owo emi edinamde n̄kpọ oro ye ini emi enye edinamde ima. Ke ini mbiowo ẹwetde se mmọ ẹyomde ndinam, eyemem mmọ utom ndinam kpukpru se mmọ ẹkebierede ndinam. (1 Cor. 9:26) Emekeme ndidomo ndinam ntre ke n̄kpọ idemfo. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndisiwet nsio nsio n̄kpọ emi enyenede ndinam ke usen ke usen; ebem iso ewet mme n̄kpọ emi oyomde ndibem iso nnam. Edieke anamde ntem, eyemem fi utom ndikụre se ọkọtọn̄ọde onyụn̄ anam enyene ini anam mme n̄kpọ efen.

16. Nso ke ana anam man ekeme ndinam se ekemekde? Didie ke Rome 12:11 ọsọn̄ọ emi?

¹⁶ Sịn ofụri ukeme fo. Oyom esịn ukeme man etiene ndutịm oro akanamde onyụn̄ okụre se ọkọtọn̄ọde. (Kot Rome 12:11.) Paul ọkọdọhọ Timothy ‘esịn idem’ onyụn̄ ‘ọsọn̄ọ eyịre’ anam se idin̄wamde enye enen̄ede ọfiọk ndikpep owo n̄kpọ. Item emi ayan̄wam nnyịn ke se ededi emi iyomde ndinam nnọ Jehovah.—1 Tim. 4:13, 16.

17. Didie ke Ephesus 5:15, 16 ekeme ndin̄wam nnyịn inam se ikemekde?

¹⁷ Kûbiat ini ntịme ntịme. (Kot Ephesus 5:15, 16.) Nịm ini emi oyomde ndinam se ekemekde kûnyụn̄ ukpụhọ ini oro. Kûyom ini emi kpukpru n̄kpọ ẹdifọnde mbemiso ọtọn̄ọde ndinam se akaduakde ndinam sia ekeme ndisọn̄ ndikụt utọ ini oro. (Eccl. 11:4) Kpeme mbak udûyak mme n̄kpọ emi mînen̄ekede idi akpan n̄kpọ ẹdia ini fo ẹnyụn̄ ẹbọ fi odudu emi akpadade anam ata akpan n̄kpọ. (Phil. 1:10) Edieke ekemede, mek ini emi mme owo mîdinen̄ekede ifịna fi. Nam mbon en̄wen efiọk ke uyomke owo etịmede fi. Okponyụn̄ ọfọn enịme fon fo onyụn̄ okot e-mail m̀mê etop ke fon ama okụre. *

18-19. Nso ikeme ndin̄wam fi okûtre ndinam se ekemekde ke ini osobode mfịna?

¹⁸ Kere ufọn emi edibọde. Ufọn m̀mê utịp n̄kpọ emi afo ekemekde ndinam etie nte ndisịm ebiet emi owo akade. Edieke enen̄erede oyom ndisịm ebiet emi akade, udûfiakke edem ọkpọkọm usụn̄ emi asan̄ade idịghe se ebede aba ndien oyom ọwọn̄ọde asan̄a usụn̄ en̄wen. Ukem ntre n̄ko, edieke itiede ikere ufọn emi idibọde ikpanam se ikemekde, nnyịn iditreke ndinam ekpededi imosobo mfịna.—Gal. 6:9.

¹⁹ Imemke ndimek se ifọnde, onyụn̄ ekeme ndisọn̄ ndinam se ikemekde. Edi Jehovah ekeme ndin̄wam fi enyene ọniọn̄ ye odudu man ekeme ndikụre se ọkọtọn̄ọde.