1-2. (a) Nso isin̄wam nnyịn iyọ mme mfịna nnyịn ke usen ke usen? Nam an̄wan̄a. (b) Nso ke iyom ndineme ke ibuotikọ emi?

NDI akanam emeti idomo emi afo ọkọyọde onyụn̄ ọdọhọ idemfo ete: “Mmọfiọk ke n̄kpekekemeke ndiyọ ikpọn̄?” Ediwak nnyịn imesitịn̄. Ekeme ndidi afo eketịn̄ ini etide nte ọkọyọde ata idiọk udọn̄ọ m̀mê n̄kpa owo fo. Ke ini etide ini oro, afo ekere ke edisana spirit Jehovah ndikọnọ fi “odudu eke ebede ukeme owo” akanam fi ọyọ ke usen ke usen.—2 Cor. 4:7-9.

² Imoyom edisana spirit n̄ko man ibiọn̄ọ idiọk ererimbot emi. (1 John 5:19) Imonyụn̄ iyom odudu man ikeme ndin̄wana ye “odudu ndiọi spirit.” (Eph. 6:12) Imọn̄ ineme usụn̄ iba emi edisana spirit esin̄wamde nnyịn iyọ kpukpru mfịna emi. Ekem iyeneme se ikemede ndinam man edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn.

3. Nso idi usụn̄ kiet emi Jehovah esidade edisana spirit esie an̄wam nnyịn?

³ Didie ke edisana spirit Jehovah esin̄wam nnyịn? Enye esinọ nnyịn odudu, m̀mê ọsọn̄ọ nnyịn idem man inam kpukpru se inyenede ndinam kpa ye mme idomo. Apostle Paul akada ke imọ ndiberi edem ke “odudu Christ” akan̄wam imọ ika iso inam n̄kpọ Jehovah kpa ye mme idomo emi ẹkesịmde imọ. (2 Cor. 12:9) Ini enye akakade isan̄ isụn̄utom ọyọhọ ikaba, enye ama esịn idem ọkwọrọ ikọ onyụn̄ an̄wana n̄kpọ man ese aban̄a idemesie. Enye okodụn̄ ke ufọk mme Aquila ye Priscilla ke Corinth. Mmọ ẹkedi mme anam ufọkọfọn̄. Sia Paul ekesinamde ukem utom mmọ, enye ama esinam utom ye mmọ ndusụk usen. (Utom 18:1-4) Edisana spirit ama ọnọ Paul odudu an̄wana n̄kpọ onyụn̄ ọkwọrọ ikọ.

4. Udiana Corinth 12:7b-9 ọdọhọ ke nso mfịna ikesịm Paul?

 ⁴ Kot 2 Corinth 12:7b-9. Ini Paul ọkọdọhọde ke mme ufan̄ikọ oro ke ima iyọ “n̄kukịm ke obụkidem,” nso ke ikọ esie ọkọwọrọ? N̄kukịm ekpesịne fi ke idem, ubiak ikpedịghe ekpri. Ntre Paul ọkọdọhọ ke enyene mfịna emi esịmde imọ, emi abiakde imọ etieti. Enye okokot mfịna oro “angel Satan” emi akade iso ‘ndimia’ imọ. Ekeme ndidi idịghe Satan m̀mê mme demon esie ẹkenam mfịna oro esịm Paul, nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke mmọ ẹmen n̄kukịm ẹnụk ẹsịn enye ke idem. Edi ke ini ndiọi spirit oro ẹkekụtde “n̄kukịm” oro, etie nte mmọ ẹma ẹyom ndinam se itiede nte ndinen̄ede nnụk n̄kukịm oro nsịn man enen̄ede abiak Paul. Nso ke Paul akanam?

5. Didie ke Jehovah ọkọbọrọ akam Paul?

⁵ Ke nsonso oro, Paul ama oyom Jehovah osio imọ “n̄kukịm” oro. Enye ọkọdọhọ ete: “Mma n̄kpe Ọbọn̄ [Jehovah] ubọk utịm ikata nte n̄kukịm emi ọkpọn̄ mi.” Edi kpa ye oro Paul ọkọbọn̄de akam, n̄kukịm oro ikọwọrọke enye ke obụkidem. Ndi oro ọwọrọ ke Jehovah ikọbọrọke akam esie? Iwọrọke ntre. Jehovah ama ọbọrọ. Jehovah ikanamke mfịna oro etre, edi enye ama ọnọ Paul odudu ọyọ. Jehovah ọkọdọhọ ete: “Ẹnam odudu mi ọfọn ama ke mmemidem.” (2 Cor. 12:8, 9) Jehovah ama an̄wam Paul aka iso okop idatesịt, esịt onyụn̄ ana enye sụn̄!—Phil. 4:4-7.

6. (a) Didie ke Jehovah ekeme ndibọrọ akam nnyịn? (b) Mme un̄wọn̄ọ Jehovah ewe ke mme itie Bible emi ẹdude ke ikpehe emi ẹsọn̄ọ fi idem?

⁶ Ukem nte Paul, ndi akanam emekpe Jehovah ubọk ete anam mfịna fo etre? Ekpedi mfịna fo ikamaha ndikụre, mîdịghe akam ọdiọkde-diọk akan kpa ye emi akatuade eseme ọnọ Jehovah, ndi oro ama anam fi ekere ke Jehovah inemke esịt ye imọ? Ekpedi ntre, ti Paul. Kpa nte Jehovah ọkọbọrọde akam esie, Enye iditreke ndibọrọ akam fo! Ekeme ndidi Jehovah idinamke mfịna fo etre. Edi enye ayada edisana spirit esie ọnọ fi odudu emi edin̄wamde fi ọyọ mfịna oro. (Ps. 61:3, 4) Mfịna oro ekeme ‘ndiduọk fi ke isọn̄,’ edi Jehovah idikpọn̄ke fi.—2 Cor. 4:8, 9; Phil. 4:13.

7-8. (a) Didie ke edisana spirit etie nte ofụm? (b) Didie ke Peter akanam an̄wan̄a nte edisana spirit esin̄wamde owo?

⁷ Nso idi usụn̄ en̄wen emi edisana spirit esin̄wamde nnyịn? Imekeme ndimen edisana spirit ndomo ye ofụm. Ofụm emi ofụmede aka n̄kan̄ emi awat-inyan̄ akade ekeme ndin̄wam nsụn̄ikan̄ ekesịm ebiet emi enye akade kpa ye emi oyobio odude ke akpa. Ukem ntre, edisana spirit esin̄wam nnyịn ika iso inam n̄kpọ Jehovah kpa ye mme mfịna tutu nnyịn isịm obufa ererimbot emi enye ọn̄wọn̄ọde.

⁸ Apostle Peter ama emehe ye ukaisan̄ ke mmọn̄ sia enye ekedide ọkọiyak. Ekeme ndidi emi akanam ini enye etịn̄de nte edisana spirit esidade owo usụn̄, enye ada ikọ emi ebietde se isitịbede inọ mme awat-inyan̄ etịn̄. Enye ekewet ete: “Akananam ntịn̄nnịm ikọ itoho uduak owo, edi mme owo ẹtịn̄ ikọ eke otode Abasi nte edisana spirit adade mmọ usụn̄.” Edieke ẹwetde ikọ Greek oro ẹkabarede ‘adade usụn̄’ ẹtiene nte ẹbonde ikọ ke usem Greek, ediwọrọ “ndimen n̄kama nsan̄a.”—2 Pet. 1:21.

9. Nso ke Peter okoyom mme owo ẹkere ini enye ekewetde ete ke edisana spirit ‘ekemen mbon emi ẹkewetde Bible akama asan̄a’?

⁹ Nso ke Peter okoyom mme owo ẹkere ini enye ekewetde ete ke edisana spirit ‘ekemen mbon emi ẹkewetde Bible akama asan̄a’? Luke emi ekewetde n̄wed Utom ama ewet mbiet ikọ Greek oro ini enye ekewetde aban̄a nsụn̄ikan̄ emi ofụm ‘adade asan̄a.’ (Utom 27:15) Ntre ataifiọk kiet emi esinamde ndụn̄ọde aban̄a  Bible ọkọdọhọ ke ini Peter ekewetde ete ke edisana spirit ‘ekemen mbon emi ẹkewetde Bible akama asan̄a,’ ke enye akada ikọ emi edinamde owo ekere aban̄a ukaisan̄ ke mmọn̄. Ikọ Peter ọkọwọrọ ke ukem nte ofụm esiberide nsụn̄ikan̄ aka ebiet emi ẹyomde enye aka, ke edisana spirit akada mbon emi ẹkewetde Bible usụn̄ yak ẹnam utom mmọ. Ataifiọk oro ọkọdọhọ n̄ko ete ke mbon emi ẹkewetde Bible ẹketie nte ubom emi “ẹtatde afara” esie. Mmọ ẹma ẹben̄e idem ndinam utom emi edisana spirit akadade mmọ usụn̄ ete ẹnam. Jehovah ama anam udeme esie. Enye ama anam ofụm ọwọrọ, oro edi, ọnọ edisana spirit. Mbon emi ẹkewetde Bible ẹma ẹnyụn̄ ẹnam udeme eke mmọ. Mmọ ẹma ẹyak edisana spirit ada mmọ usụn̄.

10-11. Nso n̄kpọ iba ke ana inam man edisana spirit ekeme ndida nnyịn usụn̄? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹⁰ Jehovah idaha edisana spirit inam mme owo ẹwet mme n̄wed Bible aba. Edi enye ke akaka iso ada edisana spirit esie ada ikọt esie usụn̄. Enye ke ananam udeme esie. Nso ke ikeme ndinam man edisana spirit ada nnyịn usụn̄? Ana ikụt ite ke imaka iso inam udeme nnyịn. Didie ke idinam emi?

¹¹ Kere ban̄a uwụtn̄kpọ emi. Edieke awat-inyan̄ oyomde ofụm an̄wam imọ, ana enye anam n̄kpọ iba. Akpa, ana enye osio ubom esie esịn ke n̄kan̄ emi ofụm oro ofụmede. Ubom esie idikaha ebiet edieke enye osụk odude ke esụkmbehe inyụn̄ ikpereke ebiet emi ofụm oro ofụmede. Ọyọhọ iba, ana enye okot afara ubom esie ọdọk onyụn̄ atat enye an̄wan̄a nte enye ekekeme. Imenịm n̄ko ke kpa ye oro ofụm ofụmede, ke ubom esie idikaha ebiet ibọhọke ofụm oro eberi afara ubom oro. Ukem ntre n̄ko, idikeme ndika iso nnam n̄kpọ Jehovah n̄kukụre edieke edisana spirit an̄wamde nnyịn. Man edisana spirit ada nnyịn usụn̄, ana inam n̄kpọ iba. Akpa, ana isịn idem nnyịn ke ebiet emi edisana spirit Abasi odude. Idinam emi ke ini itienede inam mme n̄kpọ emi edisana spirit esidade ikọt Abasi usụn̄ yak ẹnam. Ọyọhọ iba, ana inen̄ede isịn ofụri ukeme nnyịn adan̄a nte ikekeme inam mme n̄kpọ  emi edisana spirit esin̄wamde ikọt Abasi ẹnam. Emi editie nte awat-inyan̄ ndikot afara ubom esie ọdọk. (Ps. 119:2) Ima inam mme n̄kpọ emi, edisana spirit eyeberi nnyịn sụn̄sụn̄ yak ibe idomo ye ukọbọ, onyụn̄ an̄wam nnyịn isọn̄ọ ida iyọ tutu isịm obufa ererimbot emi Abasi ọn̄wọn̄ọde.

12. Nso ke iyom ndineme idahaemi?

¹² Imeneme usụn̄ iba emi edisana spirit esin̄wamde nnyịn. Edisana spirit esinọ nnyịn odudu onyụn̄ an̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye Jehovah ke ini inyenede mfịna. Edisana spirit esida nnyịn usụn̄ onyụn̄ an̄wam nnyịn inam utom emi Jehovah oyomde nnyịn inam, emi edinamde inyene nsinsi uwem. Idahaemi, imọn̄ ineme n̄kpọ inan̄ emi anade inam man edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn.

13. Udiana Timothy 3:16, 17 owụt ke nso ke Bible ekeme ndinam nnọ nnyịn, edi nso ke ana inam?

¹³ Akpa, ana ikpep Ikọ Abasi. (Kot 2 Timothy 3:16, 17.) Edieke ẹwetde ikọ Greek oro ẹkabarede “Abasi ọkọnọ odudu spirit” ẹtiene nte ẹbonde ikọ ke usem Greek, ediwọrọ “Abasi ọkọduọk ibifịk esịn.” Ntre Abasi akada edisana spirit esie esịn ekikere esie ke esịt mbon emi ẹkewetde Bible, nte n̄kpọ eke enye ‘ọkọduọkde ibifịk esịn’ mmọ ke idem. Ke ini ikotde Bible itie ikere, se Abasi oyomde nnyịn inam esidụk nnyịn esịt ye ekikere. Oro ayanam ikpụhọde uwem nnyịn man inem Jehovah esịt. (Heb. 4:12) Edi man edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn, ana isisio ini ida ikpep Bible kpukpru ini inyụn̄ inen̄ede itie ikere se ikotde. Ima inam ntre, idisitịn̄ ikọ inyụn̄ inam n̄kpọ itiene se Ikọ Abasi ọdọhọde.

14. (a) Ntak emi ikemede ndidọhọ ke spirit Jehovah esidu ke mme mbono esop nnyịn? (b) Nso idinam edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn ke mbono esop?

¹⁴ Ọyọhọ iba, ana idiana ye nditọete nnyịn ikpono Abasi. (Ps. 22:22) Imekeme ndidọhọ ke mme mbono esop nnyịn ẹdi ebiet emi “ofụm oro ofụmede” sia spirit Jehovah esidu do. (Edi. 2:29) Nso inam idọhọ ntre? Ke ini isopde idem ke mbono esop ye nditọete nnyịn, imesibọn̄ akam iben̄e edisana spirit, ikwọ mme ikwọ Obio Ubọn̄ emi ẹdade ẹto Ikọ Abasi, inyụn̄ ikpan̄ utọn̄ ikop item Bible emi nditọete irenowo emi ẹkedade edisana spirit ẹmek ẹnọde. Kpa edisana spirit oro esin̄wam nditọete iban ẹtịm idem ẹnyụn̄ ẹnam se ẹkenọde mmọ ẹnam ke mbono esop. Edi edieke iyomde edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn, ana iben̄e idem man itiene ibọrọ mbụme ke mbono esop. Nnyịn ndinam ntre owụt ke imeben̄e idem yak edisana spirit an̄wam nnyịn nte ubom emi “ẹtatde afara” esie.

15. Didie ke isiyak edisana spirit an̄wam nnyịn ke ukwọrọikọ? Edi nso ke ana inam?

¹⁵ Ọyọhọ ita, ana isikwọrọ ikọ. Ke ini idade Bible ikwọrọ ikọ inyụn̄ ikpep owo n̄kpọ, imayak edisana spirit an̄wam nnyịn ke ukwọrọikọ. (Rome 15:18, 19) Edi edieke oyomde edisana spirit enen̄ede an̄wam fi, ana esikwọrọ ikọ kpukpru ini onyụn̄ okot Bible ọnọ mme owo ini ekededi emi ekemede. N̄kpọ kiet emi ekemede ndin̄wam fi enen̄ede ọfiọk nte ekpenemede Ikọ Abasi ke ini ọkwọrọde ikọ edi ndisida Se Ekemede Nditịn̄ emi esidude ke N̄wed Mbono Esop Uwem ye Utom Nnyịn n̄kwọrọ ikọ.

16. Nso idi ata akpan usụn̄ emi ikemede ndinyene edisana spirit?

¹⁶ Ọyọhọ inan̄, ana isibọn̄ akam inọ Jehovah. (Matt. 7:7-11; Luke 11:13) Ata akpan usụn̄ emi ikemede ndinyene edisana spirit edi ndiben̄e Jehovah ọnọ nnyịn. Idụhe se ikemede ndikpan akam nnyịn ndisịm Jehovah m̀mê ndikpan edisana spirit esie ndisịm nnyịn; ufọk-n̄kpọkọbi ikemeke, Satan inyụn̄ ikemeke. (Jas. 1:17) Didie ke ikpọbọn̄ akam man edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn? Man ibọrọ mbụme emi, yak  itịm ineme uwụtn̄kpọ kiet emi aban̄ade akam, emi ẹwetde ke Gospel Luke kpọt. *

17. Nso ke ikpep iban̄a akam ke uwụtn̄kpọ emi Jesus ọkọnọde ke Luke 11:5-9, 13?

¹⁷ Kot Luke 11:5-9, 13. Uwụtn̄kpọ emi Jesus ọkọnọde mi owụt nte ikpọbọn̄de akam iben̄e edisana spirit. Ke uwụtn̄kpọ oro, owo oro ọkọbọ se enye okoyomde “ke ntak emi enye [ọkọsọn̄ọde] eyịre.” Bụt ikanamke enye ndiben̄e ufan esie n̄kpọ kpa ye oro eyo ama ọkọsọn̄. * (Luke 11:8) Didie ke Jesus akada uwụtn̄kpọ emi ekpep n̄kpọ aban̄a akam? Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹka iso ẹben̄e, ndien ẹyenọ mbufo; ẹka iso ẹyom, ndien mbufo ẹyekụt; ẹka iso ẹkọn̄, ndien ẹyeberede ẹnọ mbufo.” Nso ke emi ekpep nnyịn? Man edisana spirit an̄wam nnyịn, ana iyịre ibọn̄ akam iben̄e.

18. Didie ke uwụtn̄kpọ Jesus owụt ntak emi ikpenịmde ke Jehovah ọyọnọ nnyịn edisana spirit esie?

¹⁸ Uwụtn̄kpọ Jesus an̄wam nnyịn ikụt n̄ko ntak emi Jehovah edinọde nnyịn edisana spirit. Ete oro ke uwụtn̄kpọ Jesus okoyom ndikama esenowo esie esen ọfọn. Enye ekekere ke obiomo imọ ndinọ esenowo imọ udia kpa ye oro enye ekedide ke eyo ama ọkọsọn̄, enye mîkonyụn̄ inyeneke se ọnọde esenowo esie. Jesus ọkọdọhọ ke ete oro ndikọsọn̄ọ nyịre akanam mbọhọidụn̄ esie adaha ada ọnọ enye uyo. Nso ke Jesus okoyom ndikpep nnyịn? Edieke owo emi mîfọnke ima enyịmede ndin̄wam mbọhọidụn̄ esie emi eyịrede eben̄e enye n̄kpọ, ndi Ete nnyịn eke heaven emi esifọnde ido mîdinyịmeke ndien ndin̄wam mbon emi ẹyịrede ẹben̄e enye edisana spirit? Ntre imekeme ndinen̄ede nnịm ke Jehovah ọyọbọrọ akam emi iben̄ede enye ite ọnọ nnyịn edisana spirit esie.—Ps. 10:17; 66:19.

19. Nso inam inịm ke iyekeme ndisọn̄ọ nda nyọ?

¹⁹ Imenịm ke iyekeme ndika iso nyọ kpa ye emi Satan akade iso ndikọbọ nnyịn. Se inamde inịm edi ke enyene usụn̄ iba emi edisana spirit esin̄wamde nnyịn. Akpa, enye esinọ nnyịn odudu emi edin̄wamde nnyịn iyọ mfịna. Ọyọhọ iba, enye edi odudu emi an̄wamde nnyịn ika iso inam n̄kpọ Jehovah tutu esịm obufa ererimbot. Ẹyak ibiere ndika iso nnam edisana spirit enen̄ede an̄wam nnyịn!