1. Mbụme ewe ke ikeme ndibụp idem nnyịn?

NDI esịt esitịmede fi ndusụk ini ama etie ekere mme n̄kpọ emi ẹditịbede ke ini iso, utọ nte, nte ẹdisobode kpukpru nsunsu ido ukpono, nte Gog isọn̄ Magog edidide en̄wan ye ikọt Abasi, ye ekọn̄ Armageddon? Ndi akanam omobụp idemfo ete, ‘Ndi nyosụk n̄keme ndisọn̄ọ nda ye Jehovah ini mme n̄kpọ emi ẹditịbede?’ Ekpedi utọ ekikere oro odụk fi esịt akanam, se idinemede iban̄a se Jesus eketịn̄de ke itie N̄wed Abasi emi ẹdade ibuotikọ emi ẹto eyenen̄ede an̄wam fi. Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ete: “Ẹkûyak esịt etịmede mbufo. Ẹbuọt idem ye Abasi.” (John 14:1) Nnyịn ndinen̄ede mbuọt idem ye Abasi ayan̄wam nnyịn iyọ se iditịbede ke ini iso.

2. Nso ke ikpanam man inen̄ede ibuọt idem ye Abasi? Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

² Ima ikere nte isinamde n̄kpọ ke ini idomo esịmde nnyịn idahaemi, iyọdiọn̄ọ nte ikemede nditetịm mbuọt idem ye Abasi man ikeme ndiyọ se ididide ke ini iso. Nnyịn ndikere nte isinamde n̄kpọ ima isobo idomo idahaemi ayan̄wam nnyịn ikụt mme itie emi oyomde inen̄ede ibuọt idem ye Abasi. Ini ekededi emi ibede idomo, iyọbuọt idem ye Abasi ikan nte ikesibuọtde. Ndien oro ayan̄wam nnyịn iyọ se idide ke iso. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme n̄kpọ inan̄ emi ẹkenamde mme mbet Jesus ẹkụt ke edi se mmọ ẹnen̄erede ẹbuọt idem ye Abasi. Ekem iyeneme nte mme n̄kpọ oro ẹkemede nditịbe nnọ nnyịn mfịn emi, ye se ikpanamde man iben̄e idem inọ se ididide ke iso.

3. Se Jesus eketịn̄de ke Matthew 6:30, 33 ekpep nnyịn nso?

³ Kpukpru ibuot ubon ẹyom yak n̄wan ye nditọ mmọ ẹnyene nti udia ẹdia, ẹnyene nti ọfọn̄ ẹsịne, ẹnyụn̄ ẹnyene eti itie ẹdụn̄. Edi nte n̄kpọ ọsọn̄de idahaemi isiyakke emem utom  ọnọ mmọ ndusụk ini. Ẹsio ndusụk nditọete nnyịn ke utom, ndien mmọ ẹtịme ẹkak, ikwe utom efen inam. Ndusụk nditọete nnyịn ẹkpọn̄ utom emi mmọ ẹkenamde sia idịghe se Christian akpanamde. M̀mê ẹsosio nnyịn ke utom-o m̀mê nnyịn ikpọn̄ utom oro ke idem nnyịn, ana kpukpru nnyịn inịm ke nte ekpededi, ke Jehovah ayan̄wam nnyịn inyene se idade ise iban̄a ubon nnyịn. Se Jesus akanamde mme mbet esie ẹnen̄ede ẹkụt edi emi ini enye ọkwọrọde ikọ ke obot. (Kot Matthew 6:30, 33.) Ke ini inen̄erede inịm ke Jehovah idikpọn̄ke nnyịn, iyesịn ofụri ekikere nnyịn ke utom esie. Ke ini inyụn̄ ikụtde nte Jehovah an̄wamde nnyịn inyene se idiade, se isịnede, ye itie udakibuot, iyenen̄ede ikpere enye inyụn̄ inen̄ede ibuọt idem ye enye.

4-5. Nso ikan̄wam ubon kiet ini mmọ ẹkekerede m̀mê idinam didie ise iban̄a idem mmimọ?

⁴ Yak idọhọ fi nte ubon Brọda Miguel Castro emi ẹdụn̄de ke Venezuela ẹkekụtde ubọk Jehovah ini mmọ ẹkekerede m̀mê idinam didie ise iban̄a idem mmimọ. Mmọ ẹkesitọ in̄wan̄ ẹse ẹban̄a idemmọ. Edi ẹtise, mme owo ẹkama ikan̄ ẹka ẹkekan mmọ ubọk ẹbọ isọn̄ mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹfehe ẹkpọn̄ isọn̄ oro. Brọda Miguel ọdọhọ ete: “Se idade idu uwem enen̄ede oto se idade ito ekpri isọn̄ emi owo ọbuọtde nnyịn ida ibọp ufọk idụn̄ inyụn̄ itọ n̄kpọ. Kpukpru usen, akpa n̄kpọ emi nsinamde edi ndiben̄e Jehovah ọnọ nnyịn se iyomde usen oro.” Uwem ọsọn̄ ye ubon emi, edi sia mmọ ẹnen̄erede ẹnịm ke edima Ete nnyịn emi odude ke heaven iditreke ndise mban̄a mmọ kpukpru usen, mmọ ifiakke mbono esop inyụn̄ itreke ndikwọrọ ikọ. Mmọ ẹnịm n̄kpọ Abasi akpa ke uwem mmọ, Jehovah inyụn̄ itreke ndinọ mmọ se mmọ ẹnanade.

⁵ Kpa ye emi n̄kpọ ọsọn̄de ye ubon Brọda Miguel, enye ye Yurai an̄wan esie idọn̄ke enyịn ke oro. Mmọ ẹdọn̄ enyịn ke se Jehovah anamde ọnọ mmọ. Ndusụk ini, Jehovah esinam nditọete ẹnọ mmọ se mmọ ẹyomde, mîdịghe an̄wam Miguel okụt utom anam. Ndusụk ini, Jehovah esida se n̄kọk itieutom ẹnọde an̄wam mmọ. Jehovah ikpọn̄ke mmọ. Oro anam ubon emi ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye enye. Ke ini Yoselin adiaha mmọ ama eketịn̄ akpan n̄kpọ kiet emi Jehovah akanamde an̄wam mmọ, enye ama ọdọhọ ete: “Enem mi ndikụt ubọk Jehovah. Nda Jehovah nte ufan mi, mmonyụn̄ nnịm ke enye idikpọn̄ke mi. Se ubon nnyịn ẹyọde etịm nnyịn idem ọnọ se iditịbede ke ini iso, emi edide ọyọdiọk akan emi.”

6. Nso idin̄wam fi enen̄ede ọbuọt idem ye Abasi n̄kpọ ọkpọsọn̄ ye afo?

⁶ Ndi n̄kpọ ọsọn̄ ye afo? Ekpedi ntre, imemke ye afo. Edi ọkpọkọm n̄kpọ etie didie ye afo, da ifet oro nen̄ede buọt idem ye Abasi. Bọn̄ akam nọ Jehovah, kot se Jesus eketịn̄de ke Matthew 6:25-34, nyụn̄ nen̄ede tie kere se enye eketịn̄de oro. Enyene mme owo ke eyo nnyịn emi ẹkade iso ẹsịn idem ẹnam n̄kpọ Abasi, ndien Jehovah  ke ese aban̄a mmọ. Tie kere mbụk mme owo ntre. (1 Cor. 15:58) Afo ndinam ntre ayanam fi enen̄ede enịm ke edima Ete fo ke heaven emi ekesede aban̄a mbon emi ẹnyenede ukem mfịna emi afo enyenede iditreke ndin̄wam fi. Enye ọdiọn̄ọ se afo ananade, onyụn̄ ọdiọn̄ọ nte enye edisan̄ade ọnọ fi se afo ananade. Ke ini okụtde nte Jehovah an̄wamde fi, afo eyetetịm ọbuọt idem ye enye, ndien oro ayan̄wam fi ọyọ se ididide ke iso, emi edide oyokpon akan emi.—Hab. 3:17, 18.

7. Matthew 8:23-26 owụt ke didie ke “akwa oyobio” akanam mme mbet ẹkụt ke edi se mmọ ẹnen̄erede ẹbuọt idem ye Abasi?

⁷ Ini kiet emi Jesus ye mme mbet esie ẹkesụk ẹwatde ẹka ke inyan̄ yak akamba oyobio ọwọrọ, Jesus ama ada se iketịbede oro an̄wam mmọ ẹkụt ke edi se mmọ ẹnen̄erede ẹbuọt idem ye Abasi. (Kot Matthew 8:23-26.) Oyobio oro ama enen̄ede ọsọn̄ ubọk tutu osio mmọn̄ ọyọhọ ubom, edi Jesus ama ana ke ubom oro ede nte n̄kpọ itịbeke. Ndịk ama anam mme mbet, mmọ ẹma ẹka ẹkedemede enye ẹnyụn̄ ẹdọhọ enye anyan̄a mmimọ. Edi Jesus ama obụp mmọ sụn̄sụn̄ ete: “Mbufo mbon ekpri mbuọtidem, ntak emi mbufo ẹfehede ndịk?” Utu ke mmọ ndikpekenyek idem utọ oro, akpakana mmọ ẹdiọn̄ọ ke Jehovah enyene odudu ndikpeme Jesus ye mbon emi ẹdude ye enye. Nso ke ikpep ito mbụk oro? Se ikpepde edi ke edieke inen̄erede ibuọt idem ye Abasi, iyọyọ “akwa oyobio” ekededi, m̀mê edi ata ata oyobio, m̀mê edi mfịna emi etiede nte oyobio.

8-9. Nso mfịna ke Anel ekenyene? Nso ikan̄wam enye?

⁸ Ẹyak ise nte akamba mfịna akan̄wamde Sista Anel emi mîdọhọ ebe enen̄ede ọbuọt idem ye Abasi. Sista oro oto Puerto Rico. Mfịna esie ọkọtọn̄ọ ke 2017. Oyobio emi ẹkotde Hurricane Maria ama abiat ufọk Anel, onyụn̄ oto ke ntak oyobio oro enye inyeneke utom aba inam. Anel ọdọhọ ete: “Ikememke ye ami ini oro, mma nsinyụn̄ ntịmede esịt. Edi mma n̄kpep ndibọn̄ akam nnyụn̄ mbuọt idem ye Jehovah, nnyụn̄ nyakke editịmede esịt akpan mi ndinam se akpanade nnam.”

⁹ Sista Anel ọdọhọ ke n̄kpọ efen emi akan̄wamde imọ iyọ mfịna oro ekedi n̄kopitem. Enye ọdọhọ ete: “Ami ndinam n̄kpọ nte esop Jehovah ẹdọhọde ama anam esịt ana mi sụn̄. Jehovah ama ada nditọete ọdọn̄ mi esịt onyụn̄ ada mmọ ọnọ mi se nyomde. Se Jehovah ọkọnọde mi ama akan se n̄keben̄ede enye. Oro ama onyụn̄ anam nnen̄ede mbuọt idem ye enye.”

10. Nso ke akpanam edieke enyenede akamba mfịna?

¹⁰ Nso utọ akamba mfịna ke afo enyene? Ndi mmọn̄ m̀mê ikan̄ abiat n̄kpọ ke edem mbufo? Mîdịghe ndi idiọk udọn̄ọ emi etiede nte ọmọn̄ akan fi ubọk, emi mînyụn̄ iyakke fi ọdiọn̄ọ se akpanamde, edi mfịna fo? Imọdiọn̄ọ ke esịt ekeme nditịmede fi  ndusụk ini, edi mbọk kûyak editịmede esịt anam fi etre ndibuọt idem ye Jehovah. Bọn̄ akam nọ Jehovah ke ofụri esịt fo nyụn̄ sịk kpere enye. Tie kere nte enye akan̄wamde fi ke ini edem, oro ayanam fi etetịm ọbuọt idem ye enye. (Ps. 77:11, 12) Nịm ete ke sia Jehovah mîkọkpọn̄ke fi ofụri oko, ke enye idikpọn̄ke fi idahaemi.

11. Ntak emi ikpebierede ndikop uyo nnọ mbon emi ẹdade nnyịn usụn̄?

¹¹ Nso efen idin̄wam fi ọyọ se iwọrọde fi? Edi n̄kopitem, nte Sista Anel eketịn̄de. Kpep ndibuọt idem ye mbon emi Jehovah ye Jesus ẹnịmde ke mmọ ẹyeda nnyịn usụn̄ ọfọn. Ndusụk ini, nditọete emi ẹdade usụn̄ ẹkeme ndidọhọ inam n̄kpọ, ndien nnyịn ikere ke se mmọ ẹdọhọde oro inenke. Edi ti ke Jehovah esidiọn̄ mbon emi ẹkopde item. Se Bible etịn̄de ye mbụk nti ikọt esie ẹnam ikụt ke n̄kopitem esinyan̄a owo. (Ex. 14:1-4; 2 Chron. 20:17) Tie kere utọ mme mbụk oro. Afo nditie n̄kere mbụk mmọ ayan̄wam fi etetịm ebiere ndinam se esop Jehovah ẹdọhọde idahaemi, ye se mmọ ẹdidọhọde ẹnam ke ini iso. (Heb. 13:17) Oro idiyakke akwa ukụt emi edide ke iso anam fi ndịk.—N̄ke 3:25.

12. Didie ke Luke 18:1-8 anam ikụt ke nnyịn ndinyene mbuọtidem edin̄wam nnyịn iyọ ini owo mînamke n̄kpọ ọfọn ye nnyịn?

¹² Jesus ama ọdiọn̄ọ ke edieke owo mînamke n̄kpọ yak ọfọn ye mme mbet esie, ke oro ekeme ndinam mmọ ẹkûnen̄ede ubuọt idem ye Abasi aba. Enye ama ọnọ mmọ mbụk kiet emi ikụtde ke Luke man an̄wam mmọ. Jesus ọkọdọhọ ke enyene ebeakpa emi ekesidide kwa ini kwa ini, enye aka ebịne ebiereikpe kiet emi mîkabakke Abasi ete ekpe unenikpe ọnọ imọ. Mma oro ama ọdiọn̄ọ ke edieke imọ isan̄ade iyịre ete oro, ke enye ayanam se imọ iyomde ọnọ imọ. Utịt utịt, ete oro ama anam. Nso ke ikpep? Jehovah esibiere nnennen ikpe ọnọ owo. Oro akanam Jesus ọdọhọ ete: “Ke akpanikọ, ndien, nte Abasi idinamke ẹbiere edinen ikpe ẹnọ ndimek ikọt esie emi ẹsemede ẹnọ enye uwemeyo ye okoneyo?” (Kot Luke 18:1-8.) Jesus ama afiak ọdọhọ ete: “Ke ini Eyen owo edidide, nte enye ayakam okụt orụk mbuọtidem emi ke isọn̄?” Owo mînamke n̄kpọ ye nnyịn yak ọfọn, ana inyene ime ibet Abasi inyụn̄ ika iso iseme idem inọ enye man oro owụt ke imenyene ukem mbuọtidem emi ebeakpa oro ekenyenede. Mbuọtidem oro edinam nnyịn inịm ke Jehovah ayanam se iben̄ede, ebebịghi, awawara. Ana inịm n̄ko ke akam enyene odudu etieti. Ndusụk ini Abasi ekeme ndibọrọ akam nnyịn ke usụn̄ emi nnyịn mîkekereke.

13. Didie ke akam akan̄wam ubon kiet ini owo mîkanamke n̄kpọ ọfọn ye mmọ?

¹³ Yak itịn̄ se iketịbede inọ Sista Vero emi odụn̄de ke Democratic Republic of the Congo. Ini emi ẹken̄wanade ke obio mmọ, enye, ye ebe esie emi mîdịghe Ntiense Jehovah, ye eyen mmọ an̄wan emi  edide isua 15 ẹma ẹfehe ẹkpọn̄ obio mmọ. Nte mmọ ẹsụk ẹfehede ẹka ke usụn̄, mmọ ẹma ẹdisịm ebiet emi mbonekọn̄ ẹfiọkde usụn̄. Mbonekọn̄ oro ẹma ẹmụm mmọ ẹnịm ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke imọn̄ itop mmọ iwot. Vero ama ọtọn̄ọ nditua, ndien eyen esie an̄wan ama oyom se akpanamde man esịt ana eka esie sụn̄. Eyen oro ama ọtọn̄ọ ndibọn̄ akam uyo ọwọrọ onyụn̄ asiak enyịn̄ Jehovah ediwak ini ke akam oro. Ke enye ama ọkọbọn̄ akam oro ama, akamba owo mbonekọn̄ oro ama obụp enye ete: “N̄kaiferi, anie ekekpep fi ndibọn̄ akam?” Enye ama ọbọrọ ete: “Eka mi ekekpep mi, akada akam emi odude ke Matthew 6:9-13 ekpep mi.” Akamba owo mbonekọn̄ oro ama ọdọhọ enye ete: “N̄kaiferi, san̄a ye ete ye eka fo nyọn̄. Yak Jehovah Abasi fo ekpeme fi!”

14. Nso ikeme ndinam nnyịn ikûnen̄ede ubuọt idem ye Abasi? Nso idin̄wam nnyịn?

¹⁴ Mbụk ebeakpa oro ye eke Sista Vero ẹkpep nnyịn yak nnyịn ikûdedei ufre ke akam enen̄ede enyene odudu. Edi akpanam nso edieke Abasi mîsọpke ibọrọ akam fo, mîdịghe enye ibọrọke akam fo ke utịbe utịbe usụn̄? Nam se ebeakpa oro Jesus eketịn̄de aban̄a akanamde. Ka iso bọn̄ akam, nyụn̄ nịm ke Jehovah idikpọn̄ke fi, ke nte ekpededi, enye ọyọbọrọ akam fo ke nnennen ini. Ka iso ben̄e enye ọnọ fi edisana spirit esie. (Phil. 4:13) Ti ke idibịghike, Jehovah ọyọdiọn̄ fi tutu afo efre kpukpru ufen emi ọbọde. Akpayak Jehovah an̄wam fi ọsọn̄ọ ada ọyọ se iwọrọde fi idahaemi, oro ayan̄wam fi ọyọ se ididide ke ini iso.—1 Pet. 1:6, 7.

15. Matthew 17:19, 20 ọdọhọ ke nso iketịbe inọ mme mbet Jesus?

¹⁵ Jesus ama ọdọhọ mme mbet esie ke ana mmọ ẹnyene mbuọtidem man mmọ ẹkeme ndikan ikpọ mfịna. (Kot Matthew 17:19, 20.) Mme mbet Jesus ẹma ẹsikeme ndibịn demon nsion̄o mme owo ke idem, edi enyene ini kiet emi mmọ mîkekemeke ndinam ntre. Nso ikedi mfịna? Jesus ọkọdọhọ ke mbuọtidem mmọ ikokponke ikem. Enye ama ọdọhọ mmọ ke edieke mbuọtidem mmọ okponde ekem, ke mmọ ẹyekeme ndikan mfịna ekededi ọkpọkọm mfịna oro okpon nte obot! Mfịn, nnyịn imekeme ndinyene mme mfịna emi ẹtiede nte ẹmọn̄ ẹkan nnyịn ubọk.

16. Didie ke mbuọtidem akan̄wam Sista Geydi ọyọ ke ẹma ẹkewot ebe esie?

¹⁶ Yak idọhọ fi se ikọwọrọde Sista Geydi emi otode Guatemala. Usen kiet, nte enye ye ebe esie emi ekerede Edi ẹsụk ẹsan̄ade ẹnyọn̄ mbono esop, ẹma ẹmụm ebe esie ẹwot. Didie ke mbuọtidem an̄wam Geydi ọyọ utọ akamba mfịna oro? Enye ọdọhọ ete: “Akam esin̄wam mi ntop mbiomo mi nnọ Jehovah, ndien oro esinam esịt ana mi sụn̄. Mmokụt nte Jehovah adade mbonubon mi ye mme ufan mi ke esop an̄wam mi. Ami ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi iyakke n̄kpa ebe mi enen̄ede abiak mi aba, inyụn̄ iyakke ntịmede esịt n̄kakaha mban̄a n̄kpọn̄. Se iwọrọde mi emi anam mi n̄kụt ke inamke n̄kpọ m̀mê nso iditịbe ke  ini iso, ke Jehovah, Jesus, ye esop esie ẹyen̄wam mi nyọ.”

17. Ikpanam nso ima inyene mfịna emi etiede nte akamba obot?

¹⁷ Ndi ke ofụhọ n̄kpa owo fo? Da ini kot mbụk mbon emi ẹkenamde yak ẹset ke Bible sia oro ayan̄wam fi enịm ke owo fo oro eyeset. Ndi esịt etịmede fi ke ntak emi ẹsiode owo fo ke esop? Kpep Ikọ Abasi man an̄wam fi enịm ke nte Jehovah otụnọde owo ọfọn akan. Inamke n̄kpọ m̀mê nso utọ mfịna ke afo enyene, da ifet oro nam n̄kpọ emi edin̄wamde fi enen̄ede ọbuọt idem ye Jehovah. Dọhọ Jehovah nte etiede fi ke idem. Dian idem ye nditọete fo, kûtie ikpọn̄. (N̄ke 18:1) Nam mme n̄kpọ emi ẹdin̄wamde fi ọyọ, ọkpọkọm edi ama eti se ikọwọrọde fi, mmọn̄eyet ọwọrọ fi ke enyịn. (Ps. 126:5, 6) Kûtre ndidụk mbono esop, kûtre ndikwọrọ ikọ, kûnyụn̄ utre ndikot Bible. Ka iso kere ban̄a nti n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ fi ke ini iso. Ama okụt nte Jehovah an̄wamde fi, eyetetịm ọbuọt idem ye enye.

18. Nso ke akpanam edieke okụtde ke unen̄ekede ubuọt idem ye Abasi?

¹⁸ Edieke nte afo akanamde n̄kpọ ini ekenyenede mfịna ke ini edem m̀mê nte anamde n̄kpọ ke mfịna emi enyenede idahaemi anamde fi okụt ke unen̄ekede ubuọt idem ye Abasi, kûyak enye oro anam idem emem fi. Da ifet oro nam se idin̄wamde fi enen̄ede ọbuọt idem ye Abasi. Mme apostle Jesus ẹkedọhọ enye ẹte: “Nam mbuọtidem nnyịn etetịm okpon.” Ben̄e Jehovah anam ukem n̄kpọ oro ọnọ fi. (Luke 17:5) Kere mbụk mme owo oro inemede ke ibuotikọ emi. Ti kpukpru se Jehovah anamde an̄wam fi ukem nte Miguel ye Yurai. Sibọn̄ akam kpukpru ini nọ Jehovah, akpan akpan ke ini enyenede akamba mfịna, ukem nte eyen Vero ye Anel ẹkenamde. Diọn̄ọ ke Jehovah ekeme ndida mbonubon fo m̀mê mme ufan fo n̄n̄wam fi nte akadade an̄wam Geydi. Ama ayak Jehovah an̄wam fi idahaemi, oro ayanam fi enen̄ede enịm ke enye ayan̄wam fi ọyọ mfịna ekededi emi edinyenede ke ini iso.

19. Nso ke Jesus ekenịm? Nso ke afo n̄ko ekeme ndinịm?

¹⁹ Jesus ama an̄wam mme mbet esie ẹkụt nsio nsio n̄kpọ ke uwem mmọ emi okoyomde mmọ ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Abasi. Edi akananam enye ikekereke m̀mê Jehovah eyekeme ndin̄wam mmọ ẹbe idomo emi edidide ke ini iso. (John 14:1; 16:33) Enye ama enịm ke edieke ikọt Abasi ẹnen̄erede ẹbuọt idem ye Abasi, ke mmọ ẹyekeme ndibọhọ akwa ukụt. (Edi. 7:9, 14) Ndi afo eyesịne ke otu mbon emi ẹdibọhọde akwa ukụt? Edieke ayakde Jehovah an̄wam fi, onyụn̄ anamde kpukpru se ekekeme man enen̄ede ọbuọt idem ye enye, afo eyesịne ke otu oro!—Heb. 10:39.