1. Jehovah anam idori enyịn ndinyene nso?

 JEHOVAH anam idori enyịn ndinyene nsinsi uwem; ata eti n̄kpọ edi oro. Ndusụk owo ẹdori enyịn ndikodu uwem ke nsinsi ke heaven, mmọ idinyụn̄ ikemeke ndikpa. (1 Cor. 15:50, 53) Edi ata ediwak owo ẹdori enyịn ndidu uwem ke isọn̄ emi, ẹkop ata inemesịt, idem ọsọn̄ mmọ, mmọ inyụn̄ inyeneke ndo ndomokiet. (Edi. 21:3, 4) Edide idori enyịn ndidu uwem ke nsinsi ke heaven m̀mê ke isọn̄ emi, nnyịn idaha idotenyịn oro ibre mbre.

2. Nso inam inyene idotenyịn? Ntak idọhọde ntre?

² Ikọ oro “idotenyịn” ke Bible ọwọrọ “owo ndinyene ke ekikere ke eti n̄kpọ ọmọn̄ etịbe.” Imenịm ke se idoride enyịn ndikụt eyetịbe sia Jehovah ọnọ nnyịn idotenyịn oro. (Rome 15:13) Imọdiọn̄ọ mme n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam, imonyụn̄ inịm ke enye ayanam mmọ sia enye edi etịn̄-anam Abasi. (Num. 23:19) Imenịm ke ọdọn̄ Jehovah ndinam kpukpru se enye ọkọn̄wọn̄ọde, ke enye onyụn̄ enyene odudu ndinam. Ntre idotenyịn nnyịn idịghe n̄kpọ emi ẹdọhọde ke ekikere abian̄a owo m̀mê ke edi se idọn̄de nnyịn. Se idiọn̄ọde ke edi akpanikọ ye se ikụtde ẹnam inyene idotenyịn.

3. Idineme nso ke ibuotikọ emi? (Psalm 27:14)

³ Ete nnyịn emi odude ke heaven ama nnyịn onyụn̄ oyom ibuọt idem ye imọ. (Kot Psalm 27:14.) Ima idori enyịn ke Jehovah ke ofụri esịt, iyekeme ndiyọ mme mfịna nnyịn inyụn̄ inyene uko ye idatesịt ọkpọkọm nso itịbe. Eyak ise nte idotenyịn nnyịn esikpemede nnyịn. Idibem iso ineme se inamde idotenyịn etie nte ukwak ubom ye ndụn. Ekem iyeneme se ikpanamde man inen̄ede inyene idotenyịn.

4. Didie ke idotenyịn etie nte ukwak ubom? (Mme Hebrew 6:19)

⁴ Ke leta emi apostle Paul ekewetde ọnọ mme Hebrew, enye ekemen idotenyịn nnyịn odomo ye ukwak ubom. (Kot Mme Hebrew 6:19.) Sia edide Paul ama esiwak ndisan̄a  ke mmọn̄ n̄ka n̄kpọ, enye ama ọdiọn̄ọ ke ukwak ubom ikesiyakke ubom edi ọfiọrọ aka mi, ọfiọrọ aka ko. Isan̄ kiet emi enye ekesịnede ke ubom aka n̄kpọ, ata idiọk oyobio ama ọwọrọ. Enye ama onyụn̄ okụt nte mme awat ubom ẹsion̄ode ukwak ubom ẹdọn̄ ke mmọn̄ man ofụm idimen ubom ikamia ke ikpọ itiat isuan. (Utom 27:29, 39-41) Idotenyịn nnyịn etie nte ukwak ubom. Ima inyene ikpọ mfịna emi ẹbietde oyobio, isiyakke ifiọrọ ikpọn̄ Jehovah. Nnyịn ndinen̄ede nnyene idotenyịn esinam esịt ana nnyịn sụn̄ ke ini ikpọ mfịna sia imenịm ke afanikọn̄ ekededi emi efịmede idahaemi oyodobo ana ke mîbịghike. N̄kọ emeti ke Jesus ama odụri nnyịn utọn̄ ete ke ẹyekọbọ nnyịn. (John 15:20) Ntre nnyịn nditie n̄kere se Abasi ọn̄wọn̄ọde ndida ndiọn̄ nnyịn ke ini iso an̄wam nnyịn isọn̄ọ ida inam n̄kpọ Abasi idahaemi.

5. Didie ke idotenyịn akan̄wam Jesus ini enye ọkọdiọn̄ọde ke imọn̄ ikpa?

⁵ Kere nte idotenyịn akan̄wamde Jesus ọsọn̄ọ ada ye Abasi kpa ye emi enye ọkọdiọn̄ọde ke imọ idikpa ubiak ubiak n̄kpa. Ke Pentecost isua 33 eyo mme apostle, apostle Peter ama etịn̄ profesi kiet ke n̄wed Psalm emi okowụtde se ikanamde idem okûnyek Jesus. Profesi oro ọkọdọhọ ete: “Obụkidem mi oyodụn̄ ke idotenyịn; koro afo mûdukpọn̄ke ukpọn̄ mi ke Udi, udunyụn̄ uyakke owo fo emi ọsọn̄ọde ada okụt mbiara. . . . Afo ayanam mi nyọhọ ye idatesịt ke iso fo.” (Utom 2:25-28; Ps. 16:8-11) Kpa ye emi Jesus ọkọdiọn̄ọde ke imọn̄ ikpa, enye ama enen̄ede enịm ke Abasi ayanam imọ iset, ke iyafiak ikodu ye Ete imọ ke heaven.​—Heb. 12:2, 3.

6. Brọda kiet eketịn̄ nso aban̄a idotenyịn?

⁶ Idotenyịn emi inyenede an̄wam ediwak nditọete nnyịn ẹyọ se iwọrọde mmọ. Kop uwụtn̄kpọ Brọda Leonard Chinn emi ọkọsọn̄ọde ada ye Abasi. Enye okodụn̄ ke England. Ke ini akpa ekọn̄ ererimbot, ẹma ẹkọbi enye sia enye ekesịnde ndidụk ekọn̄. Ẹkesịn enye ke ubet ufọk-n̄kpọkọbi kiet enye ikpọn̄ ofụri ọfiọn̄ iba. Utom emi ẹkenọde enye ke ẹma ẹkesio enye ama okpon ufen etieti. Nte ini akakade brọda oro ama ewet ete: “Se ikọwọrọde mi anam n̄kụt ke enen̄ede ọfọn inyene idotenyịn man ikeme ndiyọ. Uwụtn̄kpọ Jesus, mme apostle, mme prọfet, ye nti n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn mmọdo ẹdọn̄ọ ke Bible. Kpukpru emi ẹnam inen̄ede idori enyịn ke se Abasi edinamde inọ nnyịn ke ini iso ẹnyụn̄ ẹn̄wam nnyịn iyọ.” Idotenyịn ikayakke Leonard ọfiọrọ ọkpọn̄ Jehovah, idotenyịn onyụn̄ ekeme ndin̄wam nnyịn ikûfiọrọ ikpọn̄ Jehovah.

7. Didie ke mfịna esin̄wam nnyịn inen̄ede inyene idotenyịn? (Rome 5:3-5; James 1:12)

⁷ Ima inyene mfịna ekem ikụt nte Jehovah an̄wamde nnyịn onyụn̄ owụtde ke imama nnyịn, imesinen̄ede inyene idotenyịn. (Kot Rome 5:3-5; James 1:12.) Idotenyịn oro idinyenede ke mfịna oro ama okokụre ayakan se ikenyenede nsonso oro ikokopde eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. Satan oyom mme mfịna nnyịn ẹnụk nnyịn ẹtọ, edi nte mme mfịna ẹsịmde nnyịn idem, ntre ke Jehovah edin̄wam nnyịn ikan mmọ ubọk.

8. Didie ke idotenyịn etie nte ndụn? (1 Thessalonica 5:8)

⁸ N̄kpọ efen emi Bible emende idotenyịn nnyịn odomo edi ndụn. (Kot 1 Thessalonica 5:8.) Owoekọn̄ esiyara ndụn ekpeme ibuot ke ntak mme n̄kpọ emi mme asua ẹdidomode ndimen ntọ enye ibuot nsuan. Ke en̄wan emi in̄wanade ye Satan mi, ana ikpeme ekikere nnyịn ke ntak ndiọi n̄kpọ  emi Satan oyomde nditan̄ ndọn̄ do. Ukem nte ndụn esikpemede owoekọn̄ ibuot, idotenyịn nnyịn ayan̄wam nnyịn ikpeme se ikerede man ika iso isọn̄ọ ida ye Jehovah.

9. Nso isitịbe mme owo mînyeneke idotenyịn?

⁹ Idotenyịn emi inyenede ndidu uwem ke nsinsi ayan̄wam nnyịn inyene ọniọn̄ inyụn̄ ibiere n̄kpọ ọfọn. Edi nnyịn mînen̄ekede inyene idotenyịn aba, iyọtọn̄ọ ndikere se idọn̄de nnyịn kpọt. Oro ekeme ndinam ifre nsinsi uwem emi anade nnyịn ke iso. Kop se iketịbede inọ ndusụk mme Christian ke Corinth ke eset. Mmọ ẹma ẹtre ndinịm ata akpan n̄kpọ emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde, oro edi ke Abasi ayanam mme owo ẹset. (1 Cor. 15:12) Paul ama ọdọhọ ke mbon emi mînyeneke idotenyịn ndidu uwem ke ini iso ẹsinam n̄kpọ nte ẹdọhọ ke uwem okụre ke emi. (1 Cor. 15:32) Mfịn ediwak mbon emi mînịmke se Abasi ọn̄wọn̄ọde ẹnam ukem oro, se ikpananam mmọ ẹkop inemesịt idahaemi ke mmọ ẹnam. Edi imenịm ke Abasi ayanam kpukpru se enye ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn ke ini iso. Idotenyịn etie nte ndụn, esikpeme nnyịn, iyakke inam se idọn̄de nnyịn kpọt man oro okûnam nnyịn itre ndidi ufan Jehovah.​—1 Cor. 15:33, 34.

10. Didie ke idotenyịn ekeme ndinam idiọk ekikere okûdụk nnyịn esịt?

¹⁰ N̄kpọ efen emi idotenyịn ekemede ndinam nnọ nnyịn edi ke idiyakke ikere ke nnyịn ndidomo ndinem Jehovah esịt edi ndiduọn̄ọ inụn̄ ke nsia ebiọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk owo ẹkeme ndikere ẹte: ‘N̄kemeke-keme ndisịne ke otu mbon emi ẹdidude uwem ke nsinsi. Mfọnke n̄kem se ẹbatde ẹsịn. Tutu amama ndikemeke ndidu uwem nte Abasi ọdọhọde.’ Ndi emeti ke Eliphaz emi akabian̄ade idem ete ke idọn̄ Job esịt eketịn̄ mbiet ikọ oro? Eliphaz ọkọdọhọ ete: “Owo edi nso eke enye akpasanade?” Kop se enye akakam etịn̄de aban̄a Abasi mi: “Enye inyeneke mbuọtidem ke idem ndisana ikọt esie, mme heaven inyụn̄ isanake enye ke enyịn.” (Job 15:14, 15) Nso utọ enyene-ndịk nsu! Ti ke Satan oyom afo ekere n̄kpọ ntre-o. Enye ọdiọn̄ọ ke edieke ọkọbọde ekere n̄kpọ ntre, ke idotenyịn emi omụmde akama yak ọsọn̄ do ọyọtọn̄ọ ndibọhọ fi. Kûyak utọ nsu oro odụk fi ekikere, kam sịn ofụri ekikere fo ke se Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam. Kûyak n̄kpọ ndomokiet anam fi ekere m̀mê Jehovah akam oyom fi enyene nsinsi uwem, m̀mê enye ayan̄wam fi enyene.​—1 Tim. 2:3, 4.

11. Ntak emi ọfọnde inyene ime nte isụk ibetde Abasi anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde?

¹¹ Se isinamde man inen̄ede inyene idotenyịn isidịghe ekpri utom. Imekeme nditọn̄ọ ndinana ime, iyomke ndibet Abasi anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde aba. Edi sia edide Jehovah ododu toto ke nsinsi oyonyụn̄ odu ke nsinsi nsinsi, n̄kpọ emi etiede nnyịn nte ebịghi edi n̄kpọ ekpri ini ke enyịn esie. (2 Pet. 3:8, 9) Enye edinam se enye aduakde ke ini ye usụn̄ emi ọfọnde akan, edi ekeme ndidi enye idinamke ke ini emi nnyịn idoride enyịn. Nso idin̄wam nnyịn ika iso inyene idotenyịn nte isụk ibetde Abasi anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde?​—Jas. 5:7, 8.

12. Didie ke Mme Hebrew 11:1, 6 owụt ke idotenyịn ye mbuọtidem ẹdi itai ye aban̄?

¹² Edieke ikade iso ikpere Jehovah emi edinamde kpukpru se idoride enyịn ndikụt ẹtịbe, iyaka iso inyene idotenyịn. Bible ọdọhọ ke ikpoyom ndinyene idotenyịn ke ana inịm ke Jehovah do, ke enye edi “andinọ mbon oro ẹnen̄erede ẹyom enye utịp.”  (Kot Mme Hebrew 11:1, 6.) Nte inen̄erede idiọn̄ọ Jehovah, ntre ke idinen̄ede inịm ke enye ayanam kpukpru se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Ẹyak ineme mme n̄kpọ emi idinamde man inen̄ede ikpere Jehovah inyụn̄ inen̄ede inyene idotenyịn.

13. Idinam didie ikpere Abasi?

¹³ Bọn̄ akam nọ Jehovah nyụn̄ kot Ikọ esie. Imekeme ndikpere Jehovah kpa ye emi nnyịn mîkwe enye. Imekeme ndibọn̄ akam nnọ enye inyụn̄ inịm ke enye oyokop. (Jer. 29:11, 12) Idikpan̄ utọn̄ inọ enye ke ini ikotde Ikọ esie inyụn̄ itiede ikere se ikotde. Nte ikotde iban̄a nte Jehovah akan̄wamde mbon emi ẹkesọn̄ọde ẹda ye enye ke eset, ntre ke idinen̄ede inyene idotenyịn. Amaedi kpukpru se ẹwetde ke Ikọ Abasi, “ẹkewet mmọ ndida nteme nnyịn, man ikpenyene idotenyịn oto ke nnyịn ndiyọ nnyụn̄ mbọ ndọn̄esịt oro N̄wed Abasi ọnọde.”​—Rome 15:4.

14. Ntak emi ọfọnde isitie ikere se Abasi akanamde ọnọ mbon en̄wen?

¹⁴ Tie kere mme n̄kpọ emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde onyụn̄ anamde. Kere se Abasi akanamde ọnọ Abraham ye Sarah. Isua ubon eyen ama ebe Abraham, isua uman eyen ebe Sarah. Kpa ye oro, Abasi ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ mmọ ke mmọ ẹyenyene eyen. (Gen. 18:10) Abraham akanam n̄kpọ didie? Bible ọdọhọ ete: “Enye [ama] enyene mbuọtidem, man enye akpakabade edi ete ọnọ ediwak idụt.” (Rome 4:18) Ke enyịn owo eketie nte afan̄ enye oro esịre, edi Abraham ama enịm ke Jehovah ayanam se enye ọn̄wọn̄ọde. Jehovah ikonyụn̄ itọhọ eti owo Abasi oro edem ke isọn̄. (Rome 4:19-21) Utọ mbụk oro ekpep nnyịn ke ọfọn inịm ke Jehovah ayanam se ededi oro enye ọn̄wọn̄ọde ọkpọkọm n̄kpọ oro etie nnyịn nte ikemeke nditịbe.

15. Ntak emi ọfọnde etie ekere se Abasi ama akanam ọnọ fi?

 ¹⁵ Tie kere se Jehovah ama akananam ọnọ fi. Kere ufọn emi adiade oto mme n̄kpọ emi Bible etịn̄de, emi ẹma ẹketetịbe. Ke uwụtn̄kpọ, Jesus ama ọdọdọhọ ke Ete esie ayanam enyene se edidade odu uwem. (Matt. 6:32, 33) Enye ama ọdọhọ n̄ko ke ama eben̄e Jehovah edisana spirit, ke enye ọyọnọ fi. (Luke 11:13) Jehovah anam kpukpru oro. Anaedi emekeme ndikere mme n̄kpọ efen emi enye anamde ọnọ fi. Ke uwụtn̄kpọ, enye ọn̄wọn̄ọ ndifen nnọ fi, ndidọn̄ fi esịt, ndinyụn̄ n̄n̄wam fi okûkpọn̄ enye. (Matt. 6:14; 24:45; 2 Cor. 1:3) Ama etie ekere kpukpru se Abasi ama akananam ọnọ fi, eyenen̄ede enyene idotenyịn ke se enye edinamde inọ fi ke ini iso.

16. Ntak emi idotenyịn edide eti enọ?

¹⁶ Idotenyịn emi inyenede ndidu uwem ke nsinsi edi eti enọ emi otode Abasi. Itetie ibet ini emi n̄kpọ edifọnde nnyịn ke ini iso, imonyụn̄ inịm ke eyetịbe. Idotenyịn oro etie nte ukwak ubom. Enye anam isọn̄ọ ida ikpat iba iyọ mfịna ye ukọbọ, ndien ọkpọkọm n̄kpa edi nnyịn ifeheke. Idotenyịn oro etie nte ndụn, ekpeme nnyịn ekikere man ikeme ndisịn ndiọi n̄kpọ inyụn̄ inam nti n̄kpọ. Idotenyịn emi Bible anamde inyene anam inen̄ede ikpere Abasi onyụn̄ anam ikụt nte Abasi amade nnyịn eketre. Ufọn emi ibọde nte inen̄erede inyene idotenyịn idịghe ekpri.

17. Ntak emi idotenyịn nnyịn esinamde idat esịt?

¹⁷ Ke leta emi apostle Paul ekewetde nditọete ke Rome, enye ọkọdọhọ mmọ “ẹdat esịt ke idotenyịn.” (Rome 12:12) Ntak idatesịt Paul ekedi ke enye ama ọdiọn̄ọ ke edieke imọ isọn̄ọde ida ye Abasi, ke imọ iyokodu uwem ke nsinsi ke heaven. Imekeme ndidat esịt n̄ko ke idotenyịn emi inyenede sia imenịm ke Jehovah ayanam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Onyụn̄ edi ukem ukem nte andiwet psalm ekewetde ete: “Owo emi okopde inemesịt edi owo emi . . . odoride enyịn ke Jehovah Abasi esie, . . . Enye emi anamde akpanikọ ke nsinsi.”​—Ps. 146:5, 6.