ETE mi ekekere James Sinclair, eka mi ekere Jessie Sinclair. Ke n̄kpọ nte 1935, mmọ ẹma ẹwọrọ ke Scotland ẹkedụn̄ ke Bronx, ke New York City. Owo kiet emi mmọ ẹkemehede ekedi Willie Sneddon emi okonyụn̄ otode Scotland ọwọrọ edidụn̄ do. Mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndineme mban̄a ubon mmọ akpa ini emi mmọ ẹkesobode. N̄kpọ emi eketịbe n̄kpọ nte isua ifan̄ mbemiso mmanade.

Eka mi ama ọdọhọ Willie ke ete imọ ye akpaneka imọ ẹma ẹkpa ke mmọn̄ esisịt ini mbemiso ẹken̄wanade akpa ekọn̄ ererimbot. Ubom emi mmọ ẹkewatde ama ọkọtọ bọm ke inyan̄ emi ẹkotde North Sea. Willie ama ọdọhọ enye ete: “Ete fo odu ke hell!” Eka mi ama edịghe ndikop utọ ikọ oro, edi oro ama anam enye ọtọn̄ọ ndikpep Bible. Willie ekedi Ntiense Jehovah.

Ikọ Willie oro ama ayat eka mi sia enye ama ọfiọk ke ete imọ ekedi eti owo. Willie ama ọdọhọ enye ete: “Ndi esịt oyosụhọde fi n̄kpọdọhọ ke Jesus ama aka hell?” Eka mi ama eti akam oro ẹkesikpepde mmọ ke ufọkabasi ẹte ke Jesus ama aka hell, ke ẹma ẹnyụn̄ ẹnam enye eset ke ọyọhọ usen ita. Ntre, enye ama ekere ete, ‘Ntak emi Jesus akakade hell ekpedi hell edi ebiet emi ẹsitụhọrede ndiọi owo?’ Nneme oro akanam eka emi ọtọn̄ọ ndikpep Bible. Enye ama ọtọn̄ọ ndidụk mbono esop ke esop Bronx onyụn̄ ana baptism ke 1940.

Esop Abasi ikesinen̄ekede idọhọ mme ete ye eka ẹkpep nditọ mmọ Bible ini oro. Ke ini n̄kedide ata ekpri, ete mi ekesise mi enyịn ke ini eka mi akade mbono esop ye ukwọrọikọ ke utịturua. Ke ufan̄ isua ifan̄ ebede, ami ye ete mi ima itọn̄ọ ndisitiene eka mi ndụk mbono esop. Eka mi ama esisịn idem ọkwọrọ ikọ onyụn̄ ekpep ediwak owo Bible. Mmeti ini emi enye okobonde ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ esie ọtọkiet ekpep n̄kpọ sia mmọ ẹma ẹdụn̄ ẹkpere kiet eken. Mma nsitiene enye n̄kwọrọ ikọ ke utren̄wed. Oro ama an̄wam mi mfiọk Bible nnyụn̄ mfiọk ndikpep mme owo n̄kpọ.

N̄kenen̄ekede mma n̄kpọ Abasi ini n̄kedide ekpri. N̄kada enye ntre ntre. Edi mma  ndi asuanetop ini ndide n̄kpọ nte isua 12. Ini oro ke n̄kọtọn̄ọ ndisịn idem n̄kwọrọ ikọ. Mma nyak uwem mi nnọ Jehovah ini ndide isua 16, nnyụn̄ nna baptism ke July 24, 1954, ke akamba mbono kiet ke Toronto, Canada.

Ndusụk nditọete ke esop nnyịn ẹma ẹsidu ke Bethel akpa, ndusụk ẹkesụk ẹdodu do. Nte mmọ ẹkesinamde n̄kpọ ama enen̄ede an̄wam mi. Mma mma nte mmọ ẹkesinọde utịn̄ikọ ẹnyụn̄ ẹnamde Bible an̄wan̄a owo ke ini mmọ ẹkwọrọde ikọ. N̄koyom ndika Bethel kpa ye oro mme titia nnyịn ẹkeyomde n̄ka ufọkn̄wed ntaifiọk. Mma nsịn n̄wed eben̄e ndika Bethel ke mbono oro n̄kanade baptism. Mma mfiak nsịn ke akamba mbono oro ẹkenịmde ke Yankee Stadium, New York City. Ẹma ẹkot mi ndi Bethel Brooklyn ke September 19, 1955. Edem usen oro mma ntọn̄ọ ndinam utom ke itieutom udiann̄wed ke 117 Adams Street ke Brooklyn. N̄kedi isua 17 ini oro. N̄kada masịn emi esitan̄de ikọn̄ n̄wed obon kiet nnam utom. Masịn oro ekesitan̄ ikọn̄ n̄wed 32 obon kiet man ẹmen ẹkekịm ke masịn en̄wen ẹdian kiet.

Ke mma n̄kanam utom do ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ kiet, ẹma ẹdọhọ n̄kanam utom ke Itieutom Oro Esede Aban̄a Magazine, sia mma mfiọk nditaip n̄kpọ. Ini oro, nditọete ẹkesitataip adres ẹdian ke efọkn̄wed oro ẹkesidọn̄de Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! ẹnọ mbon oro ẹketobode. Ke ọfiọn̄ ifan̄ ebede, n̄kedinam utom ke Itieutom Unọ N̄wed Ọwọrọ. Klaus Jensen, esenyịn Itieutom Unọ N̄wed Ọwọrọ ama ọdọhọ m̀mê n̄kpama ndisisan̄a ye eyenete emi esiwatde n̄wed ke trọk okobon ke itiembehe nsụn̄ikan̄ man ẹda ẹsọk nditọete ke nsio nsio idụt. Akana ẹtan̄ n̄ko mme magazine ẹkebon ke post ọfis man ẹnọ ẹsọk mme esop  ke United States. Brọda Jensen ọkọdọhọ ke imọ ikere ke utom oro ọyọfọn ye ami. N̄kodobi kilogram 57 kpọt nnyụn̄ n̄kpri idem nte ọkpọ ayan̄. Ndisimen n̄wed nnyịn n̄kobon ke itiembehe nsụn̄ikan̄ ye ke post ọfis ama anam nsọn̄ idem. Brọda Jensen ama ọfiọk se ifọnde ye ami!

Itieutom Oro Esede Aban̄a Magazine ẹkesinyụn̄ ẹse ẹban̄a magazine oro esop kiet kiet ẹyomde. Ndinam utom do ama anam mfiọk ke ẹsimịn̄ magazine nnyịn ke nsio nsio usem ke Brooklyn ẹnọ aka mme idụt en̄wen. N̄kọfiọkke ke ediwak usem emi ẹdu; ama enem mi ndifiọk ke ẹsinọ ata ediwak magazine nnyịn ẹka mme idụt emi ẹyomde usụn̄ etieti. Edi n̄kọfiọkke ke usen kiet ke nyesịm ediwak idụt oro ẹsinọde magazine nnyịn aka.

Ke 1961, ẹma ẹdọhọ n̄kanam utom ke Ọfis Abatokụk. Brọda Grant Suiter ekedi esenyịn do. Ke mma n̄kanam utom do n̄kpọ nte isua iba, Brọda Nathan Knorr ama okot mi ndi ọfis esie. Enye akada usụn̄ ke utom nnyịn ini oro. Enye ọkọdọhọ ke eyenete kiet emi esinamde utom ye imọ ọmọn̄ okodụk Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ ke ọfiọn̄ kiet, ndien ke enye edinam utom ke Itieutom Utịm Utom ama ọnyọn̄ ufọkn̄wed oro edi. Ẹma ẹdọhọ nda itie esie nnyụn̄ nnam utom ye Brọda Don Adams. Brọda Adams emi ke n̄kọnọ n̄wed eben̄e uka Bethel ke ini n̄kodụkde akamba mbono oro ẹkenịmde ke 1955. Brọda Robert Wallen ye Charles Molohan ẹkenam utom ye Brọda Knorr n̄ko. Mma nnam utom ye Don Adams, Robert Wallen, ye Charles Molohan mbe isua 50. Nditọete emi ẹma Abasi etieti. Enem mi tutu ndinam utom ye mmọ!—Ps. 133:1.

Ọtọn̄ọde ke 1970, ẹma ẹdọhọ nsida urua ifan̄ kpukpru isua kiet m̀mê iba nsan̄a nse mme n̄kọk itieutom nnyịn ke nsio nsio  idụt. Ke ini n̄kade n̄kese n̄kọk itieutom, mmesisọn̄ọ mbon Bethel ye mme isụn̄utom idem nnyụn̄ nse mme n̄wetnnịm n̄kpọ n̄kọk itieutom. Esinem mi ndikụt ndusụk nditọete oro ẹkekade ufọkn̄wed Gilead ini ẹketọn̄ọde-tọn̄ọ ufọkn̄wed emi. Esinyụn̄ enem mi ndikụt ke mmọ ke ẹsesịn ifịk ẹnam n̄kpọ Abasi ke idụt emi ẹkenọde mmọ ẹka! Utom emi anam n̄ka n̄kese mme n̄kọk itieutom ke idụt emi awakde ebe 90. Enem mi tutu, nnyụn̄ nda emi nte akwa ifet.

Ẹma ẹdeme kpukpru mbonubon Bethel ẹdọn̄ ke nsio nsio esop ke New York City. Ẹkenọ mi n̄ka esop kiet ke Bronx. Mme owo ẹma ẹdiwak ke akpa esop oro okodude do tutu ẹbahade esop oro. Ẹkedikot akpa esop oro Upper Bronx, enye oro ke n̄kodu.

Ke n̄kpọ nte 1965, ubon kiet emi ẹtode Latvia ẹma ẹwọrọ ẹdi esop Upper Bronx. Mmọ ẹketọn̄ọ ndinam n̄kpọ Jehovah ke esop South Bronx. Livija adiaha mmọ ama ọtọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini ndondo oro enye okụrede ufọkn̄wed sekọndri. Ke ufan̄ ọfiọn̄ ifan̄ ebede, enye ama ọwọrọ aka Massachusetts emi ẹkeyomde-yom mme ọkwọrọikọ. Mma ntọn̄ọ ndisiwet enye leta ntịn̄ nte esop nnyịn enemde, enye ama esinyụn̄ ewet mi etịn̄ nte ukwọrọikọ etiede ke Boston.

Ẹma ẹmek Livija akpan asiakusụn̄ ke isua ifan̄ ebede. Sia enye ekenen̄erede oyom ndisịn idem nnam n̄kpọ Jehovah, enye ama esịn n̄wed eben̄e ndidi ndinam utom ke Bethel. Ẹma ẹkot enye ke 1971. Eketie nte Abasi emen enye ọsọk mi. Ima inam ndọ ke October 27, 1973. Ama enem nnyịn ke Brọda Knorr ọkọnọ utịn̄ikọ ndọ nnyịn. Mme N̄ke 18:22 ọdọhọ ete: “Nte owo okụt eti n̄wanndọ? Do, owo okụt eti n̄kpọ, owo onyụn̄ enyene mfọn Jehovah.” Ami ye Livija an̄wan mi imodu ke Bethel ibe isua 40. Nnyịn idu ke esop en̄wen ke Bronx.

Ama enem mi ndinam utom ye Brọda Knorr. Enye ikesisịnke ifu ke utom Abasi, ama esinyụn̄ enen̄ede ama mme isụn̄utom. Ntiense ndomokiet ikodụhe ke mme idụt emi ẹkenọde ediwak mme isụn̄utom ẹka. Ama abiak nnyịn nte Brọda Knorr ọkọdọn̄ọde kansa ke 1976. Isan̄ kiet emi enye mîkekemeke ndidaha nda ke bed, enye ama ọdọhọ n̄kot ndusụk n̄kpọ nnọ imọ mbemiso ẹmịn̄de. Enye ama onyụn̄ ọdọhọ n̄kot Brọda Frederick Franz editiene okop se n̄kokotde. Mma ndifiọk ke Brọda Knorr ekesikot mme n̄kpọ emi ọnọ Brọda Franz ke ntak emi enye mîkekwe usụn̄ ọfọn.

Brọda Knorr ama akpa ke 1977. Se ikọdọn̄de ediwak owo esịt ekedi ke enye ama ọsọn̄ọ ada anam n̄kpọ Abasi tutu enye okụre utom esie mi ke isọn̄. (Edi. 2:10) Brọda Franz ekedise enyịn ke utom nnyịn ke Brọda Knorr ama akakpa.

 Ini oro, n̄kesiwet n̄kpọ nnọ Brọda Milton Henschel emi akanamde utom ye Brọda Knorr ke ediwak isua. Brọda Henschel ama ọdọhọ mi ke ata akpan utom mi idahaemi edidi ndin̄wam Brọda Franz nnam se ededi oro enye oyomde. Nyesikot n̄kpọ nnọ enye mbemiso ẹmịn̄de. Brọda Franz ama esiti n̄kpọ etieti esinyụn̄ enen̄ede akpan̄ utọn̄ ke ini n̄kotde n̄kpọ nnọ enye, iyakke n̄kpọ ndomokiet anam enye okûkop se n̄kotde. Ama enem mi ndin̄wam enye tutu enye okụre utom esie mi ke isọn̄ ke December 1992!

Mmodu ke Bethel isua 61, edi etie mi nte n̄kpọn̄ n̄kpọn̄ emi ke n̄kedi. Ete ye eka mi ẹma ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Abasi tutu mmọ ẹkpa. Ọdọn̄ mi ndikụt mmọ ẹsetde ẹdidu ke obufa ererimbot. (John 5:28, 29) Idụhe se ifọnde ke idiọk ererimbot emi nte nditiene nditọete iren ye iban emi ẹmade Jehovah nnam utom emi an̄wamde nditọete nnyịn ke ofụri ererimbot. Ami ye Livija an̄wan mi idọhọ ke ‘idatesịt Jehovah edi odudu nnyịn’ ke ofụri isua emi inamde utom uyọhọ ini.—Neh. 8:10.

Idụhe owo ndomokiet emi edide enye mîdụhe utom Abasi ikaha iso, inyụn̄ idụhe se ikemede nditre utom ukwọrọikọ. Enem mi tutu ndinam utom ye ediwak nditọete iren ye iban emi ẹmade n̄kpọ Abasi ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹda ye enye. Nda emi nte akwa ifet. Ediwak nditọete oro ẹyetde aran emi ikesinamde utom kiet ẹma ẹkụre utom mmọ mi ke isọn̄. Mmọkọm Jehovah nte enye anamde mi ndiana ye utọ nditọete oro nnam n̄kpọ esie.